4.9. Stratejik Planlama Süreci
4.9.6. Mevcut Durum Analizi
Kamu Ġdareleri Ġçin Stratejik Planlama Kılavuzunda mevcut durum analizi konusunda neler yapılması gerektiği konusunda detaylı bilgi vermiĢtir. bu konuda kılavuza baktığımızda;
Stratejik planlama sürecinin ilk adımı olan durum analizi, kuruluĢun “neredeyiz?” sorusuna cevap verir. KuruluĢun geleceğe yönelik amaç, hedef ve stratejiler geliĢtirebilmesi için öncelikle, mevcut durumda hangi kaynaklara sahip olduğunuya da hangi yönlerinin eksik olduğunu, kuruluĢun kontrolü dıĢındaki olumlu ya da olumsuz geliĢmeleri değerlendirmesi gerekir. Dolayısıyla bu analiz,
152
69
kuruluĢun kendisini ve çevresini daha iyi tanımasına yardımcı olarak stratejik planın sonraki aĢamalarından daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır.153
Durum analizi kapsamında genel olarak aĢağıdaki değerlendirmeler yapılır:154
Tarihi geliĢim,
KuruluĢun yasal yükümlülükleri ve mevzuat analizi,
KuruluĢun faaliyet alanları ile ürün ve hizmetlerinin belirlenmesi,
PaydaĢ analizi (kuruluĢun hedef kitlesi ve kuruluĢ faaliyetlerinden olumlu/olumsuz yönde etkilenenlerin, ilgili tarafların analizi),
KuruluĢ içi analiz (kuruluĢun yapısının, insan kaynaklarının, mali kaynaklarının, kurumsal kültürünün, teknolojik düzeyinin vb. analizi),
Çevre analizi (kuruluĢun faaliyet gösterdiği ortamın ve dıĢ koĢulların analizi). Türkçe sözlüklerde: “PaydaĢ, bir ortaklık veya mal üzerinde payı olan (kimse) hissedar” olarak tanımlanmıĢtır. 155
4.9.6.1. Kuruluș Ġçi Analiz ve Çevre Analizi
KuruluĢ içi analiz ve çevre analizinde kullanılabilecek temel yöntemlerden birisi GZFT (Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler) analizidir. Genel anlamda GZFT, kuruluĢun kendisinin ve kuruluĢu etkileyen koĢulların sistematik olarak incelendiği bir yöntemdir. Bu kapsamda, kuruluĢun güçlü ve zayıf yönleri ile kuruluĢ dıĢında oluĢabilecek fırsatlar ve tehditler belirlenir. Bu analiz stratejik planlama sürecinin diğer aĢamalarına temel teĢkil eder.
GZFT analizi, güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler arasında iliĢki kurulması ve stratejilerin geliĢtirilmesine temel teĢkil eder.156
153 DPT, a.g.e., s. 15. 154 DPT, a.g.e. , s.15. 155
Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Milliyet, 1992, s. 1170. 156
70 4.9.6.2.Geleceğe BakıĢ
Kamu Ġdareleri Ġçin Stratejik Planlama Kılavuzunda, Geleceğe BakıĢ adı altında misyon ve vizyona değinilmiĢtir.
KuruluĢlar, bu aĢamada, misyon ve vizyonlarını ifade edecek, temel değerlerini belirleyecek, amaçlarını, hedeflerini ve stratejilerini ortaya koyacaklardır. Misyon, vizyon ve ilkelerin oluĢturulması sonucunda, kuruluĢun varması istenen noktaya nasıl bir çerçeve içinde ulaĢılacağı amaç ve hedeflerin belirlenmesi ile ortaya çıkar. 157
4.9.6.2.1.Misyon Bildirimi
Misyon bir kuruluĢun varlık sebebidir; kuruluĢun ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için yaptığını açıkça ifade eder.158
Misyon stratejinin temeli sayılmaktadır. Stratejinin daha somut hale gelmesine katkıda bulunarak, uygulamayı kolaylaĢtırmaktır.159
Kamu Ġdareleri Ġçin Stratejik Planlama Kılavuzunda misyon bildiriminde dikkat edilmesi gereken önemli baĢlıklara yer vermiĢtir.
Misyon bildiriminde aĢağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:160
Özlü, açık ve çarpıcı Ģekilde ifade edilir.
Hizmetin yerine getirilme sürecini değil, amacını tanımlar.
Yasal düzenlemelerle kuruluĢa verilmiĢ olan görev ve yetkiler çerçevesinde belirlenir.
KuruluĢun hizmet sunduğu kiĢi ve kuruluĢlar belirtilir. KuruluĢun sunduğu hizmet ve/veya ürünler tanımlanır. 157 DPT, a.g.e., s. 27. 158 DPT, a.g.e., s. 17-26. 159
Bozkurt, 2005: 78, Aktaran: Ahu Erdoğdu, Vizyon Nedir? Misyon Nedir?, Etkili Vizyon ve Misyon OluĢturmak,http://www.makalemarketi.com/is-dunyasi/insan-kaynaklari/1376-vizyon-ve-misyon.html
(02.05.2012) 160
71 4.9.6.2.1.1.Misyon Bildirimi Örnekleri
Misyon bildrimine değindikten sonra, bu kısımda örnek olarak çeĢitli kurumların misyonlarına yer verilmiĢtir.
1) Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi Misyonu
“Medeniyetlerin buluĢma noktası Ġstanbul‟a karĢı tarihi sorumluluğumuzun gereğini yerine getirerek Ģehrin yaĢam kalitesini artırma, özgün kimliğini pekiĢtirme ve saygın bir dünya kenti haline gelmesine katkı sağlama adına; yerel hizmetleri adaletli, kaliteli, geliĢime açık, verimli ve etkili bir yönetiĢim anlayıĢı ile sunmak.” 161
2) Ankara BüyükĢehir Belediyesi Misyonu
“Ankara BüyükĢehir Belediyesi olmanın bilinci ve sorumluluğunda; sosyal, kültürel, ekonomik yönden ĢehirleĢmenin, zihinsel, fiziksel, psikososyal açıdan yurttaĢların yetkinleĢmesine katkı sağlayacak ve yaĢam kalitesini yükseltecek tüm hizmetleri sunmak. “162
3) Diyarbakır BüyükĢehir Belediyesi Misyonu:
“Bu vizyonun gerçekleĢtirilmesinde, Diyarbakır BüyükĢehir Belediyesi‟nin kendisine biçtiği misyon kentte yaĢayanlara dıĢlayıcı olmadan, en yüksek nitelikte ve verimlilikte hizmet götürmek, yaĢam kalitesini planlı ve katılımcı bir yaklaĢımla yükseltmek ve kültürel ve tarihi mirası üzerinde yükselen ve bölge merkezi iĢlevi gören bir kentin inĢasının öncülüğünü yapmaktır.”163
161 http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/kurumsal/VizyonIlkeler/Pages/VizyonMisyonIlke.aspx (02.05.2012) 162 http://www.luksankara.com/ankara_buyuksehir_belediyesi.asp (02.05.2012) 163 http://www.diyarbakir-bld.gov.tr/documentviewer.aspx?id=40 (02.05.2012)
72 4.9.8.2.2.Vizyon Bildirimi
Vizyon; GeçmiĢin, bugünün ve geleceğin kavranıĢının ifadesidir. Bugün bulunulan ve gelecekte olmak istenilen yerin net ifadesidir. 164
Güçlü bir vizyon aĢağıdaki özelliklere sahiptir:165
Ġdealisttir; yürekten gelmesi, hissedilmesi gerekir.
Özgündür; kuruluĢun vizyonunu diğerlerinden ayırt edici özelliğe sahiptir. Çekicidir; kuruluĢ çalıĢanları kadar diğer paydaĢların da ilgisini çeker. Ġyi
ifade edilmiĢ bir vizyon bildirimi aĢağıdaki özellikleri gösterir. Kısa ve akılda kalıcıdır.
Ġlham verici ve iddialıdır.
Gelecekteki baĢarıları ve ideal olanı tanımlayıcıdır.
Tablo 8: Misyon ve Vizyon KarĢılaĢtırması
Misyon Vizyon
Bugünü Yansıtır Yarını Gösterir
MüĢterileri Belirler Ġlham Vericidir
Temel Süreçleri Belirlemeye Yarar Kurumun Gitmek Ġstediği Yönü Belirler Performans Ölçütlerini Belirlemeye Yarar Stratejik Karar Ölçütlerini Belirlemeye Yarar
Kaynak: Nezir Ünsal, “Stratejik Planlama Süreci, Misyon- Vizyon”, Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığı, Sunum:
Slayt, 47. / http://www.belgeler.com/blg/1p0l/misyon-vizyon-amac-hedef-stratej (08.09.2012)
4.9.6.2.2.1. Vizyon Bildirimi Örnekleri
Ġlk olarak vizyon bildirimine değindik, ikinci olarak misyon ve vizyonun karĢılaĢtırmasını yaptık ve son olarak ise çeĢitli kurumların vizyon bildirimlerini aĢĢağıda örnek gösterilmiĢtir.
164
Muhammed Fatih Binici, Vizyon ve Misyon Nedir?, 2002, s.2. http://www.belgeler.com/blg/6dw/vizyon-ve- misyon-nedir (02.05.2012)
165
73 1) Kadıköy Belediyesi Vizyonu:
“Türkiye‟de Lider Dünyada Model Bir Belediye Olmak.” 166
2) ġiĢli Belediyesi Vizyonu
“ġiĢli‟de Sevgi ve Kültürle YoğrulmuĢ YaĢam Kalitesinin, ZenginleĢtirilmesi ve Yükseltilmesi Temel BakıĢımız Olacaktır.” 167
3) Küçükçekmece Belediyesi’nin Vizyonu
“Kentsel dönüĢümünü tamamlamıĢ, olimpiyatlara ev sahipliği yapan, gölüyle deniziyle ormanıyla ve de her türlü sosyal donatılarıyla“mutlu insanların evi, dünyanın cazibe merkezi” 168