Çalışmamız 2015-2016 tarihinde Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde doğan 180 bebeğin göbek kordonundan alınan kanlar çalışıldı. Çalışmamız prospektif bir çalışma olup Dicle üniversitesi araştırma projeleri koordinatörlüğünce (DÜBAP ) desteklenmiştir. Çalışmaya katılan tüm bebeklerin ailelerinden yazılı izin alındı ve çalışma Dicle Üniversitesi etik kurul 60 no’lu sayı 13.03.2017 tarihli onayı alınmıştır.
Çalışmadan dışlama kriterleri;
Çalışmaya katılmayı kabul etmeyen anneler, ölü doğum, 22 haftanın altında doğumlar (abortus kabul edilecek) çalışma dışı kabul edildi. Prospektif bir çalışmadır.
Dicle Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğine alınan hastaların doğumu veya sezaryeni yapan hekim tarafından kordon kanı alındı. Tüm kanlar 4000 devirde 10 dakika santrifüj edildi ve elde edilen serumlar ependorf tüplere alınarak testler çalışna kadar -200 ᵒC’de saklandı. Elde edilen 180 adet kan örneklerinde NGAL çalışıldı. Serum NGAL düzeyleri ticari kit kullanılarak kantitatif Sandwich immunassay yöntemi ile ölçüldü (SunRed Biotechnology Company, Shanghai, China).
Bebeklerin gestasyon yaşı Dubowitz ve Ballard sınıflamasına göre yapıldı. Gestasyon yaşı 37 haftadan kısa olanlar prematüre, 37-42 hafta arasındakiler term, 42 haftadan uzun olanlar postterm olarak sınıflandırıldı. Çalışmamızda 42 hafta üstü bebek yoktu. Çalışmamızda bebekleri gebelik haftasına göre 28 hafta ve altı, 28-32 hafta, 32-37 hafta, 37 hafta ve üzeri olarak sınıflandırıldı. Doğum kilosuna göre 1500 gram altında olanlar çok düşük doğum ağırlıklı (ÇDDA), 1501-2000 gram arasındakiler ise düşük doğum ağırlıklı (DDA) yenidoğan kabul edildi. Doğum kilosuna göre bebekler <750 gram, 750-1200 gr, 1200-1800 gr, 1800-2500 gr, 2500 gr. ve üzeri olarak sınıflandırıldı.
3.1 İstatiksel Analiz
Araştırma verilerimizin istatistiksel değerlendirmesinde IBM SPSS 21.0 for windows istatistik paket programı kullanıldı. Ölçümsel değişkenler ortalama ± standart sapma (SD) ile, kategorik değişkenler sayı ve yüzde (%) ile sunuldu. Verilerin normal dağılıma uyup uymadığına bakıldı. Normal dağılım gösteren; İki seçenekli gruplamaların karşılaştırılmasında Bağımlı ve/veya Bağımsız t testleri uygulandı. Normal Dağılım göstermeyen İki seçenekli gruplamaların karşılaştırılmasında ise Mann Whitney U Testi ve/veya Wilcoxon testi uygulandı. Normal dağılım gösteren; ikiden çok seçenekli gruplamalarda ortalama karşılaştırmasında ise tek yönlü varyans analizi kullanıldı. Normal dağılım göstermeyen; ikiden çok seçenekli gruplamaların karşılaştırmasında Kruskal Wallis H Testi ve/veya Friedman Testi kullanıldı. Ölçüm verileri ortalama ve standart sapma şeklinde ifade edildi. Hipotezler çift yönlü alınıp, p≤0.05 ise istatistiksel olarak anlamlı, p≤0.01 ileri düzeyde anlamlı, p≤0.001 çok ileri düzeyde anlamlı sonuç kabul edildi.
4 BULGULAR
Toplam 180 bebek çalışmaya alındı. Bebeklerin %58,9’u erkek, %41,1’i kız olduğu saptandı, %96,7’si sezayen (C/S), %3,3’ü NSVY ile doğum yaptığı görüldü, Çalışmaya alınan bebeklerin çoğunun normal doğum kilosunda 2500 (%74,4) gr ve üzerinde olduğu, %60’ı 37 hafta ve üzeri, %26,1’i ise 32-37 hafta arasında doğduklları saptandı. Çalışmaya alınan bebeklerin demografik özellikleri tablo 6’da gösterilmiştir.
