Odak Grup Çalışması

Anket çalışmasından önce, anket sorularının hazırlanması için, mevcut ana kütleden oluşan 8 kişilik bir öğrenci grubuyla odak grup çalışması yapılmış ve sorular, bu çalışma çerçevesinde hazırlanmıştır.

Odak grup, uzman bir kişi başkanlığında, cevaplayıcıların, genel problemlerle ilgili, önceden hazırlanmış belirli bir konuyu tartıştığı, resmi olmayan toplantıdır (Nakip, 2003; 57). Genellikle 8–10 kişi ile gerçekleştirilen odak grup çalışmaları, araştırmada tamamlayıcı bir unsur olarak değerlendirilir. Odak grup yöntemi bir moderatör tarafından iletilen ve sayıları 10 dolayında olan açık uçlu sorular yardımıyla toplam ortalama 1 saatlik bir sürede katılımcıların tecrübe, tutum ve görüşlerini herhangi bir sınırlama ve etkileme olmaksızın ifade etme, açıklama ve paylaşma olanağı veren kalitatif bir metodolojidir (Garrison vd. 1999; Cerit 2001).

3.4.1.1. Grup Tasarımı ve Grup Üyelerinin Sağlanması

Odak grup tartışmasını yürütecek olan grup 8 kişiden oluşmuştur. Katılımcıların tamamı Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Yüksekokulu Denizcilik İşletmeleri Yönetimi Bölümü öğrencileri olup 4 kişi 2.sınıf, 3 kişi 3. sınıf ve 1 kişi de yüksek lisans öğrencisidir. Katılımcıların tümü en az 1 yıl simülasyon temelli ders almışlardır.

Katılımcılarla toplantı gününden 10 gün önce iletişim kurulmuş ve konu kendilerine aktarılarak belirlenen gün ve saatte toplantıya davet edilmişlerdir. Toplantı DİYYO’da 04/06/2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

3.4.1.2. Odak Grup Sürecinin Gerçekleştirilmesi ve Verilerin Analizi

Araştırma kapsamında gerçekleştirilen odak grup çalışmasında, uygulanacak anket sorularının oluşturulması için, odak guruba, simülasyon temelli eğitim yaklaşımı uygulamalarına yönelik, eğitimsel katkılar ve kritik başarı faktörleri ile ilgili görüşlerin belirtilmesi ve tartışılması için 5 soru sorulmuş ve cevaplar, görüntülü ve sesli olarak kaydedilmiştir. Odak grup toplantısı ve uygulaması esaslarına göre gerçekleştirilen çalışmada, katılımcılara yöneltilen sorular aşağıdaki gibidir:

1- Simülasyon ile çalışma sizlere neler kattı?

2- Simülasyon ile çalışma, daha etkin öğrenme süreçlerinizi nasıl etkiledi? 3- Simülasyon sürecinde olumlu yönler neler idi?

4- Simülasyon sürecinde olumsuz yönler neler idi?

5- Simülasyon ve simülasyon eğitimi daha iyi nasıl olabilirdi? Önerileriniz.

Moderator, tartışma sonrasında sorulara verilen yanıtlarda ortak ve tartışmalı noktaları değerlendirmiştir. Daha sonar, yazılı notlar, teyp ve video teyp kayıtları deşifre edilerek moderatör’ ün yanıtlarla ilgili ortak saptamaları oluşturulmuştur.

3.4.1.3. Odak Grup Araştırmasına İlişkin Bulgular

Yapılan odak grup çalışması sonucunda ortaya çıkan bulgular, şu ana başlıklar altında değerlendirilmiştir;

Simülasyon ile Çalışmanın Sağladığı Değerler:

Odak grup çalışması sonucunda, simülasyon ile çalışmanın sağladığı değerler şu şekilde özetlenebilir; katılımcılar, simülasyon ile çalışırken, senaryodaki işletmeye zarar vermeden çeşitli kararlar alabildiklerini ve tecrübe sahibi olduklarını belirtmektedir.

Teoride öğrenilenlerin pratiğe geçirilmesine yardımcı olan simülasyonların aynı zamanda sorumluluk bilinci oluşturduğu fikri katılımcılarca ifade edilmiştir.

