2.1. Materyal
Bu araştırmanın materyalini Şavşat ilçe merkezi başta olmak üzere Şalcı köyü, Yavuz köyü, Çayağzı köyü, Kocabey köyü, Saylıca köylerindeki kilim dokumalar
oluşturmaktadır. Kilim dokuma ile uğraşan kişilerden elde edilen örneklerin görsel materyalleri ve bu kişilerle karşılıklı görüşme yoluyla elde edilen bilgiler oluşturmaktadır. Ayrıca incelenen tezgâh ve yardımcı araçların fotoğrafları, gözlemde elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Dokuma ve dokumada kullanılan motifler ile ilgili kaynaklar taranmış, elde edilen bilgiler konu başlıklarının teknik alt yapısını oluşturmakta kullanılmıştır. Bu araştırma sürecinde 150 örneğe ulaşılmış ancak 45 i incelenerek tez kapsamına alınmıştır. 45 örnek içinde 33 yer yaygısı, 4 kedel sergisi (duvar), 4 saf seccade (namazlık) ve 4 yastık ayrıntılı olarak incelenmiştir. Örnekler yöre özelliğini gösteren motif ve farklı kompozisyonlar içinden seçilmiş ve genellikle eski tarihli olan kilimler incelenmeye çalışılmıştır.
2.2. Yöntem
Yörede kilim dokumalara ulaşmak için 21.05.2011 ile 28.05.2011 tarihleri arasında araştırma gezisi düzenlenmiştir. Araştırma konusu olan kilim dokumalar ile ilgili kaynak kişilerden, yerel yönetimlerden ve devlet kuruluşlarından bilgi alınmıştır. Kaynak kişilerle mülakat yapılmış ve konu ile ilgili yayınlanmış olan kaynaklar değerlendirilmiştir. Konu ile ilgili ürünler yerinde tespit edilmiş, genel, detay ve saçak fotoğraflarına yer verilmiştir. Her bir örnek için aşağıda verilen gözlem fişi örneği kullanılmış ve kaynak kişi künyesi oluşturulmuştur. Kilim dokumaların en, boy ve saçak ölçümleri yapılırken çelik metre kullanılmıştır. Teknik, motif, kompozisyon ve renk özellikleri ise sübjektif değerlendirme yöntemi ile tespit edilmiştir. Elde edilen veriler tablo ve grafik ile değerlendirilmeye çalışılmıştır. Dokumalarda görülen motif isimleri yöreden alınan bilgilere göre değerlendirilmiş ve literatürde yer alan isimlerine parantez ( ) içerisinde yer verilmiştir.
Gözlem Fişi Örneği Örnek No : Fotoğraf No : İnceleme Tarihi : İlgili Koleksiyon : Koleksiyonun Adresi : Koleksiyondaki Yeri : Tarihlendirme : Onarım Görüp Görmediği : Dokuyan Kişi : Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Kaynak Kişi :
Boyutları : En: Boy :
Saçak Uzunluğu: Kullanılan Malzeme : Kullanılan Renkler : Kullanılan Motifler : Kullanılan Teknikler : Kompozisyon :
Kaynak Kişi Künyesi Örneği
Adı :………..
Soyadı :………..
Doğum Yeri ve Yılı :……….. Mesleği :………..
Öğrenim Durumu :……….
Örnek No : 1 Fotoğraf No : 4 - 7 İnceleme Tarihi : 26.05.2011 İlgili Koleksiyon : Gündüz Atabek
Koleksiyonun Adresi : Yeniköy mah. Hükümet cad. Butik otel. Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Sandıkta
Tarihlendirme : 1800 Sonrası
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir. Dokuyan Kişi : Rana Atabek
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Gündüz Atabek Boyutları : En: 156 cm. Boy: 317 cm.
Saçak Uzunluğu: 2 cm. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgüsü yündür.
Kullanılan Renkler : Kırmızı, bej, beyaz, siyah, yeşil, narıncı (turuncu).
