1. BÖLÜM
1.4. Profesyonel Turist Rehberlerinin Görevleri
Yıldız, Kuşluvan ve Şenyurt’a (1997) göre, rehberlerinin temel işlevleri 6 başlık altın da toplanmakta ve Tablo 1.3’de gösterilmektedir.72;
Tablo 1.3. Turist Rehberlerinin Temel İşlev ve Görevleri
Rehberlerin Temel İşlevleri Nitelikleri
1.İletişim - Sözlü yazılı bilgi becerisi (kendi dilinde en az bir yabancı dil bilgisi
- Bireyler arası iletişim becerisi
2.Yönetim - Planlama - Organizasyon - Liderlik - Koordinasyon - Denetim Becerileri
3.Tanıtma ve Bilgilendirme - Tanıttığı turizm mahallini tüm yönleriyle tanıma, anlama ev sevme
4.Eğlendirme - İnsanları anlama ve hoş görme
- Dışa dönük ve sosyal olma - Esprili olma
5.Olağanüstü Durumlarla Baş Edebilme -Teknik bilgi ve beceriler - Soğukkanlı ve dayanıklı olma
6.Hakkaniyet Sağlama -Hukuk bilgisi -Dürüst davranma - Hakkaniyet ve iş ahlakı duygusu
Kaynak: Yıldız, Kuşluvan, Şenyurt, a,g,m., s.11.
Uluslararası Tur Yöneticileri Birliği’ne göre turist rehberinin görevi; ziyaretçi gruplarına, ziyaret edilen yerlere, bölge ya da şehre rehberlik yapmak; ziyaretçilerin
71 Tangüler, a.g.e., s.29.
tercih ettikleri dilde kültürel ve doğal mirası ve çevreyi yorumsal ve eğlenceli bir biçimde anlatmaktır. Rehberler; turistler, sosyal çevre, ulaşım sağlaması, sorunlara çözüm bulma, turistleri zorluklardan kurtarma ve turistler için çevreyi güvenilir hale getirme arasında bir tampon vazifesi görmektedirler, çünkü rehberler, turistler ve bilinmeyen bir çevre arasında arabulucu konumundadırlar.73
Rehberlerinin görevleri üzerine yapılan çalışmaların ışığında rehberlerin görevleri başlıklar altında şu şekildedir;
Bilgilendirme Görevi: Rehberlerin en önemli işlevlerinden biri, turizm bölgesini tanıtmak ve ziyaret ettikleri yer hakkında turistlere bilgi vermektir. Seyahat edenlerin çoğu rehberlere eğitimci ve öğretici gözüyle bakarlar ve ziyaret ettikleri yerler hakkında bilgi sahibi olmak isterler ve tüm sorularına mantıklı cevaplar verilmesini beklerler. Turist rehberlerinin anlatmakla yükümlü oldukları konular Tablo 1.4’de görülmektedir;
Tablo 1.4. Rehberin Anlatmakla Yükümlü Olduğu Konular
Tarih Milli tarih, sanat ve dinler tarihi, geçmiş uygarlıkların politik durumları, sosyal yapılan, günlük yaşamları, dini yaşamları, savaş ve barışları, mimari tarzı, mitoloji, arkeolojik kazılar, eserlerin sınıflandırılması, sergilenmesi, tarihleme yöntemleri, tarihi eser kaçakçılığı.
Coğrafya Dağlar, ormanlar, akarsular, göller, denizler, yeraltı zenginlikleri, iklim
Ekonomi Ekonomik yapı, ekonomik durum, tarımsal yapı
Yaşam Kent ve köy hayatı, hukuki yapı, eğitim öğretim durumu, sendikal örgütlenme, gelenek ve görenekler, müzik, folklor, dans, giyim, yemek, basın-yayın, TV tartışmaları, kadın sorunları, çocuk ve insan hakları, düşünce ve konuşma özgürlüğü, suç işleme oranları
Politika Ülkedeki politik geçmiş ve şimdiki durum, uluslar arası ilişkiler
Sanat Edebiyat, tiyatro, bale, sergiler, sezonluk kutlama ve gösteriler
Kaynak: Ömer Genç, (1992), “Rehberlik Eğitimine Eleştirel Bir Yaklaşım”, Turizm Eğitim Konferans - Workshop, Yorum Yayın, Ankara, s.215.
Yönetim ve Yürütme Görevi: Turist rehberleri, turistleri karşılama, konaklama, yiyecek-içecek ve eğlence ihtiyaçlarını karşılama, turlarda yanlarında olma, onları bilgilendirme, yönlendirme ve yönetme hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu
sebepten dolayı rehberler, planlama, organizasyon, liderlik, koordinasyon ve denetim görevlerini yerine getirirler.
Bir rehberin çalışmalarında özen göstermek zorunda olduğu noktalardan biri de grup faaliyetlerinde uyum ve dengeyi sağlamaktır. Bu da grubun yapısına ve eğilimlerine bağlı olarak gezi, dinlenme ve eğlenme sürelerinin uygun şekilde dağılımına bağlıdır. Hazırlanan program grubun yapısına uygun değilse rehber herhangi bir problem doğmadan gereken düzeltmeleri yapmalıdır. Gezinin başarısı, programın uygulanması için gerekli tedbirleri alarak yürütülmesine bağlıdır.74
Tanıtma Görevi: Rehberlerin en önemli görevlerinden biriside, ülkelerinden başka yerlere hiç bir şey bilmeden gelen, ya da başka bölgelerden bilmedikleri bölgelere gelen, yerli-yabancı gruplara ya da kişilere, geldikleri bölge ya da ülke hakkında, insanları, coğrafyası, iklimi vs. hakkında bilgiler verirken, ülkenin tanıtımı yapmak ve imajına katkıda bulunmaktır.
