2008-2010 dönemi Orta Vadeli Programında, Dokuzuncu Kalkınma Planında ifadesini bulan “istikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen, AB’ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye” vizyonunu esas alarak, insanımızın yaşam kalitesini artırmaya yönelik bir program ve bütçe süreci gerçekleştirmenin temel amaç olduğu belirtilerek; ekonomik ve siyasi istikrar, gerçekleştirilen reformlar, ülkemizin genç, eğitimli ve girişimci insan gücü, işleyen piyasa ekonomisi, uluslararası rekabete açık sanayisi ile ülkemizin doğal ve kültürel değerlerinin toplumun refahının artmasına katkıda bulunacağı ifade edilmiştir.
5
Programda ayrıca, temel amaca hizmet etmek üzere, ülkemizin beşeri ve iktisadi varlıklarının etkin bir şekilde değerlendirilerek; ekonominin rekabet gücünün ve istihdamın artırılması, beşeri gelişme ve sosyal dayanışmanın güçlendirilmesi, bölgesel gelişmenin sağlanması ve kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılması yolunda gerekli çalışmalar yürütüleceği, bu program döneminde, eğitim başta olmak üzere, makroekonomik istikrarı ve bütçe dengelerini bozmayacak şekilde, sosyal politikaların uygulanmasına öncelik verileceği, programın uygulama sürecinde ülkemizin ihtiyaçları ve öncelikleri esas alınarak oluşturulan “Türkiye’nin AB Müktesabatına Uyum Programı”nın hayata geçirilmesinin sağlanacağı belirtilmiştir.
Orta Vadeli Programda,
Makroekonomik istikrarın ve büyüme performansının sürdürülmesi amacıyla mali disipline devam edileceği,
Bunu gerçekleştirmek üzere mali kuralları belirleyen yasal düzenlemeler yapılacağı,
Böylece, kamu borç stokunun milli gelire oranının azaltılacağı,
Yüksek bir faiz dışı fazla seviyesi tutturulacağı,
Bütçeye esneklik kazandırılarak kamu harcamalarının önceliklendirileceği,
Bu politikanın, enflasyon oranının daha aşağı çekilmesine ve cari açığın kontrol altında tutulmasına da katkıda bulunacağı
vurgulanmıştır.
2008-2010 dönemi Orta Vadeli Programında yer alan 2008 yılına ilişkin temel makroekonomik tahminler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo 1: Makroekonomik Tahminler
GSYH Büyümesi (%) 5,5
GSYH (Milyar TL, Cari Fiyatlarla) 719,9 GSYH (Milyar $, Cari Fiyatlarla) 482,7 Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, $) 6.456
İşsizlik Oranı (%) 9,6
İhracat (FOB) (Milyar $) 112,4
İthalat (CIF) (Milyar $) 168,4
Dış Ticaret Dengesi (Milyar $) -56,0 Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) -6,4 Dış Ticaret Hacmi / GSYH (%) 58,2
TÜFE Yıl Sonu (%) 4,0
Söz konusu programda kamu harcama, yatırım ve vergi politikalarına ilişkin hedefler ise aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
Kamu Harcama Politikası
Orta Vadeli Programda, kamu harcamalarının, kaynak kısıtı ile iktisadi ve sosyal getirileri bağlamında potansiyel büyüme üzerindeki etkileri gözetilerek önceliklendirileceği ve bu çerçevede yaratılacak mali alanın, programda yer alan gelişme eksenlerindeki öncelikler doğrultusunda kullanılacağı belirtilmiştir.
Program döneminde harcamalara ilişkin aşağıdaki politikaların uygulanacağı ifade edilmiştir:
Kamu idarelerinde mali yönetim, iç kontrol ve iç denetim faaliyetlerinin etkin bir şekilde uygulanmasına yönelik tedbirler alınacaktır.
Kurumlar, bütçe kısıtını dikkate alarak, belirlenen öncelikler çerçevesinde kaynak tahsisini gözden geçireceklerdir. Bu kapsamda, önceliğini yitirmiş faaliyetler ve projeler tasfiye edilecektir.
Kaynak kullanımında etkililik, verimlilik ve tutumluluğu sağlamak üzere stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme sistemi yaygınlaştırılacaktır.
Kamu kesiminde ücret ve maaşlar, gelir politikaları çerçevesinde hedeflenen enflasyon dikkate alınarak belirlenecektir.
