Her ne kadar sentetik ve suni liflerin imalatı ve gerek tekstil gerekse konfeksiyon sektöründe kullanımı son bir kaç yılda büyük gelişim gösterdiyse de, pamuk halen tekstil sanayiinin en temel ve stratejik hammaddesi olma özelliğini korumaktadır.
Bu itibarla, üretim maliyetleri içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye, Mayıs 2006 Cotton Outlook/Cotlook tahminlerine göre 950 bin tonluk üretim ile dünyanın yedinci büyük pamuk üreticisi durumundadır (Bak. Tablo 17). Ancak Türkiye’de pamuk fiyatları dünya fiyatlarının üzerinde seyretmektedir (Bak. Tablo 16)
Ocak 1,52 1,70 11,84 1,73 1,87 8,09
Şubat 1,50 1,64 9,33 1,77 1,93 9,04
Mart 1,62 1,69 4,32 1,72 1,87 8,72
Nisan 1,70 1,96 15,29 1,69 1,87 10,65
Mayıs 1,69 2,04 20,71 1,73 1,85 6,94
5 Aylık Ortalama 1,61 1,81 12,45 1,73 1,88 8,68
5 Aylık Fiyat
Artışı % 11,2 20,0 0,0 -1,1 -14,3
Kaynak: İzmir Ticaret Borsası
İzmir Ticaret Borsası STD.1 ve Liverpool A İndeks Pamuk Fiyat Karşılaştırması
2005 2006
Diğer yandan Türkiye’de üretilen pamuk ihtiyacı (tüketim:1.450.000 ton) karşılamaktan uzaktır ve önemli miktarlarda ithalat da yapılmaktadır. (Bakınız Tablo 17)
Tablo 17
Birim:1000 Ton
% Değişim % Değişim
En Fazla Pamuk Üreten
Ülkeler Üretim Tüketim Üretim Tüketim Üretim Tüketim
Çin 5.700 10.300 6.100 11.300 7,0 9,7
Dünya'da ve Türkiye'de Pamuk Üretim ve Tüketim Tahminleri 2005 / 2006 ve 2006 / 2007 Sezonları
2005 / 2006 2006 / 2007
Girdi Fiyatları ve Kurlardaki Gelişmeler İhracatçı Aleyhine
Sektörün uluslararası piyasalarda rekabet gücünü belirleyen en önemli faktörler kuşkusuz maliyeti doğrudan oluşturan hammadde fiyatları ve işçilik ücretlerinde görülen gelişmeler ile döviz kurlarının gösterdiği seyirdir.
Hammadde fiyatlarındaki artışlar ve ücret artışları maliyetleri arttırmak suretiyle bir baskı oluşturmaktadır.
Mayıs ve Haziran 2006’da döviz kurlarında bir düzelme hareketi yaşanmıştır.
Ancak, bu düzelmenin etkileri henüz sektörün ihracatı üzerinde görülmemektdir.
2006 yılının 3. çeyreği ile ilgili değerlendirmelerde kur etkisi daha rahat gözlenebilecektir. Ancak 2005 yılının ilk altı ayının maliyet ve döviz kuru koşulları ile 2006 yılının maliyet ve döviz kuru koşullarını karşılaştırmak, ihracatta rekabet edilebilirlik açısından önem taşımaktadır. Bu tür bir kısaltma Tablo 18 ve Grafik 1’de yapılmıştır. Her ikisinden görüldüğü gibi, sektör maliyetler ve döviz kurları açısından dezavantajlı bir dönem geçirmektedir. Daha doğru bir ifade ile, 2005’de başlayan YTL’nin aşırı değerlenme süreci 2006 yılının ilk 6 aylık döneminde de devam etmiştir.
Tablo 18
Maliyet, euro ve dolar kuru endeksleri (2003 ilk çeyreği=100)
Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörünün Rekabet Koşullarında gelişmeler
Kaynaklar: * DİE Kayıtları, ** TCMB Kayıtları, *** Çalışma Bakanlığı kayıtları
Notlar: 1- Grafikte kullanılan bütün endekslerin hesaplanmasında, 2003 yılı ilk
çeyreği ortalaması baz alınmıştır.
2- Pamuk ve sentetik iplik endeksleri için, DİE tarafından verilen çeşitli pamuk ve sentetik iplikleri (karde, penye, open-end ve saf trikotaj pamuk ipliği ile sentetik filament iplikler, çok katlı bükülü iplikler, bükülmüş sentetik filament ipliği, diğer sentetik ipliklerden lifler, tekstürize iplikler) üçer aylık ortalama toptan eşya fiyatları
endeksleri baz alınarak hesaplandı.
3- Euro ve dolar endeksleri TCMB tarafından yayımlanan döviz alış kurlarının üçer aylık ortalaması alınarak hesaplanmıştır.
Tekstil sektörünün en önemli maliyet unsurlarını oluşturan pamuk ve suni sentetik ipliklerin fiyat endeksleri Tablo 18, hem de Grafik 1’de verilmektedir.
Asgari ücrette görülen artışlar Tablo 18 ve Grafik 1’de görülmektedir.
Endekslere dahil edilemeyen enerji, haberleşme, danışmanlık ve mühendislik hizmetleri gibi birçok maliyet faktörlerinde de görülen artışlar bilinmektedir. Buna karşılık hem doların hem de euronun TL cinsinden kurları uzun süre bir düşüş süreci yaşamıştır. Mayıs 2006’dan beri vuku bulan gelişmeler, henüz endekslere tam olarak yansımamıştır.
