Pictran yazılımı

Pictran programı digital görüntü işlemek için kullanılan bir yazılımdır. Berlin Teknik Üniversitesinde jeodezi ve bilgisayar mühendisleri tarafından yazılan, ticari yönünden çok akademik ve bilimsel yönü ağır basan bir programdır. Yazılımın temel modülleri Pictran D ve Pictran E’dir. Bir de demet dengelemesi yapan modül Pictran B’dir. Pictran D ana modüldür. Dijital resimlerin çevrilmesini sağlar. Sonuç ya bir çizim veya ölçekli bir plandır. Pictran E modülü ise digital görüntüleri düşeye çevirmeye yarayan modüldür. Sonuçlar cisim koordinatları, grafik çizimler veya cad veri yapısında elde edilebilir (URL-5.). Pictran programının genel özellikleri:

· Düşeye çevirme ve ortofoto yapabilir. · Üç boyutlu cisim belirlemesi yapabilir. · İstenilen sayı ve büyüklükte resim işleyebilir. · Kamera kalibrasyonu yapabilir.

· Cad sistemine bağlamak mümkündür.

· Görüntü eşleştirme yöntemiyle subpiksel doğruluğa erişmek mümkündür. · Tam otomatik yaklaşık değer belirleyebilir ve kaba hataları ayıklayabilir. · Yarı otomatik nokta ölçmesi yapabilir.

· Tam otomatik ağ plaka ölçmesi yapabilir. · Analog ve digital kameraları kullanabilir,

· Esnek resim çekme ve işleme kolaylığı bulunmaktadır.

· Cisimleri tam anlamlı dokümantasyon ve arşivleme özelliğine sahiptir. · Sonuçları üç boyutlu koordinat veya çizim olarak sunabilme özelliğine

sahiptir.

· Sonuçları görüntü mesafesine, çözünürlüğe ve kullanılan kameraya bağlıdır.

5.2.5.1. Üç boyutlu değerlendirme

Pictran D modülü resmi çekilen cisimlerin bir takım işlemler sonucu bilgisayar ortamında yeniden modellendirilmesini sağlar. Modeli oluşturulan bölge üzerinde yapılan üç boyutlu nokta ölçümü esnasında kullanılan resimlerde uzaysal doğrultular oluşturur. Bu sayede nokta ölçümünün hassas olması sağlanır. Uzaysal ışınlar kesiştirilerek noktaların üç boyutlu koordinatları elde edilir.

5.2.5.2. Demet dengelemesi

Pictran B modülü dengeleme yapan modüldür. Demet dengelemesi yapan modülde iç yöneltmesi yapılan resimleri oluşturulan proje kapsamında kontrol noktaları ile dış yöneltmeye tabi tutulurlar. Dengeleme esnasında resim çekim noktasının koordinatlarına ve dönüklük değerlerine ihtiyaç yoktur. Bu değerler dengeleme esnasında Pictran B tarafından hesaplanmaktadır.

5.2.5.3. Düşeye çevirme

Pictran E modülü eğik çekilen resimlerin düşeye çevrilmesine yarayan modüldür. Bu modülde resim üzerinde düzlemsel eğikliklerden dolayı meydana gelen perspektif görünüm giderilir. Böylece düşeye çevrilen resimler üzerinden iki boyutlu değerlendirme mümkün olur.

5.2.5.4. Ortofoto

Pictran O modülü çekilen resimlerin düşeye çevrilip üzerinde matematiksel işlemler yapılabilen hala getiren modüldür. Böylece yöneltmesi yapılan resimler üzerinden koordinat alınabilen haritalara dönüşür.

5.2.6. Taguchi Yöntemi

Araştırma-geliştirme giderlerini azaltmak amacıyla en az deneyle doğru sonuca gitme ilkesine dayanan birçok deney tasarımı yöntemi geliştirilmiş ve bunlar geniş uygulama alanı bulmuştur (Şirvancı, 1997)

Deney tasarımının amacı, en az sayıda deneyden mümkün olduğu kadar çok bilgi elde etmektir. Bir ürünü, tasarımı veya deneyi etkileyen kontrol edilebilir parametrelerin çıktı üzerindeki etkilerini araştırmak için çeşitli yaklaşım ve yöntemler kullanılmaktadır. Yönlendirilmiş deney tekniğinin yaygın olarak kullanılabilirliğinin ortaya çıkması, birçok araştırmacıyı bu alana yöneltmiş ve aşağıda bazıları sıralanan yöntemler geliştirilmiştir.

