2006 yılının Ocak-Haziran dönemindeki altı aylık ihracat verileri itibariyle başlıca ülke gruplarına yapılan tekstil ihracatı incelendiğinde, diğer OECD ülke grubu ile standart ülke tablosunda yer almayan diğer bölgeler hariç, bütün ülke gruplarında
%5,6 ile %26,0 arasında değişen oranlarda artışlar kaydedildiği görülmektedir.
Oransal olarak en büyük ihracat artışı Eski S.S.C.B. ülke grubu (%26,0) ile AB-25 ülke grubunda (%16,2) görülmüştür.
İhracat performansının gerisindeki faktörler ise, hedef pazarlardaki büyüme performansı ile parekende piyasalarındaki gelişmeler olarak öne çıkmaktadır.
AB-25 ülke grubuna 2006 yılının ilk altı aylık döneminde 1,2 milyar dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Bu geçen senenin eş dönemine göre %16,2’lik bir artış anlamına gelmektedir. Bu ülke gruna gerçekleştirilen tekstil ihracatı toplam tekstil ihracatının %45,8’ini oluşturmaktadır.
Yeni AB (AB-10) ülkelerinin tekstil ihracatındaki payı eski AB ülkeleri kadar yüksek olmasa da, bu ülkelerdeki ekonomik canlılık da hesaba katıldığında, bu pazarlarda kaydedilen ihracat artışları gelecek için umut vermektedir.
Oransal olarak en yüksek ihracat artışı %26 ile Eski S.S.C.B. ülkeleri grubunda kaydedilmiştir.
2006 yılının Ocak-Haziran döneminde, belli başlı ülke grupları itibariyle Türkiye tekstil ihracatının performansı Tablo 3’den görülebilir.
Tablo 3
2005 Toplam 2006 Toplam 2006 / 2005
Ocak - Haziran Teks'de Ocak - Haziran Teks'de Değişim
1000 $ Pay % 1000 $ Pay % %
2006 yılı Ocak-Haziran döneminde AB-25’e olan tekstil ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %16,2 artarak 1,2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.
Bu dönemde tüm eski AB ülkelerine (AB-15) yapılan tekstil ihracatı artış kaydetmiş ve toplamda %15,7 oranında artarak 1 milyar $’a ulaşmıştır. Aynı dönemde AB-10’a yapılan tekstil ihracatı %19,3 oranında artarak 184 milyon $’a yükselmiştir.
Türkiye’nin en önemli pazarı olan eski AB-15 ülke grubu detaylı incelemesinde yarar bulunmaktadır. 2000-2005 yılları arası bu ülke grubuna yapılan tekstil ihracatının toplam tekstil ihracatındaki payının yıldan yıla azalma eğilimi içinde olduğu görülmektedir. 2003 yılında kadar Türkiye’nin en fazla tekstil ürünü ihraç ettiği ilk 5 ülkeden 4’ü AB ülkesi iken, 2005 yılında en fazla tekstil ürünü ihraç edilen ülkeler arasında 2 AB ülkesi kalması dikkat çekicidir. Tekstil ürünlerinin hazırgiyim sanayisinin hammaddesi olması ortaya çıkan bu durumun doğal sebebidir. Hazırgiyim sektörü emek yoğun yapıdadır ve artan rekabet şartlarında ucuz üretim, ancak işçiliğin düşük olduğu gelişmekte olan ülkelerde yapılabilir. Bu koşullarda, AB’ye eskiden beri üye olan ülkelerdeki hazırgiyim üretiminin Çin, Hindistan, Pakistan gibi bölgelere kayması sonucunda, Türk tekstil sektörü pazar payını bir miktar kaybetmiştir. Çünkü bu hazırgiyim üreticileri aynı zamanda tekstil üretici ülkelerdir.
Ülkelere yapılan ihracat ve ayrıntıları Tablo 4’de görülebilir.
