5. SONUÇ VE ÖNERİLER
5.2 Organik Toprakların Ekosistem Üzerinde Yaratabileceği Etkileşimleri
Turbalık alanlar, geçici veya devamlı olarak sığ bir su tabakası altında kalan, genellikle yüzeyi balçık çamuru ile örtülü biyotoplar şeklindedir. Bu nedenle, bazı böceklerin larval gelişimleri bu türlü ortamlarda gerçekleştiğinden, bunlar üzerinden geçinen kurbağa ve balıklar gibi omurgasızlar için önemli bir beslenme alanı oluşturmaktadırlar.
Ayrıca, bu kesimlerdeki balık ve diğer omurgalılar üzerinden geçinen bazı su kuşları ise turbalık alanlarda daha sık görülürler. Dolayısıyla, turbalık alanlar sucul organizmalar için varlığı kaçınılmaz olan doğal besin zincirinin oluşumunda önemli bir biyotop niteliği taşımaktadırlar. Bu açıdan bakıldığında, Gökgöl ve Işıklı Gölü civarındaki turbalık kesimin, göl ekosistemindeki kurbağalar, balıklar ve bunlarla beslenen su kuşları için faydalı bir alan oluşturduğu söylenebilir.
Diğer taraftan, turba çıkarılması sırasında kazılan zemin toprağının veya çamurunun gevşetilmesi nedeniyle, inorganik partikülerin ve organik kırıntıların (detritus) dalga ve akıntılarla göl suyuna karışması nedeniyle artan türbidite (bulanıklık) faktöründen dolayı, göl suyunda gerçekleşen fotosentez olayı kısmen olumsuz yönde etkilenmektedir. Çünkü artan türbidite nedeniyle, göl suyuna yeterince nüfuz edemeyen güneş ışınlarından dolayı fotosentezin yavaşlaması söz konusu olabilir. Bu durum ise, fitoplankton aktivitesini olumsuz yönde etkileyip ilk ürün denilen primer prodüksiyonun oluşumunu yavaşlatarak göldeki fitoplankton gruplarının tür çeşitliliği ve populasyon
64
zenginliği üzerinde lokal olumsuzluklar yaratabilir. Sonuçta fitoplanktonik organizmaların azalması, gıda zincirindeki ikincil doğal besinleri oluşturan zooplanktonun azalmasına, dolayısıyla da gıda zincirinin devamı olan organizma gruplarında biyolojik çeşitliliğin zarar görmesine yol açabilir. Bunlara bağlı alarak da Zooplanktonun nispeten seyrek görüldüğü habitatlarda bu canlılar üzerinden beslenen zooplanktivor balıklar da daha az görülecektir.
Sonuç olarak, özellikle Gökgöl ve Işıklı Gölleri civarındaki turbalık alanların ekonomik yararı yanında, bu kesimlerden turba çıkarılması olayının ekosistem üzerinde olumsuz etkileşimleri de söz konusudur. Ancak, göllerdeki turba çıkarımı aktivitesinin kontrollü bir şekilde sürdürülmesinin, ekosistemdeki dengeyi bozacağı düşünülse de; bu kaynağın kullanımının “Akılcı kullanım İlkeleri” çerçevesinde uluslar arası uygulamalar da dikkate alınarak sulakalan ekosistem bütünlüğü içerisinde hazırlanacak turba çıkarılması, kaynağın sosyal ve ekonomik değeri de düşünülerek işletilmesi kaçınılmazdır. Aksi durumda turba ihtiyacını karşılamada dışarıya bağımlı olunması sözkonusu olacaktır.
Organik toprakların işletilmesi durumunda, toprağın alındığı bölgelerde saz, kamış ve diğer sulak alan bitkilerinin gelişimini artırıcı önlemlerin de aynı zamanda alınması önerilmektedir.
65 KAYNAKLAR
Andriesse, J. P. 1988. Nature and management of tropical peat soils. FAO Soils Bulletin 59, Roma.
Anonim. 2009. Responsible Peatland Management.
Anonim. 1978. DIN 11542, Torf für Gartenbau und Landwirtschaft).
