Milli Cephe Koalisyonları ve MSP (MC Hükümetleri Dönemi) 1 Birinci Milli Cephe Hükümet

I.MC Hükümeti, AP-CGP-MSP ve MHP koalisyonuyla Demirel başbakanlığında 31 Mart 1975’te kurulur.

Mümtaz Soysal’a göre MSP, pek çekindiği duruma düşmekten kurtulmuş, iktidar dışı kalmamıştır. Bu ortaklık daha önceki hükümet ortaklığında elde edemediği bir şansı yakalamasını sağladı. CHP ile kurduğu ortaklıkta, yeterli süre iktidarda kalamaması veya tecrübesizliği nedeniyle başaramadığı “kadrolaşma” fırsatını bu kez elde etmişti.

MSP, koalisyon içerisindeki ağırlığını pek düşünmeden, devleti ideolojik açıdan dönüştürme amacıyla çeşitli isteklerde bulundu.

Müftülerin vali yapılmasını, İslam ülkelerine atanacak temsilcilerin o ülkenin dilini bilen ve namaz kılan kimselerden seçilmesini, İmam-hatip mezunlarının polis olmasını ve bu mezunlara Silahlı Kuvvetler mensubu olma hakkının verilmesini, Filistin Kurtuluş Örgütünün Ankara’da büro açması gibi istekleri koalisyon ortaklarıyla çekişmeye itmiştir.

Bu dönemde dikkat çeken bir diğer konu ise AP’nin MHP’yi kollaması, ona yöneltilen suçlamalara göğüs germesidir. Bunun en önemli nedeni, partiyi oluşturan ülkücü gençlerin, demokratik ve solcu kesimlere karşı kullanılmasıdır.105 MHP iktidar olduğu dönemlerde devletin imkânlarından fazlasıyla yararlanmıştır.

MHP zamanla İslamcı öğeleri kendi içlerine katarak, milliyetçilik ilkesini İslamcılıkla süsleyerek, MSP’nin oylarını bölmüştür. 1977 seçimlerinde, dinsel ideolojiyi kullanması başarılı olması nedenlerinden biridir.

Gerek mezhep farklılığının körüklenmesi ve azınlıklara karşı saldırgan Türkçü-İslamcı ideolojinin kullanılmasıyla gerekse sola karşı daha dinamik ve

105

bağnaz bir dincilik kisvesine bürünmesiyle, reaksiyoner Sünni seçmenlerin MHP çevresinde toplanmasını sağlamıştır.

Ve MHP, MC hükümetleri boyunca terörün bizzat içinde olmuştur. 12 Eylül 1980’de tüm siyasi partilerle birlikte MHP de kapatılmıştır.

2.2.6.2. İkinci Milli Cephe Hükümeti

1977 seçimlerinden birinci olarak çıkan CHP’nin bir azınlık hükümeti kurma olasılığı doğunca, Demirel, “milliyetçi partiler topluluğu iktidarı sola teslim etmemeli” diyerek eski koalisyon ortaklarına çağrıda bulundu. Ecevit’in kurduğu hükümet güvenoyu alamayınca da AP-MSP-MHP’den oluşan II. MC koalisyonu kuruldu.

MSP, AP’den önemli ödünler koparmasına rağmen, isteklerini uygulama imkanı bulamamıştır. Ağır ekonomik ve siyasal sorunlar AP ve MSP arasındaki önemli görüş ayrılıkları Ocak 1978’de ikinci MC iktidarının sona ermesine neden olmuştur, böylece MSP’nin 1973’te CHP ile başlayan iktidar ortaklığı serüveni sona ermiştir.

MSP muhalefet döneminde daha da radikalleşti. 1978’de yapılan Büyük Kongre’de, “İslam devleti kurulsun”, “Ya İslam ya ölüm”, “Şeriat Türkiye’de kurulacak” gibi sloganlar kullanmışlardır.

II. MC’nin sona ermesiyle ilk kez muhalefete düşen MSP, oy kaybetmeye başladıkça daha sert bir üslup kullanmaya başlar. Bu arada İran’da Şah rejimine karşı yapılan İslam devriminin etkisiyle partili gençler eylemciliğe yönelirler.106

Parti yöneticileri konuşmalarında “Batı’nın yok olup Hakk’ın gerçekleşeceği”, bunun yönetiminin de “cihad”dan geçtiğini belirtiyorlardı.

