a) Üretim faaliyeti.
b) Ýletim faaliyeti.
c) Daðýtým faaliyeti.
ç) Toptan satýþ faaliyeti.
d) Perakende satýþ faaliyeti.
e) Piyasa iþletim faaliyeti.
f) Ýthalat faaliyeti.
g) Ýhracat faaliyeti.
(2) Piyasada faaliyet gösterecek tüzel kiþilerin faaliyetlerinde uymalarý gereken usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
(3) Piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kiþilerin, ilgili mevzuat hükümlerine göre anonim þirket veya limited þirket olarak kurulmasý ve anonim þirketlerin sermaye piyasasý mevzuatýna göre borsada iþlem görenler dýþýndaki paylarýnýn nama yazýlý olmasý þarttýr. Bu þirketlerin ana sözleþmelerinde bulunmasý gereken hususlar yönetmelikle düzenlenir.
Lisans esaslarý
MADDE 5- (1) Lisans, bu Kanun hükümleri uyarýnca üzerinde kayýtlý piyasa faaliyetlerinin yapýlabilmesi için tüzel kiþilere verilen izin belgesidir. 11 inci maddenin onuncu fýkrasýnda belirtilen piyasalara iliþkin hükümler saklý kalmak üzere, lisanslara iliþkin olarak aþaðýdaki hususlar Kurum tarafýndan çýkarýlan yönetmelikle düzenlenir.
a) Baþvuru ve deðerlendirme usul ve esaslarý ile lisanslarýn verilmesi, tadili, sona erdirilmesi, iptali, süreleri, süre uzatýmý, yenilenmesi ve lisans kapsamýndaki hak ve yükümlülüklerin belirli bir süre askýya alýnmasýna iliþkin usul ve esaslar.
b) Faaliyetin türü ve iþin niteliðine göre belirlenecek lisans bedelleri.
c) Lisans sahibi tüzel kiþilerin lisanslarý kapsamýnda sahip olduklarý haklarý, yükümlülükleri, görevleri, sermaye yeterlilikleri, istihdam edilmesi gereken nitelikli personele iliþkin hükümler ile tarifesi düzenlemeye tabi lisans sahiplerinin haklarýnýn temlikine iliþkin usul ve esaslar.
(2) Bu Kanun kapsamýnda verilecek lisanslarýn tabi olacaðý ve lisans sahiplerinin uymakla yükümlü olduðu esaslar þunlardýr:
a) Bu Kanundaki istisnalar hariç piyasa faaliyetleri ile iþtigal edecek tüzel kiþiler, faaliyetlerine baþlamadan önce, her faaliyet için ve söz konusu faaliyetlerin birden fazla tesiste yürütülecek olmasý hâlinde, her tesis için ayrý lisans almak zorundadýr.
b) Tarifesi düzenlemeye tabi faaliyet gösteren tüzel kiþiler, tarifesi düzenlemeye tabi her faaliyet ve bu faaliyetin lisansý kapsamýnda sýnýrlandýðý her bölge için ayrý hesap ve kayýt tutmakla yükümlüdür.
c) Lisanslar, en çok kýrkdokuz yýl için verilir. Üretim, iletim ve daðýtým lisanslarý için geçerli olan asgari süre on yýldýr.
ç) Tüzel kiþiler, Kurul tarafýndan belirlenen lisans alma, lisans yenileme, lisans tadili, lisans sureti çýkartma ve yýllýk lisans bedellerini Kuruma ödemek zorundadýr.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 426)
d) Lisans sahibi tüzel kiþiler; tesislerini, yasal defter ve kayýtlarýný Kurum denetimine hazýr bulundurmak, Kurum tarafýndan talep edildiðinde denetime açmak ve Kurumun faaliyetlerini yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyacaðý her türlü bilgi ve belgeyi zamanýnda, tam ve doðru olarak Kuruma vermek zorundadýr.
e) Tüzel kiþiler lisans almanýn yaný sýra faaliyet alanlarýna göre mevzuatýn gereklerini yerine getirmekle yükümlüdür.
f) Birden çok yapý veya müþtemilatýnýn yüzeylerinde tesis edilen ayný tür yenilenebilir enerji kaynaðýna dayalý üretim tesisleri tek üretim lisansý kapsamýnda deðerlendirilebilir. Uygulamaya iliþkin usul ve esaslar Kurum tarafýndan belirlenir.
(3) Piyasada faaliyet gösteren tüzel kiþilerin aþaðýda belirtilen iþlemleri Kurul iznine tabidir.