Anonim. 2003. Tarımda kullanılan Organik, Organomineral, Toprak Düzenleyicileri ve Mikrobiyal Gübrelerin Üretimi, İthalatı, İhracatı, Piyasaya Arzı ve Denetimine Dair Yönetmelik. 25087 sayılı Resmi Gazete. Ankara (2003).
Anonmymous. 1972. Classification of peat. The 4th International Peat Congress Report by the I and V commissions, Finland.
Baran, A. 1994. Türkiyedeki bazı peat çeşitlerinin bitki yetiştirme ortamı olarak özelliklerinin ayrışma dereceleri ile ilişkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
Baran, A. 2002. Characterisation of carex peat using extinction values of humic acids, Bioresource Technology, 85: 99-101.
Baran, A., Çaycı, G., Kütük, C., Özaytekin, H.H., Karaca, S. ve Çiçek, N. 2008.
Organik bir sahanın 14C yaş tayini ile oluşumunun incelenmesi ve tarımsal potansiyelinin bitki yetiştirme ortamında süs bitkisi kullanılarak belirlenmesi.
(Yayınlanmamış Rapor). TÜBİTAK: Proje No: 106O459, Ankara
Beklioğlu, M. 2006. Abant Gölü Balık Toplulukları ve Genel Yapı Üzerine Değerlendirme. Bolu Doğa Koruma Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Koruma Şubesi Raporu.
Blindow I. 1992. Decline of charophytes during eutrophication; a comparison to angiosperms. Fresh. Biol. 28: 9–14.
Bremner, S.M. 1982. Total nitrogen. In: Methods of Soil Analysis, Part 2. ASA-SSA, pp:595 Madison, WI.
Bridgham, S.D., Updegraff, K., Pastor, J., Keller, J., Weishampel, P., Harth, C.and Dewey, B. 2002. Ecosystem respiration response in peatlands to climate change.
In: Crowe, A., Rochefort, I. (eds): Millenium wetland event. Programme and abstrcats. Quebec, p. 369.
Brown, J.H., Ernest, S.K.M., Parody, J.M.and Haskell, J.P. 2001. Regulation of diversity: maintanance of species richness in chngigng environments. Oecologia 126:321-332.
66
Burton R.G.O and Hodgson, J.M. 1987. Lowland Peat in England and Wales. Soil Survey Special Survey No. 15. Soil Survey of England and Wales, Harpenden Clymo, R.S., Turunen, J.and Tolonen, K. 1998. Carbon accumulation in peatland.
Oikos, 81:368-388.
Coops, H., Beklioglu, M. and Crisman, T.L. 2003. The role of water-level fluctuations in shallow lake ecoystems workshop conclusions. Hydrobiologia, 506-509, 23-27.
Couwenberg, J. 1998. The multi level approach (self organization of higher order biodiversity). http://www.imcg.net/docum/greifswa/multilev.htm.
Çakmakoğlu, A. 1986. Bölgenin Jeolojisi, M T A Ege Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi No. Je/66, İzmir.
Çaycı, G. 1989. Ülkemizdeki Peat Materyallerinin Bitki Yetiştirme Ortamı Olarak Özelliklerinin Tesbiti Üzerine Bir Araştırma. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çaycı, G., Baran, A., Kütük, C., Ataman, Y., Öztekin, H. and Dengiz, O. 2000. A research on reclamation of physical properties of Bolu Yeniçağa peat as plant growing medium. Proceedings of International Symposium on Desertification, pp:308-312, Konya-Turkey.
ÇOB-ODOPEM Gökgöl-Çivril Sulak Alan Yönetim Planı I. Gelişme Raporu, 2009.
De Boodt, M. and Verdonck, O. 1972. The Physical Properties of the Substrates in Horticulture. Acta Holticulture. Acta Holticulture 26: 37-44.
De Boodt M., Verdonck, O. and Cappaeret, I. 1973. Method of measuring the water relase curve of organic substrates. Proceeding Symp., Artificial media in horticulture, pp:2054-2062.
Dinç, U., Kapur, S., Özbek, H. ve Şenol, S. 1987. Toprak genesisi ve sınıflandırılması.
Çukurova Üniversitesi Yayınları Ders Kitabı: 7.1.3. Adana.