Merkezi yönetim bütçe kanunlarında kamu kesiminde yeni personel istihdamına ilişkin sınırlamalara yer verilmeye devam edilecektir.
Ücret sisteminin sadeleştirilmesini, kamu personelinin mali ve özlük haklarına ilişkin dengesizlik ve adaletsizliklerin giderilmesini, performansa dayalı ücret sistemine geçilmesini, mevcut statü sayısının azaltılmasını esas alacak kapsamlı bir personel reformu hayata geçirilecektir.
Sağlık hizmetlerinin kalitesinden ödün verilmeksizin, ilaç ve tedavi harcamalarını kontrol altında tutmaya yönelik tedbirler alınmaya devam edilecektir.
Genel sağlık sigortası, getireceği mali yüklerin makul düzeyde tutulması amacıyla sağlıkta dönüşüm programıyla birlikte uygulanacaktır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunuyla getirilen düzenlemelerde tasarruf sağlayıcı tedbirler alınacaktır.
İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları iyileştirilecektir.
Sosyal harcamaların toplam kamu harcamaları içindeki payı artırılacaktır.
Yerel yönetimlerin harcamalarını finanse etmek amacıyla yapılan tahsislerin objektif esaslara dayalı ve amaca yönelik kullanımı sağlanacaktır.
Yerel yönetimler personel politikalarını açıklanan norm kadro düzenlemelerine uygun bir şekilde yürüteceklerdir.
Kamu Yatırım Politikası
Orta Vadeli Programda, kamu yatırımlarının etkinliğinin artırılacağı;
yatırımların, öncelikli sosyal ihtiyaçları giderecek ve üretken faaliyetleri destekleyecek nitelikteki altyapıya yönlendirileceği; sektörel, bölgesel ve AB’ye uyum yönündeki amaçların gerçekleştirilmesinde etkili bir araç olarak kullanılacağı belirtilmiştir.
Bu çerçevede;
Kamu yatırımlarının etkin, verimli ve zamanında gerçekleştirilmesini hedefleyen rasyonalizasyon çalışmalarına devam edileceği,
Eğitim, sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, içme suyu ve e-Devlet yatırımlarına öncelik verileceği,
Kamu yatırımlarının bölgesel kalkınma ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasında etkili bir araç olarak kullanılacağı,
AB’ye üyelik yönünde ortaya konulan politika ve önceliklerin hayata geçirilmesi için sürdürülen çalışmaların gerektirdiği yatırımların hızlandırılacağı,
Kamu altyapı yatırımlarında özel sektör katılımını artırıcı modeller geliştirileceği,
Kamu yatırım teklif ve kararlarının, sorun analizlerini içeren sektör çalışmalarına ve nitelikli yapılabilirlik etüd ve analizlerine dayandırılacağı belirtilmiştir.
Vergi Politikası
Orta Vadeli Programda vergi politikasının temel amacının; makroekonomik politikalarla uyumlu bir şekilde büyüme ve istihdamın desteklenmesine, ekonomide kayıtdışılığın azaltılmasına ve daha basit, adil ve geniş tabanlı bir vergi sisteminin oluşturulmasına katkıda bulunmak olduğu belirtildikten sonra bu çerçevede yapılacaklar aşağıdaki gibi sayılmıştır:
Piyasa aktörlerinin uzun vadeli ekonomik kararlar almalarına yardımcı olmak ve vergilendirmede öngörülebilirliği artırmak amacıyla vergi politikalarının uygulanmasında istikrarın sağlanması esas olacaktır.
Vergi mevzuatının sadeleştirilmesi ve vergi tabanının genişletilmesine yönelik çalışmalara devam edilecektir.
Gerek kayıtdışılıkla etkin mücadele, gerekse yatırımların ve istihdamın desteklenmesine yönelik politikalar çerçevesinde, kamu finansmanının imkan verdiği ölçüde, işlemler ile istihdam üzerindeki vergi ve benzeri yüklerin düşürülmesine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
Vergileme alanında Avrupa Birliği mevzuatı ile uyum çalışmalarına devam edilecektir.
Ülkemiz ile ticari ilişkileri bulunan ve çifte vergilemeyi önleme anlaşması imzalanmayan ülkelerle çifte vergilemeyi önleme anlaşmaları imzalanmasına yönelik çalışmalara devam edilecektir.