1. BÖLÜM
5.2. ÖNERİLER
Eğitim sistemini geliştirmek, niteliğini yükseltmek amacıyla, Milli Eğitim hedeflerinin ve politikalarının belirlendiği Bakanlığın en üst danışma kurulu olan şuralara ilişkin araştırma bulgularından yararlanılabilir. Bu bağlamda, araştırma bulgularına dayanarak geliştirilen öneriler aşağıda maddeler halinde verilmiştir.
1. Milli eğitim şuralarının Cumhuriyet eğitimine özgü çağdaş, bilimsel, laik ve demokratik organlar olduğu unutulmadan, şura kararları bilimsel araştırmalara dayalı olarak geliştirilmelidir. Karar sürecinin her aşamasında Bakanlık ve akademik çevreler ile işbirliği yapılmalısı önerilebilir.
2. Bakanlık bünyesinde, şura kararlarının uygulamaya aktarılması ve izlenmesinden sorumlu bir birimin oluşturulması uygun olabilir. Söz konusu birim, araştırma projeleri üretmek, geliştirmek, uygulamak ve değerlendirmek gibi teknik görevleri de üstlenebilir.
3. Şura öncesi komisyon çalışmalarında eğitim paydaşlarının temsilinde ve şura katımcılarının belirlenmesinde geniş ölçüde demokratik yaklaşımların uygulanması uygun olabilir.
4. Şura kararlarının toplumsal beklentileri karşılamak ve mevcut eğitim sorunlarına çözüm üretmek açısından yarattığı sıkıntılar göz önünde bulundurularak gerekli önlemler alınabilir. Bu amaçla, şura organizasyonunun, politika geliştirmede etkinleştirilerek, kararlarının uygulamaya aktarılmasını zorunlu kılan düzenlemelerin yapılması önerilebilir. Planlama sadece ekonomik değil toplumsal bir olgudur. Diğer bir deyişle, planlama toplumsal değişimi denetlemektedir.
5. ‘Bütünsel sistem yaklaşımı’ gereği, Türk eğitim sisteminin parçalı bakış açısından kurtarılarak, sistem/alt sistem ve kademeler arası geçişin bilimsel bağlantısı kurulabilir. Eğitim sistemimizin en önemli sorunlarından biri olan
‘ortaöğretimin yeniden yapılandırılması ve yükseköğretime geçiş’ konusu bütünsel olarak ele alınabilir.
6. Araştırma bulguları Eskişehir il merkezinde görevli okul yöneticileri ve ilköğretim müfettişlerinin görüşleri ile sınırlı olduğundan, yapılacak yeni araştırmalarda, Türkiye’nin değişik bölgelerinden seçilecek il merkezlerinde de benzer çalışmalar yapılarak, Milli Eğitim Şuraları ve eğitim politikaları hakkında genel bir yargıya varılması, Türk Eğitim Sistemine katkı sağlaması açısından önerilebilir.
7. Yapılacak benzer çalışmalarda, şura kararlarına ilişkin olarak ön komisyon çalışmalarında görev alan bireylerin görüşlerine başvurulması, konuya ilişkin daha güvenilir değerlendirmelerin yapılması açısından önerilebilir.
Kaynakça
Adem, M. ( 1981). Eğitim Planlaması. Kavramlar Yöntemler Teknikler, A. Ü. Eğitim Fakültesi Eğitim Araştırmaları Merkezi, Yayın No:1, Ankara.
Arın, A. (2006). ‘Lise Yöneticilerinin Öğretim Liderliği Davranışları İle Kullandıkları Karar Verme Stratejileri ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki’, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Aydın, A. (1996). Milli Eğitim Politikaları ve Şuralar, Gelişim Yayıncılık, Ankara.
Aydın, M. (1991). Eğitim Yönetimi, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
Aydın, M. (1998). Eğitim Yönetimi, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
Atatürk, M. K. (1952). Söylev ve Demeçler- 2, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları, Ankara.
Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
Barker, A. (1998). Daha İyi Nasıl Karar alma, (Çeviren: Ali Çimen), Timaş Yayınları, İstanbul.
Bazerman, M. H. ve Chugh, D. (2007). ‘At Gözlüksüz Kararlar’, Doğru Karar Alma.