Dugan, P. 1993. Wetlands in Danger. Michael Beasley, Reed International Books Limited, London, 192 pp.
Enbom, H. 1993: ‘Peat Resources Evalatıon Tour’ Technical Report, August- September, Enso Forest Development Ltd., Finland.
Erdem, O. 2004. Sulak alanlar, önemi, temel sorunları. Türkiyenin uluslararası öneme sahip sulak alanları. Haber expres. İzmir.
Everett, K. R. 1983. Histosols. ed; WILDING, L. P., SMEEK, N. E. HALL, G. F., Pedojenesis and Soil Taxonomy II. Soil Orders, Elsevier, Amsterdam pp:1-53.
67
Fitzpatrıck, E. A. 1971. Pedoloji. A Systematik Approach to Soil Science, Oliver and Body, Edinburg.
Gabriels, R. and Verdonck, O. 1992. Reference methods for analysis of compost. In:
Composting and compost quality assurance criteria, pp. 173-183.
Göktaş, F., Tari, E.S., Yavuz, F. ve Sarıkaya, H. 1986, Çivril-Banaz-Sandıklı-Dinar Arasındaki Sahamn Jeoloji Ön Raporu,M T A Enst. Rapor N o . 8062 (Yayınlanmamış), Ankara.
Hargeby, A., Andersson, G., Blindow, I. and Johansson, S. 1994. Trophic Web Structure in a Shallow Eutrophic Lake During a Dominance Shift From Phytoplankton to Submerged Macrophytes. Hydrobiologia 280: 83-90.
Hobbs, N. B. 1986. Mire Morphology and the Properties and Behavior of Some British and Foreign Peats. Q. J. Eng. Geo-London,19:7-80.
Jackson, M. L. 1962. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall Inc., New York.
Joosten, H. 1999. Identifying peatlands of international biodiversity importance.
http://www.imcg.net/docum/criteria.htm.
Joosten, H. And Clarke, D. 2002. Wise use of mires and peatlands. Background and principles including a frame work for decision-making. Int. Mire Conservation Groupand ınt. Peat Society, Canada.
Kacar, B. 1995. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. A.Ü.Ziraat Fak. Eğitim Araştırma Geliş. Vakfı Yayını, no. 3, 223-225, Ankara.
Kasimir-Klemedtsson, A., Klemedtsson, I., Bergund, K., Martikainen, P., Silvola, J. and Oenema, O. 1997. Greenhouse gas emissions from farm organic soils: a review.
Soil use and management, 13: 245-250.
Kirven, D. M. 1986. An Industry Viewpoint: Horticultural Testing- is Our Language Con Fusing. Prog. of the Sym. Interpretation of Extraction and Nutrient Determination Procedures for Organic Potting Substrate. 215-217.
Lucas, R. E. 1982. Organic Soils (Histosols). Formation Distribution, Physical and Chemical Properties Management for Crop Production. Michigan State University, Research Report No.435, USA.
Noordhuis, R., van der Molen, D.T., Marcel, S. and van den Berg M.S. 2002. Response of erbivorous water-birds to the return of Chara in Lake Veluwemeer, The Netherlands, Aquatic Botany, 72: 349-367.
Öz, Ö. 1993. Turba nedir? Orman Teknikerleri Dergisi, Sayı: Eylül-Ekim, S 14-17, Ankara
68
Page, S.E., Rieley, J.O., Shotyk, O.W. and Weiss, D. 1999. Interdependence of peat and vegetation in a tropical peat swamp forest. Phil. Trans. R.Soc. Lond. B, 354, 1-13.
Puustjarvi, V. 1980. Rationalized micronutrient fertilization, Peat-Plant Yearbook, pp:33-47.
Ramsar, 1971. Convention on wetlands of international importance especialy as waterfowl habitat. Ramsar Convention Bureau. Gland, Schweiz.
www.ramsar.org.
Robinson, D. W. and Lamb, J. G. D. 1975. Peat in Horticulture, Academic Press, London, p: 170.
Scheffer, M. 1998. Ecology of shallow lakes, Chapman & Hall, London.
