MAKİNE SANAYİNDE TEKNOLOJİ FAALİYETLERİ

Makine sektöründe Japonya ARGE harcamalarında ilk sırayı almaktadır. 2015 yılında Japonya’da makine sanayinde yer alan firmaların ARGE harcaması 12,0 milyar dolar olmuştur.

Makine sanayinde rekabet gücü büyük ölçüde teknoloji geliştirme kapasitesine bağımlı hale gelmiştir. Ülkelerde makine sanayileri firmalar, üniversiteler, kamu araştırma kurumları, özel araştırma enstitüleri gibi farklı kurumlarda araştırma, geliştirme, tasarım ve inovasyon faaliyetlerini yürütmektedir.

Makine sanayinde doğrudan rekabet içinde olan firmalar araştırma geliştirme faaliyetlerini öncelikle kendi bünyelerinde gerçekleştirmektedir.

Bu çerçevede aşağıda önemli makine üreticisi ülkelerin firmalarının kendi bünyelerinde gerçekleştirdikleri ARGE harcamaları sunulmaktadır. Ayrıca makine sanayi ARGE harcamalarının imalat sanayi genelindeki toplam ARGE

142 • Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu • Türkiye’nin Makinecileri VI. BÖLÜM DÜNYA MAKİNE SANAYİİ VE GENEL EĞİLİMLER

harcamaları içindeki payları da verilmektedir. Türkiye’nin verileri de karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır.

Makine sektöründe önemli ülkelerden Japonya ARGE harcamalarında ilk sırayı almaktadır. 2015 yılında Japonya’da makine sanayinde yer alan firmaların ARGE harcaması 12,0 milyar dolar olmuştur. Diğer önemli ülke Almanya ARGE harcamalarında ikinci sırayı almaktadır. 2015 yılında Almanya’da makine sanayinde yer alan firmalar kendi bünyelerinde 5,74 milyar Euro tutarında ARGE harcaması gerçekleştirmiştir. ARGE harcamalarının imalat sanayi içindeki payı yüzde 8,1’dir.

Diğer önemli üretici ülkelerden Kore’de 2015 yılında ARGE harcamaları 3,4 milyar dolar, İtalya’da ise 1,52 milyar Euro olmuştur. Türkiye’de makine sanayi firmalarının 2015 yılındaki ARGE harcamaları 143 milyon dolardır.

TABLO.113 MAKİNE SANAYİNDEKİ FİRMALARIN ARGE HARCAMALARI (MİLYON) VE İMALAT SANAYİ İÇİNDE PAYLARI

2010 2011 2012 2013 2014 2015

ALMANYA HARCAMA 4.597 4.903 5.183 5.388 5.511 5.740

PAY % 7,5 7,6 7,6 8,0 7,9 8,1

İTALYA HARCAMA 1.063 1.268 1.295 1.372 1.440 1.516

PAY % 7,0 7,7 7,7 8,0 8,1 8,3

JAPONYA HARCAMA 9.537 10.014 10.004 11.557 11.683 12.040

PAY % 7,7 8,6 8,9 8,8 8,1 8,2

KORE HARCAMA 2.183 2.416 3.155 3.062 3.227 3.411

PAY % 7,3 6,4 7,3 6,7 6,4 6,3

ÇEK CUM HARCAMA 179 211 273 300 312 330

PAY % 8,2 8,5 10,9 10,9 10,2 10,4

TAYVAN HARCAMA 473 562 501 557 629 660

PAY % 2,9 3,1 2,8 2,8 3,0 3,0

TÜRKİYE HARCAMA 131 146 167 176 150 143

PAY% 9,4 9,5 9,1 8,7 7,7 7,5

KAYNAK: OECD, TECHNOLOGY STATISTICS DATABASE, 2017 Almanya ve İtalya İçin Euro, Diğer ülkeler için ABD doları

Makine sanayinde en çok patent tescil başvurusu yapılan alt sektör özel amaçlı makineler sanayi iken, 2005-2015 arasında tescil başvurusu en hızlı artan alt sektör metal işleme ve takım tezgâhları sanayi olmuştur.

Makine sanayinde teknolojik faaliyetlerin önemli bir çıktısı ve göstergesi patent ve faydalı model başvurularıdır.

Makine sanayinde küresel ölçekte yapılan patent başvuruları sayıları her yıl önemli ölçüde artmaktadır. Bu da makine sanayindeki ARGE çalışmalarının arttığını ve çıktılarının da geliştiğini göstermektedir.