Temsil Görevi: Rehber, bölgesi ve ülke sınırları içinde adetlerinden tarihe, sanattan spora, gümrük işlemlerinden günlük politikaya kadar boyutlanan, yürüyen bir ansiklopedidir. Tanımdan da anlaşıldığı gibi rehber başvurulan kişidir. Bağlı bulunduğu işletmeyi temsil eden sorumlu bir personel olan rehber aynı zamanda çevreye karşı turist grubunun, gruba karşı da çevrenin temsilcisidir. Bu temel fikri dikkate alarak rehberin temsil görevini üç kategoride inceleyebiliriz75;
Seyahat acentesinin temsilcisi olarak çalışan turist rehberlerinin başlıca
görevleri; tur katılımcılarının güvenliklerini garantiye almak, turun günlük programını organize edip yönetmek, tur sırasında çıkan tüm sorunları çözümlemek, acil durumlarda sorunu hafifletmek, yatıştırmak, tüm faaliyetleri koordine etmek, işletme ile gereken iletişimi kurmak, tur katılımcılarına günlük açıklamalarda bulunmaktır. Rehber, bağlı olduğu işletmenin temsilcisi olmasının yanında o ülkenin ya da yörenin insanı olması nedeniyle, ülkesinin ve yöresinin de temsilcisidir. Yabancılara ülkesinin ya da
74 Tetik, (2006), a.g.e., s.29. 75 Tetik, (2006), a.g.e., s.28.
bölgesinin kültürlerini aktaran, gösteren ve açıklamalar yapan kişi olarak ülkenin ya da bölgenin propagandacısı, reklamcısıdır. Sosyolojik olarak yabancı olan turistin, konuk olduğu ülkenin çevresiyle oluşacak her türlü ilişkisinde ve iletişiminde rehber, aracılık ve grup sözcülüğü yapar. Rehberin kendi çevresinde temsil ettiği gurubun gezi, eğlenme ve dinlenmeleri sırasında koruyuculuk görevi de yapar.
Rehberler her zaman liderlik yaptıkları grubun sorumlusu, patronu ve yoldaşı olduğunu unutmamalı, iş ve özel yaşantısına dikkat etmelidir. Atacağı yanlış bir adım ya da söyleyeceği kötü bir ilk önce işletmesine daha sonrada ülkesine zarar vereceğini unutmamalıdır. Rehberlik bilinciyle hareket etmelidir.
Olağandışı Durumlarla Başa Çıkma ve Hakkaniyet Sağlama: Turist rehberi, turistin gezisi boyunca en yakın olduğu kişilerden biri olarak hizmet sunmaktadır. Yönetmelikte kısaca, ‘onlara gezileri süresince yardımcı olacak’ şeklinde dile getirilen bu özellik, rehbere, turistin gezi boyunca karşılaştığı her türlü sorunu çözümleme görevini yüklemektedir. Ancak, bu bakımdan turist rehberinin görevi, sorun çözmeyle sınırlı kalmamakta; doğan sorunların çözümlenemediği hallerde bu durumun hizmetin bütününe verdiği zararı en aza indirmek ve sorunların tespit edilerek hizmet geliştirilmesi ve düzeltilmesi için çaba göstermek de turist rehberinin görevi haline gelmektedir.76
Rehberler seyahatleri süresince oluşabilecek herhangi beklenmedik olaylar için hazırlıklı ve soğukkanlı olmalıdır. Böyle durumlarda da rehberlik görevinin hala devam ettiğini ve sorumlulukları olduğunu da unutmamalıdır. Tur esnasında, ölüm, kaza, yanık, kalp krizi, rezervasyon hatası vb. olaylar olabilir. Aynı zamanda rehber unutmamalıdır ki, rehberlik yaptığı grup arasında ayrım yapmamak ve gerektiğinde haklarını arama görevini de yerine getirmelidir.
Eğlendirme: Turistlerin, zevk ve eğlenme, rutin yaşamdan ve stresli ortamdan geçici olarak kaçma ve yeniden canlanma, kendine gelme amacıyla turistik seyahati
gerçekleştirdiği bilinmektedir. Bu durumda turist rehberlerinin, turistlerin rehber refakatinde seyahati süresince eğlenmesini, zevkli zaman geçirmesini sağlama gibi bir fonksiyonu ortaya çıkmaktadır.77 Rehberler, turistleri ülkeye özgü yemek, halk oyunları, müzik gibi kültür ürünlerini tanıyabilecekleri yerlere götürerek turistlerin biraz daha eğlenceli vakit geçirmelerini sağlayabilirler. Örneğin, tur yolu üstünde görülen bir köy düğünü için ya da yol kenarındaki bir gölün seyri ve fotoğraf çekme molası verebilir.