Simülasyon ile Çalışmanın Öğrenme Sürecine Etklileri:

“Simülasyon ile çalışma, daha etkili öğrenme süreçlerinizi nasıl etkiledi?”

sorusuna verilen cevaplar, uygulayarak ve yaparak öğrenmenin daha kalıcı bir öğrenmeye olumlu etkileri olduğu yönünde fikir birliğine varıldığını göstermektedir. Aktif eğitimle beraber alınan simülasyonun, bilgilerin akılda kalmasını ve uygulama yapılarak da bu bilgilerin kalıcı olmasını sağladığı görülmektedir. Takım çalışması ve ortak tartışma ortamının, karar verme sürecinde olumlu etkiye sahip olduğu belirtilmektedir. Ayrıca eğitimde teknoloji kullanımın, öğrenme sürecini olumlu etkilediği ifade edilmektedir.

Simülasyon Yönteminin Olumlu Yönleri:

Odak gruba yöneltilen “Simülasyon sürecinde olumlu yönler neler idi?” sorusu, lojistik yönetiminde bir yönetici olarak, pazar analizi, işletme içi fonksiyonların uygulamalı değerlendirilmesi, fırsatlar ve tehditlerin farkına varılması gibi konularda tüm işletmeyi ve pazarı görebilmenin önemini belirten yaklaşımlar çerçevesinde cevaplanmıştır. Araştırma yapmanın önemini ve kişisel olarak hangi faaliyet alanlarında daha başarılıyız gibi soruların simülasyon uygulamalarıyla ortaya çıkabileceğini görmek, yönetici adayı olan katılımcıların sektöre hazırlık aşamasında simülasyonun olumlu yönleri olarak ifade edilmektedir. Simülasyon sürecinde, farklı disiplinler ve fikirler ile çalışmak, öğrencileri sektöre hazırlamakta ve eğitimde farklı bir heyecan yaratmaktadır. Verilen bir cevap “simülasyon yöntemi uygularken, yönetici olunca başımıza gelecekleri gördük” şeklindedir. Bu da sektöre hazırlık aşamasında uygulama yapmanın önemini gösteren bir sonuç olarak değerlendirilebilir.

Simülasyon Yönteminin Olumsuz Yönleri:

“Simülasyon yönteminde olumsuz yönler neler idi?” sorusu, katılımcılar tarafından, uygulamış oldukları simülasyon oyunları ile ilgili olarak algılanmış ve genellemeler bu simülasyonlar için yapılmış gibi görünmektedir. İlgili literatür incelendiğinde, odak grup çalışmasında simülasyonun olumsuzlukları ile ilgili soruya verilen cevaplarda karşılaşılan ifadeler benzerlik göstermektedir. Simülasyonların gerçek dışı olarak algılanması eğilimi ve bu yüzden de ciddiye alınmaması önemli bir olumsuzluk olarak görülmektedir. Diğer yandan rekabet ortamı yaratılmaması, görsel zenginlik ve ilgi çekicilik eksikliği, sadece bilgisayara bağlı kalma zorunluluğu uygulanan simülasyon yönteminin olumsuzlukları olarak belirtilmiştir.

Daha İyi Bir Simülasyon Eğitimi İçin Öneriler:

Odak grup çalışmasının son bölümünde, simülasyon ve simülasyon eğitiminin iyileştirilmesi ve bu konudaki öneriler tartışılmıştır. Cevaplar çoğunlukla, bir önceki soruda bahsedilen simülasyon yönteminin olumsuz yönlerinin giderilmesi üzerinde yoğunlaşmıştır. Bunlar, simülasyonun güncel olması, görsel olması, gerçekçi olması, takım olarak çalışmaya olanak vermesi, rekabete önem vermesi ve aktif eğitimde daha sık kullanılması ile ilgili konuları içermektedir. Dikkat çeken ve diğer katılımcılardan da destek gören önerilerden biri “ motivasyon” ile ilgili olup, simülasyon derslerinin not ağırlığının yüksek olması ve bu derste başarılı olan öğrencilere / gruba, sektörde staj imkanı verilmesi olarak ifade edilmiştir. Aktif eğitim uygulamalarında daha sık kullanılması tavsiye edilen simülasyon yöntemi, teorik dersi destekleyici bir uygulama olarak ilgili her ders ile birlikte verilmeli ve sektörle işbirliği içinde olunmalı fikri ortaya çıkmaktadır. Burada sözü edilen işbirliği, lojistik sektörüne uygun simülasyonların hem işletmeler bazında hem de üniversitede kullanılabilirliği ve bu uygulamaların işe alım sürecinde belirleyici olması gerektiği önerisi ile ilgilidir. Son olarak, günümüzde, teknoloji çağının gerisinde kalmamak için, eğitimde de mevcut teknolojiler ve uygulamalarının kullanılmasının gerekliliği ifade edilmiştir.