Kurul izni alýnmasýna dair usul ve esaslar Kurum tarafýndan çýkarýlan yönetmelikle düzenlenir.
a) Halka açýk þirketlerde yüzde beþ, diðerlerinde yüzde on ve üzerindeki sermaye payý deðiþiklikleri.
b) Kontrol deðiþikliði sonucunu doðuracak her türlü iþlem.
c) Tesislerin mülkiyetinin veya kullaným hakkýnýn deðiþmesi sonucunu doðuran iþ ve iþlemler.
(4) Tarifesi düzenlemeye tabi lisans sahibi tüzel kiþiler için aþaðýda belirtilen hususlara iliþkin hükümler Kurum tarafýndan çýkarýlan yönetmelikte yer alýr.
a) Lisans kapsamýnda hizmet verilecek gerçek ve tüzel kiþiler ile yürütülecek faaliyet türlerini belirleyen hükümler.
b) Bir daðýtým ya da iletim lisansý sahibinin, gerçek ve tüzel kiþilere, eþitler arasýnda ayrým gözetmeksizin sisteme eriþim ve sistemi kullaným imkânýný saðlayacaðýna dair hükümler.
c) Bu Kanunda yer alan fiyatlandýrma esaslarýný tespit etmeye, piyasa ihtiyaçlarýný dikkate alarak son kaynak tedariði kapsamýnda ve/veya serbest olmayan tüketicilere yapýlan elektrik satýþýnda uygulanacak fiyatlandýrma esaslarýný tespit etmeye ve bu fiyatlarda enflasyon dâhil ihtiyaç duyulacak diðer ayarlamalara iliþkin formülleri uygulamaya dair yöntemler ve bunlarýn denetlenmesine dair hükümler.
ç) Lisans sahibinin Kuruma tam ve doðru bilgi vermesini ve tüketicilere yapýlan satýþlar açýsýndan; elektrik enerjisi veya kapasite alýmlarýný basiretli bir tacir olarak yapmasýný saðlayacak hükümler.
d) Hizmet maliyetlerinin yansýtýlmasýna dair kurallar ile teknik ve teknik olmayan kayýplarý asgariye indirecek önlemlerin uygulanmasýna dair esaslarý içeren hükümler.
e) Lisans sahibinin Kurum tarafýndan verilen tüm talimatlara uyma yükümlülüðüne iliþkin hükümler.
f) Lisans kapsamýnda, Kuruldan izin alýnmaksýzýn yapýlabilecek faaliyetlere iliþkin hükümler.
g) Hizmetin teknik gereklere göre yapýlmasýný saðlayacak hükümler.
(5) Lisans baþvurusu reddedilen tüzel kiþilere ret gerekçesi tam ve açýk biçimde bildirilir.
(6) Lisans, süresinin bitiminde kendiliðinden, lisans sahibi tüzel kiþinin iflasýnýn kesinleþmesi, lisans sahibinin talebi veya lisans verilmesine esas þartlarýn kaybedilmesi hâllerinde ise Kurul kararýyla sona erer.
(7) Üretim lisansý baþvurusunda bulunan tüzel kiþiden, üretim tesisinin lisansýnda belirlenen inþaat süresi içerisinde kurulmamasý hâlinde irat kaydedilmek üzere, kurulmak istenen üretim tesisinin niteliðine ve büyüklüðüne göre yönetmelikle belirlenen miktarda teminat mektubu alýnýr. Üretim tesisinin lisansýnda belirlenen inþaat süresi içerisinde kurulmamasý veya kalan süre içerisinde kurulamayacaðýnýn tespit edilmesi hâllerinde lisans iptal edilir ve teminat mektubu irat kaydedilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 426)
(8) Üretim lisansýnýn verilmesinde ve tâdilinde rekabetin geliþtirilmesi amacýyla iletim ve daðýtým kýsýtlarý ile ilgilinin sahip olduðu veya olacaðý piyasa gücü de dikkate alýnýr.
(9) Lisansý iptal edilen tüzel kiþi, bu tüzel kiþilikte yüzde on veya daha fazla paya sahip ortaklar ile lisans iptal tarihinden önceki bir yýl içerisinde görevden ayrýlmýþ olanlar dâhil, yönetim kurulu baþkan ve üyeleri, lisans iptalini takip eden üç yýl süreyle lisans alamaz, lisans baþvurusunda bulunamaz, lisans baþvurusu yapan tüzel kiþiliklerde doðrudan veya dolaylý pay sahibi olamaz, yönetim kurullarýnda görev alamaz.
(10) Daðýtým lisansý, baþvuru sahibinin bu Kanun uyarýnca öngörülen yükümlülükleri yerine getirmesi ve ilgili daðýtým sisteminin iþletme hakkýný tevsiki hâlinde verilebilir.
(11) Lisans sahibi tüzel kiþilerden talep edilen bildirim, rapor ve diðer evrak, yönetmeliklerde, düzenlenen usul ve esaslara uygun olarak Kuruma sunulur.