· Her defasında bir faktörü değiştirerek deney yapma · Klasik istatiksel deney tasarımı

· Tam parametreli tasarım · Kısmi parametreli tasarım · Taguchi deney tasarımı

Aynı amaca hizmet etmek üzere ortaya çıkan bu yöntemlerin olumlu ve olumsuz yanlarının bilinmesi, yapılacak çalışmanın başarısını etkilemektedir. Bazı deney tasarımlarında değişik parametreler arasındaki etkileşimler de araştırma sonuçlarını etkileyebilmektedir. Bir deneydeki parametreler arasındaki etkileşimler varyans analizleriyle araştırılmaktadır. Tam parametreli ve kısmı parametreli deney tasarımlarında ve analizlerinde etkileşimler genelde dikkate alınmadığı gözlenmektedir. Bu nedenle tam parametreli ve kısmı parametreli deney tasarımlarında ve analizlerinde mühendislik açısından bazı dezavantajları vardır. Bunlar,

1. Parametrelerin ve parametre düzeylerinin sayısının fazla olması durumunda deneylerin yapılması ve değerlendirme için uzun bir süre gerekmektedir. Ayrıca bu durum çalışmaların maliyetini de arttırmaktadır. 2. Aynı çalışma için yapılan ikiden fazla tasarımlarda farklı sonuçlar elde

edilebilmektedir.

3. Bu tasarımlar normalde her bir faktörün sonuç üzerindeki etkilerini ayrı ayrı belirlemeye izin vermezler.

4. Çok faktörlü ve seviyeli deneylerin yorumlanması da oldukça zor olabilmektedir.

Taguchi yöntemi az sayıda deney yaparak tam faktörlü çalışma sonuçlarını vermeyi hedefleyen bir optimizasyon tekniğidir. Bu teknik, optimizasyon ve parametrik analiz çalışmalarında maliyeti düşürmek, sonuçlara daha kısa sürede ulaşmak ve parametrelerin sonuç üzerindeki etkilerini belirlemek için geliştirilmiş olan bir güçlü bir alternatif yöntemdir.

Taguchi tarafından deney tasarımına yeni bir boyut kazandırılmıştır. Bu yöntem kalite-kontrol amaçlı ürün üretimi ve parametre tasarımı için geliştirilmiş olmakla birlikte, oldukça farklı alanlar içinde uygulanmaktadır. Taguchi Yöntemi ile çok faktörlü ve/veya seviyeli deneylerin planlanmasında basitlik ve mükemmel esneklik sağlanmaktadır.

Bu çalışmada geogrid donatılı kumlu zeminlerdeki sürekli temellerin taşıma gücünü etkileyen faktörler Taguchi yöntemi ile araştırıldığından, bu yöntemin genel ilkeleri ve uygulanması aşağıda açıklanmıştır.

Tam faktoriyel tasarımında çıktı üzerinde etkili olan kontrol edilebilir bütün parametre ve seviyelerini kapsayan deneyler yapılmalıdır. Örneğin her biri 2 seviyeli olan 4 parametreli bir deneysel çalışma için 24=16 adet deney yapılması gerekmektedir. Bu tasarım zaman ve maliyet açısından uygulanabilir bir tasarımdır. Fakat her biri 4 seviyeli olan 5 parametreli bir çalışmada, parametrelerin etkilerini görebilmek için 45=1024 adet, her deneyinde 3 kez tekrarlanıldığı düşünülürse 3072

adet deney yapılması gerekmektedir. Bu zaman, maliyet ve değerlendirme açısından neredeyse imkânsız bir tasarımdır.

Tam faktöriyel deney tasarımına alternatif olabilecek optimizasyon teknikleri kullanılmaktadır. Kısmi faktöriyel deney tasarımında uygulayıcı tarafından tüm kombinasyondan oldukça küçük bir bölümü örnek olarak seçilip deneyler yapılmakta ve sonuçlar genelleştirilmektedir.

Bu tür tasarımlarda hangi parametre ve seviyelerin seçileceği, sonuçların güvenilirliği konusunda problemler oluşmaktadır. Elde edilen sonuçlar bütün için her zaman gerçek sonucu yansıtmayabilir. Aynı kombinasyondan seçilen farklı bir grup üzerinde yapılan deneylerle farklı değerlendirmeler yapılabilmektedir. Her defasında bir faktörü değiştirerek deneylerin yapılması durumunda sonuç üzerindeki parametrelerin bir tanesi değiştirilmekte diğerleri sabit tutulmaktadır. Bu nedenle çok parametreli ve çok seviyeli deneylerin yapılması, değerlendirilmesi ve optimum oranların belirlenmesi oldukça zordur.

Taguchi yöntemine göre ürün veya çıktıyı etkileyen faktörler; kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen faktörler olmak üzere iki grupta toplanmaktadır. Kontrol edilebilen faktörlerin optimum değerlerini belirleyebilmek için ortogonal dizileri içeren deney tasarım tabloları kullanılmaktadır. Bunların sonunda verilerin analiziyle belirlenen optimum şartlarda doğrulama deneyleri yapılarak, beklenen sonucun elde edilip edilemeyeceği kontrol edilir. Ayrıca bu yöntem ile yapılmamış deneyler için tahminlerde de bulunulabilir. Endüstri Mühendisliğinde ürün tasarımı için geliştirilmiş olan bu yöntem son yıllarda farklı disiplinlerde bilimsel araştırmalarda kullanılmaktadır. Geoteknik mühendisliğinde çimento enjeksiyonları ve şev stabilitesi konularında bu yöntem başarılı bir şekilde uygulanmıştır (Tan ve diğerleri, 2004, Tan 2006).