Tablo 4
Belçika 34.214 1,4 47.095 1,8 37,6
Danimarka 14.080 0,6 15.598 0,6 10,8
Toplamı 901.902 37,0 1.043.269 38,9 15,7
Çek Cumhuriyeti 13.991 0,6 17.082 0,6 22,1
Estonya 2.735 0,1 1.709 0,1 -37,5
Slovak Cumh. 5.419 0,2 6.681 0,2 23,3
Slovenya 3.635 0,1 4.026 0,2 10,8
Yeni AB Toplamı 154.531 6,3 184.349 6,9 19,3
AB (25) Toplamı 1.056.433 43,3 1.227.618 45,8 16,2
Türkiye Tekstil ve
Hammaddeleri İhracatı 2.440.029 100,0 2.681.099 100,0 9,9
AB Ülkelerine Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı 2005 - 2006 Ocak - Haziran
Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi
AB-25 ülke grubuna yapılan ihracattaki en büyük payı %11,4 ile dünya marka devi İtalya almıştır. İtalya halihazırda yapılan 306,3 milyon $ ihracat ile Türkiye’nin en büyük tekstil pazarıdır. 2001 yılından itibaren bu ülkeye yapılan ihracatlar incelendiğinde de, 2002 yılı hariç değişen oranlarda devamlı artış görülmektedir.
2006’nın ilk yarısında gerçekleşen %13,3’lük artış, İtalya’nın en önemli pazar olma özelliğinin değişmez olduğunu göstermektedir.
Türkiye’nin en büyük pazarlarından olan Almanya, en büyük ikinci pazar olma özelliğini kaybederek 2006 ilk yarısında üçüncülüğe düşmüştür. Ancak, Almanya’ya yapılan ihracatın artış eğiliminde olması dikkat çekicidir.
Belçika ve Portekiz’e yönelik ihracatın yüksek oranlarda artması da önemli bir diğer noktadır. Bu iki ülke hazırgiyim ihracatında dünyanın önde gelen ülkeleridir.
AB’ye yeni üye ülkelere yapılan ihracatta da istikrarlı bir durumdan söz edilebilir.
Çoğu ülkeye yapılan ihracatlarda artış vardır. Ancak değer bazında 105,5 milyon $ ile %27 gibi yüksek oranda ihracat artışı gösterilen Polonya’ya yapılan ihracatın artışı sayesinde bu ülke grubuna yapılan ihracat %19,3 artarak 184,3 milyon dolara ulaşmıştır.
Haziran 2005 tarihinde AB’nin bazı kategorilerde Çin’e karşı kota uygulama kararı almasının da bu ülkelere yönelik tekstil ihracatını olumlu etkilediği, bunun yanında da son aylarda dolar ve euro’nın YTL karşısında değer kazanmasının tekstil ihracatını olumlu yönde etkilediği düşünülmektedir.
Diğer OECD Ülkeleri
ABD’ye Tekstil İhracatı Düşüşte
Bu ülke grubuna yapılan tekstil ihracatı 2006 yılının ilk altı ayında %6,7 oranında düşerek 136 milyon dolar olmuştur. Bu düşüşte, ABD’ye yapılan tekstil ihracatının
%9,3 oranında düşmesi birinci derecede etkili olmuştur.
Uzaklık nedeniyle zaten zor bir pazar olan ABD’ye kotaların kalkması ve bu ülkeye Uzakdoğu kökenli mal girişinin artması nedenleriyle, ABD’ye mal satmak her geçen gün zorlaşmaktadır.
OECD pazarı dünya tekstil ithalatında önemli bir paya sahip olmasına karşın, ülkemiz tekstil ihracatındaki payı %5 seviyelerinde olup, daha da düşme eğilimindedir. Avustralya ve Japonya’ya kaydedilen ihracatta artış olması sevindiricidir; ancak genel anlamda 2001 yılından itibaren incelendiğinde bu ülke grubuna gerçekleştirilen ihracat istikrarlı görünmemektedir. Dünyanın en önemli tekstil ithalatçısı ülkelerinden olan ABD, Japonya ve Avustralya’nın yer aldığı bu ülke grubuna özel önem verilmesi gerekmektedir.
Tablo 5
Güney Kore 6.792 0,3 7.023 0,3 3,4
İsviçre 2.089 0,1 2.737 0,1 31,0
Yeni Zelanda 1.131 0,05 1.101 0,04 -2,7
Diğer OECD Ülkeleri
Toplamı 146.258 6,0 136.437 5,1 -6,7
Türkiye Tekstil ve
Hammaddeleri İhracatı 2.440.029 100 2.681.099 100 9,9
2005 - 2006 Ocak - Haziran
Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi
Diğer OECD Ülkelerine Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı
Diğer Avrupa Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri’ne Yönelik Tekstil İhracatı İvme Kaybediyor
Diğer Avrupa ülkeleri grubunda yer alan Bulgaristan, K. Kıbrıs, Makedonya ve Romanya’ya gerçekleştirilen 272,2 milyon dolar değerinde ihracat, toplam tekstil ihracatının %10,2’sine karşılık gelmektedir. Geçmiş yıllarda bu ülkeye yapılan tekstil ihracatında yüksek artışlar kaydedilmekle beraber, 2006 yılının ilk yarısında ihracat artışı hız kesmiş ve artış oranı %11,7 ile geçen senenin yaklaşık yarısı kadar olmuştur. Bu ivme kaybının ardında, en çok tekstil ürünü ihraç edilen dördüncü ülke olan Romanya’ya gerçekleştirilen ihracatta %0,8 gibi çok düşük bir oranda artış kaydedilmiştir. Tablo 6’da bu ülke grubuna gerçekleşen ihracat detayları ile görülebilir.
