Mikrosızıntı Deney

Mikrosızıntı deneyi için bilgisayar destekli sıvı filtrasyon yöntemi kullanıldı.

Dişlerin hazırlanması

Mikrosızıntı deneyi için toplam 135 diş kullanıldı. Dişler her bir grupta 15 diş içeren 9 gruba ayrıldı. Kanal preparasyonu yapılan dişlerin kanal dolguları ve kuronal restorasyonları bağlantı deneyinde olduğu gibi tamamlandı. Örneklere, distile su içerisinde 24 saat süreyle 37°C'deki etüvde bekletildikten sonra 5000 adet termal siklus (Nova, Konya, Türkiye) uygulandı. Termal siklus 5°C-55°C±2 sıcaklıklarda 15’er sn ve iki sıcaklık arasında da 5’er sn beklenerek gerçekleştirildi.

Bilgisayar destekli sıvı filtrasyon metodu için örneklerin hazırlanması

Termal siklus uygulanan her bir diş kuronal kısmı açıkta kalacak şekilde köklerinden akrilik blok içerisine gömüldü. Akrilik blok, dişin okluzal tablası, düşük hızda dönen elmas separeye paralel olacak şekilde kesme cihazına yerleştirildikten sonra birinci kesme işlemi yapıldı. Bu kesme işlemi sayesinde düz bir yüzey elde edildi. Birinci kesite paralel doğrultuda ikinci kesme işlemi yapılarak 1,00±0.03 mm kalınlığında disk şeklinde kesit elde edildi (Resim 2.6). Her bir diskin okluzal yüzeyi sabit kalemle işaretlenerek, parçalı disk geçirgenlik apereyi içerisine okluzal yüzey, basınçlı suyun geleceği yöne doğru konumlandırılarak yerleştirildi.

Resim 2.6. Mikrosızıntı deneyi için pulpa

Mikrosızıntı deneyinin bilgisayar destekli sıvı filtrasyon yöntemi ile gerçekleştirilmesi

Bu çalışmada, pulpa odasından elde edilen 1 mm kalınlığında dentin diskinin içerisindeki restoratif materyal ile pulpa odası dentininin bağlantı ara yüzeyinden geçen sıvı miktarı mikrosızıntı olarak kabul edildi. Sıvı filtrasyon metodu ile sürekli sabit bir su basıncı altında, suyun, restorasyon-pulpa dentini ara yüzeyinden geçerek sızıntı oluşturması sağlandı. Cam bir pipet içerisindeki hava kabarcığının hareketi mikrosızıntı miktarının değerlendirilmesi için izlendi (Derkson ve ark 1986).

Mikrosızıntı deneyinde, Fogel ve ark (1988) tarafından tarif edilen parçalı disk geçirgenlik apareyi (split chamber device) (Resim 2.7) modifiye edilerek kullanıldı. Her bir dişten elde edilen disk şeklindeki örnekler, kuronal üst yüzeyi, basınçlı suyun geleceği yöne doğru konumlandırılarak, parçalı disk geçirgenlik apareyi içerisine yerleştirildi. Pulpal dentin-restoratif materyal ara yüzü dışındaki yerlerden olabilecek muhtemel sızıntıyı önlemek için dişten elde ettiğimiz örneğin alt ve üst yüzeylerine l mm kalınlığında ve restorasyon dentin bağlantı ara yüzeyini açıkta bırakacak şekilde plastik diskler (Resim 2.7) yerleştirildi. Cihaz kapatıldığında dişten elde edilen disk şeklindeki örneğin kaymaması için, örnek plastik disklere az miktarda siyanoakrilat rezin ile yapıştırıldı.

İçerisine, dişin pulpa odasından elde edilen disk şeklindeki örnek yerleştirilen parçalı disk geçirgenlik apareyinin, üst parçası 18 gauge’ luk paslanmaz çelik tüpe bağlandı. 18 gauge’ lık tüp ise polietilen bir boru yardımı (Fisher Scientific, Pittsburg, ABD) ile 25mµ’ luk cam mikropipete (Microcaps , Fisher Scientific, Pittsburg, ABD) bağlandı. Cam mikropipet ise yine polietilen boru aracılığıyla hidrostatik basınç sağlayan basınç tenceresine bağlandı. Basınç tenceresi içerisine bir kap yerleştirildi ve kabın içi distile su ile dolduruldu. Distile suyun görevi, hidrolik basıncın polietilen boruyu geçerek disk şeklindeki örneğe iletilmesini sağlamaktı. Hava kabarcığını oluşturmak ve hava kabarcığının pozisyonunu ayarlamak için 25mµ’ luk cam mikropipet ile 18 gauge’ luk paslanmaz çelik tüp arasındaki polietilen boruya bir mikroşırınga bağlandı.

