Talim Terbiye Kurulu’nun 14/07/2005 tarih ve 193 sayılı Kararı ile Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları haftalık ders çizelgelerinde yer alan derslerin uygulanışına yönelik olarak yapılan açıklamalara göre Biyoloji dersinde; Talim ve Terbiye Kurulunun 23/12/1997 tarih ve 169 sayılı Kararı ile kabul edilen
Biyoloji dersi öğretim programında uygulanan konu içeriği sınıf düzeylerine göre aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Tablo 2.1. Biyoloji Dersi Öğretim Programında Uygulanan Konu İçeriği 9. SINIFLARDA 10. SINIFLARDA 11. SINIFLARDA 12. SINIFLARDA
2000’li Yılların
Bilimi Biyoloji Bir Bilim Olarak Biyoloji Dokular Canlılarda Enerji Dönüşümü Canlıların Temel Bileşenleri Ekoloji “Dünya Ortamı ve Canlılar” Denetleyici ve
Düzenleyici Sistemler Genetik Bilgi Taşıyan Moleküller Canlılığın Temel Birimi-Hücre Canlılarda Davranış Destek ve Hareket Sistemleri Kalıtım Hayatın Başlangıcı ile
İlgili Görüşler Sindirim Sistemleri
Populasyon Genetiği Üreme Taşıma ve Dolaşım Sistemleri
Solunum Sistemleri Canlıların
Çeşitliliği ve Sınıflandırma
Gelişme ve
Büyüme Boşaltım Sistemleri
Biyoteknoloji ve Genetik
Mühendisliği
(MEB Tebliğler Dergisi, 2005)
Buna göre 12. sınıfta verilen ‘Genetik bilgi taşıyan moleküller’, ‘Kalıtım’, ‘Populasyon genetiği’ ve ‘Biyoteknoloji ve genetik mühendisliği’ adlı üniteler biyoteknoloji, genetik mühendisliği ve moleküler biyoloji ile ilgili konuları ele almaktadır. Bu ünitelerin içerikleri ise Talim Terbiye Kurulu’nun 23/12/1997 tarih ve 169 sayılı Kararı ile belirlenmiş olup şu şekilde yayınlanmıştır;
Tablo 2.2. 12. Sınıf Biyoloji Müfredatı Ünite İçeriği BÖLÜM IV: GENETİK BİLGİ TAŞIYAN MOLEKÜLLER BÖLÜM V: KALITIM BÖLÜM VI: POPULASYON GENETİĞİ BÖLÜM VII : BİYOTEKNOLOJİ VE GENETİK MÜHENDİSLİĞİ I. Nükleik Asitlerin
Bulunuşu ve Önemi I. Genetik Nedir?
I. Populasyon, Gen Havuzu ve Gen Frekansı A. Kararlı ve Kararsız Populasyonlar I. Biyoteknolojinin Tanımı ve Günümüzdeki Önemi A. Klasik Biyolojik Yöntemler B. Biyoteknolojik Yöntemler
II. Nükleik Asitlerin
Temel Yapıtaşları II. Olasılık İlkeleri ve Uygulamaları
II. :Hardy-Weinberg Kuralı A. Bir Çift Gene Dayalı kalıtım Modeli
B. Akraba Evlilikleri C. Islah
III. Nükleik Asit Çeşitleri A. DNA’nın Yapısı, İşlevleri ve Kendini Eşlemesi B. RNA’nın Yapısı, Çeşitleri ve İşlevleri III.Mendel İlkeleri ve Uygulamaları A. Monohibrit Çaprazlama B. Dihibrit Çaprazlama IV: Genetik şifre IV. Çok Allellilik
V. Eksik Baskınlık VI. Genotiplerin Araştırılması (Kontrol Çaprazlama) VII. Kromozom Teorisi A. Genler ve Kromozomlar B. Eşeye Bağlı Kalıtım C. Ayrılmama Olayı V. Protein Sentezi VIII: Kalıtsal Materyalin Değişmesi
III. Bir Populasyonun Dengesini Bozan Etmenler A. Göç B. İzolasyon C. Mutasyon D. Doğal Seçilim E. Genetik Sürüklenme F. Eş Seçimi
II. Genetik Mühendisliği Gen Klonlamaları ve Klonlama Araçları, Canlı hücrelerden DNA İzolasyonu ve DNA Enzimleri
DNA’nın Hücreye Aktarımı DNA Parmak İzi
Talim Terbiye Kurulu’nun 14/07/2005 tarih ve 193 sayılı Kararı ile MEB Orta Öğretim Kurumları haftalık ders çizelgesine göre biyoloji ders saatleri genel lise itibari ile fen bilimleri alanında eğitim alan öğrenciler için 9. ve 10. sınıflarda 2 saat, 11. 12. sınıflarda 3 saat olarak; sosyal bilimler, türkçe-matematik ve yabancı dil alanında eğitim alan öğrenciler için 9. sınıfta 2 saat, 10., 11. ve 12. sınıflarda seçmeli ders şeklinde 2 saat olarak belirlenmiştir.