Seçmen, Ö. ve Leblebici, E. 1997. Türkiye Sulak Alan Bitkileri ve Bitki Örtüsü. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları No:158, İzmir
Soil Taxonomy. 1975. A Basis System of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Survey, by Soil Survey Staff, USDA. Agri. Handbook, 436.
U. S. Salinity Laboratory Staff. 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils, ed: Richards, L.A. USDA Handbook, 60. U.S. Gov. Printing, pp:160.
Van Geest, G.J., Wolters, H., Roozen, F.C.J.M., Coops, H., Roijackers, R.M.M., Buijse, A.D. and Scheffer, M. 2005. Water-level fluctuations affect macrophyte richness in floodplain lakes. Hydrobiologia, 539, 239-248.
69
EKLER
EK 1. Proje Sahasında Örnekleme Çalışmalarına Ait Bir Görüntü EK.2 Sorumlu Turba Yönetim Stratejisi
70
EK 1 Proje Sahasında Örnekleme Çalışmalarına Ait Bir Görüntü
71 EK 2 Sorumlu Turba Yönetim Stratejisi
GİRİŞ
Tarih boyunca turba topraklar işlenebilir arazi olarak, enerji, yapı malzemesi, hayvan yatağı, sanat ve sağlıkta insan ihtiyaçlarını karşılamak için önemli hizmetler sağlamaktadır. Turba topraklar dünyanın bazı bölgelerinde orjinal bataklıkların ekosistemini tamamen bozacak şekilde tarihsel olarak çok yoğun kullanılmışlardır. Bazı bölgelerde ise bu habitatların daha az değişmesine neden olacak şekilde yaygın kullanım söz konusudur
Drene edilen turba alanlarının doğal olarak ayrışmasının yanısıra sürekli olarak yeni tarım alanlarına yönelik talepler, kısmen veya tamamen turba alanlarının ve turba kaynaklarının kontrolsüz bir şekilde bozulmasını olanaklı kılacaktır.
Strateji açık bir katılımcı süreçte hazırlanmış, tüm taraflar ilgi ve beklentilerini belirtme olanağı bulmuştur. Stratejinin hazırlanmasında devlet kurumları temsilcileri, araştırma kurumları, turba işletmecileri, kullanıcılar ve sivil toplum örgütleri ilgili taraflar olarak sürece katkı koymuşlardır.
Hazırlanan strateji sorumlu bir turba alan yönetimi için amaçları ve eylemleri sıralayan genel bir döküman olma özelliğini taşımaktadır. Stratejinin hazırlanmasındaki amaç karar vericilere ve kamuouyuna sözkonusu sektörle ilgili sorumlu turba yönetimi ve faaliyetlerle ilgili üzerinde anlaşmaya varılmış ilkeleri ortaya koymaktır.
Taraflar sorumlu bir turba yönetimine yönelik amaçlara ve eylemlere ulaşmak için taahütlerini içeren stratejiyi 2009 yılında imzalayarak resmi olarak yayımlamıştır.
Strateji global olarak turba alanların yönetimi için pratik ve uygulanabilir hedefleri ortaya koymaktadır.
Sorumlu Turba Yönetim Stratejisi
72
I. Sorumlu Turba Yönetimi Için Geliştirilen Strateji
Amaç ve kullanım
Bu strateji farklı turba tiplerinin yönetimine yönelik her ülkede kullanılabilir olma niteliği taşımaktadır.
Kutu 1. Turba Yönetiminin Tanımı
Bu dökümanda tanımlanan turba yönetimi turba koruma yönetiminden turba kullanımına, bitki ve biyolojik kütle üretimi, yapı malzemesi olarak gelişimi, turba üretimi, turbanın kullanılmayan kısımlarıda dahil
üzere kullanımdan sonraki biçimlerinide kapsayacak kadar tüm biçimleri kapsamaktadır.
( Joosten and Clarke 2002).
II. Turba Yönetimi İçin Vizyon
Turba alanları ve turba ile ilgili çevresel ve sosyal değerler ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde özgün koşullar içermektedir. Bu yüzden turba yönetimi ile ilgili gerek ekonomik gerekse turba koruma yönetimi ile ilgili herhangi bir karar alınırken sosyo-ekonomik, kültürel, ekolojik ve çevresel koşulların uygunluğu dikkate alınmalıdır.
