Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 yılı verilerine göre Türkiye’de eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörler ve bu faktörlerin eğitimsel sonuçlar üzerindeki önemlilik düzeyleri nedir?
1.2.2. Alt Problemler
1. Alanyazına dayalı olarak belirlenen eğitim kalitesi göstergeleri nelerdir?
2. Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 verilerine uyarlanarak formüle edilen eğitim kalitesi değişkenleri nelerdir?
3. PISA 2006 verilerine uyarlanarak formüle edilen eğitim kalitesi değişkenleri açısından Türkiye’de onbeş yaş grubundaki öğrencilerin durumu nedir?
4. PISA 2006 verilerine uyarlanarak formüle edilen eğitim kalitesi değişkenleri arasındaki ilişkilerin dağılımı, yönü ve gücü nasıldır?
5. Eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörler nelerdir?
6. Eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörler ile eğitimsel sonuçlar arasındaki ilişkilerin dağılımı, yönü ve gücü nasıldır?
7. Eğitim kalitesini belirleyen temel faktörlerin eğitimsel sonuçları tahmin etme güçleri nedir?
8. Bulgulara dayalı nasıl bir eğitim kalitesi modeli önerilebilir? 1.3. Amaç
Bu araştırmanın amacı Türkiye’de örgün eğitim kapsamındaki onbeş yaş grubu öğrencilerinin almış olduğu eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörleri ve bu faktörlerin eğitimsel sonuçları tahmin etme güçlerini saptayarak eğitim kalitesinin geliştirilmesinde müdahale noktalarına ışık tutmak; ülke düzeyinde kullanılabilir eğitim kalitesi göstergelerini tespit etmek ve Türkiye için geçerli bir eğitim kalitesi modeli önermektir.
1.4. Önem
Araştırmada elde edilen sonuçların Türkiye’de eğitimin kalitesini geliştirmeye yönelik karar ve faaliyetler için bilimsel bir zemin oluşturacağı düşünülmektedir. PISA’da elde edilen verilerin analizi eğitim politikalarının oluşturulmasında temel sağlamaktadır. Araştırma ile Türkiye’ye ait PISA verileri analiz edilmekte böylece eğitim politikalarının oluşturulmasına yardım edeceği değerlendirilmektedir. Araştırma ile aynı zamanda eğitim bilimlerinde tartışma alanları olan “eğitimin üretim fonksiyonu” ve “okul etkililiği”ne ilişkin Türkiye’nin durumu ortaya konularak bilginin zenginleşmesine katkı yapılmaktadır. Türkiye’de eğitim kalitesini konu alan ve panel verilerin kullanıldığı sınırlı sayıdaki çalışma dikkate alınarak bu çalışmanın yeni çalışmalara kaynaklık edeceği beklenmektedir.
1.5. Varsayımlar
Araştırmada aşağıdaki varsayımlardan hareket edilmiştir:
1. 15 yaş grubu öğrencilerinin sahip oldukları eğitimsel birikimin, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 testleriyle doğru ve gerçeğe yakın bir oranda ölçüldüğü varsayılmaktadır.
2. PISA 2006 çalışması ile onbeş yaş grubundaki öğrencilerin fen, matematik ve okuma alanlarında elde etmiş oldukları puanların ortalamasının eğitim kalitesinin bir göstergesi olduğu varsayılmaktadır.
1.6. Sınırlılıklar
Araştırmada elde edilen bulgular ve sonuçlar;
1. Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 verileri içinde Türkiye’ye ait olan öğrenci, anne-baba ve yönetici verileriyle,
2. Örgün eğitim kapsamında olup ilköğretim yedinci, sekizinci ve ortaöğretim dokuzuncu ve onuncu sınıflarda öğrenim gören onbeş yaş grubu öğrencileriyle sınırlıdır.
1.7. Tanımlar
Akademik Seçicilik: Okula kabul ve okul içi gruplamada öğrencinin elde ettiği akademik başarının dikkate alınması; daha yüksek akademik başarıya sahip öğrencilerin tercih edilmesidir.
Eğitim Kalitesi: Onbeş yaş grubu öğrencilerin öğrenme düzeyinin göstergesi olan eğitimsel sonuçları ortaya çıkaran öğrenci, ev, anne-baba özellikleri, okul kaynakları, öğretim süreçleri ve kurumsal çevre unsurlarının karmaşık ilişkilerinin ortak temsilcisidir.
Eğitimsel Sonuç: Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 testlerinde öğrencilerin elde ettiği puanlar, öğrencinin dersteki başarısı, öğrencinin okulda sunulan eğitimden memnuniyet düzeyi, anne-babanın okulda sunulan eğitimden memnuniyet düzeyi olarak ifade edilmektedir.
