9. APPENDICES
9.3 A PPENDIX II T ARGET T EXT
Ekonomi çevirisi ve çevirinin ekonomisi
Łucja Biel ve Vilelmini Sosoni
Uygulamalı Dilbilim Enstitüsü, Warsaw Üniversitesi, Warsaw, Polonya; Yabancı Diller Bölümü, Mütercim Tercümanlık, Ionian Üniversitesi, Corfu, Yunanistan
MAKALE GEÇMİŞİ 24 Mart 2017'de alındı 27 Mart 2017'de kabul edildi
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Ekonomi çevirisi; ticari çeviri; çeviri teknolojisi; makine çevirisi; kitle kaynaklı çalışma
1. Giriş
1990'ların ortalarından beri piyasadaki serbestleşme finansal işlemlerde ve ticari faaliyetlerde ciddi artışa yol açarken küreselleşme; engelleri kaldırıp dünyanın her yerinden bilgiye erişimi sağlayarak dünyayı daraltmıştır (Cronin, 2003, s. 43). Bu bağlamda, seneler içinde az araştırılmış olmasına rağmen ekonomi çevirisi, çeviri uygulamasında merkezi konumda olmuş hem hacimsel hem de etkisel olarak artış göstermiştir. Dolayısıyla bu özel sayının amacı iki yönlüdür: mesleğin ekonomisine ve çevirmenin değişen habitus'una ışık tutarken ekonomi çevirisinin özelliklerini araştırmak ve alanda görülen yeni araştırma trendlerini incelemek.
37 2. Ekonomi çevirisi
2.1. Ekonomi çevirisi alanını haritalandırma
Ekonomi çevirisi; başlıca çeviribilim, ekonomi, dilbilim ve iletişim bilimi temel alan disiplinlerarası bir araştırma ve mesleki uygulama alanıdır.
Öncelikle, hukuki, teknik ve tıbbi çevirinin yanı sıra özel alan çevirisinin alt alanlarından biridir. Ekonomi çevirisi, alanı ve bilgi tabanı konusunda, ekonomi ve alana ismini vermiş birbiriyle örtüşen kavramlarla (alım-satım, ekonomi ve ticaret) ilgilidir. Ayrıca ekonomi çevirisi etkililiğini ve verimliliğini artırma amacıyla, 1990'ların başlarında ticari kuruluşlardaki ve dış dünyadaki resmi ve gayri resmi iletişimi araştırma amacıyla ortaya çıkan, ticari iletişimden yararlanır. (Nickerson, 2014, s. 50).
Çeviribilimde ekonomi çevirisinin adı henüz netleşmedi. Genellikle kullanılan alternatifler ekonomi çevirisi, ticari çeviri veya ticari amaçlı çeviridir. İlk iki terim eş anlamlı olarak kabul edilse de ticari çeviri, mesleki uygulama bağlamında daha sık kullanılırken ekonomi çevirisi daha çok akademik bağlamlarda görülür. Ticari amaçlı çeviri, iş dünyasında çevrilen birçok metni kapsayan çeviri derslerine uygun bir genel ad olarak eğitim bağlamında da kullanılır (cf. Olohan, 2010, s. 41); ayrıca, özel alan çevirisi için bir genel ad olarak da kullanılır. Ekonomi çevirisi, bazı müfredatlarda ‘kurumsal çeviri’ adıyla yer alır. Bu tutarsızlık, ekonomi çevirisinin artan önemini kanıtlar niteliktedir.
Akademi geride kalırken ticari çeviri, her zaman çevirmenlerin temel uzmanlık alanlarından biri olmuştur. Bu uzmanlık alanı, 1990'ların başından beri küreselleşme ve çok uluslu şirketlerin büyümesiyle daha da genişlemiştir. Dam ve Koskinen (2016, s.3), çevirmen denince akıllara artık edebi çevirmenlerin değil ticari çevirmenlerin gelmeye başladığını ve bu sebeple, ticari çevirmenlerin mesleğin merkezine yerleştikleri
38 gözlemledi.
2.2. Ticari söylemin incelikleri
Ticari söylem; düzenlenmiş ve kontrollü olanlardan (yıllık raporlar, yatırımcı aydınlatma metni, finansal tablolar ve şirket sözleşmeleri) ritüel haline gelmiş ve görece sabit olanlara (başvuru mektupları, gelir tahminleri, kurumsal sosyal sorumluluk raporları, performans değerlendirmeleri, hedef bildirileri) ve son olarak dinamik, çok daha az tahmin edilebilir ve yaratıcı olanlara (CEO konuşmaları, reklamlar ve şirket ana sayfaları) kadar çok çeşitli türleri kapsar. Bunlar çoğunlukla karma, çok modlu ve çok işlevli türlerdir. Bu türlerin iletişimsel amacı ikna edici içerikle sadece bilgilendirici değil, aynı zamanda etkili hale gelir. Örneğin; tüketici davranışlarını etkilemek ve satışları artırmak için şirket hakkında olumlu bir imaj oluşturmak.