Buna ilaveten, sorumlu turba yönetiminde yerel yönetim kararlarını alırken uluslararası yaklaşımlar ve uluslararsı süreçlerde bu karaları etkilemektedir.
73 Kutu 2. Sorumlu Turba Yönetimi Vizyonu
III. Öncelikli Konular
Yukarıda tanımlanan vizyona ulaşmak için aşağıda tanımlana öncelikli konular yer almaktadır. Tanımlanan öncelikli konular hiyerarşik olarak bir sıra takip etmemektedir.
• Ekonomik amaçlar için turba yönetimi
• Turba yönetimi içinde su koruma
• Turba biyolojik çeşitliliği
• Iklim ve turba yönetimi arasındaki etkileşim
• Insan ve kurumsal kapasite gelişimi
• Bilginin yayılımı
• Turba yönetimi planlama sürecine yerel halkın katlımı
• Iyi yönetişim
Sorumlu turba yönetimi yerel, bölgesel ve evrensel talepleride içerecek şekilde turba alanlarının ekonomik, sosyal ve çevresel değerlerinin yönetim
dengesinin kurulmasına saygı gösterilmesidir.
74 SRATEJİK AMAÇLAR ve EYLEMLER
A. Ekonomik Amaçlar İçin Turba Yönetimi
Turba Alanların Sorumlu Ekonomik Kullanımı İçin Amaçlar
Farklı ekonomik amaçlar için turba yönetiminde yerine getirilmesi gerekli amaçlar aşağıda sıralanmıştır.
1. Turba ve turba alanlarından elde edilen önemli ürünlerin şimdi ve gelecek nesillerin isteklerine uygunluğu.
2. Zorunlu insan ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde doğal ekosistemlere olumsuz etkisinin minimum seviyede tutulduğu, zaman ve alan olarak, sınırlama getirilmesi .
3. Planlama presedürlerinin ilgili tüm tarafların ilgilerini eşitlikçi bir yaklaşımla dikkate alması, ulusal ve bölgesel arazi kullanım politikaları ile tutarlı olması 4. Turba alanların sadece ekonomik olarak karlı, sosyal olarak kabul edilebilir
olumsuz etkilerinin en aza indirgendiği tedbirlerin alınacağı koşullarda sadece orman ve tarımsal ürünlerin üretiminde kullanılması .
5. Turba alanları yüksek nitelikli ve optimum etkinliği olan koşulların sağlandığı durumlarda, çiçekçilik, hayvan yatağı ve diğer amaçlar için kullanılmalıdır (örneğin, ilaç ve sağlık ürünleri, aktifleşmiş carbon ve diğer ürünlerin gelişiminde)
6. Enerji amaçlı turba kullanımında evsel enerji kullanımını desteklemek ve bölgesel gelişimi artırmak amacıyla kullanılması
7. Turba alanların kullanımdan sonra yönetimi için, resterasyon ve rehabilitasyon sistemini içerecek şekilde, tarım, ormancılık, biyolojik kütle üretimi, ve diğer sosyal, ekonomik ve çevresel açıdan gerekçelendirilmiş amaçlar tüm farklı tarafların ilgi ve beklentileri dikkate alarak planlanması ve. kullanımdan sonra turba alanların planların revizyonu için uygun danışmanlık hizmetin alınması 8. Ekonomik amaçlar için turba yönetimi uluslararsı sözleşmeler, ulusal yasalar ve
yönetmelikler ile Joosten & Clarke (2002) tarafından geliştirilen turba alanlarının akılcı kullanım ilkeleini yansıtacak biçimde olması
75
Turba Alanlarının Sorumlu Ekonomik Kullanım İçin Geliştirilen Faaliyetler
1. Turba endüstrisinin yerel halka gelir olanakları sağladığı ve yerel halkın refahını artırdığı ve bazı ülkelerde önemli bir evsel enerji kaynağı olduğunu kabul etmek ;
2. Turba yetişme ortamı ve önemli toprak iyileştirici olarak ve diğer ürünlerde de kullanıla en önemli bir bileşen olduğunu Kabul etmek Recognizing that peat is the most important constituent for growing media, a valuable soil improver and is used in other products;
3. Turba alanların çiçekciliğide içerecek şekilde tarım, orman, rekresyon ve diğer amaçlar için kullanıldığının farkında olmak ;
4. Turba alanlar temiz su temin etme, taşkın önleme, biyolojikçeşitlik reserve alanları, karbon deposu, yabanil besinler gibi önemli cevresel hizmetler sunduğunun farkında olmak. Buna yönelik aşağıda sıralanmış öneriler yer almaktadır.
