5.1. Hesaplama Notları
5.1.1. Iskonto Oranının Belirlenmesi (Discount Rate)
Iskonto oranı tahmini gelecek HAK BEDELİ gelirlerinin bugünkü değerlere indirgenmesi için kullanılmıştır. Sermayenin maliyeti ve buna bağlı riskler hesaplamanın ana unsurlarıdır.
Iskonto oranının hesaplanmasında aşağıdaki faktörler önemli rol oynamaktadır:
5.1.2. WACC (Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti)
Şirketin gelecekte elde edeceği nakit akımlarının günümüz değerine indirgenmesinde kullanılan oranı ifade etmekte ve şirket değerleme yöntemlerinde ıskonto oranı olarak kullanılmaktadır. Proje ekibimiz sektöre özel “WACC” oranını, firmanın marka gücü endeksini hesaplayarak uyarlamakta ve marka beta faktörünü formüle uyarlayarak marka ıskonto oranını bulmaktadır. Değerlememizde WACC oranı sektörel ayrışmadan dolayı değerleme dışı tutulmuştur.
WACC oranı =
borç finansman oranı x borç maliyeti * (1- vergi oranı) + öz kaynak finansman oranı x öz kaynak maliyeti Marka Iskonto Oranı = borç finansman oranı x borçmaliyeti * (1-vergi oranı) + öz kaynak finansmanoranı x (risksiz getiri oranı + (sektör risk oranı) * Marka Beta Faktörü
2016 2017 2018 2019
15.273.579
25.537.629
35.767.197
45.695.709
GELİR TRENDİ
Net Satışlar
14
Iskonto oranı işletmenin borçlanma maliyeti ile öz sermaye maliyeti toplamının bir fonksiyonudur. Formül incelendiğinde denklemin toplama işlemine kadar olan kısmı; sektörde bulunan karşılaştırılabilir firmaların ortalama borçlanma maliyetinin toplam borçlar/toplam kaynaklar oranı ile çarpımına eşit olacaktır. (1 – T ile çarpımı borçlanma maliyetini vergiden arındırmayı amaçlamaktadır. Başka bir deyişle borçlanma maliyetinin vergi öncesi tutarını formülde yazmamız gerektiğinden bu işlemi yaparız), ikinci kısmı ise öz sermaye maliyetinin öz sermayenin/toplam kaynaklar oranı ile çarpımına eşit olacaktır. Dolayısıyla değerlemesi yapılacak markanın yer aldığı sektörün ortalama Rd: Borçlanma Maliyeti ile Re: Öz Sermaye Maliyetinin hesaplanması gerekmektedir.
5.1.3. Öz sermaye Maliyeti
Bir şirketin öz sermaye maliyeti, şirkete sermaye koyacak yatırımcıların alternatif yatırım fırsatlarını göz önünde bulundurularak bu yatırımdan bekleyecekleri yıllık getiri oranını ifade eder. Proje ekibimiz tarafından sektöre özel özsermaye maliyeti aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Özsermaye Maliyeti (Re) = RisksizGetiri Oranı (Rf) + (Sektörün Beta Katsayısı (β) xPazar Risk Primi (Rm))
5.1.4. 10 yıllık devlet tahvili faizleri (risk - free rate)
Şirketin faaliyet gösterdiği ülkedeki yatırım araçlarından riski en düşük olanı ifade eder.
Genellikle 10 Yıl vadeli Türk Eurobondları’nın vadeye kadar getiri oranları (yield to maturity) kullanılmakta olup, bu oran ülke riskini de içermektedir. Değerlememizde bu oran %3,85 olarak belirlenmiştir.
5.1.5. Genel ekonomi (Pazar) risk oranı (Market Premium)
Pazar riski, ülkedeki en risksiz sermaye piyasası araçlarına yatırım yapıldığında devlet tahvillerine oranla kazanılması öngörülen ekstra kazancı ifade eder. Söz konusu oranın belirlenmesinde finansal veri kaynakları olan Standard and Poor's and Moody's kredi derecelendirme kuruluşlarının yayınladığı Ülke oranı dikkate alınmaktadır.
Değerlememizde bu oran %9,02 olarak belirlenmiştir.
5.1.6. Sektör risk oranı (beta)
Beta faktörü sektöre özel riskler, faaliyet riskleri ve finansal yapı riskini kapsar, kısaca iş riskini ifade eder. Sektördeki benzer şirketlerin ortalaması esas alınarak belirlenir, bu şirketlere ait hisse senedi değerlerindeki değişimle sermaye piyasasındaki değişimlerin karşılaştırılması suretiyle hesaplanır. Beta katsayısının hesaplanmasında Dow Jones STOXX 600 € Return indeksi kullanılmaktadır. Bu veri finansal veri kaynağı olan Bloomberg ten alınmaktadır.
Değerlememizde bu oran 0,90 olarak belirlenmiştir.