Bir uzmanlaşmış profesyonel iletişim türü olan ticari söylemin baskın özelliklerinden birisi, söylem topluluğunun bünyesinde iletişimi kolaylaştıran terminolojidir. Terimler, uzmanlık gerektiren bilgileri temsil etmek ve bu bilgilerle iletişim kurabilmek için bir araç oldukları için, ekonomik terimler; söylem topluluğu tarafından özümsenen ve özneler arası bir şekilde paylaşılan ekonomik bilgi birimleri ve alanın bilgi yapılarına erişim noktalarıdır (cf. Biel, 2014, s. 41). Ekonomi terminolojisi, ekonomi sistemleri arasındaki tarihsel ve ideolojik farklılıklardan dolayı bir noktaya kadar kültüre özgüdür.
Aynı zamanda, özellikle hukuk tarafından düzenlemeye tabii işlerde geçerli olarak, (örneğin; şirketler hukuku, sözleşme hukuku, banka veya finans hukuku) kavram sistemlerini tanımlayan ve yapay olarak kavramların anlamını düzelten yasal sisteme tabiidir.
39
Diğer bir yandan, küreselleşme ve ticari uygulamalarının uluslararasılaşmasından dolayı, iş hukuku bir dereceye kadar birleşmeye ve uyumlulaşmaya tabiidir ve hukuk terminolojisinde daha yüksek bir oranda evrensellik gösterir. Ticari terminoloji, genellikle kavramları tek bir yöne aktararak asimetrik kültürel karşılaşmaların sonucunda gelişmiş kapitalist ekonomilerden gelişmekte olanlara, geçiş ekonomileri ve gelişen ekonomilere kadar sınırlar ötesinde kolayca 'dolaşır'. İngilizce konuşulan ekonomilerin baskın pozisyonu ve İngilizce'nin egemen dil olması sayesinde ticari terminoloji, dünyaca asimile edilmiş çok sayıda aktarım ve alıntı İngilizce kelimeler içermektedir. Ekonomi terminolojisi, dil kesitleri ve türlerde çeşitlilik artışına ilaveten fazlaca mecaz kullanımı ve yüksek miktarda terim türetme de içermektedir.
2.3. Ekonomi çevirisinde araştırma trendleri
Diğer özel alan çevirisi türlerinin aksine ekonomi çevirisi monograflara, düzenlenmiş sayılara ve dergilerin özel sayılarına oldukça az konu olmuştur. Geçtiğimiz yirmi yılda bu alandaki yayınlarda gözle görülür oranda artış olmasına rağmen ekonomi çevirisi alanı hala çeşitli kaynaklar arasında dağılmış yayınlarıyla, parçalanmış ve oldukça az araştırılmış olmaya devam etmektedir.
Ekonomi çevirisi araştırmaları çoğunlukla nitel yöntemlere başvurur, örneğin söylem analizi (Chueca Moncayo, 2005), toplum dilbilim (Le Poder, 2012), durum çalışmaları (Vandal-Sirois, 2016) ve oyun kuramı (Zhong, 2006); bununla birlikte, giderek daha fazla yayın bütünce dilbilimin nicel yöntemlerine yönelmektedir. (Chueca Moncayo, 2005;
Valdeón, 2016).
Ekonomi çevirisi yayınları doğal olarak terminolojiye odaklanır. Çevirmenlerin ihtiyaçlarına uyum sağlamak için ekonomik terimler, uygulamaya yönelik hedeflerle
40
terim bilim ve sözlük bilim kapsamında ele alınır (Bergenholtz, 2012; Fraile Vicente, 2008; Fuertes Olivera & Nielsen, 2011). Çeşitli yayınlarda, ticari terminolojinin terim türetme (Kelandrias, 2007; Mateo, 2014; Resche, 1999), İngilizce'den aktarım ve alıntı akını (Le Poder, 2012), örtmeceler (Resche, 1999), belirsizlik ve anlam karmaşası (cf.
Stolze, 2003), sözcüksel tutarlılık yoluyla metin üretme (Chueca Moncayo, 2005) gibi esas yönleri çalışılmıştır.
Sıklıkla araştırılan bir diğer husus da, özellikle finans alanında terim oluşturma konusunda oldukça verimli bir süreç olan, ticari söylemdeki mecaz kullanımıdır.
(Kermas, 2006, s. 110). Ticari söyleminin, ideolojiler ve duygusal anlamlarla ilişkilendirilebilecek genel dil mecazlarının sık kullanımı ile hibritlik içerdiği düşünülür.
(Fraile Vicente, 2008, s. 133–134). Mecazlar sadece terim oluşturmak için değil aynı zamanda, çoğunlukla olağan olayları çağrıştırarak, ekonominin tutumu hakkında konuşmak için kullanılır (Fraile Vicente, 2008; Fuertes Olivera & Nielsen, 2011; Kermas, 2006, s. 120).
