2011 yılına kadar farklı hedef kitleleri ile sosyal hizmet üreten ve uygulayan Başbakanlığa bağlı beş Genel Müdürlük tek Bakanlık bünyesinde toplanarak 03.06.2011 tarih ve 633 karar sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kurulmuştur. Bu kararname 08.06.20111 tarihli Resmî
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu kararname ile Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel
Müdürlüğü kaldırılarak onların yerine Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü ve Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı kurulmuştur. Tüm Genel Müdürlüklerin görev tanımları aynı kararname ile belirlenmiştir.
Kararnamenin 2. maddesine göre Bakanlığın görevleri; “Sosyal hizmetler ve yardımlar, aile, çocuk, kadın, özürlü, yaşlı, şehit yakınları ve gaziler ile korunmaya ihtiyaç duyan kimselerin korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesine yönelik stratejiler belirlenmesini koordine etmek, sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak” şeklinde özetlenebilir.
Ayrıca; öncelikle çocuğun aile içinde yetiştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla aileyi eğitim, danışmanlık ve sosyal yardımlarla güçlendirmek; korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, kadın, özürlü ve yaşlıların tespiti, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak üzere gerekli hizmetleri yürütmek; bu hizmetler için gündüzlü ve yatılı sosyal hizmet kuruluşları kurmak ve işletmek. Ailenin bütünlüğünü korumak; parçalanmış ailelerin korunmaya, yardıma ve bakıma muhtaç fertleriyle çocuklarına her türlü maddi, manevi ve sosyal destek
Türkiye’de Sosyal HizmetlerinTarihsel ve Kurumsal Gelişimi II
sağlamak. Kamu kurum ve kuruluşları, gönüllü kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yürütülen sosyal hizmetler ve yardımlara ilişkin ilke, usul ve standartları belirlemek ve denetimini yapmak.
Tüm bu görevlerin yerine getirilmesinde görevli, ilgili genel müdürlüklerdir.
Her genel müdürlük kendi içinde kurumsal yapısını tamamlayarak ve görev alanlarına giren konularda icracı kuruluş olarak hizmet vermektedir.
Bu yeni yapılanma ile farklı bağımsız genel müdürlükler tarafından yürütülmek istenen ve çoğu zaman yetki ve uygulama kargaşası ve çakışması yaşayan kurumlar tek Müsteşarlık bünyesinde toplanmak suretiyle koordinasyonu kolaylaştırılacak ve bürokratik yığılmalar ve gecikmeler de önlenecektir. Bu bakanlığın taşra teşkilatı tüm Genel Müdürlüklerin taşra temsilcilikleri olmak suretiyle işleyişine devam edecektir. İl ve İlçelere Bağlı sosyal hizmet kuruluşları teşkilatlanma süreci içinde İl özel idarelerine devredilmiş ve taşra teşkilatlanması hızlandırılmıştır. İlgili
kuruluşlar Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri tarafından yürütülmektedir.
Türkiye’de Sosyal HizmetlerinTarihsel ve Kurumsal Gelişimi II
Öz et
•Sosyal hizmetin çıkış noktası sosyal yardımlardır. Dezavantajlı gruplara yönelik sosyal yardımlar Türk tarihinin tüm dönemlerinde aktif bir şekilde yürütülmüştür. Osmanlı’da daha çok vakıf mantığında yürütülen sosyal yardımlar Cumhuriyet döneminde daha sistematik bir biçimde devlet tarafından yapılmakta ve muhtaç kişilere ulaşılmaya çalışılmaktadır. Bu durum sosyal devlet olma bilincinin de bir gereğidir. Sosyal yardım faaliyetleri birinci dünya savaşından sonra yapılmaya başlanmakla birlikte 1986 yılına kadar hiyerarşik bir düzen getirilememiştir. Bazı kanuni düzenlemelerle farklı dezavantajlı gruplara kısmi yardımlar yapılmış, bu tarihten sonra Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kurularak devletin resmi kurumlarından kanunlar çerçevesinde paylar ayrılarak gelirleri belirlenmiştir.
Fonda toplanan kaynağı, ülke çapında ihtiyaç sahiplerine ayni ve nakdi olarak dağıtmak üzere her il ve ilçede Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları kurulmuştur. Bu organizasyonun sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için de 2004 yılında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Ülkemizde kadınların sosyal, ekonomik, kültürel, siyasi her türlü alanda özgürlüklerinin korunması, haklarının verilmesi ve layık oldukları statüyü elde etmeleri amacıyla 1990 tarihinde Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Ailenin
bütünlüğünün korunması, sosyal sorunlarının tespiti ve çözümü, aile ve akraba ilişkilerinden kaynaklanan problemlerin tespiti, aileyi tehdit eden, iç dış kaynaklı sorunlar, aile içi şiddet ve istismar, töre cinayetleri ve bunları doğuran sebepleri araştırmak ve çözüm üretmek üzere 1989 yılında Aile Sosyal Araştırmalar genel Müdürlüğü hizmete başlamıştır. İnsan hakları konusunda önemli faaliyetler yürütülmüş, bununla ilgili bağımsız bir Başkanlık oluşturulmuş, uluslararası antlaşmalar çerçevesinde uygulamaların sınırları belirlenmiştir. Özürlülük bir risk ve insanlar için kaçınılmaz bir durumdur. Bazı bireyler doğuştan bazıları da sonradan özürlü duruma düşmektedir. Özürlülerin hakları uzun süre korunmamış, verilmemiş ve hatta ihtiyaç olarak da gündeme gelmemiştir. Özürlülük bir suç gibi algılanmış ve hakkında yeterli çalışmalar yapılmamıştır. Bu durumun giderilmesi için 1997 yılında özürlüler idaresi kurulmuş 2005 yılında da özürlüler kanunu çıkarılarak özürlülerin durumlarında iyileştirmelere ve yaşam koşullarının iyileştirilmesine gidilmiştir. Aile ve çocuk toplumun en önemli değerleridir.
Bu alanda yaşanan sorunların en aza indirilmesi, aile bütünlüğünün korunması,
uyumsuzlukların giderilmesi ve suça bulaşmış çocukların topluma kazandırılması için kurulan aile ve çocuk mahkemeleri ülkemizde yaklaşık son 20 yıldan beri hizmet vermektedirler.
Ülkemizde yürütülen sosyal yardım ve sosyal hizmetlerin dağınık kuruluşlar tarafından yerine getirilmesi ciddi sorunlar meydana getirip uygulamayı geciktirmekteydi. Bu alanda 2011 yılında kurulan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu alandaki kuruluşları tek çatı altına alarak bu sorunun giderilmesine katkı sağlamıştır.
Türkiye’de Sosyal HizmetlerinTarihsel ve Kurumsal Gelişimi II
Değerlendirme sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan “bölüm sonu testi”
bölümünde etkileşimli olarak
cevaplayabilirsiniz.