Kullanılan Motifler : Hayvan figürlü motifler (at, keçi, civciv, karınca), kuş motifleri (keklik, kartal, şahin, serçe) bukağı motifi (kelpet), saçbağı motifi (üçayak), haç motifi (korut), canavar ayağı motifi, muska motifi (nuska), koçboynuzu motifi (çengel), tarak motifi (taraklı), göz motifi (semaver), göz motifi (pencere) çengel motifi, akrep motifi (irip), terazi motifi.
Kullanılan Teknikler : İlikli kilim, iliksiz kilim, zili - sarma (cicim) tekniği.
Kompozisyon : Kırmızı zemin ile siyah bordürü ayıran beyaz renkli tarak motifi (taraklı) bulunmaktadır. Siyah bordürde koçboynuzu (çengel) ve tarak (taraklı)
motifleri sıralanmıştır. Kırmızı zeminde beş adet altıgen göbek birbirine birleştirilmiştir. Altıgenler içinde altıgen motifi tekrarlanmış ve içinde irip motifleri (akrep) ortasında ise papyon motifleri (muska) görülmektedir. Altıgenlerin içindeki bej, turuncu, siyah, zemininde, semaver motifi (göz), kelpet motifi (bukağı), korut motifi (haç), canavar ayağı motifi, üçayak motifi (saçbağı), yılan motifi, hayvan motifleri (at, keçi, karınca, civciv, serçe) serbest düzende yerleştirilmiştir. Kırmızı zeminde ise nuska motifi (muska), cicim tekniğiyle dokunmuş pencere motifi (göz), kuş motifi (keklik, şahin, kartal, serçe), korut motifi (haç), yılan motifi, havyan figürleri (karınca, civciv) taraklı motifleri (tarak) serbest olarak yer almaktadır. İlikli kilim, iliksiz dikey çizgi olmayan kilim ve cicim teknikleri kullanılarak dokunmuştur. Bazı kısımlarında yırtıklar ve saçaklarında dökülmeler mevcuttur.
Kaynak kişi
Adı : Gündüz
Soyadı : ATABEK
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Memur - Esnaf Öğrenim Durumu : Lise Mezunu
Adresi :Yeniköy mah. Hükümet cad. Butik otel. Şavşat.
Fotoğraf No: 4 Örnek 1’in Genel görünüşü
Fotoğraf No: 5 Örnek 1’in detay görünüşü
Fotoğraf No: 6 - 7 Örnek 1’in detay ve saçak görünüşü
Örnek No : 2 Fotoğraf No : 8 - 10 İnceleme Tarihi : 22.05.2011 İlgili Koleksiyon : Fehminaz Yılmaz
Koleksiyonun Adresi : Okullar cad. Yüzyıl sok. No: 12 Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanılmıyor.
Tarihlendirme : XX. yy tarihlidir. Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmüştür. Dokuyan Kişi : Fetha Demiral
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Fehminaz Yılmaz Boyutları : En: 110 cm. Boy: 156 cm.
Saçak Uzunluğu: Yoktur. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgüsü yündür.
Kullanılan Renkler : Siyah, kırmızı, yeşil, beyaz, narıncı (turuncu), mavi.
Kullanılan Motifler : Göz motifi, taraklı motifi (tarak), gibilo motifi (suyolu), nuska motifi (muska), piyade motifi (yıldız), çengel motifi (koçboynuzu).
Kullanılan Teknikler : İlikli kilim, iliksiz kilim.
Kompozisyon : Siyah zemin üstünde turuncu taraklı motifi(tarak), gibilo motifi (suyolu) bulunmaktadır. Birbirini kovalayan çengel motifleriyle (koçboynuzu) göbekler oluşturulmuştur. Ortasında göz motifi içinde piyade motifleri (yıldız) görülmektedir. Aralarda nuska motifi (muska), taraklı motifi (tarak) ve geometrik motifler yer almaktadır. İlikli kilim, iliksiz dikey çizgi olmayan kilim tekniği ile
dokunmuştur. Yıpranmış, rengi solmuş ve yırtıkları bulunduğu için beş göbekten ikisi kesilmiştir. Üç göbeği kalmış ve kenarları kumaşla kapatılmıştır. Şu anda kullanılmamaktadır.
