Sistematik bir araştırma yapılarak, suç sonrası failler tarafından olay yerinde bırakılan maddi delillere ulaşılabilmektedir. Ancak bazen basit hatalar neticesinde istenmeyen sonuçlar doğmakta ve ülkemiz AİHM tarafından etkin soruşturma yapmamak gerekçesiyle sözleşmeyi ihlal ettiğinden bahisle tazminat ödemek durumunda kalmaktadır.
Yüksel Erdoğan ve diğerleri/ Türkiye davasında AİHM; İstanbul Cumhuriyet savcılığı tarafından olay hakkında yürütülen soruşturmada, olay yeri incelemesi yapan Cumhuriyet savcısının olay yerinde bulunan silahların maktuller tarafından kullanılıp kullanılmadığını tespit için büyük önem taşıyan delilleri koruyamaması, maktuller tarafından kullanıldığı iddia edilen silahların maktullerin elinde bulunup bulunmadığının tespiti için hiçbir zaman parmak izi analizine tabi tutulmaması, soruşturmayı gerçekleştiren yetkililerin olay yeri fotoğraflarını çekmemiş olması, binanın iç ve dışının krokisini çizilmemiş veya ateş edildiği sırada kafede bulunan her bir güvenlik güçleri mensubunun konumunu gösteren bir plan hazırlamadıkları hususlarında eksiklik tespit edilmiş ve ulusal yetkililer tarafından yürütülen soruşturmalar bağlamında oybirliği AİHS'nin 2. maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
Yaygın olarak yapılan bazı hatalar neticesinde olay yerinin orijinalliği bozulmakta, deliller değiştirilmekte, kaybolmakta veya zarar verilerek suçun çözümü açısından gerekli olan sonuçlara ulaşılamamaktadır.
Bu hatalar genellikle, olay yerinin iyi korunamaması ve yabancı kişilerin olay yerine girmesi, olay yerinde görevli ekipler arasında gerekli koordinasyon ve iletişim eksikliği, olay yeri inceleme metotlarının uygulanmaması ve olay yerine gerektiğinden fazla görevlinin girmesi ve çalışma yapması neticesinde iz ve delillerin zarara uğratılması, olay yerinin fotoğrafı, videosu ve krokisi çizilmeden maddi delillerin yerlerinden oynatılması, suç yerinin basit krokisinin çizilmemesi, gerekli notların alınmaması, olay yerinde bulunan iz ve delillerin uzman olmayan kişiler tarafından toplanması, biyolojik delillerin ve maddi delillerin yanlış şekillerde toplanıp torbalara konulması ve korunmaması, olay yerinde nelerin delil olduğunun iyi kavranamaması ve son olarak olay ile ilgisi olmayanlara bilgi sızmasının önlenememesi olarak sıralayabiliriz138
.
Yargıtay, olay yeri incelemesi ve elde edilen delillerin incelenmesi sırasında yapılan hataları ve eksiklikleri bozma nedeni yapmaktadır. Örnek verilecek olunursa; Yargıtay kilitlenmek suretiyle muhafaza altına alınan eşya hakkında hırsızlık suçunda, müştekiye ait balkon pimapen kapısının sert bir cisimle zorlanarak açıldığının anlaşılması karşısında, suça konu eve girilen pimapen kapısının sağlam ve dayanıklı olup olmadığı konusunda olay yeri inceleme ve görgü tespit tutanağında bir ibare olmadığı nedenle bu hususun yeninden değerlendirilmesi için yerel mahkemece verilen mahkumiyet kararını bozmuştur139
.
Ateşli silah kullanılarak meydana getirilen bir olayın kasten insan öldürme suçu mu yoksa intihar mı olduğunun tartışıldığı olaylarda olay yeri inceleme daha çok önem arz etmektedir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu bir kararında140; tanık
ifadelerine göre ölenin çalışma odasına yalnız girip kapıyı kapatmasından hemen sonra silah sesi duyduklarını ve olayın olduğu odaya baktıklarında öleni yaralı şekilde bulduklarını ve yanında ikinci bir kişi olmadığını beyan etmeleri ve bu beyanın olay yerindeki tespitlere uyduğu değerlendirilmiştir. Ayrıca olay yeri inceleme ekipleri tarafından yapılan incelemede tek boş kovanın ölenin yanında bulunan silahtan atıldığının saptandığı, her ne kadar silahta parmak izi ve ölenin el
138 KAYGISIZ, Adli Bilimler, s. 69–70.
139 Yargıtay 13. CD. 12.03.2012 tarih ve 2012/799 E, 2012/5580 K. 140 YCGK 09.06.2009 tarih ve 2008/1–240 E, 2009/150 K.
svaplarında atış artığına rastlanılmamış ise de silahın tutuş şeklinden olabileceği bu durumun kriminal raporunda belirtildiği gerçeği karşısında olayın intihar niteliğinde olduğu kanaatine varılmıştır.
Yine hırsızlık suçu nedeniyle yapılan yargılama sonucu verilen bir kararın temyizi üzerine Yargıtay; olay yeri inceleme tutanağında çalınan aracın nasıl, nerede ve sahibi tarafından park edildiği yere kaç metre uzaklıkta bulunduğunun tespit edilmemesi karşısında verilen kararın eksik soruşturma sonucu verildiği kanaatine varmıştır141. Başka olayda Yargıtay, olay yeri inceleme görgü ve tespit tutanağına
göre aracın kapılarında zorlama ve araca düz kontak yapılmadığını belirtilmesi karşısında aracın hırsızlık amacıyla hareket ettirilerek yaralamaya sebebiyet verdiğinin kabulünün isabetsiz olduğu kanaatine varmıştır142
.
Yargıtay, mukayese tablosundaki parmak izinin olay yerinden alındığının kesin olarak belirtilmemesi karşısında bu parmak izine göre mahkumiyet kararı verilmesini kanun ve usule aykırı bulmuştur143
.
Yargıtay, konut dokunulmazlığının ihlali suçunda girilen sahanlığın konut eklentisi olup olmadığının kesin olarak belirlenmemesini kanun ve usule aykırı bulmuştur144
.
AİHM bir kararında, soruşturmayı gerçekleştiren yetkililerin olay yerinin fotoğraflarını çekmemesini, binanın iç ve dışının krokisini çizmemelerini, ateş edildiği sırada kafede bulunan her bir güvenlik mensubunun konumunu gösteren bir plan hazırlamamalarını sözleşmeye aykırılık olarak kabul etmiştir145
. 141 Yargıtay 11. CD. 01.03.2006 tarih ve 2003/15083 E, 2006/1476 K. 142 Yargıtay 2. CD. 23.02.2005 tarih ve 2003/24414 E, 2005/2298 K. 143 Yargıtay 6. CD. 28.04.1998 tarih ve 1998/4361 E, 1998/4214 K. 144 Yargıtay 4. CD. 03.10.1990 tarih ve 1990/4866 E, 1990/5310 K.
III. OLAY YERĠ ĠNCELEMESĠNDE ELDE EDĠLEN DELĠL ÇEġĠTLERĠ VE MUHAFAZASI
Olay yeri incelemesi sırasında birçok kalıntıya rastlanmaktadır. Temas sonucu oluşan her türlü kalıntıya ise iz adı verilmektedir. İzlerin meydana geliş şekillerine göre farklı türleri vardır146
.