(Çeviren: Ahmet Kardam). Harvard Business Review on Making Smarter Decisions.
MESS, İstanbul.
Binbaşıoğlu, C. ( 1988). Eğitime Giriş, Binbaşıoğlu Yayınevi, Ankara.
Boz, H. A. (1988). ‘ İnsangücü Planlaması’, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C: 21, No: 1-2, ss.47.
Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Pegem Yayınları, Ankara.
Bursalıoğlu, Z. ( 2000). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Pegem Yayınları, Ankara.
Bursalıoğlu, Z. ( 2005). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Pegem Yayınları, Ankara.
Carpenter, Kılınç, S. (2007). ‘The National Education Board Conferences and Political Transition (1939-1960)’, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Coombs, P. H. ( 1973). Eğitim Planlaması Nedir?, (Çeviren: C. Mıhçıoğlu), M.E.
Basımevi, Ankara.
Demirel, A. (2006). Onyedinci Milli Eğitim Şurası Araştırma Raporları, MEB Şura Genel Sekreterliği Yayını, Ankara.
Drucker, P. F. (2001). ‘Etkin Karar’, Karar Alma. (Çeviren; Ahmet Kardam).
Harvard Business Review on Decision Making. MESS, İstanbul.
Emhan, A. (2007). ‘Karar alma Süreci ve Bu Süreçte Bilişim Sistemlerinin Kullanılması’, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C:6, S: 21,ss.212-224, (Çevrimiçi) http://www.e-sosder.com, 21 Mart 2008.
Erdoğan, İ., ‘Onyedinci Milli Eğitim Şurası Üzerine Bir Değerlendirme’, http://www.irfanerdogan.com.tr, 18.5.2008.
Eren, E. (1998). Yönetim ve Organizasyon,. Beta Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş, İstanbul.
Eriş, S. (2006). ‘1961-1987 Yılları Arasında Gerçekleştirilen Milli Eğitim Şuraları ve Alınan Kararların Uygulamaları’, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek lisans Tezi.
Etzioni, A. (2001). ‘ Alçakgönüllü Karar Alma’, Karar Alma. ( Çeviren; Ahmet Kardam). Harvard Business Review on Decision Making. MESS, İstanbul.
Fayol, H. (1949). General and Industrial Management, Sir Issac Pitman, London.
Folsom, M. B. (1962). Executive Decision Making, McGraw-Hill Book Comp, New York.
Gregg, R.T. (1957). The Administrative Process in Admininstrative Behavior in Education, Edited by Ronald F. C. ve Russel T. Gr. Harper ve Row Publishers, New York.
Giray, N. (2006). ‘Okul Yöneticilerinin Yönetimsel Karar Verme/Problem Çözme Yeterliliği’, İstanbul Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Güzel, H. C. ‘ Eğitim Şurası Değişim ve Küreselleşme’, Radikal Gazetesi, 18.5.2008.
Halverson, T. J. (1996). ‘An Examination of The Process of Educational Planning and Reform Policymaking in New Zealand During The Decade of The 1980s’, ProQuest Disertations and Theses, Vol: 0514, p.168.
Hammond, J. S. Vd. (2001). ‘ Karar Alma Sürecindeki Gizli Tuzaklar’, Karar Alma.
( Çeviren; Ahmet Kardam). Harvard Business Review on Decision Making. MESS, İstanbul.
Hicks, H. G. (1979). Örgütlerin Yönetimi: Sistemler ve Beşeri Kaynaklar Açısından, ( Çeviren: O.Tekok, B. Aytek, B. Bumin), Turhan Kitabevi, Ankara.
Hürriyet Gazetesi, http:// www. hurriyet.com.tr, 20 Kasım 2007.
Itaaga, N. (1999). ‘Educational Planning In East Africa: The Role Of Imported Planning Technology’, University Of Calgary (Canada), M.D.
Jackson, J. M. (2007). ‘An Examination of The Relationship Between Elementary School Principals’ Perceptions of Shared Decision Making and Three Organizational Structures’, Wayne-State University, Ed. D.
Karasar, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 3A Araştırma, Eğitim Danışmanlık, Ankara.
Kaya,Y. K. (1993). Eğitim Yönetimi- Kuram ve Türkiye’deki Uygulama, Bilim Yayınları, Ankara.