Kaynak kişi
Adı : Fehminaz
Soyadı : YILMAZ
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Ev Hanımı
Öğrenim Durumu : İlköğretim
Fotoğraf No: 9 Örnek 2’nin detay görünüşü
Örnek No : 3 Fotoğraf No : 11 - 14 İnceleme Tarihi : 24.05.2011 İlgili Koleksiyon : Fehminaz Yılmaz
Koleksiyonun Adresi : Okullar cad. Yüzyıl sok. No: 12 Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanılıyor.
Tarihlendirme : XX. yy.
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir. Dokuyan Kişi : Ağca Yılmaz
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Fehminaz Yılmaz Boyutları : En: 122 cm. Boy: 368 cm.
Saçak Uzunluğu: 21 cm.
Kullanılan Malzeme : Çözgüsü yün ve kıl, atkısı yündür.
Kullanılan Renkler : Siyah, kırmızı, narıncı (turuncu), sarı, yeşil, krem, lacivert. Kullanılan motifler : Çift çengel motifi (koçboynuzu), taraklı motifi (tarak), sandık motifi, stilize çiçek motifi, kartal motifi (kuş), pisikdoti motifi (pıtrak), S motifi (çengel), pencere motifi (göz), kilim yaprağı motifi (yıldız), kelpet motifi (bukağı). Kullanılan Teknikler : İlikli kilim, iliksiz kilim, cicim tekniği.
Kompozisyon : Dokuma kompozisyonu ince ve kalın bordürlerden ve zemin göbeklerden oluşmaktadır. Dış bordür siyah tasarlanmış, içe doğru kırmızı ve krem taraklı motifleri (tarak) kullanılarak ince bordürler oluşturulmuştur. Kalın bordür ise turuncu olarak tasarlanmış, bordürde çift çengel motifi (koçboynuzu) sandık motifi,
kilim yaprağı motifi (yıldız), pisikdoti motifi (pıtrak), stilize çiçek motifleri görülmektedir. Kırmızı zemin içinde eşkenar dörtgenlerden oluşan üç göbek ve simetrik kartal motifleri (kuş) yer almaktadır. Zemine kuş motifi, pisikdoti motifi (pıtrak), S motifi (çengel), cicim tekniğinde dokunmuş pencere motifi (göz), kilim yaprağı motifi (yıldız), mendil motifi (sandıklı), kelpet motifi (bukağı), değişken tekrarlı olarak yerleştirilmiştir. İlikli kilim ve iliksiz dikey çizgi olmayan kilim tekniği kullanılarak dokunmuştur. Saçak kısımları bağlanarak temizlenmiştir ve bazı kısımlarında yırtıklar görülmektedir.
Kaynak kişi
Adı : Fehminaz
Soyadı : YILMAZ
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Ev Hanımı
Öğrenim Durumu : İlköğretim
Fotoğraf No: 12 Örnek 3’ün detay görünüşü
Fotoğraf No: 13 - 14 Örnek 3’ün detay ve saçak görünüşü
Örnek No : 4 Fotoğraf No : 15 - 17 İnceleme Tarihi : 26.05.2011 İlgili Koleksiyon : Ali Naci Yıldız
Koleksiyonun Adresi : Yeniköy mah. Fatih kop. Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Sandıkta saklanıyor.
Tarihlendirme : XX. y.y.
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmüştür. Dokuyan Kişi : Bilinmiyor. Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Ali Naci Yıldız Boyutları : En: 116 cm. Boy: 300 cm.
Saçak Uzunluğu: 16 cm. ve 2 cm. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgüsü yündür.
Kullanılan Renkler : Kırmızı, sarı, kahverengi, beyaz, mavi. Kullanılan Motifler : Göz motifi.
Kullanılan Teknikler :İliksiz kilim, atkıların aynı çözgüden dönmesiyle iliklerin yok edilmesi tekniği.