Tablo 6: Bebeklerin demografik özellikleri
n %
Doğum şekli NSVY 6 %3,3
C/S 174 %96,7
Cinsiyet Erkek 106 58,9
Kız 74 41,1
Doğum kilosu (gram)
<750 gr ve altı 2 1,1
750-1200 gr arası 5 2,8
1200-1800 gr arası 9 5
1800-2500 gr arası 30 16,7
2500 gr ve üzeri 134 74,4
Gebelik yaşı (hafta)
28 hafta ve altı 5 2,8
28-32 hafta arası 20 11,1
32-37 hafta arası 47 26,1
37 hafta ve üzeri 108 60
NSVY: Normal spontan vajinal yol, C/S: Sezayen
Çalışmamızda bebeklerin %40’nın prematür (<37 hafta), %60’nında term (≥37 hafta) olduğu saptandı ve tablo 7’de gösterilmiştir.
Tablo 7: Bebeklerin prematür, term oranları
Bebeklerin demografik özellikleri n %
Prematürite 72 40
Term 108 60
Çalışmaya alınan bebeklerin postnatal dönemde en sık görülen hastalığının (%15,6) RDS olduğu, diğer hastalıklar sıklık sırasına göre %4,4 NTD, %4,4 Makat geliş, %3,3 KKH, %2,2 kan uygunsuzluğu ve %70,1’ininde diğer tanılar aldığı görüldü. Çalışmaya alınan bebeklerin postnatal dönemde görülen hastalık oranları ve yüzdeleri tablo 8’de gösterilmiştir.
Tablo 8: Bebeklerin postnatal dönemde hastalık ve oranları
Olan Olmayan
RDS 28 15,6 152 84,4 NTD 8 4,4 172 95,6 Rh uygunsuzluğu 4 2,2 176 97,8 ABO uygunsuzluğu 3 1,7 177 98,3 DAB 5 2,8 175 97,2 İUGR 5 2,8 175 97,2 Renal patoloji 1 0,6 179 99,4 Trombositopeni 3 1,7 177 98,3 MAS 2 1,1 178 98,9 VSD 3 1,7 177 98,3 ASD 3 1,7 177 98,3 Diğer KKH 6 3,3 174 96,7 Makat geliş 8 4,4 172 95,6 Gelişimsel GİS anomalileri 3 1,7 177 98,3 Çoğul gebelik 7 3,9 173 96,1
RDS: Respiratuar distres sendromu, NTD: Nöral tüp defekti, KKH: Konjenital kalp hastalığı, ASD:
Atrial septal defekt, VSD: Ventriküler septal defekt, MAS: Mekonyum aspirasyon sendromu, DAB: Diyabetik anne bebekleri, İUGR: inrauterin gelişme geriliği
Çalışmaya alınan bebeklerin prenatal dönemde maternal hastalıklarının en sık %8,9’unun oligohidramnios olduğu ve tanılar arasında sıklık sırasına göre %6,1 GDM, %6,1 hipertansiyon ve %78,9 oranında da diğer tanılar olduğu saptandı. Çalışmaya alınan bebeklerin annelerinin %39,4’ünün sağlıklı olduğu ve herhangi bir tanı almadığı saptandı. Çalışmaya alınan 180 bebeğin prenatal dönemde annelerinin tanıları ve oranları tablo 9’da gösterilmiştir.
Tablo 9: Çalışmaya alınan bebeklerin annelerinin hastalıkları ve sağlıklı annelerin oranları Olan Olmayan n % n % Hipertansiyon 11 6,1 169 93,9 HELLP 4 2,2 176 97,8 GDM 11 6,1 169 93,9 Oligohidramnios 16 8,9 164 91,1 Polihidroamnios 5 2,8 175 97,2 Anhidroamnios 6 3,3 174 96,7 Erken membran rüptürü 6 3,3 174 96,7 Nefrolitiazis 4 2,2 176 97,8 Renal ektazi 1 0,6 179 99,4 Kalp hastalığı 2 1,1 178 98,9 Hepatit B 3 1,7 177 98,3 Ventriküloperitoneal Şant 1 0,6 179 99,4
Diğer anne tanılar 36 20 144 80
Sağlıklı Hasta Sağlıklı anne 71 39,4 109 60,6
GDM: gestasyonel diyabetes mellitus, HELLP: Hemoliz, yükselmiş karaciğer enzimleri, düşük
trombosit sayısı
Postnatal dönemde RDS tanısı alan bebeklerin %96,4’ü C/S, %3,6’sı NSVY ile, NTD’lerin %100’ü C/S, KKH’ların %92,3’ü CS, %7,7’si NSVY ile doğdukları görüldü. Bebeklerin doğum şekline göre hastalıkların görülme sıklıkları tablo 10’da görülmektedir.