Tablo 6
K.Kıbrıs Türk Cum. 3.103 0,1 2.750 0,1 -11,4
Makedonya 9.123 0,4 7.849 0,3 -14,0
Romanya 148.989 6,1 150.179 5,6 0,8
Diğer Avrupa
Ülkeleri Toplamı 243.768 10,0 272.223 10,2 11,7
Türkiye Tekstil ve Hammaddeleri
İhracatı
2.440.029 100 2.681.099 100 9,9
Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi
Diğer Avrupa Ülkelerine Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı 2005 - 2006 Ocak - Haziran
Eski SSCB Ülkeleri Rusya ikinci sırada
Toplam tekstil ihracatının %10’unun yapıldığı eski SSCB ülkeleri grubuna 267,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu ülke grubunda en çok öne çıkan ülke, Türkiye’nin ikinci en çok tekstil ihracatı gerçekleştiriği ülke olan Rusya Federasyonu’dur. Rusya Federasyonu’na yapılan ihracat %28,8 artarak 199 milyon dolara ulaşmıştır. Bu ülkeye gerçekleştirilen tekstil ihracatının artış ivmesi düşmekle beraber değer bazında artışın devam etmesi beklenmektedir. Gelecekte, Rusya Federasyonu’nun da hazırgiyim üretimine başlayacağı yönündeki haberler, bu ülkeye tekstil ihracatının devamlılığının olacağına işaret etmektedir. Enerji ve hammadde fiyatlarındaki artışlar ile rublenin dolar karşısında değerli olması Rusya’daki ithalat eğilimini artırarak, bu pazarda Türkiye’nin rekabet gücünü olumlu etkileyen faktörlerdir. Tablo 7’de eski S.S.C.B. ülke grubuna gerçekleşen ihracatın detayları verilmektedir.
Tablo 7
Rusya Federasyonu 154.490 6,3 199.042 7,4 28,8
Türkmenistan 3.724 0,2 2.612 0,1 -29,9
Ukrayna 38.465 1,6 48.429 1,8 25,9
Eski S.S.C.B Ülkeleri
Toplamı 212.509 8,7 267.837 10,0 26,0
Türkiye Tekstil ve
Hammaddeleri İhracatı 2.440.029 100 2.681.099 100 9,9
Eski S.S.C.B Ülkelerine Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı 2005 - 2006 Ocak - Haziran
Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi
Ortadoğu Ülkeleri
Ortadoğu Ülkelerine İhracatta Artış Kaydediliyor
Türkiye’ye sınır komşu veya mevki olarak yakın ülkelerin yer aldığı Ortadoğu ülkelerine yapılan ihracat %12 oranında artarak 194,3 milyon $’a ulaşmıştır. Bu ülke grubuna gerçekleştirilen tekstil ihracatı, bölgedeki istikrarsız siyasi yapı gibi yıldan yıla değişkenlik göstermektedir. Bu ülke grubundaki en büyük pazar olan İran’a tekstil ihracatı %8,7 oranında artarak 64,3 milyon dolara ulaşmıştır. İran Türkiye’nin devamlı pazarı görüntüsü çizmektedir. Ancak en büyük artış oranı halen iç istikrarını sağlayamamış olan Irak’a yapılan ihracatta ortaya çıkmıştır. Bu ülkeye %60,4 gibi çok yüksek bir artış ile 8,3 milyon $ ihracat gerçekleştirilmiştir.
Komşuluk ilişkileri ve coğrafi yakınlık dolaysıyla petrol zengini bu ülkelere ilerde daha fazla ihracatın yapılabileceği düşünülmektedir. Tablo 8’de bu ülke grubuna gerçekleşen tekstil ihracatının detayları verilmektedir.
