Mimari Yapõ Ve Ana Bileşenler

Uygulama temel olarak veri tabanõ ve uygulama ara yüzü olmak üzere iki ana bileşenden oluşmaktadõr. Veri tabanõnda tanõmlanan ilişkisel tablolar aracõlõğõ ile kullanõcõ, test ve kazanõm bilgileri muhafaza edilmektedir. Her öğrencinin tamamladõğõ testler cevaplamõş olduğu soru referanslarõ ile kaydedilmektedir. Ayrõca, test sonuçlarõna göre, öğrenci bazõnda kazanõmlardaki yeterlilik puanlarõ hesaplanarak kaydedilmektedir.

Kullanõlan veri tabanõ tasarõmõ ve tablolar arasõ ilişkiler aşağõdaki Şekil-7’de gösterilmiştir.

Şekil-7 Veri Tabanõ Tablo ilişkileri

Uygulama ara yüzü aşağõda fonksiyonlarõ daha detaylõ olarak belirtilen üç farklõ kullanõcõ tipine göre değişik ekranlardan oluşmaktadõr. Ara yüzlerin

tasarõmõnda basitlik, kullanõlabilirlik, süreklilik ve kullanõcõ alõşkanlõklarõ değerlendirmeye alõnarak karmaşõk bir görünümden ziyade sadelik esas alõnmõştõr.

Test uygulamasõnda temel ara yüz olarak kullanõlacak soru-cevap ekranõ metin tipi sorularõn yanõnda sabit ve hareketli resim (film) tipi sorularõ kullanabilmektedir. Benzer şekilde cevap şõklarõnda metin ve sabit resim tipi cevaplar kullanõlabilmektedir. Soru-cevap ekranõ her soru için en fazla beş cevap şõkkõnõn gösterilmesine imkan tanõrken, soru tipi tanõmlamasõ yapõlarak doğru-yanlõş (iki şõklõ sorular) tipi sorularõ da uygulayabilmektedir. Bu araştõrma ilköğretim kademesi için geliştirildiği için sadece dört seçenekli sorular kullanõlmõştõr. Cevaplamayõ müteakip sonraki soruya geçiş öğrenci tarafõndan yapõlabilmesinin yanõnda sorular için maksimum cevap süresi belirtilmiş ise bu sürenin dolmasõ durumunda otomatik olarak da yapõlabilmektedir (bu tez kapsamõnda yapõlan araştõrma uygulamasõnda sorular için süre sõnõrlamasõ kullanõlmamõştõr). Uyarlamalõ test yaklaşõmõnõn doğasõ gereği daha önce cevaplanan veya boş geçilen soruya(lara) geri dönüş yapõlamamaktadõr. Öğrenci istediği zaman sõnavõ terk edebilmektedir, ancak bu seçeneğin yanlõşlõkla seçilmesi ihtimaline karşõ sõnav terk etme seçiminde bir ikaz ekranõ ile ikinci bir onay talep edilmektedir. Bütün kullanõcõlarõn sisteme giriş zamanlarõ ve her bir soruya yanõt verdikleri zaman bilgisi kaydedilmekte, en son sistem giriş zamanlarõ kontrol amacõ ile kullanõcõlara gösterilmektedir.

2.3.5.2. Kullanõcõ Profilleri

Uyarlamalõ test uygulamasõ üç temel kullanõcõ profili esas alõnarak tasarlanmõştõr. Bunlar, sõrasõ ile sistem yöneticisi, test yöneticisi ve öğrenci profilleridir.

Sistem yöneticisi olarak tanõmlanan kullanõcõ(lar) uygulamanõn kurulmasõ, veri tabanõ ilklendirmesi ve güncellemeleri ile kullanõcõ tanõmlama fonksiyonlarõnõ yerine getirmektedir. Sistem yöneticisi olarak birden fazla kullanõcõ tanõmlanabilmesine rağmen, bu tip kullanõcõ sayõsõnõn çok artõrõlmamasõ, mümkün

olduğu durumlarda bir kullanõcõ ile sõnõrlandõrõlmasõ tavsiye olunur. İhtiyaca bağlõ olarak birden fazla sistem yöneticisi hesabõ tanõmlanmasõ durumunda bu kullanõcõlarõn birbirlerinin yaptõğõ düzenlemeler ve güncellemeler konusunda yakõn koordine ve bilgilendirme içerisinde olmasõ gereklidir.