YÖNTEM
Bu bölümde; araştırma modeli, evren ve örneklem, veri toplama araçları ve verilerin toplanması, çözümlenmesi ve yorumlanmasıyla ilgili yöntem ve teknikler yer almaktadır.
3.1. Araştırmanın Modeli
Bu çalışmada düz anlatım yönteminin, deneysel yöntemin ve sanal laboratuar yönteminin öğrenci başarısına etkisini ortaya çıkarabilmek amacı ile ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmada, Anadolu liselerinde okuyan ortaöğretim öğrencilerinin, DNA izolasyonu ve elektroforez konularında başarıları saptanmaya çalışılmıştır.
Tablo 3.1. Araştırma Modeli
GRUPLAR n ÖNTEST YÖNTEMLER SONTEST
DG1 58 MDYT, BT
Rehber Materyal Kullanmaya Yönelik Yöntem (İki Örnek Deney)
BT
DG2 58 MDYT, BT Sanal Laboratuar Yöntemi BT
KG 54 MDYT, BT Geleneksel Yöntem BT
DG1, laboratuar yönteminin ağırlıklı olarak kullanıldığı deney grubunu; DG2, sanal laboratuar yönteminin ağırlıklı olarak kullanıldığı deney grubunu; KG,
geleneksel öğretim yöntemi olarak düz anlatım yönteminin ağırlıklı olarak kullanıldığı kontrol grubunu temsil eder. MDYT, mantıksal düşünme yeteneği testi, BT ise DNA izolasyonu ve elektroforez konuları ile ilgili başarı testini simgeler.
Tablo 3.1’ de görüldüğü gibi araştırmada düz anlatım yöntemi ile karşılaştırıldığında deneysel yöntem ve sanal laboratuar yönteminin DNA izolasyonu ve elektroforez konularının öğrenilmesine etkisinin ortaya çıkarılabilmesi amacı ile ortaöğretim öğrencileri ile çalışılmıştır.
DNA izolasyonu ve elektroforez konularının öğretilmesinde farklı öğretim yöntemlerinin uygulanmasından önce tüm grupların (2 deney grubu, 1 kontrol grubu) zihinsel gelişim sevilerinin ve DNA izolasyonu/elektroforez konularındaki sahip oldukları ön bilgilerin belirlenmesi amacı ile Mantıksal Düşünme Yeteneği Testi (MDYT) ve DNA izolasyonu/ Elektroforez Başarı Testi (DEBT) ön test olarak kullanılmıştır. Kontrol grubuna konular düz anlatım yöntemi ile sunulmuş olup; deney 1 grubuna rehber materyal kullanılarak ders işlenmiş, deney 2 grubuna ise bilgisayar ortamında konularla ilgili sanal laboratuar ortamları bulunmuş ve konular sunulmuştur. Deney ve kontrol grupları ile derslerin işlenmesinden sonra DEBT hem deney gruplarına hem de kontrol grubuna son test olarak uygulanmıştır.
3.2. Evren ve Örneklem
Araştırmanın genel evrenini, Türkiye’deki ortaöğretim 9. sınıf düzeyindeki tüm ortaöğretim öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmanın evrenini ise Ankara Atatürk Lisesi (Anadolu Lisesi) ve Ankara Kalaba Anadolu Lisesi 9. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır.
Araştırmanın örneklemini, 2008–2009 eğitim-öğretim yılında Ankara Atatürk Lisesi ve Ankara Kalaba Anadolu Lisesi 9. sınıf düzeyindeki 170 öğrenci oluşturmaktadır.
Rehber materyalin kullanımına yönelik yöntemle konunun öğretimi gerçekleştirilen deney 1 grubu ve bilgisayar ortamındaki sanal laboratuarlardan yararlanılarak konunun öğretimi gerçekleştirilen deney 2 grubu 58 kişiden oluşurken, düz anlatım yöntemi ile konunun sunulduğu kontrol grubu ise 54 kişiden oluşmaktadır.
Deney ve kontrol grubundaki öğrencilere deney ve kontrol grubunda olduklarına dair hiçbir bilgi verilmemiştir. Uygulamada DNA izolasyonu ve elektroforez konuları için birer ders saati verilmiştir.
3.3.Araştırmanın Değişkenleri
3.3.1. Bağımsız Değişkenler
Bu araştırmanın bağımsız değişkenlerini; araştırma esnasında deney ve kontrol gruplarına uygulanan öğretim yöntemleri (düz anlatım, deneysel yöntem ve sanal laboratuar yöntemi) oluşturmaktadır.
3.3.2. Bağımlı Değişkenler
Bu araştırmanın bağımlı değişkenini; DNA İzolasyonu / Elektroforez Başarı Testi ile ölçülen öğrenci başarısı oluşturmaktadır.
3.3.3. Ortak Değişkenler (Kovariatlar)
Bu araştırmanın ortak değişkenlerini;
Mantıksal Düşünme Yeteneği Testi ( Tobin ve Capie, 1981) ile zihinsel gelişim seviyesi, DNA İzolasyonu / Elektroforez Başarı Testi ile ölçülen öntest sonuçları oluşturmaktadır.