Resim 2.7. a,b: Parçalı disk geçirgenlik apareyi, c: Parçalı disk geçirgenlik apareyinin, pulpa

odasından elde edilen örneğin yerleştirildiği parçası, pulpa odasından elde edilen örnek ve plastik diskler, d: Pulpa odasından elde edilen örnek ve plastik disklerin parçalı disk geçirgenlik apareyine yerleştirilmesi

b

d c

Mikroşırınga ile yaklaşık l mm kadar su geri çekilerek tüm cam mikropipet, mikroşırınga ve parçalı disk geçirgenlik apereyinin bağlı olduğu polietilen boru distile su ile dolduruldu. Su ile dolu polietilen boru içerisinde mikroşırınga ile oluşturulan hava kabarcığı yine mikroşırınga yardımıyla hareket ettirilerek, cam mikropipetin içerisinde konumlandırıldı. Ölçüm öncesinde ve esnasında sıvının ve hava kabarcığının kendiliğinden hareketini önlemek için polietilen boruyu sızdırmaz bir şekilde sıkıştırabilen klemp kullanıldı (Resim 2.8).

Sıvının filtrasyonundan kaynaklanan, cam mikropipet içerisindeki hava kabarcığının birim zamandaki hareketini ölçmek için, hava kabarcığının bu hareketini takip edebilen bilgisayarın kontrol ettiği lazerli ölçüm sistemi kullanıldı (Şekil 2.1) (Oruçoğlu ve ark 2005).

Sıvı filtrasyon yöntemiyle elde edilen sonuçların değerlendirilmesi

Her bir örnekteki sıvı hareketi ölçümleri 15 sn aralıklarla 8 kez tekrarlandı. Cam mikropipet içerisindeki hava kabarcığının ortalama hareket miktarı hesaplandı. Geçen sıvı miktarını belirlemek için Pashley (1981) tarafından önerilen aşağıdaki formül kullanıldı.

Lp = Sıvı filtrasyon miktarı (µlcm-2min-1cmH2O-1)

Jv Jv = Bir dakikada geçen ortalama sıvı akış miktarı (µl) Lp =

SA = Bağlantı arayüz alanı (cm2₎

SA x t x p

t = Ölçüm zamanı (1 min) p = Hidrostatik basınç (cmH2O)

Şekil 2.1. Bilgisayar destekli sıvı filtrasyon yöntemi ile mikrosızıntı ölçüm düzeneği

Her onbeş sn de bir hava kabarcığının hareketi sıvı filtrasyon ölçüm sistemi programı ile belirlendi. Her bir örnek için elde edilen verilerin ortalaması alınarak dakikadaki hareket miktarı bulundu. Elde edilen bu değer (mm/dk) cam mikropipetin çapı olan 0, 38 sabit değeri ile çarpılarak birimi µl’ ye çevrildi. Daha sonra çıkan değer su basınç değerine (1019,7 cmH20) ve bağlantı ara yüz alanına bölünerek Lp değeri elde edildi. Bağlantı ara yüzey alanını tespit etmek için, disk şeklindeki kesitin hem alt (pulpal) hem de üst yüzey (okluzal) tarafından fotoğrafı mikroskop altında çekilerek bilgisayara aktarıldı (Resim 2.9). Çekilen fotoğraflar üzerinde dolgu diş bağlantı hattı uzunluğu her iki yüzeyden de, Image J programı (National Institutes of Health, ABD) ile mm cinsinden ölçüldü. İki yüzeyden de elde edilen değerlerin ortalaması alınarak disk kalınlığı ile çarpıldı ve diş-dolgu ara yüzey alanı tespit edildi.

h=Yükseklik (kesitin kalınlığı)

Ç=Pulpal ve okluzal yönlerde diş dolgu bağlantı uzunluğu toplamı/2 SA = Çxh

SA=Bağlantı ara yüz alanı

Resim 2.9. Mikrosızıntı deneyi için pulpa odasından elde edilen kesitin okluzal ve