Test yöneticisi olarak tanõmlanan kullanõcõlar yeni test tanõmlamalarõ yapabilmekte ve tanõmladõklarõ testi almak üzere öğrenci/öğrenci gruplarõnõ (sõnõflar) belirleyebilmektedir. Test tanõmlama işlemi esnasõnda test kapsamõnda ölçülmesi hedeflenen ana kazanõmlar, test uygulamasõ esnasõnda kullanõlmasõ tercih edilen eşik değerler (en az soru sayõsõ, en çok soru sayõsõ, alt/üst bulanõk kümeye geçmek için değerlik eşiği ve değişim miktarõ), başlangõç soru ağõrlõğõnõn öğrenci seçimli olup olmamasõ, başlangõç ağõrlõğõ ile toplam yeterlilik hesaplamasõnda diğer testlerden alõnan değerlerin kullanõlõp kullanõlmamasõ ve sõnav uygulamasõ için son zaman belirtilmektedir. Ayrõca test uygulanacak her öğrenciye test öncesinde bildirilmek üzere açõklayõcõ ve yol gösterici bir ikaz metni tanõmlanabilmektedir.

Öğrenci olarak tanõmlanan kullanõcõlar ise kendilerine verilen kullanõcõ numarasõ (okullarda bu amaç için öğrenci numarasõ kullanõlabilir) ve şifresi ile sisteme giriş yapar ve kendi kullanõcõsõ için test yöneticisi(leri) tarafõndan tanõmlanmõş test listesinden yapmayõ tercih ettiği testi seçerek test uygulamasõnõ gerçekleştirir.

2.3.5.3. Sorularõn Girilmesi

İlgili kazanõmlarõ ölçmek üzerede uygulamada kullanõlan sorular, Okul-Net projesi kapsamõnda geliştirilen sorulardan seçilmiştir. Okul-Net projesi ve bu proje ile ilişkili olarak yürütülen Sõnav-Net uygulamasõ Yüce Bilgi Akademisi ve Sistemleri tarafõndan TÜBİTAK destekli olarak yürütülen bir araştõrma ve geliştirme çalõşmasõdõr. Okul-Net çalõşmalarõ 2001 yõlõnda Sõnav-Net çalõşmalarõ ise 2002 yõlõnda başlamõştõr. Bu sistemlerin ölçme ve değerlendirme boyutunda kullanõlacak olan sorular, Yüce Bilgi Akademisi ve Sistemleri tarafõndan oluşturulan bir uzmanlar

grubunca incelenmekte ve deneme uygulamasõnõ müteakip geçerlilik ve güvenilirlik değerleri uygun bulunan sorular soru havuzuna alõnmaktadõr. Okul-Net projesinde geliştirilen sorularõn kazanõmlarla ilişkisi belirli bir noktaya kadar belirtilmiş olmasõna rağmen bu tez çalõşmasõnda ihtiyaç duyulan detayda ve özellikte değildir. Zira, sorularõn ilgili olduklarõ ve aynõ ders kapsamõnda yer alan kazanõmlar belirtilmiş olmasõna rağmen, sorularõn ilişkili olduğu fakat farklõ ders kapsamõna giren kazanõmlar belirtilmemiş ve bir veya birden fazla kazanõmla ilişkili olduğu belirtilen sorularda da bu ilişkinin derecesine (kuvvetine) işaret eden bir değer kullanõlmamõştõr.