Grafik 1
Grafik - 3 Hazırgiyim ve Konfeksiyonda Rekabet Koşullarında gelişmeler
0,0
Sonuç olarak, maliyetler gittikçe artarken, kurlardaki büzülme dolayısıyla kârsızlık had safhaya ulaşmış ve çok sayıda firma faaliyetlerine ya son vermiş ya da küçülme yoluna gitmiştir.
Hammadde İthalatı
Hem tekstil hem de hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansını değerlendirirken, sektörün bir bütün olarak ithalat boyutunu da ele almak gerekir.
Çünkü gösterilen ihracat performansı içinde yapılan ithalatın mutlaka bir payı ve etkisi bulunmaktadır. Yapılan ithalat ya tekstil sanayi ya da konfeksiyon sanayi için hammadde ve ara malı niteliğindedir. Sonuçta, yapılan bütün ithalat, ihracata yönelik üretim yapan tekstil ve konfeksiyon sektörüne yansımaktadır. Doğal olarak, ithalattan olumsuz etkilenen firmalar hatta alt sektörler de mevcuttur.
İthalat rakamlarını hızlı bir şekilde derlemek mümkün olmadığından raporun bu bölümünde 4 aylık veriler karşılaştırılacaktır. Hammadde ve ara malı niteliği ile yapılan ithalat; pamuklu, suni-sentetik filamentler, devamsız liflerden suni sentetikler ve yünlüler olarak ayrı ayrı ele alınmıştır. Ayrıca elyaflara göre, yapılan bu ayırımın, elyaf, iplik ve kumaş şeklindeki alt detaylarına da girilmiş olup, aşağıdaki tablolarda detaylı bir şekilde verilmiştir. (Tablo 19 ve Tablo 20)
Tablo 19 Kaynak : İTKİB / DTM Bilgi Sistemi
Hammadde Niteliği İtibariyle Tekstil İthalatı 2005 - 2006
Tablo 19’dan görüldüğü gibi, hammadde ithalatı, elyaf, iplik ve dokuma kumaş olarak gruplandırılmıştır. İplik ithalatı %3 oranında düşerken, elyaf ithalatı %0,3 gibi düşük bir oranda artmıştır. İpliğin bir kısmı ve elyaf tekstil sektörü tarafından kullanılırken, ipliğin bir kısmı ile dokuma kumaş hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü tarafından kullanılmaktadır. Elyaflarda en çok pamuk lifleri, ipliklerde sentetik-suni filament iplikler ve dokuma kumaşlarda ise en çok pamuklu dokuma kumaş ithalatı yapılmıştır. Değer bazında en çok ithalatı artan ürünler dokuma kumaşlar olmuştur (%14).
Tablo 20 Kaynak : İTKİB / DTM Bilgi Sistemi
Hammadde Niteliği İtibariyle Tekstil İthalatı 2005 - 2006
Miktar bazında hammadde ithalatı incelendiğinde ise, iplik ithalatındaki düşüşün oransal olarak daha büyük olduğu görülmektedir. Elyaf, iplik ve kumaş hammadde gruplarında sırasıyla en çok ithal edilen ürünler pamuk elyafı, sentetik suni filament iplikleri ve pamuklu dokuma kumaş olmuştur (Bak. Tablo 20).
Dünya Ticaretindeki Gelişmeler
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tarafından yayımlanan bir rapor, dünya ekonomisinin 2005 yılında gösterdiği performans ve 2006 yılının muhtemel gelişmeleri üzerinde durmuştur. Raporda teknoloji alanında yaşanan büyük gelişmeler, global düzeyde ortaya çıkan yeni büyük oyuncular ve ekonomi alanında meydana gelen değişimler neticesinde, dünya ticaret sisteminin bir geçiş döneminde olduğu vurgulanırken, 2005 yılında dünya ticaretinin tavan yaptığı ve 2006 ufuklarının belirsizliklerle dolu olduğu belirtilmiştir. Bu belirsizliklerin başında Avrupa’nın kaygı verici istihdam tablosu ve kırılgan bir görüntü veren özel tüketiminin geldiği özellikle vurgulanmıştır.
Raporda, dünya tekstil ve konfeksiyon ticaretinin 2005 yılı başında gösterdiği performansla 2006 yılı başındaki performans da karşılaştırılarak, 2006 yılında tekstil ve konfeksiyon ticaretinin 2005’e göre bir miktar gerilediği ifade edilmiştir.
Genel Sekreterliğimiz tarafından yapılan çalışmalara göre, 2006 başındaki bu düşüşün nedeni, yeniden uygulamaya konan kotalardır. 2005 yılı başında kotalar kaldırılmış olduğundan dünya tekstil ve konfeksiyon ticaretinde hızlı bir artış yaşanmıştı. Fakat geçen yıl ortalarından itibaren AB ve ABD başta olmak üzere, dünyanın pek çok ülkesi tarafından Çin mallarına karşı uygulanmaya başlanan kısıtlamalar ve diğer önlemler neticesinde, 2006’nın ilk aylarında, 2005 yılı eş dönemine kıyasla, dünya tekstil ve hazırgiyim ticaretinde bir ivme kaybı yaşanmıştır.
Türkan BAYRAKTAR Raportör
İTKİB Genel Sekreterliği AR & GE ve Mevzuat Şubesi
• İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.
EKLER