Ekonomi çevirisi hakkındaki diğer araştırma alanları ise seçilmiş türleri çevirmekle bağlantılıdır. Bunlar: ticari yazışma (Fuertes Olivera & Nielsen, 2008), ekonomi ders kitapları (Buzelin, Dufault, & Foglia, 2015), şirketlerin internet siteleri (Rike, 2013), reklamlar (Smith, 2006; Torresi, 2010; Vandal-Sirois, 2016), basın bildirileri (Kaniklidou
& House, 2013) ve köşe yazısı (Valdeón, 2016) ile finansal tablolar gibi diğer basın türleridir. Tekrarlanan temalardan biri reklamcılık (Vandal-Sirois, 2016) ve kurumsal internet siteleri (Rike, 2013) gibi daha yaratıcı türlerde uyarlamaya, yeniden yazıma, yaratıcı çeviriye ve kültürel ara buluculuğa olan ihtiyaçtır. Bazı çalışmalar; çerçeveleme (Kaniklidou & House, 2013), sözbilimsel tasvirler (Smith, 2006), incelik modelleri (Fuertes Olivera & Nielsen, 2008), kurum içi gücü çeviri yoluyla yeniden ele alma
41
(Logemann & Piekkari, 2015) ve çevirmenlerin değeri (Buzelin et al., 2015) dahil olmak üzere seçilmiş söylemsel yönler üzerine yoğunlaşmıştır.
3. Çevirinin ekonomisi 3.1. Değişimin kökenleri
Öte yandan çevirinin ekonomisi, dört baskın etken sebebiyle daha önemli hale geldiği için çeviribilimin merkezine doğru ilerliyor gibi görünmektedir: (a) emsalsiz küreselleşme, (b) göçteki artış, (c) masraflarda zorlanmaya ve üretkenlikte artışa yol açan 2007–2008 küresel ekonomik krizi, (d) bilişim ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler.
Küreselleşme, “çağdaş sosyal hayatın bütün yönleriyle dünya çapında birbirine bağlılığın genişlemesi, derinleşmesi ve hızlanması” olarak tanımlanmıştır (Held, McGrew, Goldblatt, & Perraton, 1999, s. 2). Eski çağ uygarlıklarında ve günümüz dünyasının dinlerinde halihazırda bulunduğu düşünülürse, yeni bir olgu olmamasına rağmen en yoğun dönemine 1960'lardan beri tanık olduk. Bielsa'nın (2005, s. 131) da gözlemlediği gibi, küreselleşme, insanların ve nesnelerin hareketliliklerinin artmasına ve farklı dilsel toplulukların, çoğunlukla çeviri yoluyla (Schäffner & Dimitriu, 2012, s. 262), yakın temas halinde olmasına yol açmaktadır. Bununla birlikte, piyasaların küreselleşmesi, dijital devrim, bilgi ekonomisinin gelişi ve üretimin küreselleşmesi çeviriyi tamamen gelişmiş bir endüstriyel sektöre dönüştürmüştür (Dunne, 2012).
İnsanların küresel göç şeklindeki hareketliliği son yıllarda özellikle hızla artmakta dolayısıyla uluslararası iletişime ve çeviriye olan ihtiyaç da katlanarak artmaktadır.
Birçok göçmen ve mültecinin göçmenlik duruşmasından sosyal servislere erişim ve eğitim-öğretime kadar birçok alanda çeviri hizmetlerine ihtiyacı vardır. Birleşmiş Milletlere göre1 2015 yılında dünyada, ülkelerinden zorla çıkarılan 20 milyon mülteci
42
varken (2. Dünya Savaşından bu yana en yüksek miktar); 244 milyon göçmen, doğduğu ülkeden farklı bir yerde yaşayan insan, vardı. Dünyanın son 30 sene içerisinde çatışmalar ve zulmün yanı sıra farklı yerlerdeki ciddi ekonomik krizlerden de sarsıldığı düşünülürse bu hiç de şaşırtıcı değil.
Muhtemelen çevirinin ekonomisini etkileyen en önemli etken, Sanayi Devrimi'ninkilere benzer sonuçlarıyla toplumu derinden değiştiren dijital ve BİT devrimidir. Teknolojilerin kombinasyonu yeni ürünlere, hizmetlere ve çalışma biçimlerine yol açarken; finans, ticaret, araştırma, eğitim ve işsizlik gibi ekonomik faaliyetlerin tüm yönleri; elektronik ağların patlaması, dijital teknoloji ve multimedya ile derinden dönüştürülmüştür. Bu doğrultuda; bir süreç, hizmet ve ürün olan çeviri de bu yeni gidişata, aşağıda kısaca tartışıldığı gibi, çalışma şekillerini güncelleyerek karşılık vermiştir.
3.2. Değişimin etkileri
Çeviri ihtiyacındaki artış, masrafları düşürmek ve üretkenliği artırmakla birleşince, yüksek miktarda bilgiyi yönetebilmek için kaçınılmaz olarak büyük çeviri firmalarının kurulmasına; yazılım ve oyun yerelleştirmesi ve çok dilli yayıncılık gibi çeviri ile ilgili yeni faaliyetlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Ayrıca bu yükseliş, özellikle yeni çeviri teknolojilerinin hızla gelişmesi ve kitle kaynaklı çalışmalar ile amatör çevirinin kullanımı sayesinde çeviri mesleğinin aşırı derecede teknikselleşmesine sebep olmuştur.
