5.3.1. Enjeksiyon kalıplamada güvenlik önlemleri
Bu süreçte, işçiler ısınmış reçineler, salınan maddeler ve temizleyici çözücülere maruz kalabilir. İşçiler ayrıca kalıplar açıldığında plastik parça ve kalıptan çıkan duman ve buharlara maruz kalabilir [72]. Enjeksiyon kalıplama makineleri kullanılırken aşağıdaki güvenlik önlemleri alınmalıdır.
- Kalıplar arasına enjekte edilen yüksek sıcaklıkta sıvılaşmış malzeme basınç yolu ile kalıptan, pistondan veya hazne çıkışından dışarı fırlayarak çalışanın yüz ve vücudunda yanıklara neden olabilir. Soğuma süresi iyi ayarlanmamışsa sıcak haldeki malzeme elle alınması sırasında eli yakabilir. Bu riski önlemek için kalıpların çok iyi bağlanması, kalıp yolluklarının uygun verilmesi, eriğin, geçtiği sistemin tam kapalı olması sağlanmalıdır.
- Enjeksiyon makinesinin kapakları açıkken eller ve baş mengene ve makas
kolları arasına sokulmamalıdır. Tezgahın imalatı sırasında son derece
tehlikeli olan bu hususlar dikkate alınarak kalıplar önüne sürgülü bir tel kafes konmuştur. Tel kafes tamamen kapanıp güvenlik düğmesine basmadan hareketli kalıp kapanmaz. Çalışanın kalıplar arasına el sokması da mümkün olmaz. Bu husus bu tip preslerde büyük güvenlik sağlar.
- Güvenlik sağlayan düğmeler arızalanabilir veya çalışan tarafından kolaylık için iptal edilmiş olabilir. Hem bakım ve tamir işleri yapanların ve hem de atölyede kontrolle görevli teknik yöneticilerinin bu hususa son derece dikkat etmeleri gerekir. Düğmelerin çalışır durumda olmaları sağlanmalıdır.
- Ray üzerinde hareket eden sürgülü sac muhafazaların ve düğmelerin periyodik olarak kontrol edilmesi şarttır.
- Tezgahların üzerine konacak talimatlarda bu husus belirtilmeli ve düğmeleri sökenlere cezai müeyyideler uygulanmalıdır.
- Enjeksiyon makinesinin sıcak çalışan bölgelerine dokunulmamalıdır.
- Enjeksiyon makinesi çalışırken kalıp ve makinenin hareketli bölgelerinde
herhangi bir işlem yapılmamalıdır.
- Mamul malzemenin kalıplara yapışmaması için her defasında kalıplar açıldığında temizlenmelidir. Bu temizleme işlerinde hava tabancaları gelişigüzel kullanılmamalıdır.
- Kalıpta kalacak çapak ve toz parçalan uygunbir şekilde fırçalanmalı veya hava ile temizleme işlemi yukarıdan aşağıya doğru yapılmalıdır.
- Hava tabancası ile temizleme sırasında toz ve çapakların göze kaçma olasılığına karşı uygun gözlük veya yüz siperleri kullanılmalıdır.
- Makine çalışırken operatör makinenin başından ayrılmamalıdır.
- Makinenin kullanımı sırasında iş önlüğü giyilmelidir.
- Makineye takılacak kalıbın makinenin özelliklerine uygunluğu kontrol edilmelidir.
- Kullanılan kalıbın boyutlarına göre mengene ünitesinin ayarları yapılmalıdır.
- Makine koruyucularının çalışır durumda ve yerlerinde olduğuna emin
olunmalıdır.
- Sıvı hale gelen plastik yüksek sıcaklıkta olduğundan operatör eldiven
kullanmalıdır. Asbest olmayan ürünlerin kullanılması tercih edilmelidir.
- Mamul malzeme uygun bir itici ile uygun yere düşürülmelidir. Elle alınma yerine maşa kullanılmalıdır.
- Buharlaşan kimyasalların solunmaması için lokal havalandırma sistemleri
kurulmalı ve atölye temizliğine itina gösterilmelidir. Gerekiyorsa operatör ve
çevrede çalışanlar solunum yolu koruyucuları kullanmalıdır. Atölye temizliği
sanayi tipi emici süpürgelerle yapılmalıdır.