TABLO.114 MAKİNE SANAYİNDE TOPLAM PATENT BAŞVURULARINDA GELİŞMELER

MAKİNELER 2005 2010 2015

2005/2015 YILLIK ORTALAMAMA

ARTIŞ %

METAL İŞLEME VE TAKIM TEZGAHLARI 36.024 42.237 76.060 7,8

KALDIRMA TAŞIMA İSTİFLEME MAKİN. 43.339 42.382 68.535 4,7

MOTOR POMPA TÜRBİN 41.418 48.133 65.336 4,7

TEKSTİL VE AMALAJ MAKİNELERİ 38.280 30.643 38.380 0,1

ÖZEL AMAÇLI DİĞER MAKİNELER 46.948 49.107 89.750 6,7

KAZANLAR VE ENDÜSTRİYEL ISITICILAR 24.238 29.092 42.876 5,9

KAYNAK: WORLD INTELLECTUAL PROPERTY ORGANIZATION, WORLD PATENT STATISTICS 2017

Makine İmalat Sektörü Türkiye ve Dünya Değerlendirme Raporu 2018 • 143 VI. BÖLÜM DÜNYA MAKİNE SANAYİİ VE GENEL EĞİLİMLER

ÇİN SANAYİDE DÖNÜŞÜM PROGRAMI VE MAKİNE SANAYİ

Çin 2014 yılı başından itibaren imalat sanayinde önemli bir dönüşüm sürecine girmiş bulunmaktadır. Çin imalat sanayindeki bu dönüşümünü “Made in China 2025” olarak adlandırılan strateji ile yürütmektedir.

Stratejinin temel amacı Çin imalat sanayini daha inovasyon ve yenilik tabanlı, yüksek katma değerli ve ileri teknoloji içerikli üretim yapmasını sağlamak ve geleceğin sektörlerinde öncü ve lider olmaktır.

Mayıs 2015 tarihinde yürürlüğe konulan “Made in China 2025” girişimi üç aşamalı hedeflere sahip bulunmaktadır. Üç aşama 2025, 2035 ve 2049 yıllarında sona ermektedir.

1. Çin, 2025 yılına kadar geleneksel sektörlerde yüksek katma değerli üretime geçişi hedefleyen yeniden yapılanmayı tamamlamayı ve sanayinin yüksek teknolojili ve yeni sanayiler temelli hale gelmesini hedeflemektedir,

2. Çin, 2035 yılına kadar yüksek teknolojili ve yeni sektörlerdeki teknolojik gelişmeler, inovasyon, buluşlar alanlarında öncü ülkelerden biri haline gelmeyi hedeflemektedir.

3. Çin, 2049 yılında yüksek teknolojili ve yeni sektörlerde dünya lideri ve sanayideki teknoloji alanında küresel belirleyici/sürükleyici olmayı hedeflemektedir.

Çin, bu hedeflere ulaşılmasına yönelik olarak alt yapının oluşturulması için sanayide 9 öncelikli gelişme alanı belirlemiştir. Bu alanlar; İnovasyon faaliyetlerinin özendirilmesi ve teşvik edilmesi, Üretimde entegre, akıllı, dijital ve teknoloji odaklı sistemlerin geliştirilmesi ve kullanılması, Sanayi tabanının teknoloji odaklı olarak genişletilmesi, Ürün kalitelerinin iyileştirilmesi ve küresel Çin markalarının çıkarılması, Yeşil üretim yöntemlerinin geliştirilmesi ve kullanılması, 10 seçilmiş yeni sanayi alanında üretim ve ürün teknolojileri geliştirilmesi ve sahip olunması, Mevcut sanayilerin verimlilik ve etkinliklerinin artırılması, Sanayi sektörlerinde satış sonrası teknoloji odaklı hizmetlerin geliştirilmesi, Çin sanayinin tümüyle küresel rekabet gücüne sahip hale getirilmesi.

Çin bu kapsamda gelişme sağlanacak 10 yeni sanayi alanını da belirlemiştir. 10 yeni sanayi alanı ve bu alanlar içinde öncelik veriler konular aşağıda sunulmaktadır. Çin her bir alt konuyu kapsayan toplam 49 adet pilot gelişme projesine de başlamış bulunmaktadır.