Tablo 10: Doğum şekline göre postnatal hastalıkların görülme oranları NSVY C/S Toplam n % n % RDS 1 3,6 27 96,4 28 NTD 0 0 8 100 8 KKH 1 7,7 12 92,3 13 Rh uygunsuzluğu 0 0 4 100 4 ABO uygunsuzluğu 0 0 3 100 3 DAB 0 0 5 100 5 İUGR 0 0 5 100 5 Renal patoloji 0 0 1 100 1 Trombositopeni 0 0 3 100 3 MAS 0 0 2 100 2 VSD 1 33,3 2 66,7 3 ASD 0 0 3 100 3 KKH 0 0 6 100 6 Makat geliş 0 0 8 100 8 Gelişimsel GİS anomalileri 0 0 3 100 3 Çoğul gebelik 0 0 7 100 7
Çalışmamızda RDS tanısı alan bebeklerin tamamının 37 haftanın altında olduğu ve çoğunun 28-32 hafta arasında %53,6 oranında prematüre bebeklerde olduğu görüldü. RDS ile Doğum haftaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Gelişimsel GİS anomalisi tanısı alan bebeklerin %66,7’sinin 37 hafta ve üzeri (term), %33,3’ünün de 28 hafta ve altında olduğu görüldü. Gelişimsel GİS anomalisi ile doğum haftaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Çalışmamızda diğer tanılar alan bebeklerin gebelik haftasına göre gruplar arasında karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı görüldü. Çalışmaya alınan bebeklerin gebelik haftasına göre postnatal dönemde hastalıkların görülme sıklıkları tablo 11’de gösterilmiştir.
Tablo 11: Bebeklerin gebelik haftasına göre postnatal hastalıkların sıklığı
28 hafta ve altı
28-32 hafta 32-37 hafta 37 hafta ve üzeri p n % N % n % n % RDS 5 17,9 15 53,6 8 28,6 0 0 0,000 NTD 0 0 0 0 1 12,5 7 87,5 0,422 Rh uygunsuzluğu 0 0 0 0 1 25 3 75 0,868 ABO uygunsuzluğu 0 0 0 0 1 33,3 2 66,7 0,917 DAB 0 0 0 0 3 60 2 40 0,345 İUGR 0 0 1 20 1 20 3 60 0,901 Renal patoloji 0 0 0 0 0 0 1 100 0,880 Trombositopeni 0 0 0 0 1 33,3 2 66,7 0,917 MAS 0 0 1 50 0 0 1 50 0,338 VSD 0 0 1 33,3 0 0 2 66,7 0,520 ASD 0 0 1 33,3 1 33,3 1 33,3 0,601 KKH 0 0 2 33,3 1 16,7 3 50 0,355 Makat geliş 1 12,5 1 12,5 0 0 6 75 0,147 Gelişimsel GİS anomalileri 1 33,3 0 0 0 0 2 66,7 0,010 Çoğul gebelik 0 0 2 28,6 3 42,9 2 28,6 0,242
Çalışmaya alınan bebeklerin Apgar skorları ile doğum haftaları arasındaki ilişki incelendiğinde; Apgar 1.dk 5 ve altında skor alan bebeklerin en sık (%37,5) 37 hafta ve üzerinde olduğu, doğum haftaları ile Apgar 1.dk 5 ve altında skoru alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Apgar 5.dk 5-7 arasında skor alan bebeklerin en sık (%36) 37 hafta ve üzerinde olduğu, doğum haftaları ile Apgar 5.dk 5-7 arasında skor alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı.
Çalışmaya alınan bebeklerin Apgar skorları ile doğum ağırlıkları arasındaki ilişki incelendiğinde; Apgar 1.dk 5 ve altında skor alan bebeklerin en sık (%45,8) 2500 gr ve üzerinde olduğu, doğum ağırlıkları ile Apgar 1.dk 5 ve altında skoru alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Apgar 5.dk 5-7 arasında skor alan bebeklerin en sık (%52) 2500 gr ve üzerinde olduğu, doğum ağırlıkları ile Apgar 5.dk 5-7 arasında skor alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Apgar 5.dk 7 ve üzeri skor alan bebeklerin en sık (%82,9) 2500 gr ve üzerinde olduğu, doğum ağırlıkları ile Apgar 5.dk 7 ve üzeri skor alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı.