106

Erbakan’ın yaptığı bir konuşmada:

1) İslam Ülkeleri Birleşmiş Milletleri sağlanmalı 2) İslam Ortak Pazarı kurulmalı

3) İslam para birimi olarak “dinar” kabul edilmeli 4) İslam dünyasını savunacak bir askeri güç olmalı

5) İslam prensipleri esasına göre fikir birliği meydana getirecek kültür kurumları oluşturulmalı gibi istemlerde bulunuyordu.

Genel başkan yardımcısı Şevket Kazan ise ülkenin kötüye gidişini İslami kuralların uygulanmamasına bağlıyor ve MSP’nin amacını “Allah’ın kanununu hakim kılmak” şeklinde açıklıyordu. Yaptığı bir konuşmada şunları söylüyordu:

“Maalesef bugün aile hukukunda, ticari hayatımızda, ceza sahasında, milli ve devlet sahasında Kur’an’ın sözü geçmiyor. Bu sahâlârda kimin sözü geçiyor; Türk Medeni Kanunu’nun. Menşei nedir; İsviçre. Ticaret Kanunu Almanya’dan. Ceza kanunu İtalya’dan. Anayasa Fransa ve Alman anayasalarından. Memleketimizde birçok şey kötüye gidiyor, işte nedeni bunlardır.

“Din siyasete karışamaz” demek, “Allah’ın kanunu hükmedemez” demektir. “Onun sözü dinlenmez” demektir. Milli Selamet denen topluluk Yahudi ve Hıristiyan hegemonyası altında 55 seneden beri inim inim inleyen memleketimizde buna son vermek ve Allah kanununu hakim kılmak için vardır.”107

Erbakan ise Kasım 1979’da Mekke’de yaptığı bir konuşmada, Türkiye’deki yönetim şeklinin ne olması ve buna nasıl ulaşılacağını bütün Müslümanları “cihad’a çağırarak konuşmasında şöyle demiştir:

“…………

Kuran-ı Kerim’in dediği gibi cihad da bir ibadettir. Yeryüzünde Allah’ın ahkamını hakim kılmak için, İslamı hakim kılmak için, hakkı hakim kılmak için bir

107

müslümanın malıyla, canıyla yaptığı mücadelenin adıdır ve her müslümana farzdır. İslamın hakimiyetini kılmak kanunla olur. Bu da Meclise girmekle mümkündür. Onun için Milli Selamet topluluğu parti hüviyeti altında hizmet etmektedir.”108

2.2.7. 12 Eylül 1980 Sonrası Din ve Devlet İlişkisi

Türkiye 12 Eylül’e ekonomik, siyasal ve sosyal bir kriz tablosuyla girmiştir. 1979’da alınan 24 Ocak kararlarının radikalliği ekonomik krizin boyutunu gösterirken, AP azınlık hükümeti, bir tehdit haline gelen siyasal örgütlenmeler karşısında etkin olamamıştır.

İran’da Şah rejiminin yıkılmasıyla bölgesel dengeler bozulmuş, özellikle ABD tarafından bölgedeki çıkarlarını sürdürebilmek için Türkiye’de kendi politikalarıyla uyumlu bir siyasal iktidara ihtiyaç duyulmuştur.

24 Ocak 1979’da alınan kararlar, böyle bir ortamda hayata geçirildi. Böylece uluslararası sermayenin kurumları (Dünya Bankası, IMF vb) desteklerini geciktirmediler. Mesela 25 Ekim 1980’de Türkiye’nin ABD’ye olan 350 milyon dolarlık borcu ve 8 Kasım’da OECD ile ilgili diğer borçları erteledi, 9 Kasım’da Avrupa Yatırım Fonu’ndan önemli miktarda kredi de sağladı.109

Bu süreçte 12 Eylül darbesiyle ortaya çıkan gelişmelerin, uluslararası dinamiklerle paralel olduğu bir gerçektir.

1979 yılında Aydınlar Ocağı tarafından öne sürülen görüşler 1982 Anayasası’nın özünü oluşturmuştur.

