Meryem’in Takvası

Meryem’in insan suretindeki meleği gördüğü andaki ilk tepkisi, onun takvasının ve dolayısıyla iffetinin göstergesidir.64

“Eğer Allah’tan sakınan bir kimse isen, senden Rahman’a sığınırım” demesi onun vera’sındandır65 ki iffetine leke sürülmesinden sakındığını gösterir. “Allah’tan sakınan bir kimse isen” demesi hakkında bu konuda

63 _{Meryem, 19/17-20.} 64

Bkz., Beydâvî, Nâsiruddin Ebî Said Abdullah bin Ömer bin Muhammed, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Beyrut, 2003, II, 28; Alûsî, age., XV, 524.

65 _{Ebu Suud, Muhammed bin Muhammed bin Mustafa, İrşâdû’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâye’l-Kitâbi’l-}

karşısındakinden şüphelendiğine işarettir, denilmiştir. Çünkü melek insan suretindedir ve Meryem’in bulunduğu yere ondan izin almadan girmiştir.66

Meryem de karşılaştıkları andaki bu tepkisiyle iffetli duruşunu ortaya koymuş ve o tanımadığı şahıstan Rahmân’a sığınmıştır. İffete aykırı bir tavır sergilemesi muhtemel olan şahsı uzaklaştırması için Allah’tan merhametini istemiştir.67

İşte bu tavrı Meryem’in iffetini net bir şekilde ortaya koymuştur. Çünkü insanın günaha girmesi muhtemel olan bir durumdaki duruşu ve tavrı çok önemlidir. İmtihanı kazanma veya kaybetme sınırının çok ince bir çizgi olduğu bu anda takva üzere sabit kalmak çok zor bir meseleyken, Meryem’in günaha kapı açılma ihtimalini göz önünde bulundurarak kullandığı cümle onun takvasının ve iffetinin mükemmel seviyede olduğunun en açık örneğidir.

Evet, Meryem takva sahibiydi. O, iffetine leke sürülmesinden korkup büyük bir endişeyle Rabbinin merhametine sığınmıştı. Bu sığınma sadece dilden değil aynı zamanda gönüldendi de. Zaten onun her işi gönüldendi. O gönülden itaat edenlerdendi.”68

Rabbine gönülden bağlı olması, takvayı, ibadeti ve taati beraberinde getirmekteydi. Meryem de tüm bunlara sahipti. O, âlemlerin kadınlarına üstün seçilmemiş miydi?69

Üstünlük de ancak takvayla değil miydi?70 Meryem de seçilmişliğinin gereğini yerine getirmekteydi. Ya da seçilmesine sebep olan takvasını devam ettirmekteydi. Yani Meryem takvayı seçmişti ve takvası Meryem’i seçilmiş eylemişti.

Meryem takvası ve iffeti gereği insan suretindeki melekten Allah’a sığındığında, melek, korkmaması gerektiğini, Rabbinin elçisi olduğunu ve Meryem’i günahlardan uzak tertemiz71 bir erkek çocukla müjdelemeye geldiğini bildirmişti. Bunun üzerine Meryem şaşkınlığını gizleyememişti. İffetli biri olduğu halde bir çocukla müjdelenmesi, sebepler çerçevesinde bakınca mümkün gözükmemekteydi. Bu nedenle, “Bana bir insan eli değmediği, iffetsiz de olmadığım halde benim nasıl çocuğum olabilir?”72

dedi. Meryem bu sözüyle evli olmadığını aynı zamanda zina da işlemediğini belirtmekteydi.73

Meryem, “bağiyy” yani iffetsiz değildi. Bu nitelendirme herkes için olduğu/olması

66 _{Mâtûrîdî, Ebu Mansûr Muhammed bin Muhammed, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, Mizan Yayınevi, İstanbul,}

2007, IX, 127.

67

İbnî Âşûr, Muhammed Tâhir, Tefsîru’l-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Beyrut, 2000, XVI, 22.