Özellikle 1960'larda bilgisayar destekli araçların ve çeviri belleklerinin gelişiminden ve 1940'larda makine çevirisinin (MÇ) ortaya çıkışından bu yana çeviri mesleği ciddi bir değişim sürecine girmiştir. Yeni teknolojiler evrimleştikçe ve geliştikçe bu değişim hız kesmeden devam edecektir (cf. O’Brien, 2012; Olohan, 2011; Pym, 2011; Vashee, 2013).
KantanMT2'nin yeni raporuna göre, MÇ masraflarının düşmesi sebebiyle farklı
43
sektörlerde kullanımının artması öngörülürken, geleneksel MÇ'nin diğer teknolojilerle birleşmesinin 2017 yılına hâkim olması bekleniyor. Bu birleşmenin hibrit, yarı-hibrit ve nöral, uyarlanabilir ve interaktif makine çevirisini de içine alan akıllı çıktılarla sonuçlanması beklenmektedir.
Doğal olarak, çevirinin hızla teknolojikleşmesi; insanlar ve makinelerin dil çevirisindeki yeri ve etkileşimi (Olohan, 2011; O’Brien, 2012), MÇ etiği (Kenny, 2011), çevirmen eğitimi (Doherty & Moorkens, 2013; Kenny & Doherty, 2014) ve MÇ sonrası düzeltme (Flanagan & Christensen, 2014; O’Brien, 2011) konuları bakımından teknolojinin insan çevirmenlere yardım etme şekilleri (Alonso & Calvo, 2015; Melby, 2006) üzerine çalışan çeviribilim araştırmacılarını endişelendirmiştir. Son on yılda çeviride teknoloji kullanımıyla ilgili birçok inceleme yapılıyorken (Alonso, 2015; Torres Domínguez, 2012), çeviri çalışma alanlarını değerlendiren veya karşılaştıran tanımlayıcı çalışmalar da artmıştır (García & Stevenson, 2009; O’Brien, 2013; Vieira & Specia, 2011). Son olarak, son zamanlarda çevirinin ergonomisi alanına artan bir ilgi vardır (Ehrensberger-Dow &
Massey, 2014).
Buna ek olarak çeviribilim, kitle kaynaklı çeviri çalışmalarının veya açık çeviri projelerinin yaygınlaşmasıyla (Cronin, 2010, s. 3) Web 2.0'ın iki yönlülüğünden etkilenmiştir. Günümüzde kitle kaynaklı çalışma, çevrim içi ortak çalışmaya dayalı çeviri veya kitle kaynaklı çeviriye gönderme yapar. Bunlar, yardımlaşmanın özgür doğasını benimseyen ve gönüllü çeviri, toplum çevirmenliği, sosyal çeviri veya bazı durumlarda, kontrol merkezinin toplumun kendisinin olduğu, hayran çevirisi (fansubbing) olarak da bilinir (Boéri & Maier, 2010; Díaz-Cintas & Muñoz Sánchez, 2006; Gambier, 2014;
Pérez González & Susam-Sarajeva, 2012; Pym, 2011). Kontrol merkezinin kesin olarak başlatıcı organizasyon, kuruluş veya şirkette bulunduğu çeviride kitle kaynaklı çalışmaya
44
da gönderme yapabilir. Bu çalışmada katılımcılara ödeme yapılır ve bu, çoğunlukla ücretli kitle kaynaklı çalışma olarak adlandırılır (García, 2015). Hızlı, düşük masraflı ve çok dilli çeviriye artan ihtiyaç sebebiyle Lionbridge gibi büyük dil hizmeti sağlayıcıları, iş süreçlerinde kontrollü kitle kaynağı kullanımı (Lionbridge, 2013) olarak adlandırdıkları kontrollü kitle kaynaklı çalışma iş akışını giderek artan bir şekilde yenilikçi bir iş modeli olarak kullanmaktadır. Doğal olarak, bazı araştırmacılar kitle kaynaklı çalışmaların artıları ve eksileri veya en iyi uygulamalarının (Ray & Kelly, 2011) yanı sıra sağladığı fırsatlar (Baer, 2010) ve teşkil ettikleri riskler (Dodd, 2011) üzerine yoğunlaşmıştır. Diğerleriyse çevirmenlerin kitle kaynaklı çalışmaları karşı tutumlarını (Flanagan, 2016), motivasyonlarını (McDonough Dolmaya, 2012; Mesipuu, 2012;
Olohan, 2014) ve kullanımının etiğini (McDonough Dolmaya, 2011) araştırmıştır.
Son olarak belirtmek gerekir ki, bu gelişmelerin bazıları çevirinin görünürlüğünü artırıp, çevirmenlerin işini kolaylaştırırken ve küçük dilleri çevrim içi dünyada daha görünür kılarken; diğerleri çeviri sürecindeki işi değersizleştirerek profesyonel çevirmenlerin mesleki durumunu ve hizmet bedellerini düşürür. Bununla birlikte, bu gelişmelerin çeviri araştırması için yeni yollar oluştururken Bourdieu'nun (1983) çeviri habitus'u olarak adlandırdığı şeyi açıkça değiştirdikleri çoğunlukla kabul edilir.