Kompozisyon : Dokuma zemininde diyagonal olarak bölünmüş ve kenarları basamaklandırılmış eşkenar dörtgenler yer almaktadır. Kırmızı zemin içinde göz motifleri görülmektedir. Yerleştirme düzeninde sonsuzluk ilkesi göze çarpmaktadır. İliksiz kilim ve atkıların aynı çözgüden geri dönmesi ile iliklerin yok edilmesi
tekniğinde dokunmuştur. Zengsiz (iliksiz) kilim olarak nitelendirilen dokumanın saçaklarında dökülmeler mevcuttur. Kenarları dikilerek tamir edilmiştir.
Kaynak kişi
Adı : Ali Naci
Soyadı : YILDIZ
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Şavşat İlçe Kütüphane Müdürü Öğrenim Durumu : Lise Mezunu
Fotoğraf No: 16 Örnek 4’ün detay görünüşü
Örnek No : 5 Fotoğraf No : 18 - 20 İnceleme Tarihi : 26.05.2011 İlgili Koleksiyon : Gündüz Atabek
Koleksiyonun Adresi : Yeniköy mah. Hükümet cad. Butik otel. Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanılmıyor.
Tarihlendirme : 1921
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmüştür Dokuyan Kişi : Şama Atabek
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Gündüz Atabek Boyutları : En: 176 cm. Boy: 318 cm.
Saçak Uzunluğu: 7 cm. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgüsü yündür.
Kullanılan Renkler : Siyah, sarı, yeşil, pembe, beyaz, kırmızı, bordo.
Kullanılan Motifler : Figürlü motifler (at, kuş, insan), çengelli çark motifi (koçboynuzu), purne motifi (stilize çiçek), tarak motifi (taraklı), pıtrak motifi (pisikdoti), el motifi, beşik motifi (pıtrak), hamaylı motifi (aşk ve birleşim), yaprak motifi (pıtrak), civan kaşı motifi (suyolu), çeşitli imler.
Kullanılan Teknikler :İlikli kilim, iliksiz kilim.
Kompozisyon : Zemini çevreleyen iki adet kuşak ve zeminde göbekler bulunmaktadır. Dış kuşakta civankaşı motifleri (suyolu), iç kuşakta beşik motifi (pıtrak) sıralanmıştır. Kuşakları taraklı motifleri(tarak) sınırlamaktadır. Kırmızı
zeminde dört adet basamaklı göbek ve bu göbeklerin köşelerinde çengelli çark motifleri (koçboynuzu) ortalarında ise pisikdoti motifleri (pıtrak) görülmektedir. Zemine figürlü motifler (insan, at, kuş), pisikdoti motifi (pıtrak), beşik motifi (pıtrak), yaprak motifi (pıtrak), çeşitli imler, el motifi, hamaylı motifi (aşk ve birleşim), taraklı motifi (tarak) ve purne motifleri (stilize çiçek) serbest olarak yerleştirilmiştir. İlikli kilim ve iliksiz dikey çizgi olmayan kilim tekniğiyle dokunmuştur. Bir kenarında 1921 tarihli bir kitabe yer almaktadır. Dokumanın hasarları kumaşla kapatılmıştır. Kenarları saçaklarla temizlenmiştir. Bazı kısımlarında yırtıklar göze çarpmaktadır.
Kaynak kişi
Adı : Gündüz
Soyadı : ATABEK
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Memur - Esnaf Öğrenim Durumu : Lise Mezunu
Fotoğraf No: 18 Örnek 5’in genel görünüşü
Fotoğraf No: 19 Örnek 5’in detay görünüşü
Örnek No : 6 Fotoğraf No : 21 - 23 İnceleme Tarihi : 26.05.2011 İlgili Koleksiyon : Gündüz Atabek
Koleksiyonun Adresi : Yeniköy mah. Hükümet cad. Butik otel. Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanılmıyor.