Eğitim Bileşenleri: Eğitim hizmetinin üretilmesinde rol alan öğrenci ve özelliklerini, anne-baba ve ev ortamı özelliklerini, okul özelliklerini, eğitimsel çıktı özelliklerini kurumsal çevre özelliklerini ifade etmektedir.
Faktör: PISA 2006 değişkenleri ile eşlenen eğitim kalitesi göstergelerinin faktörleştirilmesi ile elde edilen faktörlerdir.
Kurumsal Çevre: Eğitim sisteminin işleyişini şekillendiren politik düzeyde veya sistem düzeyinde izlenen kural ve uygulamalar bütünüdür.
Panel Veri: Farklı ünitelerden (öğrenci, anne-baba, yönetici) çok sayıda deneğe ait verilerin birararada sunulduğu veri topluluğudur.
Sistem Yaklaşımı: Eğitimin bir sistem olarak girdi-süreç-çıktı ve çevre boyutlarından oluştuğu; bir çevre içinde girdilerin süreç aracılığıyla değer katılmış çıktılara dönüştüğü kabul edilmektedir.
Öğrenci: Farklı ifade edilmedikçe araştırmada onbeş yaş grubundaki örgün eğitim kapsamındaki öğrencileri tanımlamaktadır.
BÖLÜM II
2. YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması ve analizi üzerinde durulmaktadır.
2.1. Araştırmanın Modeli
Eğitim kalitesini belirleyen faktörleri ortaya koyabilmek, faktörlerin eğitimsel çıktıları açıklama gücü ve değişkenler arası ilişkiler hakkında bilgi elde edebilmek için tarama modelinde betimsel bir araştırma yapılmıştır. Araştırmacı, önceden tutulmuş yazılı belge ve istatistikler gibi çeşitli kayıtlara başvurarak eğitimin kalitesi göstergeleri ile ilgili elde ettiği dağınık verileri bir sistem içinde bütünleştirip yorumlamış; Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Çalışması verilerini kullanarak Türkiye’de eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörleri ve önem düzeylerini ortaya koymuştur. Bu tür çalışmalar tarama modelinde betimsel çalışma olarak nitelenmektedir (Karasar, 1998: 77; Balcı, 2001:217).
Araştırma modeli kapsamında işe koşulan süreçler şekil 3’de gösterilmektedir.
Şekil 3: Araştırmanın Modeli
Eğitim Kalitesi ile ilgili alanyazın
Eğitim Kalitesini Belirleyen Göstergeler Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 Verileri PISA 2006 değişkenleri ile eşleştirilen eğitim kalitesi göstergeleri İstatistiksel analiz —Tanımlayıcı istatistik — İlişki arama — Faktör Analizi — Regresyon Analizi Eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörler ve faktörlerin eğitimsel sonuçları kestirim düzeyleri Bulgulara dayalı olarak araştırmaya özgü bir eğitim kalitesi modeli üretilmiştir.
Araştırma, aşağıdaki işlemler aracılığıyla gerçekleştirilmiştir:
1. Alanyazın ve önceki araştırmalar temel alınarak eğitim kalitesini belirleyen göstergeler tespit edilmiştir.
2. Eğitim kalitesi göstergeleri, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 yılı verilerine uyarlanmıştır. Eğitim kalitesi göstergeleri ile PISA 2006 veri setindeki öğrenci, yönetici ve anne-baba değişkenleri eşlenmiştir.
3. Veri setindeki öğrenci, yönetici, anne-baba değişkenleri okul düzeyinde ortak bir çalışma sayfasında birleştirilmiştir.
4. Eğitim kalitesi göstergeleri ile eşlenen PISA 2006 değişkenlerinin faktör ve regresyon analizine uygunluğu kontrol edilmiştir. Değişken azaltımı yapılmıştır. 5. Değişkenler açısından Türkiye’de örgün eğitim kapsamındaki onbeş yaş grubundaki öğrencilerin durumu tanımlayıcı istatistikler (frekans ve yüzde) aracılığıyla incelenmiştir.
6. Değişkenler arasındaki ilişkilerin dağılımı, yönü ve gücü korelasyon katsayısından yararlanılarak p <.01 anlamlılık düzeyinde incelenmiştir.
7. Faktör analizi ile değişkenler faktörleştirilmiştir. Böylece eğitim kalitesini belirleyen temel faktörler tespit edilmiştir.
8. Regresyon analizi ile eğitim kalitesini belirleyen temel faktörlerin, eğitim kalitesinin göstergesi olarak alınan eğitimsel sonuçlar üzerindeki kestirebilirlik düzeyleri ortaya konulmuştur. Bulgulara dayalı olarak araştırmaya özgü bir eğitim kalitesi modeli önerilmiştir.
2.2. Veri Kaynakları, Evren ve Örneklem