Çalışmaya alınan bebeklerin Apgar skorları ile doğumları arasındaki ilişki incelendiğinde; Apgar 1.dk 5 ve altında skor alan bebeklerin en sık (%62,5) preterm olduğu, doğumlar ile Apgar 1.dk 5 ve altında skoru alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Apgar 5.dk 5-7 arasında skor alan bebeklerin en sık (%60) preterm olduğu, doğumlar ile Apgar 5.dk 5-7 arasında skor alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Apgar 5.dk 7 ve üzeri skor alan bebeklerin en sık (%67,4) term olduğu, doğumlar ile Apgar 5.dk 7 ve üzeri skor alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı.
Çalışmamızda RDS tanısı alan bebeklerin doğum ağırlığına göre en çok 1800-2500 gr arası %39,3 oranındaydı. Doğum ağırlıkları ile RDS tanısı alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Bebeklerin doğum ağırlıklarına göre İUGR tanısı alanların %80’inin 1800-2500 gr. arasında olduğu, doğum ağırlıkları ile İUGR tanısı alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Bebeklerin doğum ağırlıklarına göre makat geliş tanısı alanların %62,5’inin 2500 gr. ve üzerinde olduğu, doğum ağırlıkları ile makat geliş tanısı alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Bebeklerin doğum ağırlıklarına göre gelişimsel GİS anomali tanısı alanların %66,7’sinin 2500 gr. ve üzerinde olduğu, doğum ağırlıkları ile gelişimsel GİS anomali tanısı alanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Bebeklerin doğum ağırlıklarına göre çoğul gebelik tanısı alanların %57,1’sinin 1800-2500 gr. arasında olduğu, doğum ağırlıkları ile çoğul gebelik tanısı alanlar arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir fark olduğu saptandı. Çalışmaya alınan bebeklerine ağırlığına göre postnatal dönemdeki hastalıklarına göre sıklıkları tablo 12’de gösterilmiştir.
Tablo 12: Bebeklerin ağırlığına göre hastalıkların oranları
<750 750-1200 1200-1800 1800-2500 2500 ve üzeri p n % n % N % n % n % RDS 2 7,1 5 17,9 7 25 11 39,3 3 10,7 0,000 NTD 0 0 0 0 0 0 1 12,5 7 87,5 0,906 Rh uygunsuzluğu 0 0 0 0 0 0 0 0 4 100 0,843 ABO uygunsuzluğu 0 0 0 0 0 0 1 33,3 2 66,7 0,938 DAB 0 0 0 0 0 0 2 40 3 60 0,684 İUGR 0 0 0 0 0 0 4 80 1 20 0,005 Renal patoloji 0 0 0 0 0 0 0 0 1 100 0,987 Trombositopeni 0 0 0 0 0 0 0 0 3 100 0,903 MAS 0 0 0 0 1 50 0 0 1 50 0,67 VSD 0 0 0 0 1 33,3 0 0 2 66,7 0,235 ASD 0 0 0 0 1 33,3 0 0 2 66,7 0,235 KKH 0 0 1 16,7 0 0 2 33,3 3 50 0,183 Makat geliş 0 0 1 12,5 2 25 0 0 5 62,5 0,024 Gelişimsel GİS anomalileri 1 33,3 0 0 0 0 0 0 2 66,7 0,000 Çoğul gebelik 0 0 0 0 1 14,3 4 57,1 2 28,6 0,029
Çalışmamızda RDS tanısı alan bebeklerin %64,3’ünün erkek, %35,7’sinin de kız olduğu, RDS tanısı ile cinsiyet arasında istatistiksel olarank anlamlı bir fark olmadığı saptandı. NTD tanısı alanların %37,5’i erkek, %62,5’i kız, Rh uygunsuzluğu tanısı alanların %50’si erkek, %50’si kız, ABO uygunsuzluğu tanısı alanların %33,3’ü erkek, %66,7’si kız, olduğu görüldü. Çalışmamıza dahil edilen bebeklerin hastalıkları ile cinsiyetleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Çalışmaya alınan bebeklerin postnatal dönemde görülen hastalıklarının cinsiyete göre dağılımı tablo 13’de gösterilmiştir.