Tablo 8
Hammaddeleri İhracatı 2.440.029 100 2.681.099 100 9,9 Ortadoğu Ülkelerine Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı
2005 - 2006 Ocak - Haziran
Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi
Afrika Ülkeleri
Kuzey Afrika Ülkelerinde İhracat Artışı Devam Ediyor
Türkiye’nin hem hazırgiyim hem de tekstil ihracatında rakiplerinin yer aldığı bu ülke grubuna yapılan ihracat %5,8 gibi nispeten düşük bir oranda artarak, 163,3 milyon
$’a ulaşmıştır. Bu düşük orandaki artışta belirleyici faktör, önemli tekstil ve konfeksiyon üreticileri olan Fas ve Mısır’a yapılan ihracatların sırasıyla %6,6 ve 2,3 oranlarında düşmesidir. Bu ülke grubunda bir diğer önemli nokta, tekstil ve hazırgiyim imalatçı-ihracatçı konumunda olan Tunus’a yapılan ihracatın %86,3 oranında artarak 23,1 milyon $ ulaşmasıdır. Bu artışta Tunus ile yapılan Serbest Ticaret Anlaşması’nın etkili olduğu düşünülmektedir. Tablo 9’da bu grupta yer alan diğer ülkeler ile ilgili detaylar görülebilir.
Tablo 9
Birim: 1000 $
2005 Ocak - Haziran
Toplam Teks'de Pay ( % )
2006 Ocak - Haziran
Toplam Teks'de Pay ( % )
2006 / 2005 Değişim
(%)
Cezayir 20.997 0,9 22.776 0,8 8,5
Fas 33.479 1,4 31.258 1,2 -6,6
Libya 10.333 0,4 10.222 0,4 -1,1
Mısır 54.649 2,2 53.385 2,0 -2,3
Tunus 12.416 0,5 23.129 0,9 86,3
Kuzey Afrika Toplamı 131.874 5,4 140.770 5,3 6,7
Güney Afrika Cum. 22.462 0,9 22.549 0,8 0,4
Afrika Ülkeleri Toplamı 154.336 6,3 163.319 6,1 5,8
Türkiye Tekstil ve
Hammaddeleri İhracatı 2.440.029 100 2.681.099 100 9,9
Afrika Ülkelerine Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı 2005 - 2006 Ocak - Haziran
Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi
Diğer Asya Ülkeleri
Dünyanın en büyük tekstil ve hazırgiyim imalatçı-ihracatçıları olan Çin ve Hong Kong, Hindistan, Bangladeş, Pakistan gibi ülkelerin yer aldığı Diğer Asya Ülkeleri Grubu’na yapılan ihracat, %5,6 oranında artarak 107,3 milyon dolara ulaşmıştır.
Bu artışın gerisinde Çin ve Hong Kong’a yapılan ihracatların sırasıyla %14,6 ile
%7,2 oranında artması vardır. Bangladeş ve Pakistan’a yapılan ihracatların değerlerinin yüksek olmasa da sırasıyla %85,3 ve %82,4 değişim oranıyla artması dikkat çekicidir. Bu ülke grubunda yer alan diğer ülkelere gerçekleşen ihracatlarda değişen oranlarda düşüşler kaydedilmiştir. (Bakınız Tablo 10).
Tablo 10
Çin Halk Cumhuriyeti 26.247 1,1 30.070 1,1 14,6
Endonezya 12.017 0,5 10.260 0,4 -14,6
Hindistan 16.158 0,7 10.937 0,4 -32,3
Hong Kong 21.244 0,9 27.933 1,0 31,5
Malezya 2.345 0,1 1.390 0,1 -40,7
Singapur 2.119 0,1 1.795 0,07 -15,3
Tayland 5.877 0,2 2.909 0,1 -50,5
Tayvan 8.750 0,4 9.381 0,3 7,2
Güney ve Doğu Asya
Ülkeleri Toplamı 94.757 3,9 94.675 3,5 -0,1
Bangladeş 3.416 0,1 6.331 0,2 85,3
Pakistan 3.453 0,1 6.298 0,2 82,4
Diğer Asya Ülkeleri
Toplamı 101.626 4,2 107.304 4,00 5,6
Türkiye Tekstil ve
Hammaddeleri İhracatı 2.440.029 100 2.681.099 100 9,9
Diğer Asya Ülkelerine Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı 2005 - 2006 Ocak - Haziran
Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi
III. BAŞLICA ÜRÜNLER VE ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA TEKSTİL İHRACATI