4. Özel sayının katkıları hakkında
Özel sayı, Anthony Pym'in iki alanın kesişiminde yer alan ve mükemmel bir girizgâh işlevi gören bir makalesiyle başlar. Pym, ekonomik modelleri çeviride uygulamanın iki yöntemini karşılaştırır. Birincisi, çevirideki değerleri, çabaları ve kararları bir iletişim edimi olarak görür, ikincisiyse dillerin ekonomisinden başlar ve doğal dil sistemlerinin çeşitliliğine ayrıcalık tanır. Pym, sosyal kapsayıcılığın yüksek değerine etik öncelik
45
tanımanın daha verimli olabileceği sonucuna varır. Böylece dil kullanıcılarının aksi durumda kıyaslanamaz değerler arasından yaptıkları seçime dikkat edilebilir.
Takip eden beş makale çeşitli temel araştırma başlıkları ve türleriyle çalışarak ekonomi çevirisini ele alır. Son dört makale ise çevirinin ekonomisinin çeşitli yönlerini araştırır.
Marta García González'in makalesi ticari işletme türlerini işleyerek ekonomi ve hukuk çevirisi arasındaki ince çizgiyi ele alır. Ticari işletme türleri iç hukukta belirlenir ve çoğunlukla ülke hukukları arasında ciddi uyuşmazlıklar gösterdikleri için bir işlevsel eşdeğer belirlemekte güçlük çekilir. Terminolojinin söylemsel işlevine odaklanan García González; idari internet siteleri, mahkeme kararları ve yeni kararnameleri de kapsayan türler arasında terminolojinin alternatif çeviri tekniklerini analiz eder ve işlevsel eşdeğerlerin sınırlandırmaları üzerine bir tartışmayla makalesini sonuçlandırır.
Ekonomik terimler, terminoloji disiplini tarafından sunulan araçlarla da incelenir.
Panagiotis G. Krimpas'ın makalesi, İngilizce ile dilsel olarak zorlu ve daha az kullanılan bir dil olan Yunanca'nın, kültürel olarak oransız bir şekilde karşılaşmalarının bir sonucu olan yüksek oranda terim türetmeleri ve İngilizce'den yapılan aktarımları inceler.
Krimpas, ISO 704:2009 ilkelerini test ederek İngilizce finansal terimlerin Yunanca karşılıklarını değerlendirmek ve daha uygun karşılıklar önerebilmek için sistematik bir çerçeve görevi görebileceklerini ispatlar.
Ekonomi terminolojisinin bir diğer yönü (metaforlaştırılması) ise, İngilizce'den Romanca'ya yapılan çevirilerdeki EKONOMİ BİR MAKİNEDİR kavramsal metaforu üzerine, etnografik gözlemlerle destekleyerek bütünce temelli bir araştırma yapan Luciana Sabina Tcaciuc and Vladislav Mackevic tarafından araştırılmıştır. Kontrollü kurumsal bir ortamda çevirmenler tarafından kullanılan çok miktardaki stratejileri açıklayıp faaliyet ve normlar bağlamında yorumlarlar.
46
Julieta Alós, Sky Marsen ve Noora Alkaabi'nin makalesi dikkatleri oldukça yaratıcı bir tür olan lüks reklamcılığına çeker. Yazarlar Arapça reklam broşürü çevirilerini inceleyerek çevirilerde düşük bağlamlı bir iletişim, daha açık ve daha az yaratıcı dil kullanımının tercih edildiğini gösterir. Bu biçem, yazarlar tarafından lüks reklamcılığının prensipleriyle tutarsız olarak değerlendirilir. Bu prensiplere göre biçem imalı, dolaylı ve anlamı belirsiz olmalıdır.
Nancy Xiuzhi Liu'nun makalesi, bizi ekonomi çevirisinin basın çevirisiyle kesiştiği başka bir sınıra götürür. Liu, çerçeveleme kavramını kullanarak Çince çeviri yayın yapan iki gazeteyi analiz eder. Çerçeveleme etkisini çeviri üzerinden tartışarak sorumluluk, anlaşmazlık ve ilgi çerçevelerinin ideolojik amaçlar için haberleri dönüştürmede kullanıldıklarını kanıtlar.
Joss Moorkens, özel sayının ikinci bölümünü çevirideki ekonomik ve teknolojik değişimlerin arka planına bakarak ve çevirmenlerin 'küresel değer zinciri' içerisindeki faaliyetlerini olabildiğince artırmaları için uygun olan seçenekleri araştırarak açar.
Çevirmenlerin gittikçe artarak serbest veya güvencesiz çalışanlar olarak çalıştığı taşeron istihdam modelini detaylıca analiz eder ve çeviri teknolojisinin çeviri mesleği üzerindeki etkisini tartışır ve açıklar. Moorkens'e göre çevirmenler faaliyetlerini olabildiğince artırabilmek için, yeri makineler veya profesyonel olmayanlar tarafından değiştirilme olasılığı en düşük olan alanlara daha fazla odaklanarak sürekli yeni beceriler edinmeli ve hizmet portföylerini çeşitlendirmelidir.