Tarihlendirme : 1952
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir. Dokuyan Kişi : Sultan Altunal
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Gündüz Atabek Boyutları : En: 141 cm. Boy: 288 cm.
Saçak Uzunluğu: 23 cm. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgüsü yündür.
Kullanılan Renkler : Siyah, kırmızı, açık yeşil, koyu yeşil, mor, sarı, turuncu (narıncı), beyaz.
Kullanılan Motifler : Çengel motifi (canavar ayağı), kesme şeker motifi (suyolu), pencere motifi (göz), tuba ağacı motifi (hayat ağacı), sandıklı motifi, pisikdoti ve yaprak motifi (pıtrak), dolaplı motifi (sekiz kollu yıldız), taraklı motifi (tarak), el motifi, S motifi(çengel), çengel motifi (koçboynuzu).
Kullanılan Teknikler :İlikli kilim, iliksiz kilim, atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edildiği kilim, sarma kontur.
Kompozisyon : Enine kesme şeker motiflerinin (suyolu), boyuna taraklı motiflerinin (tarak) sınırlandırdığı turuncu yeşil kuşakta çengel motifleri (canavar ayağı) bulunmaktadır. Mor zemin üzerinde turuncu, açık yeşil renkli dolaplı motifinden (sekiz kollu yıldız) üç göbek oluşturulmuştur. Göbeklerin içinde simetrik olarak tuba ağacı motifi (hayat ağacı), taraklı motifi (tarak), çengel motifi (koçboynuzu) ortada ise sandıklı motifi içinde S motifleri (çengel) bulunmaktadır. Mor renkli zemin üzerinde yaprak motifi (pıtrak), el motiflerinin çevrelediği, pisikdoti motifi (pıtrak), cicim tekniğiyle dokunmuş S motifi (çengel) ve pencere motifleri (göz) belli bir düzende yer almaktadır. İlikli kilim, iliksiz dikey çizgi olmayan kilim, atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edildiği kilim tekniği ve sarma kontur tekniği kullanılarak dokunmuştur. Yöreden edinilen bilgiye göre yıldızın içindeki motifler güney, kuzey, doğu ve batıyı anlatmaktadır. Orta güneşin sembolüdür. Kilimin kısa kenarlarının birinde 7.4.1952 tarihli kitabe yer almaktadır. Saçakları burgu ile temizlenmiştir ve bazı kısımlarında yırtıkları bulunmaktadır.
Kaynak kişi
Adı : Gündüz
Soyadı : ATABEK
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Memur - Esnaf Öğrenim Durumu : Lise Mezunu
Fotoğraf No: 21 Örnek 6’nın genel görünüşü
Fotoğraf No: 22 Örnek 6’nın detay görünüşü
Fotoğraf No: 23 Örnek 6’nın saçak görünüşü
Örnek No : 7 Fotoğraf No : 24 - 27 İnceleme Tarihi : 24.05.2011 İlgili Koleksiyon : Gündüz Atabek
Koleksiyonun Adresi : Yeniköy mah. Hükümet cad. Butik otel. Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanılmıyor.
Tarihlendirme : 1923
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir. Dokuyan Kişi : Sultan Altunal
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi: Gündüz Atabek Boyutları : En: 145 cm. Boy: 282 cm.
Saçak Uzunluğu: 24 cm. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgüsü yündür.
Kullanılan Renkler : Kırmızı, siyah, sarı, eflatun (güvezi), beyaz, yeşil, gri, turuncu (narıncı).
Kullanılan Motifler : Çengel motifi (canavar ayağı), çengelli çark motifi (koçboynuzu), taraklı motifi (tarak), göz motifi, el motifi, hamaylı motifi (aşk ve birleşim) çeşitli imler, pisikdoti motifi (pıtrak), kelpet motifi (bukağı).
Kullanılan Teknikler :İlikli kilim, iliksiz kilim, atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edilmesi tekniğinde kilim.