Okul-Net sisteminden alõnan sorular için ilişkili olduklarõ kazanõmlarõn ve bu kazanõmlarla ilişki seviyesinin belirlenmesi için beş ilköğretim Fen Bilgisi ve üç Matematik öğretmeninden destek alõnmõştõr. Sorularõn kazanõmlarla ilişkisinin belirlenmesinde Fen Bilgisi kazanõmlarõnda dört, Matematik kazanõmlarõnda üç uzmanõn ortak görüş vermesi esas alõnmõştõr. İlişki derecelerinin belirlenmesinde ise uzmanlardan kazanõmlar için alõnan ilişki dereceleri öncelikle anormal değer açõsõndan elemeye tabi tutulmuştur (± 2,5 Standart sapma dõşõnda kalan değerler). Bu elemeyi geçen değerlerin aritmetik ortalamasõ kazanõmõn ilişki derecesi olarak tespit edilmiştir. Belirlenen soru-kazanõm ilişkisi ağõrlõklarõ EK-2’de verilmiştir.

2.3.5.4. Uygulamanõn Yapõlmasõ

Ön test uygulamasõ için sorular, hazõrlanan soru bankasõndan tespit edilen her bir kazanõm ile direkt olarak ilişkili sorular arasõndan rastsal olarak seçilmiştir. Sorularõn belirlenmesinde rastsallõk için Microsoft C++ (Sürüm 6.0) kod geliştirme ortamõnõn sağladõğõ rastsallõk “rand()” fonksiyonu kullanõlmõştõr.

Ön-test, son-test uygulamasõ aynõ gün içerisinde yapõlmõştõr. İlkönce öğrencilerin tamamõ 50 sorudan oluşan ön test uygulamasõna tabi olmuş ve daha sonra gruplardan birincisi, kontrol grubunu oluşturarak, son test soru bankasõndan seçilmiş (ön test soru seçim yöntemi ile) 50 soruyu cevaplamõştõr. Birinci deney

grubu her bir kazanõm için orta değerlik ile başlayan soru sõralamasõna tabi olmuş, ikinci deney grubu ise sõnav esnasõnda her bir kazanõm için başlangõç soru değerliğini “çok kolay, kolay, orta, biraz zor, zor” değerlerinden öğrenci seçimli olarak belirlemiştir. Üçüncü grup öğrencilere yaptõklarõ seçimin, kendilerine yöneltilecek sorularõ nasõl etkileyeceği konusunda özel bilgi verilmiştir.

Gerek ön-test ve gerekse son-test uygulamalarõnda zaman kontrolü uygulanmamõş, öğrenciler sorularõn tamõnõ yanõtlayana kadar veya test işlemi bitene kadar uygulamaya devam etmiştir.

Deneysel uygulama esnasõnda her öğrencinin cevapladõğõ sorular ve verdiği cevaplar öğrenci bazõnda kaydedilmiştir.

Etkileşimli test algoritmasõ gereği; en az soru sayõsõ 2, en çok soru sayõsõ 5, üst kümeye geçmek için değerlik >=0,85, alt kümeye düşmek için değerlik <=0,15 ve en az ilerleme değerliği >=0,10 eşik değerleri kullanõlmõştõr.

Bu araştõrmaya özel olarak geliştirilen bilgisayar uygulamasõna ait örnek öğrenci giriş ve soru-cevap ekran görüntüleri EK-3’de, uygulama esnasõnda tespit edilen görüntüler ve araştõrmaya destek veren Çağrõbey İlköğretim Okulu personelinin resimleri EK-4’te sunulmuştur.

BÖLÜM III

BULGULAR VE YORUMLAR

Bu araştõrmada yapõlan uygulama esnasõnda tespit edilen bulgular ve bulgular hakkõndaki yorumlar bu bölümde belirtilmiştir. Öncelikle öğrencilerin gruplara ayrõlmasõnda ölçümü hedeflenen kazanõmlardaki başarõ açõsõndan homojenliğin sağlanõp sağlanmadõğõ ve ön test son test soru setleri arasõnda anlamlõ farklõlõk bulunup bulunmadõğõ incelenmiştir. Daha sonra, araştõrmanõn amacõna ulaşmasõnõ destekleyecek alt amaçlarõn yorumlanmasõ için tespit edilen bulgular ve yorumlar, Bölüm I madde 1.3. Amaç başlõğõ altõnda verilen sõra ile sunulmuştur.