68 _{Tahrîm, 66/12.} 69 _{Âl-i İmrân, 3/42.} 70 _{Hucurat, 49/13.} 71

El-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemalüddîn Abdurrahmân bin Ali bin Muhammed, Zâdü’l-Mesîr fî İlmi’t- Tefsîr, Beyrut, 1987, V, 217.

72 _{Meryem, 19/20.} 73 _{El-Cevzî, age., V, 218.}

gerektiği gibi onun için de onur zedeleyiciydi, sıfatların en kötüsüydü. Bu şekilde nitelendirilmek, kendisine zina isnad edilmesi demekti ki bu, onu çok üzecek bir meseleydi. Bundan ötürü meleğin müjdesine verdiği karşılık gayet doğaldı. Sadece biraz korku, biraz endişe, belki de biraz hüzün vardı. Ama imtihan da bu değil miydi? Biraz korku, biraz açlık, canlardan mallardan ürünlerden biraz eksiltme… Sabredenler imtihanı başarıyla geçenlerdi. 74

Meryem’in meleğin müjdesine şaşırması ve iffetli olduğunu söylemesi başka bir ayette de şöyle geçmektedir: “(Meryem), ‘Ey Rabbim! Bana bir beşer dokunmamışken benim nasıl çocuğum olur?’ dedi.”75

Bu ayet de yukarıdaki ayet gibi soru ifadesi şeklindedir ki bu Meryem’in bekâr olduğu halde hamile olacağını öğrenmesine şaşırdığını gösterir. Yine bu ayette de “yemsesnî” ifadesi vardır ki bu da cima (cinsel ilişki) anlamındadır.76

Yukarıdaki her iki ayette geçen Meryem’in şaşırma hadisesinin farklı bir yorumu da şöyledir: “Meryem’in şaşırmasının sebebi, çocuğun doğumunun keyfiyetini merak etmesiydi. Allah’ın kudretinden şüphesi yoktu. Ancak o, “benim çocuğum nasıl olur” diyerek “bir erkeğe nikâhla mı yoksa harikulade bir şekilde mi” olacağını sordu.”77

Meryem’in bu sorusu üzerine melek, zamanlar ve mekânlar üstü olan genel kuralı söyledi: “Öyledir, Allah dilediğini yaratır. O, bir şeyin olmasını dilediğinde ona sadece “ol” der, o da hemen oluverir.”78

Bu olayın anlatıldığı diğer bir ayette ise şöyle geçmektedir:“Melek: Öyledir, dedi; (zira) Rabbin buyurdu ki: Bu bana kolaydır. Biz onu insanlara bir alâmet ve nezdimizden bir rahmet kılacağız. O hükmolunmuş bir emirdir.”79

Evet, böylelikle Meryem’in endişesi ortadan kalktı, çünkü Rabbi istemişti ve O “ol” deyince oluverirdi. Öyle değil miydi? Meryem’i de içinde yaşadığı dünyayı da Rabbi yoktan var etmemiş miydi? O “ol” demişti oluvermişti. O’nun için zorluk yoktu. Sadece dilemesi yeterdi. Meryem bunları bilmekteydi, kalbi de tasdik etmekteydi. Öyleyse endişeye mahal yoktu. Her şeyi en iyi bilen Rabbi, elbette her hükmünde

74 _{Bakara, 2/155.} 75 _{Âl-i İmrân, 3/47.}

76 _{Bkz., El-Endülüsî, Ebu Muhammed Abdulhak bin Ğalib bin Atiyye, El-Muhararu’l-Vecîz fî Tefsîri’l-}

Kitabi’l-Azîz, Beyrut, 2001, I, 437; Zuhaylî, age., II, 210.

77 _{Vehbî, age., II, 602.} 78 _{Âl-i İmrân, 3/47.} 79 _{Meryem, 19/21.}

olduğu gibi bu hükmünde de hikmet sahibiydi. Dolayısıyla, Meryem’e düşen kulluğunun gereği olan itaatiydi. O da bunu yerine getirdi.