Tablo 13: Bebeklerin cinsiyetine göre hastalık dağılımları Erkek Kız p N % n % RDS 18 64,3 10 35,7 0,677 Nöral Tüp Defekti 3 37,5 5 62,5 0,276 Rh uygunsuzluğu 2 50 2 50 - ABO uygunsuzluğu 1 33,3 2 66,7 0,569 DAB 3 60 2 40 - İUGR 4 80 1 20 0,650 Renal patoloji 0 0 1 100 0,411 Trombositopeni 2 66,7 1 33,3 - MAS 1 50 1 50 - VSD 0 0 3 100 0,068 ASD 2 66,7 1 33,3 -
Konjenital kalp hastalığı 5 83,3 1 16,7 0,403
Makat geliş 5 62,5 2 37,5 -
Gelişimsel GİS anomalileri 2 66,7 1 33,3 -
Çoğul gebelik 6 85,7 1 14,3 0,242
Diğer tanılar 5 55,6 4 44,4 -
Çalışmamıza dahil edilen erkek bebeklerde NGAL ortalaması 1283,99 ng/mL, ve kız olanlarda ise NGAL ortalaması 1306,52 ng/mL olduğu, NGAL ve cinsiyet arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Doğum şekilleri ve NGAL arasındaki ilişki incelendiğinde; normal doğum yapanların NGAL ortalaması 1345,77 ng/mL, sezaryan doğum yapılanların NGAL ortalaması 1291,44 ng/mL olduğu, doğum şekilleri ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Doğum kiloları ve NGAL arasındaki ilişki incelendiğinde; NGAL’in doğum kilosuna göre ortalaması; <750 gr. olanlarda 509,39 ng/mL, 750- 1200 gr. arasında olanlarda 1342,53 ng/mL, 1200-1800 gr. arasında olanların 1362,35 ng/mL, 1800-2500 gr. arasında olanlar 1657,33 ng/mL, 2500 gr. ve üzeri olanalarda ise 1216,96 ng/mL olduğu, doğum kiloları ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Gebelik haftası ve NGAL arasındaki ilişki incelendiğinde; NGAL’in gebelik haftasına göre ortalaması; 28 hafta ve altı olanlar 1151,96 ng/mL, 28-32 hafta arasında olanlar 1348,89 ng/mL, 32-37 hafta arasında olanlar 1360,55 ng/mL, 37 hafta ve üzeri olanlarda ise 1260,20 ng/mL olduğu, doğum haftaları ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Çalışmaya alınan bebeklerin demografik özelliklerine göre NGAL değerleri tablo 14’de belirtilmiştir.
Bebeklerin demografik özellikleri
NGAL (ng/mL)
p n % Ort±SS
Doğum şekli NSVY 6 3,3 1345,77±1740,08 0,931
C/S 174 96,7 1291,44±1496,46
Cinsiyet Erkek 106 58,9 1283,99±1405,72 0,921
Kız 74 41,1 1306,52±1634,65
Doğum kilosu (gram)
<750 2 1,1 509,38±189,08 0,616 750-1200 5 2,8 1342,53±1512,00 1200-1800 gr arası 9 5 1362,35±1836,77 1800-2500 gr arası 30 16,7 1657,33±1884,25 2500 gr ve üzeri 134 74,4 1216,96±1391,15
Gebelik yaşı (hafta)
28 hafta ve altı 5 2,8 1151,96±1579,12
0,975 28-32 hafta arası 20 11,1 1348,89±1395,73
32-37 hafta arası 47 26,1 1360,55±1687,65 37 hafta ve üzeri 108 60 1260,20±1447,10
Çalışmamızda maternal preeklampsi olan 31 hastanın kordon kanında bakılan NGAL değerinin ortalaması 1635,97 ng/mL, eklampsi olamayanların ise 1221,94 ng/mL idi. Preeklampsi ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Plasenta previa olan 27 annenin ise NGAL değerinin ortalaması 882,43 ng/mL, olmayanları ise 1365,75 ng/mL idi. Plasenta previa ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. GDM olan 11 annenin NGAL değerinin ortalaması 1289,74 ng/mL, olmayanların ise 1293,48 ng/mL idi. GDM ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Oligohidroamnios olan 16 annenin NGAL değerinin ortalaması 1470,87 ng/mL, olmayanların ise 1275,92 ng/mL idi. Oligohidroamnios ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Erken membran rüptürü tanısı alan 6 annenin NGAL değerinin ortalaması 2594,19 ng/mL, alamayanların ise 1248,39 ng/mL idi. Erken membran rüptürü ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Çalışmaya alınan 180 bebeğin maternal hastalıkları ve sağlık olan annelerin ile kordon kanında bakılan NGAL değerleri tablo 15’de gösterilmiştir.