Kompozisyon :Dokumanın dış ve iç kuşağında çengel motifleri (canavar ayağı) sıralanmaktadır. iki bordürü tarak motifi (taraklı) sınırlamaktadır. Zeminde kenarları
kademelendirilmiş üç adet eşkenar dörtgen göbek (çark) bulunmaktadır. Göbeklerin kenarlarında turuncu çengelli çark motifleri (koçboynuzu) yer almaktadır. Göbeklerin içinde, ortasında tarak motifi bulunan karşılıklı iki adet pıtrak motifi ve karşılıklı iki adet el ve bukağı motifi kompozisyon oluşturmuştur. Zemin boşluklarında ise el motifleri, çeşitli imler, hamaylı motifi (aşk ve birleşim), göz motifi, pisikdoti motifi (pıtrak) serbest düzende göze çarpmaktadır. İlikli kilim, iliksiz kilim, iliksiz dikey çizgi olmayan kilim ve atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edilmesi tekniğinde dokunmuştur. Dokunan eserin bir kenarında H. 1923 tarihli kitabe yer almaktadır. Yörede ‘çarklı kilim’ olarak bilinmektedir. Saçakların bir tarafı bükülmüş diğer kısmı ise bağlanarak temizlenmiştir. Bazı kısımlarında yırtıkları mevcuttur.
Kaynak kişi
Adı : Gündüz
Soyadı : ATABEK
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Memur - Esnaf Öğrenim Durumu : Lise Mezunu
Fotoğraf No: 24 Örnek 7’nin genel görünüşü
Fotoğraf No: 25 Örnek 7’nin detay görünüşü
Fotoğraf No: 26 Örnek 7’nin detay görünüşü
Örnek No : 8 Fotoğraf No : 28 - 32 İnceleme Tarihi : 24.05.2011
İlgili Koleksiyon : Fikriye Hatipoğlu Keskin
Koleksiyonun Adresi : Köprübaşı mah. Cumhuriyet cad. No:56 Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanılmıyor.
Tarihlendirme : 1936
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir. Dokuyan Kişi : Feride Keskin
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Fikriye Hatipoğlu Keskin Boyutları : En: 175 cm. Boy: 383 cm.
Saçak Uzunluğu: 7 cm.
Kullanılan Malzeme : Çözgüsü keçi kılı ve yün, atkısı yündür.
Kullanılan Renkler : Kahverengi, kırmızı, beyaz, sarı, turuncu (narıncı), siyah, mor (güvezi), pembe.
Kullanılan Motifler :Kelpet motifi (bukağı), eşkenar dörtgen, çengel motifi (koçboynuzu), S motifi (çengel), göz motifi, nuska motifi (muska), kurtağzı motifi, üçayak motifi (saç bağı), taraklı motifi (tarak), yılan motifi, piyade motifi (yıldız), kuş motifi, çaydanlık (ibrik motifi), küpe motifi, pencere motifi (göz).
Kullanılan Teknikler :İlikli kilim, iliksiz kilim.
Kompozisyon : Kilimin uzun kenarındaki bordürde kurtağzı motifi, kısa kenarında ise kelpet (bukağı) motifleri düzenli olarak sıralanmakta ve kuşağı taraklı
motifleri (tarak) sınırlamaktadır. Dokuma zemininde boyuna zikzaklar içinde birbirini takip eden eşkenar dörtgenler çengelli çark (koçboynuzu) motifleriyle bezenmiştir. Değişken tekrar eden motiflerle kompozisyon oluşturulmuştur. Ortada dört eşkenar dörtgen içinde çengel motifleri (koçboynuzu), göz motifi ve nuska motifi (muska) bulunmaktadır. Zeminde düzensiz olarak S motifi (çengel), üçayak motifi (saç bağı), küpe motifi, yılan motifi, ibrik motifi, koçboynuzu motifi (çengel), kuş motifi, kelpet motifi (bukağı), yıldız motifi (piyade), muska motifi (nuska), tarak motifi (taraklı), pencere motifleri (göz) yer almaktadır. İlikli kilim ve iliksiz dikey çizgi olmayan kilim tekniğiyle dokunmuştur. Bir kenarında 936 tarihli kitabe göze çarpmaktadır. Saçaklarında ve zeminde yırtıklar görülmektedir.