5.1.7. Iskonto Faktörünün Belirlenmesi
15
Iskonto katsayısı, bulunulan yıl 1 kabul edilip, gelecekteki her yıl önceki yılın ıskonto katsayısı (1 + ıskonto oranı)’na bölünmesi ile bulunur ve bulunan katsayı hak bedeli ücreti tutarı ile çarpılarak o yıla ait telif ücreti bedeli güncelleştirilir.
Değerleme tarihinin bilanço tarihinden farklı olduğu durumda, İlk Tahmin Yılı Iskonto Katsayısı, değerleme gününden sonraki dönem bilanço tarihine kadar olan gün sayısının yıl sayısına bölünmesiyle bulunur. Diğer Yılların Iskonto Katsayısı = Önceki katsayı / (1+ Iskonto oranı) formülüne göre hesaplanmıştır.
5.1.8. Son Vade Değerin Belirlenmesi (Terminal Value)
Marka değerlemesi uygulamalarının esas değişkenlerinden biri olan “son vade değeri”
(terminal value), şirketin, nakit akımlarının tahmin edildiği açık tahmin dönemi sonundan, sonsuza dek alacağı değerdir. Şirketin markaya ilişkin olan faaliyetlerini sürdürdüğü dönem süresince oluşturması beklenen nakit akımlarına karşılık gelen hak bedelleri toplamının bugünkü değerleri toplamıdır. Markanın oluşturması beklenen nakit akımları beş yıllık bir projeksiyon dönemi boyunca tahmin edilir. Firma, bu kesin tahmin dönemi sonrasında da nakit akımı oluşturmaya devam edeceği için, nakit akımlarının tahmin edildiği açık tahmin dönemi sonrası ortaya çıkan değeri belirledikten sonra kesin tahmin dönemi sonrasındaki değeri de hesaplamamız gerekmektedir.
Marka değeri belirlenirken “son vade değeri” ancak markanın gelecek kullanım süresi dört yıldan fazla ise hesaplanır. “Son Vade (devam eden) değer” hesaplama işleminde markanın faydalı ömür süresine bağlı olarak iki yöntem kullanılmaktadır.
Marka faydalı ömür süresinin belirsiz, sonsuz olduğu durumlarda;
son vade değeri = (son yıla ait hak bedeli geliri)/(ıskonto oranı-büyüme oranı)
Marka faydalı ömür süresinin belirli olduğu durumlarda;
son vade değeri = (son yıla ait hak bedeli geliri) x {[1- ((1+büyüme oranı)n / (1+d)n-3)] / (d-g)} n : Faydalı Ömür Süresi / d : Iskonto Oranı / g: Büyüme Oranı
Son vade değeri hesaplamamızda kullanılan “G – Büyüme Oranı”, tahmin edilen uzun dönem ekonomik büyüme oranı ve beklenen uzun dönem enflasyon oranları ortalaması esas alınarak belirlenir. Söz konusu oranlar Dünya Bankası, IMF ve OECD kuruluşlarının yayınlamış oldukları raporları esas alınarak, EUROZONE oranları ortalaması esas alınarak son vade değeri büyüme oranı %1,50 olarak belirlenmiştir.
16
5.2. FİNANSAL DURUM
(Son DÖRT dönem Gelir Tablolarındaki Bilgiler/Reklam giderleri vs.)Tarih 31.12.2016 31.12.2017 31.12.2018 31.12.2019
Net Satışlar EUR 4.109.556,85 € 5.645.296,77 € 5.909.003,30 € 6.846.722,25 € DEĞERLENECEK MARKANIN CİROSUNU, SAHİP OLUNAN DİĞER MARKALARDAN AYRI OLARAK RAPORLANAMIYORSA Net satışlarınız içindeki
tahmini oranı 100% 100% 100% 100%
5.2.1. GELECEK BÜYÜME TAHMİNLERİ/PROJEKSİYONLARI
Projeksiyon Hedef 2020 2021 2022 2023 2024
Net Satışlar EUR %7 %10 %10 %10 %30
Büyüme Beklentileri
Uyarı :Destek Patent Proje Ekibi mevcut marka değerleme çalışması için öncelikle bu temel verileri baz almaktadır. Bu başlıkta bildirilen ön-bilgi, veri ve görüşler ve bunların doğruluğunun ispatlanması tamamen firmanın sorumluluğundadır. Bu verilerdeki özellikle finansal tablolardaki ciddi değişimler marka değerleme neticesin etki etmekte, tüm hesaplama işleminin tekrarlanmasını gerektirebilmektedir.
2020 2021 2022 2023 2024
7.325.993 8.058.592 8.864.451
9.750.896
12.676.165
PROJEKSİYON HEDEF (EUR)
17
5.3. Uygun bir hak bedeli oran aralığı tespiti (Royalty Rate Range)
Hak bedeli oran aralığı, IP Brand Value kapsamlı hak bedeli oran aralığı veri tabanı kullanılarak yapılmıştır. Değerlememizde %3 - %5 oran aralığı temel alınmıştır.