Tablo 15: Maternal hastalıkların ve sağlık annelerin NGAL değerlerinin ortalaması ve standart sapması NGAL (ng/mL) n % Olan Olmayan p Ort±SS Ort±SS Hipertansiyon 11 6,1 1056,62±891,19 1308,65±1531,36 0,591 Preeklampsi 31 17,2 1635,97±1856,55 1221,94±1411,26 0,163 HELLP 4 2,2 1322,06±1523,55 1292,59±1503,52 0,969
Plasenta previa 27 15 882,43±759,34 1365,75±1585,74 0,123 GDM 11 6,1 1289,74±1133,50 1293,48±1523,07 0,994 Oligohidramnios 16 8,9 1470,87±1496,03 1275,92±1503,45 0,621 Polihidroamnios 5 2,8 506,26±119,33 1315,73±1514,91 0,235 Anhidroamnios 6 3,3 1706,05±2589,66 1279,01±1458,44 0,494 Erken membran rüptürü 6 3,3 2594,19±2037,13 1248,39±1465,03 0,034 Hipotiroidi 4 2,2 801,94±375,49 1304,41±1514,04 0,509 Trombositopeni 4 2,2 1134,94±1139,88 1296,85±1509,15 0,832 Nefrolitiazis 4 2,2 1224,54±1024,30 1294,81±1510,72 0,926 Renal ektazi 1 0,6 495,46±- 1297,71±1502,67 0,595 Kalp hastalığı 2 1,1 531,01±299,03 1301,81±1505,74 0,471 Hepatit B 3 1,7 726,58±416,31 1302,85±1509,89 0,511 Ventriküloperitoneal Şant 1 0,6 1592,64±- 1291,58±1503,70 0,842 Koryoamniyonit 2 1,1 3100,19±3320,83 1272,95±1474,71 0,087 Splenektomi 3 1,7 605,39±128,86 1304,91±1509,61 0,425
Diğer anne tanılar 36 20 1139,14±1233,31 1331,78±1560,57 0,492
RDS tanısı alan 28 bebeğin NGAL ortalaması 1083,36 ng/mL, RDS tanısı almayanları 1331,92 ng/mL olduğu, RDS ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. MAS tanısı alan 2 bebeğin NGAL ortalaması 762,97 ng/mL, MAS tanısı almayanların 1299,21 ng/mL olduğu, MAS ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. VSD tanısı alan 3 bebeğin NGAL ortalaması 598,45 ng/mL, VSD tanısı almayanların 1305,03 ng/mL olduğu, VSD ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. ABO uygunsuzluğu tanısı alan 3 bebeğin NGAL ortalaması 3013,76 ng/mL, ABO uygunsuzluğu tanısı almayanların 1264,09 ng/mL olduğu, ABO uygunsuzluğu ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı. Makat geliş tanısı alan 8 bebeğin NGAL ortalaması 411,81 ng/mL, Makat geliş tanısı almayanların 1334,25 ng/mL olduğu, Makat geliş ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptandı (Tablo 16)
Gebelik haftası ve NGAL arasındaki ilişki incelendiğinde; NGAL’in gebelik haftasına göre ortalaması; 28 hafta ve altı olanlar 1151,96 ng/mL, 28-32 hafta arasında olanlar 1348,89 ng/mL, 32-37 hafta arasında olanlar 1360,55 ng/mL, 37 hafta ve üzeri olanlarda ise 1260,20 ng/mL olduğu, doğum haftaları ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı (Tablo 17).
Doğum kiloları ve NGAL arasındaki ilişki incelendiğinde; NGAL’in doğum kilosuna göre ortalaması; <750 gr. olanlarda 509,39 ng/mL, 750-1200 gr. arasında olanlarda 1342,53 ng/mL, 1200-1800 gr. arasında olanların 1362,35 ng/mL, 1800-
2500 gr. arasında olanlar 1657,33 ng/mL, 2500 gr. ve üzeri olanalarda ise 1216,96 ng/mL olduğu, doğum kiloları ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı (Tablo 18).