Kaynak kişi
Adı :Fikriye
Soyadı :HATİPOĞLU KESKİN
Doğum Yeri ve Yılı :Artvin, 1945 Mesleği :Ev Hanımı Öğrenim Durumu :İlköğretim
Fotoğraf No: 29 Örnek 8’in detay görünüşü
Fotoğraf No: 31 Örnek 8’in detay görünüşü
Örnek No : 9 Fotoğraf No : 33 - 36 İnceleme Tarihi : 25.05.2011 İlgili Koleksiyon : Hafize Turan
Koleksiyonun Adresi : Armutlu mah. Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanımda
Tarihlendirme : 1938
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir. Dokuyan Kişi : Elveda Turan, Necibe Yılmaz Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Hafize Turan Boyutları : En: 145 cm. Boy: 330 cm.
Saçak Uzunluğu: 18 cm. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgüsü yündür.
Kullanılan Renkler : Siyah, beyaz, bordo, kırmızı, pembe, yeşil, narıncı (turuncu), mor (güvezi), eflatun.
Kullanılan Motifler : Tuba ağacı (hayat ağacı), çengelli çark motifi (koçboynuzu), sandıklı motifi, S motifi (çengel), kurtağzı motifi, terazi motifi, kilim yaprağı motifi (yıldız), sekiz parmak motifi (bukağı), pisikdoti motifi (pıtrak).
Kullanılan Teknikler :İlikli kilim, iliksiz kilim, atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edilmesi.
Kompozisyon : Zemin bir bordür ve iki göbekten oluşmaktadır. Siyah zemin üzerinde kısa kenarda kurtağzı motifleri, uzun kenarda ise sekiz parmak motifleri
(bukağı) ortasında S motifleri (çengel) sıralanmıştır. Zeminde iki eşkenar dörtgen çengelli çark motifleri (koçboynuzu) ile çevrelenmiştir. Dörtgenler içinde kilim yaprağı motifleri (yıldız) ve sandıklı motifi, içinde terazi motifleri bulunmaktadır. Kırmızı zemin üzerinde enine bir tarafında pisikdoti motifleri (pıtrak) içinde koçboynuzu motifleri ve tuba ağacı (hayat ağacı) görülmektedir. İlikli kilim, iliksiz dikey çizgi olmayan kilim ve atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edilmesi tekniğinde dokunmuştur. Saçakları bağlanarak temizlenmiştir. Bazı yerlerinde yırtıkları vardır.
Kaynak kişi
Adı :Hafize
Soyadı :TURAN
Doğum Yeri ve Yılı :Artvin, 1951 Mesleği :Çiftçi Öğrenim Durumu :İlköğretim
Fotoğraf No: 34 Örnek 9’un detay görünüşü
Örnek No : 10 Fotoğraf No : 37
İnceleme Tarihi : 24.05.2011 İlgili Koleksiyon : Fehminaz Yılmaz
Koleksiyonun Adresi : Okullar cad. Yüzyıl sok. No: 12 Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanımda
Tarihlendirme : 1942
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir. Dokuyan Kişi : Hafiye Yılmaz
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Fehminaz Yılmaz Boyutları : En: 113 cm. Boy: 335 cm.
Saçak Uzunluğu: 20 cm.
Kullanılan Malzeme : Çözgüsü keçi kılı ve yün, atkısı yündür.
Kullanılan Renkler : Kırmızı, narıncı (turuncu), siyah, yeşil, krem, mavi, pembe. Kullanılan Motifler : Purne motifi (stilize çiçek), kilim yaprağı motifi (yıldız), parmaklı motifi (yıldız), armut nakışı motifi (koçboynuzu) , gibilo motifi (suyolu), hamaylı (aşk ve birleşim), çengel motifi (koçboynuzu), yaprak motifi (pıtrak) .
Kullanılan Teknikler :İlikli kilim, iliksiz kilim, atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edilmesi.