Aydınlar Ocağı’nın öne sürdüğü ve önemli bir nitelik taşıyan görüşleri “Türk- İslam Sentezi” görüşüdür. Buna göre din, resmi ideolojiye entegre edilmiş, dolayısıyla Atatürkçü-dinci bir milliyetçilik boyutuna dönüştürülmüştür.110

108

Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Nolu Askeri Mahkemesi’nin Esas: 1981/126 Kara:1983/22 sayılı dosyalarından alınmıştır. Aktaran, Turhan Dilligil, Erbakancılık ve Erbakan, 1994 S, 55-56 109

Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi İletişim Yay Cilt 7, S 2412 110

Bu durum aynı zamanda uluslararası politikada ABD’nin Yeşil Kuşak projesine de oldukça uygundur. Bu sistemle bütünleşecek olan İslam, yükselen İslami dalgayla bütünleşmeyecek, muhalefet oluşturmasına izin verilmeyecektir.

12 Eylül yönetiminin, Türk-İslam Sentezini kabul etmesinin temel nedeni ise hiyerarşiye saygılı, otoriter bir toplum düzeni arzulamasıydı. Bu nedenle de arzulanan toplum düzeni için uygun bir ideoloji olduğu düşünülen İslam öğretisine büyük bir hoşgörüyle bakılmaya başlanmıştır. Ve bu sentez toplumsal barışı sağlayacak bir kurtarıcı olarak görülmüştür.

İslamiyet öncesi Türk kültürünün İslam’la uyum içerisinde olduğunu iddia eden Türk-İslam Sentezi taraftarları, Cumhuriyet’le birlikte girişilen Batılılaşma hareketini, bütünüyle onaylamamakta, bu politikanın Türklerde “milli bir kimlik” in oluşmasına engel olduğuna inanmaktadırlar.

Türk-İslam Sentezi bir ideoloji olarak 1980’lerin başında devletin resmi politikası haline getirildi. Taraftarları; MEB, TRT, TTK ve TDK gibi kurumlarda önemli görevlere getirildiler.

1983’te DPT’nin yayınladığı “Milli Kültür Özel İhtisas Komisyonu” raporuna göre hızlı bir sanayileşme ve değişim içine giren Türk toplumunun yaşayacağı sancıların din kurumu tarafından giderilebileceği vurgulanmaktadır. Ayrıca 1970’lerde yaşanan krizin, siyasi kamplaşmanın nedenini “milli” ve “ahlaki” değerlerin “dış ve bölücü” ideolojiler tarafından yıkılmasına bağlanmıştır. Rapor, kaybedilen bu değerlerin dinle yeniden güçlendirilebileceğini ileri sürmekteydi.

Bu nedenle din derslerinin okullarda zorunlu olarak okutulmasını, radyo ve televizyon yayınlarında dinsel programlara daha fazla yer verilmesini öneriyordu.

Devletin bu politikası İslamcıların yavaş yavaş büyümesine imkan vermiştir. Ve zamanla 1990’lı yıllara girerken bu ideoloji “İslam Türk sentezi” haline dönüşmüştür.

Artık güçlenen İslamcı gençlik dini hem inanç ve ibadet yönüyle hem de bütün yaşamını kuşatan bir sistem olarak görmeye başlar. Diğer yandan sağ ve sol ideolojilerin dünya konjonktürel dengelerinin değişmesiyle zayıflamaları, İran’daki rejim değişikliği, Sovyetler’in Afganistan’ı işgali ve Batı kapitalist toplumlarıyla Türk toplumunda yaşanılan değer bunalımları da İslamcı hareketi radikal bir çizgiye getirmiştir. Artık amaçları “evrensel İslam düzenine” yönelmiştir. 12 Eylül yönetiminin İmam-Hatip okullarına kendi alanları dışında da yüksek öğrenim imkânı vermesiyle mücadelelerini yüksek öğretime de taşımışlardır.

1983’ten itibaren başörtüsü yasağıyla başlayan direnişleri, eylemleri sonraki yıllarda diğer İslam ülkelerindeki sorunlara ilgi göstermekle devam etti. Afganistan’ın, Karabağ’ın işgali, Bosna-Hersek sorunu, Şeytan Ayetleri kitabının yayınlanması vb protesto mitingleri, Cuma gösterileri, radikal İslamcılar tarafından organize bir şekilde düzenlenmekteydi.111

Yasaklar arttıkça direnişler arttı, direnişler arttıkça da İslamcı gençlerin sayısal ve niteliksel seviyeleri de yükseldi.112