Kesici, Ş. (2002). ‘Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stratejilerinin Psikolojik İhtiyaç Örüntüleri ve Özlük Niteliklerine Göre Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi’, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kim, E. G. (2001). ‘The Relationships Between Decision-Making Participation and Job Satisfaction Among Korean High School Teachers ‘, Proquest Disertations and Theses, Vol: 0514, p.166.
Koçel, T. (1999). İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınları, İstanbul.
M.E.B. (2006a). Milli Eğitim Şuraları 1921-2006, MEB Şura Genel Sekreterliği Yayını, Ankara.
M.E.B. (2006b). On Yedinci Milli eğitim Şurası Hazırlık Dokümanı/Araştırma Raporları, MEB Şura Genel Sekreterliği Yayını, Ankara.
M.E.B. (2007). Onyedinci Milli Eğitim Şurası Raporları, Görüşler ve Kararlar, M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayını, Ankara.
M.E.B., http://ttkb.meb.gov.tr, 20 Kasım 2007.
McCamy, J. L. (1947). ‘An Analysis of the Process of Decision Making’, Public Admininstration Review, 7, 1, ss. 41-48.
Milliyet Gazetesi, http://www.milliyet.com.tr, 20 Kasım 2007.
Negash, T. (1999). ‘The İmplications of Decentralization For Educational Planning In A Transition From A Centralized To A Federal State: The Case of Ethiopia’, University of Pittsburgh, Ph.D.
Newman, W.H. (1979). Yönetim. İşletmelerde ve Kamu Yönetiminde Sevk ve İdare, TODAİE Yayınları, Ankara.
Onaran, O.(1975).Örgütlerde Karar alma, A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
Pfeffer, J. ve Sutton, R. (2007). ‘Kanıta Dayalı Yönetim’, Doğru Karar Alma.
(Çeviren: Ahmet Kardam). Harvard Business Review on Making Smarter Decisions.
MESS, İstanbul.
Rogers, P. ve Blenko, M. (2007). ‘Karar Yetkisi Kimde?’, Doğru Karar Alma.
(Çeviren: Ahmet Kardam). Harvard Business Review on Making Smarter Decisions.
MESS, İstanbul.
Sağır, C. (2006). ‘Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler ve Karar Verme Sürecinde Etiğin Önemi: Uygulamalı Bir Araştırma’, Edirne Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Simon H. A. (1958), Administrative Behavior- A Study of Decision Making Processes in Administrative Organization, The Macmillan Comp, New York.
Simon H. A. (1960). The New Science of Management Decision, Harper ve Row Publishers, New York.
Slocum, S. B. (2006). ‘From National Planning to Classroom Practice: Comparing Education In Two Low-Income Districts, Portcity,United States Of America And Montvelier, France, Branders University(USA), Ph.D.
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, http://ttkb.meb.gov.tr/,17 Mart 2008.
Taymaz, H. (2003). Okul Yönetimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
Turan, S. (1999).‘Toward a Critical Practice of Educational Planning’, Educational Planning, 11(4), ss.45- 52, (Çevrimiçi) http://www.sturan.info/, 09 Mart 2008.
Turan, S. (2001). ‘ Do We Really Need a Planning At All? A Critical Review of The Turkish Education Planning Experience’, Paper presented at the International Society for Educational Planning’s 31st Annual Meeting, October 10-14 2001, Atlanta, GA, USA. ss. 1-16.
Tuzcu, G. (2005). ‘Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde Türkiye’de Eğitim Planlaması’, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi.
Üçler, C. (2006). ‘1988-2005 Yılları Arasında Gerçekleştirilen Milli Eğitim Şuraları ve Alınan Kararların Uygulamaları’, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi
Ünal, I. (1996). Eğitim ve Yetiştirme Ekonomisi, Epar Yayınları, Ankara.
Vroom, V. (1973). “A New Look At Managerial Decision Making”, Organizational Dynamics, Vol:1, No:4, ss.66-80.