Kompozisyon : Dokuma bir kuşak ve altı göbekten oluşmaktadır. Siyah uzun ve kısa kenarında yörede purne motifleri denilen stilize çiçek motifleri yer almaktadır. Zeminde altı adet sekizgen göbek gibilo motifiyle (suyolu) çevrelenmiştir. Turuncu, krem, altıgenler içinde armut nakışı motifi (koçboynuzu), yaprak motifi (pıtrak) ,
hamaylı motifi (aşk ve birleşim) bulunmaktadır. Kırmızı zemin üzerinde parmaklı motifleri (yıldız), kilim yaprağı motifi (yıldız), hamaylı motifleri (aşk ve birleşim) serbest olarak yer almaktadır. İlikli kilim, iliksiz kilim ve atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edilmesi tekniğinde dokunmuştur. Saçakları bağlanarak temizlenen dokumanın bazı kısımlarında yırtıklar görülmektedir.
Kaynak kişi
Adı : Fehminaz
Soyadı : YILMAZ
Doğum Yeri ve Yılı : Artvin
Mesleği : Ev Hanımı
Öğrenim Durumu : İlköğretim
Fotoğraf No: 37 Örnek 10’un genel görünüşü
Fotoğraf No: 38 Örnek 10’un detay görünüşü
Örnek No : 11 Fotoğraf No : 40 - 42 İnceleme Tarihi : 26.05.2011 İlgili Koleksiyon : Ayser Yıldız
Koleksiyonun Adresi : Fatih mah. Fatih kop. B / 1 Şavşat Koleksiyondaki Yeri : Kullanımda
Tarihlendirme : 1945
Onarım Görüp Görmediği : Onarım görmemiştir, sağlamdır. Dokuyan Kişi : Rafiye Yıldız, Günnur Yıldız
Ayrıntılı Tanım :
Tür-Cins : Yer yaygısı Kaynak Kişi : Ali Naci Yıldız Boyutları : En: 131 cm. Boy: 349 cm.
Saçak Uzunluğu: 4 cm bağlı, 18 cm. bağlı. Kullanılan Malzeme : Atkısı ve çözgü yündür.
Kullanılan Renkler :Siyah, yeşil, kırmızı, narıncı (turuncu), sarı, güvezi (mor), eflatun.
Kullanılan Motifler : Çengelli çark motifi (koçboynuzu), karanfil motifi (stilize çiçek), purne motifi (stilize çiçek), kilim yaprağı motifi (pıtrak), şekerpare motifi (göz), hırgalat motifi (göz), pisikdoti motifi (pıtrak), sekiz parmak motifi (bukağı), S motifi (çengel), akrep motifi, suyolu motifi.
Kullanılan Teknikler :İlikli kilim, iliksiz kilim, atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin yok edilmesi, zili-sarma (cicim) tekniği.
Kompozisyon : Zemin bir kuşak ve dört göbekten oluşmuştur. Kenar kuşakta sekiz parmak motifleri (bukağı) ve S motifleri (çengel) sıralanmaktadır. Siyah, beyaz ve turuncu renkte suyolu motifi ile kuşak oluşturulmuştur. Siyah zemin üzerine dört adet eşkenar dörtgen göbeklerin kenarları çengelli çark motifleri (koçboynuzu) ile çevrelenmektedir. Göbekler (çengelli çark) içinde karanfil motifleri (stilize çiçek) ve S motifleri (çengel) yer almaktadır. Boşluklarda ise hırgalat motifi (göz), pisikdoti motifi (pıtrak), purne motifleri (stilize çiçek), S motifi (çengel), akrep motifi, sekiz parmak motifi (bukağı), çengel motifi (koçboynuzu), kilim yaprağı motifleri (yıldız) ve zili- sarma tekniğinde (cicim) şekerpare motifi (göz), görülmektedir. İlikli kilim, iliksiz dikey çizgi olmayan kilim tekniği ve atkıların aynı çözgüden geri dönmesiyle iliklerin