Çalışmamızda Apgar skorları ile NGAL arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı. Çalışmaya alınan bebeklerin apgar skorlarına göre dağılımı tablo 19’da gösterilmiştir.
Tablo 16: Bebek tanılarının ortalamalara göre dağılımı NGAL (ng/mL) Olan Olmayan Ort±SS Ort±SS p Preterm 1311,95±1560,36 1280,79±1465,05 0,892 Term 1280,79±1465,05 1311,95±1560,36 0,892
Term- Herhangi bir problemi olan 1659,17±1918,02 1228,68±1411,11 0,170
Term- Herhangi bir problemi olmayan 1177,76±1276,76 1383,59±1653,91 0,362
İri Bebek 4000 gr üstü 1205,85±749,97 630,50±370,03 0,907 RDS 1083,36±1171,19 1331,92±1552,76 0,422 Nöral Tüp Defekti 1050,91±1567,15 1304,52±1500,26 0,641 Rh uygunsuzluğu 727,58±618,33 1306,11±1512,07 0,447 ABO uygunsuzluğu 3013,76±2570,63 1264,09±1470,01 0,045 İUGR 1913,46±2833,54 1275,53±1455,22 0,350 Renal patoloji 584,97±-. 1297,21±1502,93 - Trombositopeni 607,64±129,42 1304,87±1509,63 0,426 MAS 762,97±15,50 1299,21±1507,05 0,000 VSD 598,45±130,01 1305,03±1509,56 0,000 ASD 1683,79±1837,32 1286,63±1498,77 0,650
Konjenital kalp hastalığı (diğer) 1468,02±1184,73 1287,23±1511,73 0,772
Makat geliş 411,81±177,45 1334,25±1521,47 0,000 Çoğul gebelik 924,89±583,49 1308,16±1524,10 0,442
Tablo 17: Bebeklerin doğum ağırlıkları ile NGAL arasındaki ilişkiye göre dağılım
NGAL (ng/mL) n Ort±SS p 28 hafta ve altı 5 1151,97±1579,13 0,975 28-32 hafta arası 20 1348,89±1395,74 32-37 hafta arası 47 1360,55±1687,65 37 hafta ve üzeri 108 1293,25±1447,10
Tablo 18: Bebeklerin doğum haftalarına ile NGAL arasındaki ilişkiye göre dağılım
NGAL (ng/mL) N Ort±SS p 750 gr ve altı 2 509,39±189,08 750-1200 gr arası 5 1342,53±1512,01 1200-1800 gr arası 9 1362,36±1836,78 0,616 1800-2500 gr arası 30 1657,33±1884,26 2500 gr ve üzeri 134 1216,96±1391,15
Tablo 19: Bebeklerin Apgar skorları ile NGAL arasındaki ilişkiye göre dağılım NGAL (ng/mL) Ort± SS Ort± SS p Olan Olmayan Apgar (1.dk) <5 1608,03±1744,42 1244,83±1458,76 0,271 Apgar (1.dk) 5-7 1228,68±1473,83 1361,05±1538,45 0,562 Apgar (1.dk) 7> 1269,98±1431,04 1302,71±1532,04 0,895 Apgar (5.dk) <5 - 1293,25±1499,66 - Apgar (5.dk) 5-7 1327,73±1537,66 1279,99±1490,62 0,849 Apgar (5.dk) 7> 1278,27±1496,30 1331,14±1522,40 0,832
5 TARTIŞMA
Son zamanlarda yapılan birçok çalışmada, özellikle akut böbrek hasarında, erken, tanısal bir biyobelirteç olma özelliği ile önemini kanıtlamış monomerik yapıda bir protein olan nötrofil jelatinaz ilişkili lipokalin (NGAL Neutrophil gelatinase assosiated lipocalin) [ CITATION Mor3 \l 1055 \m Mis \m Nic], ilk olarak nötrofillerin jelatinazına bağlı bir protein olarak belirlenmiştir[ CITATION Kje \l 1055 ].