Yavuz, A. (2006). ‘Milli Eğitim Şuraları Cumhuriyet Eğitimine Özgü Çağdaş, Laik ve Demokratik Organlardır- Onyedinci Milli Eğitim Şurası, Bu Tarihsel Misyonu Yerine Getirebildi mi?’, Çağdaş Eğitim Dergisi, C: 31,No: 336, ss.11-21
EK-1
Onyedinci Milli Eğitim Şurasında Alınan Kararlara İlişkin Okul Yöneticileri ve İlköğretim Müfettişlerinin Görüşleri
ANKET FORMU
Değerli Eğitim Yöneticisi,
Bu anketle sizlerin görüşleri doğrultusunda Onyedinci Milli Eğitim Şurasında alınan kararların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu genel amaç doğrultusunda, şura kararlarının karar alma ve planlama süreçleri açısından değerlendirilerek, alınan kararların mevcut eğitim sorunlarına ne ölçüde çözüm üretebildiği ve yine ne ölçüde güncel ve önemli konulara yer verildiği ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Araştırmadan güvenilir sonuçlar alınabilmesi için gerekli özeni göstereceğinize inanıyorum. Katkılarınız için teşekkür eder, saygılar sunarım.
Şengül Uysal
Adres
Eskişehir Merkez Kılıçoğlu Anadolu Lisesi Yenikent Eskişehir
Tel : 05057155453
E-posta : uysalsengul@yahoo.com.tr
BÖLÜM 1
Kişisel Bilgiler
Lütfen aşağıdaki soruları uygun yerlere (X) işareti koyarak yanıtlayınız.
1. Göreviniz
( ) İlköğretim müfettişi ( ) Okul müdürü
( ) Okul müdür yardımcısı
2. Eğitim Durumunuz ( ) Ön lisans ( ) Lisans
( ) Yüksek Lisans ( ) Doktora
3. Mesleki Kıdeminiz ( ) 1- 5 yıl
( ) 6- 15 yıl ( ) 16- 25 yıl
( ) 26 yıl ve yukarısı
4. Yöneticilik veya müfettişlikteki kıdeminiz ( ) 1- 5 yıl
( ) 6- 15 yıl ( ) 16- 25 yıl
( ) 26 yıl ve yukarısı
5. Cinsiyetiniz ( ) Kadın ( ) Erkek
BÜLÜM 2:
Aşağıda Milli Eğitim Şuralarına ilişkin önermeler yer almaktadır. İlk üç önerme genel olarak şimdiye kadar yapılan şuralarla ilgilidir. Diğerleri 17. Milli Eğitim Şurası kararlarına ilişkin görüşlerinizi almak amacıyla belirlenmiştir. Her önermenin karşısında, katılma dereceleri; Kesinlikle katılıyorum, Katılıyorum, Katılmıyorum, Hiç katılmıyorum biçiminde verilmiştir. Lütfen her önermeye ilişkin katılma derecenizi size en uygun gelen seçeneğe (X) koyarak belirtiniz.
Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Katılmıyorum Hiç katılmıyorum
1. Milli Eğitim Şuraları genel olarak önemli bir danışma organı niteliği taşımaktadır.
2. Şimdiye kadar alınan şura kararları uygulamaya konulmuştur.
3. Şura kararlarının uygulamaya aktarılması ve izlenmesinden sorumlu bir birimin bakanlık bünyesinde oluşturulması yararlı olacaktır.
4.17. Milli Eğitim Şurası kararlarının uygulanabilirlik düzeyi yüksektir.
5. Şura kararları uygulanmaya başlanmıştır.
6. Karar aşamasında şura öncesi yapılan ön komisyon çalışmalarından, yeterince yararlanılmıştır.
7. Şura öncesi yapılan ön komisyon çalışmalarında eğitim paydaşları demokratik bir biçimde temsil edilmiştir.
8. Şura katılımcılarının belirlenmesinde demokratik davranılmıştır.
9. Şura kararları bilimsel araştırma bulgularına dayalı olarak geliştirilmiştir.
10. Şura kararları mevcut eğitim sorunlarını çözme yeterliliği taşımaktadır.
11. Şura kararları toplumsal beklentileri karşılamak yönünden yeterlidir.
12. Şura kararları önyargısız ve objektif bir anlayışla alınmıştır.
13. Şura kararları güncel eğitim sorunlarının çözümüne ışık tutmaktadır.
14. Şurada, öncelikli eğitim sorunlarına yer verilmiştir.