- Bu tip atölyelerin havalandırılmasında taze hava verilişi ile hava emiş sisteminin dengelenmesi sağlanmalıdır.
- Gerektiğinde genel havalandırma yanında toz ve gaz menşei olan yerlerde akrobat denilen helezonik hava hortumları ile kaynağından emiş sistemleri kullanılmalıdır [73, 74].
5.3.2. Ekstrüzyon yönteminde güvenlik önlemleri
Ekstrüzyon yönteminde işçiler ısınmış reçineler ve temizleme maddelerine maruz kalabilir [72]. Bu yöntem kullanılırken sıvı halde akan plastiğin sıçraması vücutta ciddi yanıklar oluşturabilir. Bu nedenle operatörler, koruyucu yanmaz iş kıyafetleri ve eldivenler giymelidir. Ayrıca, duman solumalarına karşı solunum yolu koruyucuları kullanılmalıdır. Eller hareketli silindirlerden uzak tutulmalıdır [73].
5.3.3. Şişirme kalıplamada güvenlik önlemleri
Şişirme kalıplamada işçiler ısınmış reçineler ve çeşitli şişirme maddelerine maruz kalabilir [72]. Şişirme kalıplama makinelerinin kullanımı sırasında makine koruyucularının yerlerinde olmasına dikkat edilmelidir. Makinenin hareketli
kısımları ile temas edilmesi durumunda ciddi yaralanmalar meydana gelebileceğinden, makine çalışırken hareketli parçalardan uzak durulmalıdır [73].
5.3.4. Haddeleme (kalenderleme) yönteminde güvenlik önlemleri
Isıtılmış reçine sıcak silindirlerden geçirilerek levha ve tabakalara dönüştürülür. Bu geniş yüzey alanına sahip açık bir süreç olduğu için, işçiler büyük ölçüde reçine duman ve gazına maruz kalabilir [72]. Kalenderleme yöntemi kullanılırken operatörün kolunun silindirlerin arasına sıkışmaması için vücut bariyeri bulunmalıdır. Operatör silindirler arasına sıkışabilecek bollukta elbiseler ve eldivenler kullanmamalıdır. Ayrıca, duman solumalarına karşı solunum yolu koruyucuları kullanılmalıdır [73].
5.3.5. Basınçlı (sıkıştırma) kalıplamada güvenlik önlemleri
İşçiler parçanın püskürtme ve havalandırılması sırasında kalıptan serbest kalan çeşitli gazlara maruz kalabilir [72]. Basınçlı kalıplama yönteminde aletin kullanımı sırasında karşılaşılacak tehlikelerden biri ellerin pres altına sıkışmasıdır. Bunun önlenmesi için çift el kumanda sistemleri kullanılmalıdır. Ayrıca makine koruyucu parçaların üreticinin talimatına göre yerlerinde olması gerekir. Isınma sırasında buharlaşan kimyasalların solunmaması için lokal havalandırma sistemleri kurulmalıdır. Gerektiğinde Kişisel Koruyucu Donanımlar kullanılmalıdır. Sıcak plastikle çalışıldığı için kalıptan şekil almış plastiklerin çıkarılması sırasında operatörün ısı geçirmeyen eldiven takması gerekir. Kalıp değişimi sırasında üst tablanın yukarda ve sabit olmasına dikkat edilmelidir [73].
5.3.6. Döndürmeli kalıplamada güvenlik önlemleri
Bu yöntem kullanılırken sıcağa doğrudan temas edilmemesi için sıcak geçirmeyen eldivenler kullanılmalıdır. Dönme hareketinin yapıldığı alana el sokulmamalıdır. Fırın kapağı döndürme işlemi başlamadan önce kapatılmalıdır. Fırının içinde kalıp dışında malzeme bulunmamalıdır. Polimer dumanlarının solunmaması için lokal havalandırma sistemleri kurulmalı ve gerekiyorsa solunum yolu koruyucuları kullanılmalıdır.
5.3.7. Dökme yönteminde güvenlik önlemleri
Bu yöntemin kullanımı sırasında çalışanın polimer buharlarını solumaması için lokal havalandırma sistemleri kurulmalı ve gerektiği durumlarda solunum yolu koruyucuları kullanılmalıdır. Kullanılan makinenin makine koruyucularının yerlerinde ve çalışır durumda olduğundan emin olunmalıdır [73].