Bir diğer hak bedeli oran aralığı belirleme yöntemi ise EBITDA marjının (earnings before interest, tax, depreciation and amortization – faiz, vergi, amortisman ve itfa bedelleri öncesi kar) %25 ve %33 oranları aralığı genel kabul görmektedir.
EBITDA marjı % x %25 ve EBITDA marjı % x %33
5.4. Spesifik Hak Bedeli Oranının - (Specific Royalty Rate) Belirlenmesi
Spesifik Hak Bedeli Oranı (Specific Royalty Rate) marka gücü endeksinin (marka skoru) sektör royalty rate oran aralığına uygulanması ile bulunur. İş bu değerlememizde Spesifik Hak Bedeli Oranı % 5,00 olarak belirlenmiştir.
5.5. Öz sermaye Finansman Oranı
Bu oran öz sermayenin piyasa değerinin, kısa ve uzun vadedeki faiz maliyetli yabancı kaynaklar toplamına bölünmesi ile elde edilir. Bu oran varlıkların ne kadarlık bir kısmının öz kaynaklar ile finanse edildiğini göstermektedir.
Değerlememizde, sektördeki aynı, benzer firmaların iki-üç yıllık öz sermaye finansman oranlarının ortalaması alınmaktadır ancak sektörel ayrışmadan dolayı Öz Sermaye Finansman Oranı bu değerlemede ulaşılamamıştır.
5.6. Borç Finansman Oranı
Bu oran kısa ve uzun vadedeki faiz maliyetli yabancı kaynakların, kaynaklar toplamına bölünmesi ile elde edilir. Bu oran varlıkların ne kadarlık bir kısmının yabancı kaynaklar ile ne kadarlık bir düzeyinin ise öz kaynaklar ile finanse edildiğini göstermektedir.
Değerlememizde, sektördeki aynı, benzer firmaların iki-üç yıllık borç finansman oranlarının ortalaması alınmaktadır ancak sektörel ayrışmadan dolayı Borç Finansman Oranına 4,60 olarak tespit edilmiştir .
5.7. Borçlanma Maliyeti
Borçlanma maliyeti bir şirketin mevcut ortalama borçlanma maliyetini ifade eder. Borçlanma maliyeti sonucunda oluşan faiz giderleri vergi matrahından düşürülebildiği için bir şirketin gerçek borçlanma maliyeti vergi sonrası borçlanma maliyeti olarak düşünülmelidir.
Vergi Sonrası Borçlanma Maliyeti (Rd) = Vergi Öncesi Borçlanma Maliyeti x (1 – Vergi Oranı)
18
Borçlanma maliyetinin hesaplanmasında ortalama özel şirket tahvilleri faiz oranları kullanılmaktadır. Kullanılan özel şirket tahvilleri firma için belirlenen aynı, benzer derece skoruna sahiptir. Söz konusu oranlar finansal veri kaynakları olan Bloomberg, Reuters kuruluşlarının yayınlarından temin edilmektedir. Değerlememizde bu oran %4,60 olarak belirlenmiştir.
*Özetle Iskonto oranı, risksiz faiz oranı ile şirketten ve genel ekonomiden kaynaklanan risklerin (enflasyon riski gibi) toplamı olarak ifade edilebilir. Değerlememizde marka ıskonto oranı
%11,05 olarak belirlenmiştir.
5.8. Iskonto Faktörünün Vergi Sonrası Hak Bedellerine Uygulanarak Bugünkü Değerlerinin Bulunması (Present Value Of Royalties)
2019 Yılı Iskonto Katsayısı = 1 / (1 + Iskonto oranı) olarak hesaplanmış ancak indirgeme işleminde, bilanço tarihinin değerleme tarihinden farklı olması nedeniyle, ıskonto faktörü 2020 yılına uyarlanarak; 0,84 oranı kullanılmıştır. Diğer Yılların Iskonto Katsayısı=Önceki katsayı/(1+Iskonto oranı) formülüyle hesaplanmıştır.
Not: Bu hesaplama, satış tahminlerine dayanmakta ve hak bedeli ücretinin net satışların %4,15 olduğu, ıskonto oranının %11,05 olduğu kabul edilerek yapılmış bulunmaktadır. 2020 yılı ve sonraki yılların telif ücreti değerleri ıskonto katsayısı yoluyla 2020 yılına uyarlanarak güncellenmiş bulunmaktadır.
5.9. Hak Bedelleri Bugünkü Değerleri Toplamına Marka Koruma Değerinin Eklenerek Marka Değerine Ulaşılması (Trademark Royalty Value)
Marka Koruma Değeri, markanın tescil edilmesi için katlanılan harç ve vekillik ücretlerinden doğan güncel maliyetlerin toplamıdır.
Not: İş bu değerlememizde harç ve vekillik ücretleri yaklaşık olarak güncel tutarlar üzerinden belirtilmiştir. Harç ve Vekillik ücretleri ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte, arzu edildiği takdirde tarafınızdan sunulacak faturalar doğrultusunda marka koruma değeri güncellenebilecektir.