15. ''Okul öncesi eğitimin 60 ile 72 aylık çocukları kapsayan bölümünün zorunlu hale getirilmesi'' önerisi önemli bir açılımdır.
16. ''Rehberlik hizmetlerine okul öncesi eğitimden başlanmalıdır.'' önerisinin uygulanabilirlik düzeyi yüksektir.
Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum 17.Orta öğretimin yeniden yapılandırılmasına ilişkin; okul türlerinin genel
akademik liseler, mesleki ve teknik liseler ve açık liseler olarak sınıflandırılması uygundur.
18.''Genel, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olan öğrencilerin, öğrenim gördükleri alanın devamı niteliğindeki yükseköğretim programlarına geçişlerinde ek puan almaları sağlanmalıdır.'' önerisi uygundur.
19. Mesleki ve teknik eğitimin genel ortaöğretime oranla, ağırlığının arttırılması uygundur.
20.Şurada, ''kademeler arası geçiş'' sorununun çözümüne yönelik bilimsel yönlendirme yöntem ve modelleri tartışılmıştır.
21. Şurada, ilköğretim müfettişliğinin ''eğitim müfettişliği'' adı altında Bakanlık merkez örgütüne bağlanmasına ilişkin öneri uygundur.
22. Eğitim müfettişlerinin kendi içlerinde rehberlik, denetim, okul öncesi, özel eğitim gibi alanlarda uzmanlaşmaları yönünde alınan karar uygundur.
23.Özel eğitimle ilgili şura kararları göz önüne alındığında, ''Özel eğitim gerektiren çocukların topluma entegre edilmesi ve toplumla bütünleştirilmesi'' konusuna yeterli duyarlılık gösterilmiştir.
24. ''Yaşam boyu öğrenme '' konusu ile ilgili kararlar gözönüne alındığında, bu yaklaşımı destekleyecek ve yaygınlaştıracak nitelikte kararlar alınmıştır.
25. ''Yaşam boyu öğrenme, 24-64 yaş arası ile sınırlandırılmamalıdır.'' önerisi uygundur.
26.Şura kararları eğitimde hareketlilliği kolaylaştırmakta ve özendirmektedir.
27. ''Öğretmen niteliğinin arttırılması için eğitim fakültelerinin sayıları ülkenin gereksinimlerine göre sınırlandırılmalı; istihdam politikası doğrultusunda yeni eğitim fakülteleri açılmalıdır.'' önerisi öğretmen niteliğinin arttırılması açısından önemlidir.
EK-3
On Yedinci Milli Eğitim Şurası Kararları
1.3.2.2.1. Türk Millî Eğitim Sisteminde Kademeler Arasında Geçişler, Yönlendirme ve Sınav Sistemi
A. Özel Eğitim
1. İlköğretim okullarını bitiren öğrencilerin; velisi, bitirdiği okulun bir yöneticisi, rehber öğretmeni, sınıf rehber öğretmeni ile birlikte mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından bir rehber öğretmen ve RAM bünyesinde çalışan gezici öğretmenlerden oluşan bir komisyon, özellikleri doğrultusunda başarılı olabileceği meslek liselerine yerleştirilmesine karar almalıdır.
2. Engelli çocukların okul öncesi eğitiminin zorunlu olması nedeniyle, hafif ve orta dereceli engelli çocuklar, normal anaokullarına kaynaştırma eğitimi almak üzere gitmeli, ağır derecede engelli ve birden fazla engeli bulunan çocuklar iller bazında açılmış özel ve resmî özel eğitim kurumlarına bağlı ana sınıflarında eğitim almalıdır.
3. Özel gereksinimli çocuklar için yeterli sayıda özel eğitim sınıfının bulunmaması, mevcut özel eğitim sınıflarının fiziki koşullarının yetersiz olması ve alan öğretmenlerinin sayısal yetersizliği sorunları en kısa sürede giderilmelidir.
4. Özel ve resmî özel eğitim okullarında normal öğretim yapılmaktadır; altyapı koşulları uygun olmayan okullarda ikili öğretim yapılabilmesi imkânı tanınmalıdır.
5. Özel gereksinimli çocukların tanılanması ve yönlendirilmesi için gerekli olan ölçme araçları geliştirilmeli, Türkçe’ye uyarlanmalı, geçerlik-güvenirlik ve standardizasyon çalışmaları yapılmalı, bunları uygulayacak uzmanlar yetiştirilmelidir.