Miguel Jiménez-Crespo kitle kaynaklı çalışma furyasını ve gönüllü çevrim içi ortak çalışmaya dayalı çevirileri değerlendirip çeviri kalitesi üzerindeki etkilerini tartışır.
Ekonomik kaygının çeviri kalitesini beğenilen, sabit ve yüksek maliyetli bir üründen;
amaca uygunluğun farklı aktörler tarafından, farklı çeviri fiyatlarıyla ilişkili çeşitli
47
faktörler yoluyla müzakere edildiği yeni bir dinamik yapıya yeniden kavramsallaştırılmasına nasıl yol açtığını araştırır.
Lindsay Bywood, Thierry Etchegoyhen ve Panayota Georgakopoulou, AB tarafından finanse edilen SUMAT (Makine Çevirisiyle Altyazı) projesinin bulgularından faydalanarak, altyazı için MÇ'nin gelişmesinin ardındaki itici gücü ve MÇ kullanan altyazı yazarlarının geleneksel yöntemle çalışanlara oranla üretkenlik kazancını ya da kaybını araştırırlar. Bulguları, MÇ'nin altyazı yazma iş akışını kısmen otomatikleştirerek üretkenlik kazancına olanak sağlayacak ümit verici bir seçenek olduğunu gösteriyor. Bu durum da 'MÇ altyazısı düzeltmeni' adında yeni bir iş profili oluşmasına yol açtığı için yeni beceriler edinme ihtiyacını destekler.
Hernández-Hernández son makalede, çoğunlukla Pierre Bourdieu'nun habitus ve capital kavramlarından yararlanarak, çeviriyi uluslararası üretim ve haberlerin dolaşımı perspektifinden inceliyor ve bir yandan ekonomik güçler, diğer yandan çeviri tarafından sunulan capital'in hibrit doğası arasındaki etkileşimin nasıl çevirmenin habitus'unu dönüştürdüğünü analiz eder.
5. Sonuç
Bu özel sayı, bir özel alan çevirisi alt dalı olarak ekonomi çevirisinin konusal, yöntemsel ve coğrafi olarak büyümesini destekler niteliktedir. Çeviri alanında ekonominin çok yönlü önemini ortaya koyarken 10 katkı; işletmeler, iş dünyası ve ekonomi için çeviriler arasında bir bağlantı kurulmasına yardımcı olur. Şimdiye kadar yeterince bağlantılı bir şekilde ve çeşitli açılardan ele alınmayan konulara odaklanarak yeni fikirlere katkıda bulunurlar. Bu fikirler, hem bir mesleki uygulama alanı hem de çeviri mesleğini ve çevirmenlerin habitus’unu etkileyen bir etken olarak çevirmenler için ekonominin giderek artan önemine ışık tutar.
48 References
Alonso, E. (2015). Analysing translation professionals in the information society and their use and perceptions of Wikipedia. The Journal of Specialised Translation, 23, 89-116. Retrieved from http://www.jostrans.org/issue23/art_alonso.pdf Alonso, E., & Calvo, E. (2015). Developing a blueprint for a technology-mediated
approach to translation studies. Meta: Journal des Traducteurs, 60(1), 135-157.
doi:10.7202/1032403ar
Baer, N. (2010). Crowdsourcing: outrage or opportunity? Translorial: Journal of the Northern California Translators Association, February 10, 2010. Retrieved from http://translorial.com/ 2010/02/01/crowdsourcing-outrage-or-opportunity/.
Bergenholtz, H. (2012). Concepts for monofunctional accounting dictionaries.
Terminology, 18(2), 243-263. doi:10.1075/term.18.2.05ber
Biel, L. (2014). Lost in the Eurofog. The textual fit of translated law. Frankfurt am Main:
Peter Lang.
Bielsa, E. (2005). Globalisation and translation: A theoretical approach. Language and Intercultural Communication, 5(2), 131-144. doi:10.1080/14708470508668889 Boéri, J., & Maier, C. (Eds.). (2010). Translation/Interpreting and social activism.
Manchester: St Jerome.
Bourdieu, P. (1983). The field of cultural production, or the economic world reversed.
(R. Nice, Trans). Poetics, 12(4-5), 311-356. doi:10.1016/0304-422X(83)90012-8 Buzelin, H., Dufault, M., & Foglia, C. (2015). On translating the ‘Bible of marketing’.
The Translator, 21(1), 24-49. doi:10.1080/13556509.2015.1021561
Chueca Moncayo, F. J. (2005). The textual function of terminology in business and finance discourse. The Journal of Specialised Translation, 3, 40-63.
49
Cronin, M. (2003). Translation and globalization. London: Routledge.
Cronin, M. (2010). The Translation crowd. Tradumática, 8. Retrieved from http://www.fti.uab.es/ tradumatica/revista/num8/articles/04/04art.htm
Dam, H. V., & Koskinen, K. (2016). The translation profession: Centres and peripheries.