Akut böbrek fonksiyon bozukluğu durumunun son aşaması akut böbrek yetmezliğidir. Yetmezlik tanımlaması kreatinin yüksekliğinden anüri ve replasman tedavisine kadar uzanan geniş bir tanımlamadır. Yetmezlik kavramı hasarlanmanın erken dönemlerini ifade edememektedir. Bu nedenle günümüzde akut böbrek hasarı terimi kullanıma girmiştir [ CITATION Bel4 \l 1055 \m Meh]. Postoperatif böbrek fonksiyon bozukluğuna bağlı komplikasyonlar özellikle kardiyak cerrahi sonrası başlıca mortalite nedenidir [ CITATION Tul1 \l 1055 \m Haa].
Akut böbrek yetmezliği (ABY) riski en yüksek grup yenidoğanlardır [ CITATION Sel3 \l 1055 \m And7]. Maternal kronik hastalıklar ve gebelik veya doğumla ilişkili patoloji, yenidoğanın böbrek fonksiyonu üzerinde olumsuz bir etki meydana getirebilmektedir. Yenidoğanlarda ABY risk faktörleri arasında prematüre doğum, intrauterin hipoksi ve sepsis bağlı hipovolemi yer almaktadır [ CITATION Sel3 \l 1055 \m Cat \m Iac]. Gebe kadınlarda veya yenidoğan dönemi süresince kullanılan non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAID'ler), anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri (ACEI) ve aminoglikozid antibiyotikler de yenidoğanların böbreklerinin gelişimi ve işlevinde zararlı bir etkiye sahiptir [ CITATION Cuz \l 1055 ].
Yenidoğanlarda akut böbrek yetmezliği oranı %6-24'tür [ CITATION And7 \l 1055 ]. Bu rakamların, çoğunlukla ABY'nin oligürik olmayan seyri ve bu yaş grubundaki tanısal güçlükler nedeniyle gerçekte olduğundan daha düşük tahmin edildiği sanılmaktadır. Serum kreatinin seviyesi halen ABY için en önemli tanısal gösterge olmakla birlikte, böbrek yetmezliğini geç gösteren bir belirteçtir [ CITATION Kar7 \l 1055 ]. Serum kreatinini hasardan yalnızca iki gün sonra
ve/veya renal parankimde %50'den daha fazla fonksiyon kaybı olduğunda yükselir. Ayrıca, hayatın ilk 48-72 saatinde bu belirteç maternal kreatinin seviyesini de yansıtmaktadır [ CITATION Gui3 \l 1055 \m Ask].
İyi bir perinatal bakıma rağmen, ABY'ne bağlı ölüm oranı %10-61 aralığında olup, halen yüksektir [ CITATION And7 \l 1055 ]. ABY'nin seyri, çoğunlukla klinik öncesi aşamada olmak üzere hızlı bir tedavinin başlatılmasına bağlıdır. Önceki çalışmalar, NGAL böbrek yetmezliği molekülü 1 (KIM-1) ve interlökin 18 gibi ABY'nin yeni ve erken biyolojik markerlarının yararlılığını ortaya koymaktadır.
Yenidoğan ABY'nde en sık rastlanan patojenik faktör hipovolemi ve hipoksi olduğundan dolayı, en umut verici belirteç olarak NGAL göze çarpmaktadır. Ekspresyonu, Henle ilmeğinin yükselen kolunun kalın kısmında ve toplama kanallarında toksik ajanlara veya iskemiye yanıt olarak artmaktadır [ CITATION Sin2 \l 1055 ].
Artmış NGAL ekspresyonu ile ilişkili olduğu saptanmış olan klinik durumlardaki artış nedeniyle, sonuçların yorumlanmasını ve ölçümlerdeki özgüllüğü etkileyebilecek olası faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir. Şimdiye kadar, intrauterin hipoksi [ CITATION Sar4 \l 1055 \m Pej \m Rag1], sepsis [ CITATION Par8 \l 1055 ] ve bronkopulmoner displazi [CITATION Ino \l 1055 ] görülen yenidoğanlarda ve ekstrakorporeal membran oksijenasyonuyla kalp ameliyatı yapılmış yenidoğanlarda ameliyat sonrasında [ CITATION Kra1 \l 1055 ] serum ve idrar NGAL seviyelerinde artış saptanmıştır. İntrauterin hipoksi bulunan bir grup yenidoğanda, Essajee ve ark. üriner NGAL'ın mortalite ve hipoksik ensefalopatinin