Tarım Teknolojileri Ve Makineleri alanında Çin büyük ölçekli alanlarda tarımı hedefleyen yüksek teknolojili, enerji verimli, karbon salınımı çok düşük, çok fonksiyonlu, sürüm, ekim-tohumlama, hasat, toplama, işleme ve geri dönüşüm makineleri geliştirme ve üretmeyi hedeflemektedir. Aynı zamanda ileri tarım teknolojileri ve girdileri de geliştirerek verimlilik artışını amaçlamaktadır.

Robotik Teknolojileri ve Akıllı Üretim Ekipmanları alanında Çin, 2002 yılında beri takım tezgahları alanında dünyanın en büyük üreticisi konumundadır. Ancak Çin’de üretilen takım tezgâhlarının büyük bölümü halen konvansiyoneldir. Takım tezgahları üretiminde ileri teknoloji ve ileri bilgisayar kontrol sistemleri alanında yetersizlikler bulunmaktadır. Bilgisayar kontrol sistemlerine sahip CNV tezgahlarının üretimdeki payı yüzde 30’dur ve ihracatları da sınırlıdır. Yine Çin takım tezgahlarının üretiminde kullandığı bir çok kritik teknolojik girdiyi Almanya, ABD, İngiltere, İtalya, Japonya ve Güney Kore gibi gelişmiş ülkelerden ithal etmektedir.

Made in China 2025 belgesi takım tezgahları ile diğer üretim ekipmanları alanında geniş bir gelişme alanı hedefi ortaya koymuştur. İlk gelişme alanı bilgisayarlı kontrol sistemleridir. Buna destek olarak gömülü yazılımlar ve elektronik aksamların geliştirilmesi hedeflenmektedir. Takım tezgahları alanına ilave olarak robotik teknolojileri, 3 boyutlu üretim teknolojileri ile akıllı ve bağlantılı üretim sistemleri (M2M) alanlarında da gelişme hedeflenmektedir.

Özel Bölüm

144 • Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu • Türkiye’nin Makinecileri VI. BÖLÜM DÜNYA MAKİNE SANAYİİ VE GENEL EĞİLİMLER

TABLO.115 ÇİN ÖNCELİKLİ 10 YENİ SANAYİ ALANI VE KONULARI

Tarım Teknolojileri Ve Makineleri Havacılık Ve Uzay Teknolojileri Ve Araçları Yüksek teknolojili hasat makineleri

Yüksek teknolojili gıda üretim ve işleme makineleri Büyük ölçekli tarım makineleri

Akıllı ve bütünleşik tarımcılık sistemleri İhtisaslaşmış tarım ARGE ve eğitim faaliyetleri

Yeni tarımsal girdi malzemeleri

Yeni nesil ticari yolcu uçakları Yeni nesil sivil helikopterler Yeni nesil insansız hava araçları Havacılık ve uzay sanayi kritik yan sanayi

Özel ve lüks jetler

İhtisaslaşmış havaalanı ekipmanları Yeni Nesil Araç Teknolojileri Ve Araçları Medikal Teknolojiler Ekipmanlar Ve Yeni Nesil

İlaçlar Elektrikli araçlar

Hibrid araçlar Güneş Pilli araçlar

Akıllı ve bağlantılı araçlar (insansız/sürücüsüz) Yüksek teknolojili ve akıllı spor araçları (golf vb.)

ARGE ve klinik deneyler Ürün testleri ve standartları

Dijital sağlık hizmetleri, uzaktan erişim ve tedavi Yüksek teknolojili medikal ekipmanlar

İleri derece görüntüleme ekipmanları Bilişim Ve İletişim Teknolojileri İleri ve Yeni Malzemeler

Bilişim ve İletişim Donanımları 5G İletişim Teknolojileri ve altyapısı

Yeni nesil işletim sistemleri Endüstriyel yazılımlar

Bulut teknolojileri

Büyük veri işleme ve analiz teknolojileri Akıllı şebekeler

Yeni çok işlevli metal alaşımları Yeni yapısal metaller Yüksek performanslı elyaflar Yüksek performanslı kompozit malzemeler

İleri seramikler ve camlar İleri polimerler

Robotik Teknolojileri ve akıllı Üretim Ekipmanları Denizcilik Teknolojileri Ve Ekipmanları İle Yüksek Teknolojili Deniz Araçları