Introduction. The Journal of Specialised Translation, 25, 2-14.
Díaz-Cintas, J., & Muñoz Sánchez, P. (2006). Fansubs: Audiovisual translation in an amateur environment. The Journal of Specialised Translation, 6, 37-52. Retrieved from http://www. jostrans.org/issue06/art_diaz_munoz.pdf
Dodd, S. M. (2011). Crowdsourcing: socialism] Media 2.0. Translorial: Journal of the Northern California Translators Association, January 1, 2011. Retrieved from http://translorial.com/ 2011/01/01/crowdsourcing-socialism-media-2-0/
Doherty, S., & Moorkens, J. (2013). Investigating the experience of translation technology labs: Pedagogical implications. The Journal of Specialised
Translation, 19, 122-113. Retrieved from
http://www.jostrans.org/issue19/art_doherty.php
Dunne, K. J. (2012). The industrialization of translation: Causes, consequences and challenges. Translation Spaces, 1, 143-168. doi:10.1075/ts.1.07dun
Ehrensberger-Dow, M., & Massey, G. (2014). Cognitive ergonomic issues in professional translation. In J. W. Schwieter & A. Ferreira (Eds.), The development of translation competence: Theories and methodologies from psycholinguistics and cognitive science (pp. 58-86). Newcastle: Cambridge Scholar Publishers.
Flanagan, M. (2016). Cause for concern? Attitudes towards translation crowdsourcing in professional translators’ blogs. The Journal of Specialised Translation, 26, 149-173. Retrieved from http://www.jostrans.org/issue25/art_flanagan.pdf
50
Flanagan, M., & Christensen, T. P. (2014). Testing postediting guidelines: How translation trainees interpret them and how to tailor them for translator training purposes. The Interpreter and Translator Trainer, 8(2), 257-275.
doi:10.1080/1750399X.2014.936111
Fraile Vicente, E. (2008). The lexicographical treatment of idioms in business dictionaries from the point of view of the translator as user. Hermes, 40, 133-166.
Fuertes Olivera, P. A., & Nielsen, S. (2008). Translating politeness in bilingual English-Spanish business correspondence. Meta: Journal des Traducteurs, 53(3), 667-678. doi:10.7202/019246a
Fuertes Olivera, P. A., & Nielsen, S. (2011). The dynamics of terms in accounting: What the construction of the accounting dictionaries reveals about metaphorical terms in culture-bound subject fields. Terminology. The Dynamics of Terms in Specialized Communication: an Interdisciplinary Perspective, 17(1), 157-180.
doi:10.1075/term.17.1.09fue
Gambier, Y. (2014). Changing landscape in translation. International Journal of Society, Culture & Language, 22, 1-12. Retrieved from http://ijscl.net/article_4638_
8301154b3bfe303a6e1c541f62c4e18a.pdf
García, I. (2015). Cloud marketplaces: Procurement of translators in the age of social media. The Journal of Specialised Translation, 23, 18-38. Retrieved from http://www.jostrans.org/issue23/ art_garcia.pdf
García, I., & Stevenson, V. (2009). Reviews-Google translator toolkit. Multilingual, 20, 16-19.
Held, D., McGrew, A., Goldblatt, D., & Perraton, J. (1999). Global transformations.
51 Cambridge: Polity Press.
Kaniklidou, Th., & House, J. (2013). Framing austerity in Greek translated press headlines: The case of I Kathimerini. Minor Translating Major (mTm), 5, 60-80.
Kelandrias, P. (2007). H Meráfpaap TOIV OIKOVOUIKÚV Keipévwv [The translation of economic texts]. Athens: Diavlos.
Kenny, D. (2011). The ethics of machine translation. New Zealand society of translators and interpreters annual conference 2011, 4-5 June 2011, Auckland, New Zealand.
Retrieved from http://doras.dcu.ie/17606/
Kenny, D., & Doherty, S. (2014). Statistical machine translation in the translation curriculum: Overcoming obstacles and empowering translators. The Interpreter and Translator Trainer, 8 (2), 276-294. doi:10.1080/1750399X.2014.936112 Kermas, S. (2006). Metaphor and ideology in business and economic discourse in British
and American English. In J. Flowerdew & M. Gotti (Eds.), Studies in specialized discourse (pp. 109-130). Bern: Peter Lang.
Le Poder, M.-E. (2012). Perspective sociolinguistique des emprunts de l’anglais dans la section économique du quotidien espagnol El País. Babel, 58(4), 377-394.
doi:10.1075/babel.58.4.01pod
Lionbridge. (2013). The Complete Guide to Business Process Crowdsourcing: Changing the Way Work Gets Done. Retrieved from http://info.lionbridge.com/Business-
Processing-Crowdsourcing-Guide.html?_ga=1.138089200.1359215512.1475143910
Logemann, M., & Piekkari, R. (2015). Localize or local lies? The power of language and translation in the multinational corporation. Critical Perspectives on International Business, 11(1), 30-53. doi:http://dx.doi.org/10.1108/cpoib-02-2014-0011
52
Mateo, J. (2014). Neonyms for a crisis: Cognitive, terminological and socio-pragmatic aspects in the translation of new financial terms into Spanish. Babel, 60(4), 405-424. doi:https://doi.org/10. 1075/babel.60.4.01mat
McDonough Dolmaya, J. (2011). The ethics of crowdsourcing. Linguistica Antverpiensia, 10, 97-11.