6. Kaynaştırma eğitimine tabi tutulan öğrencilerin ilköğretim sonrasında gidecekleri bir kurum belirlenerek çocuğun yöneltme formuna açıkça yazılmalı; kaynaştırma eğitimine tabi tutulamayacak öğrencilerin ise iş okullarına yönlendirilmesi sağlanmalıdır.
7. Kaynaştırma eğitimi yapılan sınıflara destek hizmet personeli verilmeli ve bu personelin ücreti yerel imkânlarla karşılanmalıdır.
8. Özel eğitim kurumlarında gezici öğretmenlerin sayıları artırılmalıdır.
9. Destek özel eğitim hizmetlerinde çalışan kişi ve uzmanlar kendi yeterlilik alanlarına ilişkin görevleri (özel eğitim öğretmeninin öğretmenlik yapması, çocuk gelişimcinin gelişim envanterlerini uygulaması, fizyoterapistin fizyoterapi yapması, psikoloğun aile danışmanlığı yapması, sosyal hizmet uzmanının sosyal çalışma, planlama, aile takibi ve yönlendirmede rapor hazırlaması gibi) yerine getirecek şekilde düzenleme yapılmalıdır.
10. Tüm ilköğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenler, özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim öğretim stratejileri konusunda en az 180 saat hizmet içi eğitimden geçirilmelidir.
11. Özel eğitimde yaş sınırına bakılmaksızın, tüm engellilere hizmet sunulabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
12. Engellilerin ailelerine yönelik eğitim çalışmaları programlanmalıdır.
13. Özel gereksinimli bireyler için engel türüne göre yerel yönetimlerce korumalı iş yerleri açılmalı ve mevcutlarının kotaları artırılmalıdır.
14. Yerel yönetimlerce, özel eğitime ve bakıma muhtaç bireylerin ailelerini kaybettikten sonra da yaşamlarını sürdürebilecekleri yaşam evi alanları oluşturularak yaygınlaştırılmalıdır.
15. Öğrencilerin yaş sınırı ve gelişim alanları dikkate alınarak iş eğitim merkezi, özel eğitim kurumu ve iş okullarında eğitim görmeleri sağlanmalıdır.
16. Mesleki eğitimde ve çıraklık eğitiminde engelli öğrenci kontenjanları artırılmalıdır.
17. Üstün zekâlı çocukların eğitimi ve istihdamı konularında politikalar oluşturulmalıdır.
18. Üstün zekâlı çocukların eğitimleri, üniversitelerce açılacak sertifika programlarını bitiren öğretmenlerce yapılmalıdır.
19. Bilim ve sanat merkezlerinde öğrencilerce yapılan etkinlik ve projeler, okul/kurumlarında kredilendirilmelidir.
20. Anadolu güzel sanatlar lisesi ve spor lisesi vb. ortaöğretim kurumlarına öğrenci alımı, yetenek ağırlıklı iki kademeli sınavla yapılmalıdır.
21. Üstün zekâlı öğrencilerin eğitimi için madalyon okullar, cazibe merkezi olacak araştırma birimleri vb. kurumlar açılmalı, bu kurumlara gidecek öğrencilerin aileleri maddi olarak desteklenmelidir.
22. İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarının 6-12. sınıfları arasında öğrenci odaklı sınıf sisteminden disiplin (ders) odaklı sınıf sistemine geçilmeli ve üstün zekâlı çocukların kendi hızlarında ilerlemelerine fırsat sağlanmalıdır.
23. Özel yeteneğe sahip engelli öğrencilerin üst öğrenim kurumlarına girişleri ile ilgili engelleyici hükümler kaldırılmalıdır.
24. Bilim ve sanat merkezlerine öğretmen seçiminde fen lisesi ve Anadolu lisesindeki öğretmen seçimine benzer kriterler getirilmelidir.
25. TÜBİTAK, Millî Eğitim Bakanlığı ve üniversitelerin iş birliği ile üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi konusunda yaz-kış kampları, bilim danışmanlığı vb. etkinliklerin düzenlenmesinde iş birliği yapılmalıdır.