• Bölgede veya ülkede turba alanların kullanımına yönelik amaç ve ilkeleri kapsayan stratejilerin hazırlanması veya hazırlanmış olan stratejilerin düzenli olarak gözden geçirilmesi,
• Ulusal ve bölgesel planları desteklemek amacı ile ulusal ve bölgesel olarak turba alanların envanterinin yapılması ve turba alanların fonksiyon ve kaynaklarının değerlendirilmesi,
• Envanter sonuçlarına dayalı olarak turba biyolojik çeşitliliğini korunması amacı ile koruma statüsünün belirlenmesi,
• Araştırma çalışmalarının yürütmesi ve çevresel olarak kabul edilebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesi,
• Turba alanları habitatları, ekos sistem fonksiyonları ve karbon depolarını dikkate alarak turba çıkarımını iyileştirmeye yönelik araştırmaların yürütülmesi,
76
• Turba alanlarının tarım, orman, koruma, rekreasyon veya bioenerji üretimler arasındaki alternatif kullanımlara yönelik seçimlerde stratejik kararlar alınması,
• 2012 yılında yürürlüğe girecek olan Kyoto protokolu ve diğer uluslararası anlaşmara katkı sağlamak için bilgilerin geliştirilmesi, elde edilmesi ve değerlendirilmesi ve turba alanların evrensel ve ulusal düzeyde sorumlu yönetimine yönelik stratejik bağlantıların tesis edilmesi,
• Ülkeler arasında geleneksel ve modern turba yönetimleri arasındaki farkların gösterilmesine yönelik aşağıda verilen öneriler sıralanmıştır. :
1. Uygun ölçekte çevresel etki değerlendirme çalışmalarını yürütmek.
2. Kullanımdan sonra turba yönetini içerecek şekilde ayrıntılı ve güncelleştirilmiş planlar hazırlamak .
• Yeni drene edilmiş veya insan etkisiyle etkilenmiş turba alanlarında gelecekte bu alanların ticari kullanımına yönelik kazancın öncelikli olarak elde edilmesi,
• Turba alanlarında karlılığı düşük veya produktif ormancılık faaliyetlerinin tanımlaması veya alternatif kullanımlar için geleceğe yönelik çalışmaların yürütülmesi,
• Teknolojik uygulamaların çeşitliliğinin ve ilgili ekonomik kaynakların farkında olarak turba alanlarının yönetiminde bulunanlara aşağıda sıralanan öneriler verilmektedir.
1. Ekonomik refahı artıran ve çevresel etkileri minimize eden en uygun teknikleri kullanmak.
2. Turba ve turba olmayan malzeme ile karıştırılmış pazara dayalı ürünlerin üretimini cesaretlendirmek için en uygun uygulamaları benimsemek ve bu konudaki araştırmalara devam etmek.
• Sorumlu yönetilen turba alanlarından üretilen hizmetlerin pazara dayalı talebi yaratmak için turba alanı yöneticilerine önerilerne önerilerin sunulması,
• Ortaya konan kriterler çerçevesinde sorumlu turba yönetimini sağlayan bağımsız sertifikayon sisteminin kurulması için turba alan yöneticilerinin desteğinin alınması,
77
• Turba alan kullanımın geçmiş ve değişen tarihi, gelir kaynakları yaratmak için potansiyel kullanım alanları, refahın artırılması, ülkeden ülkeye insandan insane değişen kültürel, sosyal ve tarihi farkların bilincinde olunması,
• Turba alanlarının yönetimi ile ilgili olarak yeniden bataklık haline getirme, rehabilitasyon, resterasyon, ormancılık ve tarım, biyolojik kütle üretimi veya diğer sosyal, ekonomik ve çevresel bakımdan gerekçelendirilmiş diğer faailiyetleri de içerecek şekilde turba alanların kullanımındaki tüm değişikliklerde farklı tarafların ilgi ve beklentileride dikkate alınarak planlanlanması,
• Turba alan yönetiminin başlangıç planlama süreci esnasında her bir yönetilen alan için tercihen kullanım sonrası planlar da hazırlanmalıdır. Ancak bunun gerçekleşemediği koşullarda faaliyetlerin tamamlanmasından önce hazırlanmalıdır.