McDonough Dolmaya, J. (2012). Analyzing the crowdsourcing model and its impact on public perceptions of translation. The Translator, 18(2), 167-191.
doi:10.1080/13556509.2012.10799507
Melby, A. (2006). MT+TM+QA: The future is ours. Tradumàtica, 4, 1-6. Retrieved from http:// www.fti.uab.es/tradumatica/revista/num4/articles/04/04.pdf
Mesipuu, M. (2012). Translation crowdsourcing and user-translator motivation at Facebook and Skype. Translation Spaces, 1, 33-53. doi:10.1075/ts.1.03mes Nickerson, C. (2014). Business communication. In V. Bhatia & S. Bremner (Eds.), The
Routledge handbook of language and professional communication (pp. 50-67).
London: Routledge.
O’Brien, S. (2011). Towards predicting post-editing productivity. Machine Translation, 25(3), 197-215. doi:10.1007/s10590-011-9096-7
O’Brien, S. (2012). Translation as human-computer interaction. Translation Spaces, 1(1), 101-122. doi:10.1075/ts.1.05obr
O’Brien, S. (2013). The borrowers: Researching the cognitive aspects of translation.
Target, 25(1), 5-17. doi:10.1075/target.25.1.02obr
Olohan, M. (2010). Commercial translation. In Y. Gambier & L. van Doorslaer (Eds.), Handbook of translation studies: Volume 1 (pp. 41-44). Amsterdam: John Benjamins. doi:10.1075/hts.1. comm1
53
Olohan, M. (2011). Translators and translation technology: The dance of agency.
Translation Studies, 4(3), 342-357. doi:10.1080/14781700.2011
Olohan, M. (2014). Why do you translate? Motivation to volunteer and TED translation.
Translation Studies, 7(1), 17-33. doi.org/10.1080/14781700.2013.781952 Pérez González, L., & Susam-Sarajeva, Ç. (Eds.). (2012). Special issue:
Non-professionals translating and interpreting. Participatory and engaged perspectives.
The Translator, 18(2), 149-165.
Pym, A. (2011). What technology does to translating. The International Journal for Translation and Interpreting Research, 3(1), 1-9. Retrieved from http://trans-int.org/index.php/transint/article/ viewFile/121/81
Ray, R., & Kelly, N. (2011). Crowdsourced translation: Best practices for implementation. Lowell, MA: Common Sense Advisory.
Resche, C. (1999). Equivocal economic terms or terminology revisited. Meta: Journal des Traducteurs, 44(4), 617-632. doi:10.7202/003942a
Rike, S. (2013). Bilingual corporate websites: From translation to transcreation? The Journal of Specialised Translation, 20, 68-85.
Schaffner, Ch., & Dimitriu, R. (2012). Translational encounters in a globalized world.
Perspectives: Studies in Translatology, 20(3), 261-268.
doi:/abs/10.1080/0907676X.2012.702396
Smith, K. (2006). Rhetorical figures and the translation of advertising headlines.
Language and Literature, 15(2), 159-182. doi:10.1177/0963947006063745 Stolze, R. (2003). Vagueness in economic texts as a translation problem. Across
Languages and Cultures, 4(2), 187-203.
doi:http://dx.doi.org/10.1556/Acr.4.2003.2.2
54
Torres Domínguez, R. (2012). 2012 Use of translation technologies survey. Mozgorilla.
Retrieved from http://mozgorilla.com/en/texnologii-en-en/translation-technologies- survey-results/
Torresi, I. (2010). Translating promotional and advertising texts. Manchester: St. Jerome.
Valdeón, R. A. (2016). Translating stable sources in times of economic recession. The Paul Krugman’s column in The New York Times and El País. Babel, 62(1), 1-20.
doi:10.1075/babel. 62.1.01va
Vandal-Sirois, H. (2016). Advertising translators as agents of multicultural marketing: A case¬study-based approach. Perspectives. Studies in Translatology, 24(4), 543-556. doi:10.1080/ 0907676X.2015.1119863
Vashee, K. (2013). Understanding the economics of machine translation. Translation Spaces, 2, 125-149. doi:10.1075/ts.2.07vas
Vieira, L. N., & Specia, L. (2011). A review of translation tools from a post-editing perspective. Proceedings of the third joint EM+/CNGL workshop bringing MT to the user: Research meets translators (JEC 2011). Retrieved from http://rgcl.wlv.ac.uk/papers/NunesSpecia_ Jec2011.pdf
Zhong, Y. (2006). Let’s talk translation economically: A demonstration of re-articulating translation through economics terms. Across Languages and Cultures, 7(1), 77-92. doi:10.1556/Acr.7.2006.1.5
55