26. Özel eğitimde kaynaştırma eğitimini yapabilecek sınıf öğretmenlerinin yetiştirilmesi için hizmet öncesi eğitimde bu alanları dikkate alacak program düzenlemeleri yapılmalıdır.
27. Bütün eğitim çalışanlarının özlük haklarında iyileştirme yapılmalıdır.
28. Rehber öğretmen ve özel eğitim öğretmenliğine alan dışından öğretmen atamaları yapılmamalıdır.
29. Özel eğitim kurumlarındaki sınıf öğretmeni açığı, bu kurumlarda görev alacak öğretmenlerin tezsiz yüksek lisans programları ile görev öncesinde yetiştirilerek kapatılmalıdır.
30. Özel eğitim okullarında hizmet alımı yapılmalıdır.
31. Özel eğitim kurumlarındaki öğretmen ihtiyacının karşılanabilmesi için kadrolu veya sözleşmeli olarak ek ders ücreti ödemek koşuluyla öğretmen istihdamının sağlanması gerekmektedir.
32. Sınıf öğretmenlerine özel eğitim formasyonu verilmelidir.
33. Bütünleştirilmiş özel eğitim uygulamalarına geçebilmek için hizmet öncesi eğitim veren yükseköğretim programlarına özel eğitim dersi konulmalıdır.
34. Özel eğitim gereksinimli öğrencilere yönelik öğrenci ve öğretmen projeleri daha fazla hazırlanmalı ve projeler desteklenmelidir.
35. Engelli öğrencilerin Erasmus, Comenius vb. hareketlilik programlarına katılımını sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.
B. Okul Öncesi Eğitim
36. 60-72 aylık çocukluk çağını kapsayan okul öncesi eğitim döneminin zorunlu hale getirilmesi için çalışmalara başlanmalıdır.
37. Bağımsız anaokullarına rehber öğretmen atanması zorunlu hale getirilmelidir.
38. Okul öncesi eğitim kurumlarının açılmasında özel sektör teşvik edilmelidir.
39. Kaynak aktarımı, arsa ve bina temini konusunda yerel yönetimlere yasal sorumluluk verilmelidir.
40. Okul öncesi eğitim hizmeti veren kreş, gündüz bakımevi, çocuk yuvaları, özürlüler
için rehabilitasyon merkezleri ve benzeri sosyal tesislerin yapılarının geliştirilmesi amacıyla devlet desteği ve teşvikleri artırılmalı ve bu kurumlara vergi muafiyeti getirilmelidir.
41. Belediyeler, il özel idareleri, kamu iktisadi teşekkülleri, vakıflar ve diğer müteşebbislerin okul öncesi eğitim kurumları açmaları teşvik edilmeli ve bu kurumlar desteklenmelidir.
42. 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nda, gerekli düzenlemeler yapılarak,
“Okul Öncesi Eğitimi Kanunu” çıkarılmalıdır.
43. Ülkemizde okul öncesi eğitim alacak çocuk sayısı ve nüfus bilgileri hakkında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), sağlık, nüfus müdürlükleri, muhtarlıklar ile millî eğitim müdürlükleri arasında koordinasyon ve bilgi akışı sağlanmalıdır.
44. Rehberlik hizmetlerine okul öncesi eğitimden başlanmalıdır.
45. Cumhuriyetin 100. yılını kutlayacağımız 2023 yılında okul öncesi eğitimdeki 36-60 aylık çocuklar için okullaşma oranı % 80’e ulaşmalıdır.
46. Genel bütçeden okul öncesi eğitime ayrılan pay artırılmalıdır.
C. İlköğretim
47. İlköğretim 8. sınıf sonunda yapılan OKS kaldırılmalı; bunun yerine öğrenci başarısının, zihinsel ve sosyal gelişimlerinin izlenmesine yönelik rehberlik hizmetlerine, öğretmenler kurulu ile ailelerin kararına dayalı bir yöneltmeye ağırlık
verilmelidir. Ölçme ve değerlendirme; öğrencilerin öğrenme eksikliklerinin saptanması, öğrenme başarılarının artırılması ve öğretim hizmetinin geliştirilmesi
verilmelidir. Ölçme ve değerlendirme; öğrencilerin öğrenme eksikliklerinin saptanması, öğrenme başarılarının artırılması ve öğretim hizmetinin geliştirilmesi