(12) Kurum tüketicilerin korunmasý ve piyasa faaliyetlerinin aksamamasý için lisanslarýn sona erdirilmesi veya iptali durumlarýnda gerekli, tedbirleri alýr.
Önlisans esaslarý
MADDE 6- (1) Üretim lisansý baþvurusunda bulunan tüzel kiþiye öncelikle, üretim tesisi yatýrýmýna baþlamasý için mevzuattan kaynaklanan izin, onay, ruhsat ve benzeri belgeleri edinebilmesi ve üretim tesisinin kurulacaðý sahanýn mülkiyet veya kullaným hakkýný elde edebilmesi için Kurum tarafýndan belirli süreli önlisans verilir. Önlisansa iliþkin aþaðýda belirtilenler hususlar Kurum tarafýndan çýkarýlan yönetmelikle düzenlenir.
a) Baþvuru, deðerlendirme ve teminat mektubu usul ve esaslarý ile önlisansýn verilmesi, tadili, sona ermesi, iptali, süresi ve süre uzatýmý hâllerinde uygulanacak usul ve esaslar.
b) Önlisansýn iptali ve sona ermesinin hüküm ve sonuçlarý.
c) Önlisans sahibi tüzel kiþilerin önlisansý kapsamýnda sahip olduklarý haklarýna, yükümlülüklerine, sermaye yeterliliklerine iliþkin usul ve esaslar.
(2) Önlisans süresinde; gerekli izin, onay, ruhsat veya benzeri belgeleri alamayan, üretim tesisinin kurulacaðý sahanýn mülkiyet veya kullaným hakkýný elde ettiðini tevsik edemeyen, Kurum tarafýndan belirlenen yükümlülükleri yerine getirmeyen tüzel kiþiye lisans verilmez.
(3) Lisans alýnýncaya kadar veraset ve iflas nedenleri dýþýnda önlisans sahibi tüzel kiþinin ortaklýk yapýsýnýn doðrudan veya dolaylý olarak deðiþmesi, hisselerinin devri veya hisselerin devri sonucunu doðuracak iþ ve iþlemlerin yapýlmasý ve Kurum tarafýndan belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda önlisans iptal edilir.
(4) Bu Kanun kapsamýnda Kurul tarafýndan verilecek önlisanslarýn tabi olacaðý ve önlisans sahiplerinin uymakla yükümlü olduðu esaslar þunlardýr:
a) Bu Kanundaki istisnalar hariç üretim faaliyetiyle iþtigal edecek tüzel kiþi, faaliyeti birden fazla tesiste yürütecek olmasý hâlinde, her tesis için ayrý önlisans almak zorundadýr.
b) Tüzel kiþiler, Kurul tarafýndan belirlenen önlisans alma, tadili, suret çýkartma ve diðer bedelleri Kuruma ödemek zorundadýr.
c) Önlisans sahibi tüzel kiþi; Kurumun faaliyetlerini yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyacaðý her türlü bilgi ve belgeyi istenilen zamanda Kuruma vermek zorundadýr.
(5) Önlisansýn süresi mücbir sebep hâlleri hariç yirmidört ayý geçemez. Kurul, kaynak türüne ve kurulu güce baðlý olarak bu süreyi yarýsý oranýnda uzatabilir.
(6) Önlisansýn, önlisans sahibinden kaynaklanmayan bir nedenle iptal edilmesi veya sona ermesi hâlinde, ilgilisinin teminatý iade edilir ve ikinci fýkrada belirlenen piyasaya giriþ yasaðý hükümleri uygulanmaz.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 426)
(7) Önlisans, süresi uzatýlmadýðý takdirde süresinin bitiminde, önlisans sahibi tüzel kiþinin talebi veya iflasý hâlinde kendiliðinden sona erer.
(8) Önlisans için baþvuran tüzel kiþiden, önlisans süresinde yerine getirmesi gereken yükümlülükleri ikmal etmemesi hâlinde irat kaydedilmek üzere, kurulmak istenen üretim tesisinin niteliði ve büyüklüðüne göre yönetmelikle belirlenecek miktarda teminat mektubu alýnýr.
(9) Lisans baþvurusuna konu üretim tesisinin tesis edileceði yerde faaliyet göstermek üzere petrol veya doðal gaz piyasasý faaliyetleri için ayrýca lisans baþvurusunun yapýlmasý durumunda öncelik verilecek lisans baþvurusuna Bakanlýk görüþü alýnarak Kurul tarafýndan karar verilir.
Üretim faaliyeti
MADDE 7- (1) Üretim faaliyeti, lisanslarý kapsamýnda kamu ve özel sektör üretim þirketleri ile