Okuldaki Diğer Öğretmenlerin Özel Gereksinimli Öğrencilere Karşı

Öğretmenlere “İlkokullarda kaynaştırma eğitimi niteliğinin arttırılmasında okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere karşı gösterdikleri tutumlar ile ilgili görüşleriniz nelerdir?” sorusu sorulmuştur. Öğretmenlerin çeşitli yanıtlar verdikleri görülmüştür (Daha detaylı bilgi için bakınız Ek: 16).

Görüşmeye katılan öğretmenlerin üçte ikisinden fazlası (21: %70) okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere karşı olumlu tutum gösterdiklerini ve

kaynaştırma eğitiminin niteliğinin arttırılması için olumlu tutum içinde olmaları ve onları dışlamamaları gerektiğini ifade etmiştir. Bu öğretmenler okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere karşı olumlu tutum gösterdiklerinin nedenini özel gereksinimli öğrencilerin çeşitli ihtiyaçları olan özel öğrenciler olmalarına bağlamaktadır. Aşağıda bu durumu yansıtan öğretmen görüşlerinden kesitlere yer verilmiştir.

“Herkesin olumlu düşünce içinde olması lazım ki bizim okulumuzda da gördüğüm kadarıyla öyle. Çünkü zaten o çocuklar özel çocuklardır, dışlanmaması gerekir kaynaştırma eğitiminin niteliğinin yükseltilmesi için.” (Öğretmen, 1).

“Okulumuzda herkes onlara olumlu bakıyor, onlarla ilgileniyor. Herkes onların ihtiyaçlarının olduğunun farkında. Olumsuz hiçbir davranış görmedim.”(Öğretmen, 26).

Araştırmaya katılan birkaç öğretmen (5: %16) okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencileri sınıflarında istemediklerini, kaynaştırma uygulamaları hakkında eğitim verilirse kaynaştırma eğitiminin niteliğinin yükseleceğini belirtmiştir. Bu öğretmenlere göre okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencileri sınıflarında istemediklerinin nedenleri; kaynaştırma uygulamalarının zor olması ve kaynaştırma hakkında eğitimli olmamalarıdır. Aşağıda bu durumu yansıtan öğretmen görüşlerinden kesitlere yer verilmiştir.

“Genel öğretmenler açısından şöyle, öz eleştiri açısından söylüyorum: Deniliyor ki, biz bunun eğitimini almadık kardeşim. Bize bu öğrenciyi niye verdiler? Bunun ben eğitimini almadım. Bize bu konuda eğitim verilsin o zaman. Böyle bir tutum kaynaştırma eğitiminin niteliğini azaltıyor.” (Öğretmen, 5).

“Kimse sınıfında istemiyor açıkçası. Çünkü çok zor. Yani ciddi anlamda çok zor.” (Öğretmen, 13).

Araştırmaya katılan bir öğretmen (1: %3) okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli kaynaştırma öğrencilere karşı gösterdikleri tutumlar bakımından okuldaki özel gereksinimli öğrencilerin tüm sınıf öğretmenleri tarafından tanınması ve bilinmesi kaynaştırma eğitiminin niteliğini arttıracağını belirtmiştir. Bu öğretmene göre okuldaki

özel gereksinimli öğrencilerin tüm sınıf öğretmenleri tarafından tanınması ve bilinmesi gerektiğinin nedeni, özel gereksinimli öğrencilere karşı daha farklı davranmaları gerekmesidir. Aşağıda bu durumu yansıtan öğretmen görüşünden kesite yer verilmiştir.

“Okuldaki kaynaştırma öğrencilerinin olduğunu diğer sınıf öğretmenlerinin de mutlaka bilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu şekilde davrandığı zaman bu çocuk bahçede, teneffüste, diğer durumlarda hatalı bir davranış gösterdiğinde onun diğer öğrencilerden farklı olduğunu anlayarak o şekilde öğretmenler davranabilirler.” (Öğretmen, 7).