Kullanım sonrası planlar hazırlanırken turba alanlarının ekosistem fonksiyonlarına yönelik yeni bilimsel bilgiler ve turbanın gelecekte kullanımına yönelik ilgili tarafların görüşleri dikkate alınmalıdır. Kullanım sonrası turbanın rehabilitasyonu, gelecekte orman, tarım, rekreasyon ve diğer amaçlar için kullanımına yönelik restorasyonları da içerebilir.
Restorayonun fiziksel ve biyolojik fizibil olduğu koşullarda, alanın olabildiğince doğal standartlara uygun uyumlaştırılması gerekir.
Kullanım sonrası planların uygulanması için sorumlu taraflar ile istenilen kaynaklar planlama süreci içerisinde tanımlanmalıdır.
Restorasyonun zorunluluğu gibi etkili prosedürler geliştirilmelidir.
B. Su Korumaya Yönelik Turba Yönetimi
Su Korumanın Amaçları
Bir su toplama havzasında doğal su bütçesi ve doğal su kalitesini etkileyen faaliyetleri azaltmaya yönelik aşağıda amaçlar tanımlanmıştır.
78
• Yer, zaman ve arazi kullanımlarını dikkate alarak mümkün olabildiğince doğal koşullar referans alınarak doğala yakın ölçüde su seviyesi ile akış rejimini korumak ve restore etmek.
• Yeraltı ve yer üstü su kalitesini önemli ölçüde bozan ve yoğun bir teknik gerektiren drenaj ve diğer uygulamalardan kaçınmak.
Su Korumaya Yönelik Faaliyetler
• Su kalitesi ve miktarı kadar akış ve akış dinamikleri, suyun yerinde kalitesi ile akış boyuncaki kalitesinin öneminin farkında olmak ve aşagıda verilen öneriler çerçevesinde bilimsel ve ekonomik çelişkilere yönelik bilinçli olmak.
• Fazla masrafa meydan vermiyecek ölçüde en uygun tekniklere dayalı olarak karar almak.
Drenaj faaliyetlerinde en uygun akış ve sediment kontrolu yapmak.
• Nehir havzası ile ilgili akılcı kullanım kararlarına yönelik aşagıdaki öneriler dikkate almak.
• Yerel, bölgesel ve ulusal su bütçesine yönelik iyi bir su yönetimi için özlü bir rehber hazırlamak.
• Alanda ve yakın çevresinde Kabul edilmiş standartlar çerçevesinde su miktarı ve kalitesi ile ilgili karşılaştırılabilir temel standartlar ortaya koymak.
• Yönetim uygulamalarının çevresel etkilerini minimize etmek için aşağıda verien önerileri dikkate almak.
• Devam eden arazi kullanımlarında ve iyileştirmelerde gerekli dranajın en azını uygulamak.
• Minimum gerekli gübre kullanmak.
• Güncel bilimsel bilgilere dayalı olarak diğer koruyucu tedbirleri uygulamak
• Su kalitesi, miktarı ve havza ile ilgili araştırmalar ve uygulama sonuçları ile ilgili Izleme yapmak ve elde edilen sonuçları tekrar değerlendirmek
79 C. Turba Alan Biyolojik Çeşitliliği
Amaçlar
Turba alan ekosisteminin genetic çeşitliliği, türlerini ve habitatlarını aşağıda tanımlandığı gibi bütün faaliyetler etkilemektedir.