Bilgisayarlı Kontrol Tezgahları (CNC) Robotikler

3 Boyutlu baskı teknolojileri Yüksek teknolojili takım tezgahları

Yüksek teknolojili denizcilik seyrüsefer ekipmanları Yeni ve dayanıklı malzemeler (okyanus derinleri ve

kutuplar için)

Okyanus ve derin deniz araştırma ekipmanları Lüks kruvaziye gemiler ve yatlar

Güç Ve Enerji Teknolojileri Ve Ekipmanları Hızlı Raylı Sistemler Teknolojileri Ve Ekipmanları Temiz kömür enerjisi teknolojileri

Nükleer enerji teknolojileri

Deniz enerjisi teknolojileri ve ekipmanları Yeni nesil enerji dağıtım, iletim ve dönüştürme

ekipmanları

Yüksek teknolojili ve akılı enerji güvenliği sistemleri (yönetim ve izleme)

Raylı sistemler ekipmanları

Temassız ve hızlı raylı sistemler teknolojileri Akıllı işletim ve sinyalizasyon sistemleri

KAYNAK: MADE IN CHINA 2025 VISION AND STRATEGY

Makine İmalat Sektörü Türkiye ve Dünya Değerlendirme Raporu 2018 • 145 VI. BÖLÜM DÜNYA MAKİNE SANAYİİ VE GENEL EĞİLİMLER

TABLO.116 ALT ÜRÜN GRUPLARI İTİBARİYLE ÜLKELERİN DÜNYA İHRACATINDA SIRALAMALARI, 2015 ÇİNALMİTAABDKOREJAPFRAİNGİSVİÇMEKSSİNGHOLBELTAYVAVUS ENDÜSTRİYEL KLİMA VE SOĞUTMA176451092 METAL İŞLEME TAKIM TEZGAHLARI21548371069 VANALAR13429576108 YÜK KALDIRMA TAŞIMA İSTİFLEME1243105687 REAKTÖR KAZAN12564910 TEKSTİL MAKİNELERİ12465398107 KAĞIT BASIM MAKİNELERİ2134579610 HADDE VE DÖKÜM MAKİNELERİ132645109 POMPA VE KOMPRESÖR1243869710 İNŞAAT MADENCİLİK MAKİNELERİ23517410869 TÜRBİN TURBO JET64925317 AMBALAJ MAKİNELERİ3124786510 RULMANLAR126493578 KAUÇUK VE PLASTİK MAKİNELERİ1324 TARIM MAKİNELERİ413285769 GIDA MAKİNELERİ4132671085 DİĞER MAKİNELER 41625310987 ENDÜSTRİYEL ISITICILAR31245769810 ENDÜSTRİYEL YIKAMA VE KURUTMA 5123610789

146 • Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu • Türkiye’nin Makinecileri VI. BÖLÜM DÜNYA MAKİNE SANAYİİ VE GENEL EĞİLİMLER

TABLO.117 ALT ÜRÜN GRUPLARI İTİBARİYLE ÜLKELERİN DÜNYA İHRACATINDA SIRALAMALARI, 2016 ÇİNALMİTAABDKOREJAPFRAİNGİSVİÇMEKSSİNGHOLBELTAYVAVUS ENDÜSTRİYEL KLİMA VE SOĞUTMA175461092 METAL İŞLEME TAKIM TEZGAHLARI21458371069 VANALAR12439576108 YÜK KALDIRMA TAŞIMA İSTİFLEME124356978 REAKTÖR KAZAN12564710 TEKSTİL MAKİNELERİ12475381096 KAĞIT BASIM MAKİNELERİ3124571069 HADDE VE DÖKÜM MAKİNELERİ142653109 POMPA VE KOMPRESÖR125384697 İNŞAAT MADENCİLİK MAKİNELERİ14527398610 TÜRBİN TURBO JET54926317 AMBALAJ MAKİNELERİ31247865 RULMANLAR1264835710 KAUÇUK VE PLASTİK MAKİNELERİ2146103975 TARIM MAKİNELERİ41328576910 GIDA MAKİNELERİ4123610785 DİĞER MAKİNELER 41635298710 ENDÜSTRİYEL ISITICILAR21345678910 ENDÜSTRİYEL YIKAMA VE KURUTMA 41235798

Makine İmalat Sektörü Türkiye ve Dünya Değerlendirme Raporu 2018 • 147 VI. BÖLÜM DÜNYA MAKİNE SANAYİİ VE GENEL EĞİLİMLER