Araştırmaya katılan diğer bir öğretmen (1: %3) okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere karşı gösterdikleri tutumlar bakımından kaynaştırma eğitiminin niteliğinin arttırılması için milli eğitimin sınıf öğretmenlerine özel gereksinimli kaynaştırma öğrencisi isteyip istemediğini sorması gerektiğini ifade etmiştir. Bu öğretmene göre milli eğitimin sınıf öğretmenlerine özel gereksinimli öğrenci isteyip istemediğini sorması gerekmesinin nedenleri; öğretmenlerin kaynaştırma eğitimini tam bilmemesi, bu öğrencilerle uğraşmak istememesi ve kaynaştırma uygulamalarının olumlu yönde gitmemesidir. Aşağıda bu durumu yansıtan öğretmen görüşünden kesite yer verilmiştir.

“Bence dediğim gibi en başta milli eğitim dayatmacı fikirlerinden vazgeçmeli. Sormalı yani kaynaştırma öğrencisiyle uğraşmak istiyor musun uğraşmıyor musun? Yani bunu sormalı. Sen yasaya koy, koy, koy, koy ama belli ki ortada iyi gitmeyen bir şeyler var ki istenmiyor. Bu niye istemiyor sorusunu deşelemeleri lazım.Belki de bilmiyordur. Belki uğraşmak istemiyordur. Bu durum kaynaştırma uygulamalarının niteliğini maalesef düşürür.”(Öğretmen, 9).

Araştırmaya katılan bir öğretmen de (1: %3) okuldaki diğer öğretmenlerin olumlu tutumlarının özel gereksinimli öğrencilere karşı çok hissettirilmemesi kaynaştırma eğitiminin niteliğini yükselteceğini belirtmiştir. Bu öğretmene göre okuldaki diğer öğretmenlerin olumlu tutumlarının özel gereksinimli öğrencilere karşı çok hissettirilmemesi gerektiğinin nedeni, özel gereksinimli öğrencilerin sınıf öğretmenlerinin iyi niyetini suistimal edip şımarıklık gibi olumsuz davranışlar sergilemesidir. Aşağıda bu durumu yansıtan öğretmen görüşünden kesite yer verilmiştir.

“Çocuğa karşı tutum olarak güzel ama onu fazla hissettirmemek lazım çocuğa. Çünkü hissettirdiğin anda bu sefer çocuk şımarıklığa veriyor bu özelliğini. Şımarıklığa kaydırıyor. Öğretmenle aşırı derecede şakalaşmaya kaydırıyor.” (Öğretmen, 14).

Araştırmaya katılan bir öğretmen ise (1: %3) okuldaki diğer öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere karşı gösterdikleri tutumlar bakımından bazı sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin ailelerini rapor alması için yönlendirmediğini, ailelerin rapor alması için yönlendirilmesi kaynaştırma eğitiminin niteliğini arttıracağını ifade etmiştir. Bu öğretmene göre bazı sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin ailelerini rapor alması için yönlendirmemesinin nedeni ise, veliye durumu kabul ettirmenin zor olması ve öğretmen için sınıfta özel gereksinimli öğrencinin varlığı eksi bir özellik olabileceğidir. Aşağıda bu durumu yansıtan öğretmen görüşünden kesite yer verilmiştir.

“Bazı arkadaşların, bazı meslektaşlarımın bu tür öğrencilere kaynaştırma raporu almaları konusunda çok yönlendirmediklerini düşünüyorum. Çünkü veliyle uğraşmak da haliyle zor. Veliye bunu kabul ettirmek de çok zor. Sınıfında kaynaştırma öğrencisini olmasını nasıl söylesem negatif, eksi bir özellik olabileceğini düşündüğü için görmezlikten gelmeyi tercih ettiklerini düşünüyorum.” (Öğretmen, 30).

3.5.3. Yöneticilerin Özel Gereksinimli Öğrencilere Karşı Gösterdikleri Tutumlar