1. Bölgesel olarak doğal ve yarı doğal turbe ekosistemlerinin ve peyzajlarının temsil edilmesini sağlamak, örneğin bu alan yaygın tarımsal amaçlı kullanlıyorsa bile
2. Uygun yönetim ve kullanım sonrasında bozulmuş turba alanlarında önemli biyolojik değerleri korumak.
3. Bir alanda yönetim müdahalelerini uygularken ve planlarken peyzaj düzeyinde turba alan ekosistem fonksiyonlarını korumak ve turba alanların akılcı kullanım ilkelerini benimsemek.
4. Turba çıkarılan alanlarda kullanım sonrası planlarda veya turba ekosistem biyolojik çeşitliliğini koruma planlarında kalıcı kayıplardan kaçınmak.
Turba Biyolojik Çeşitliliği İçin Faaliyetler
• Akılcı kullanım rehberini kabul edilmiş karar alma modeli olarak kabul etmek.
Uluslarası biyolojik çeşitlilik sözleşmesi amaçları doğrultusunda turba alan biyolojik çeşitliliğini korumaya yönelik bu rehberleri geliştirmek.
• Bütüncül arazi kullanım planlarının uygulanmasının ne derece ihtiyaç duyulduğuna yönelik gerçekliği Kabul etmek. Turba alanlar için korunan peyzaj yönetim planları geliştirmek.
• Turba alanların ekonomik anlamda sabitleştirilmiş kullanımların etkilerinin farkında olmak. Seçilen bir turba alanında kullanımdan sonra rehabilitasyon veya restorasyonun fizibıl olduğu koşullarda aşağıda verilen önerilerin dikkate alınması önerilmektedir.
Biyolojik çeşitlilik ve diğer ilgili konulara yönelik en iyi uygulama sonuçları alındığında turbanın kullanımdan sonra biyolojik çeşitliliği ile ilgili rehberler oluşturmak.
Uluslarası, ulusl ve yerel standartları karşılayan kullanım sonrası planların önemini kabul etmek ve güncelleştirilmelerini benimsemek.
80
Kullanımdan sonra turba ekosisteminin seçilen restorasyon stratejisi turba ekosistem fonksiyonlarını ve biyolojik çeşitliliğini en yüksek seviyede korunmasını amaçlamalıdır.
• Yerel koşullara göre biyolojik çeşitlilik korumanın öneminin farkında olunmaya yönelik geliştirilen öneriler aşağıda sıralanmıştır.
Uygun olduğu durumlarda çevresel etki değerlendirmeleri planlamanın başlangıç aşamasında biyolojik değerleri gözden geçirmek için bir araç olarak görülmektedir. Bu değerlerin bozulmasını azaltacak bilginin sağlanması bu aşamadan sonra önemlidir.
Turba alan ekosistem fonksiyonları ve biyolojik çeşitlilik değerleri geri bildirimlerle ve iyileştirilen yönetim kararları ile ilgili bilgiler doğrultusunda düzenli olarak izlenmelidir.
D. Iklim ve Turba Yönetimi Arasındaki İlişki
Kutu 3. Sera Gazları Üzerine Turba Yönetiminin Etkileri Turba yönetiminin karbon tutulması ve sera gazları emisyonlarına doğrudan ve dolaylı etkileri vardır.
Sera gazları atmosfer ve turbanın ekolojisi, hidrolojisi ve iklim şartlarına bağlı farklılıklarına dayalı olarak birbirleri arasında gaz değişimi yapmaktadır.
Turbanın oksidasyonunu ve yangın riskini etkileyebilecek ölçüde iklim değişimi yağmurların artmasına ve azalmasına neden olabilir.
Drenaj ve turba alanların çeşitli formdaki gübrelerle gübrelenmesi, metan dışında toprak sera gazı emisyonunu artıracaktır.
Büyük çaplı sera gazı kaynağı olan turba alanlarından turbanın kullanımı iklim değişimi etkisini azaltacaktır.
kullanım sonrası uygun metodlarla sera gazı emisyonları artırılabilir.
İklim Değişimini Dikkate Almanın Amaçları
Turba yönetiminden, turba alanlarından sera gazı emisyonlarını artırma ve azaltmadan kaçınmak için aşağıdaki öneriler verilmiştir.