Çalışmanın birinci bölümünde "suç", "cezaevi", "cezaevlerinin tarihsel gelişimi", "cezaevlerinde eğitimi", "resim eğitimi" gibi kavramlar tarihsel süreçleri ile birlikte literatür taraması ile ele alınmış ve böylece ceza infaz kurumunda gerçekleştirilen çalışmaların hangi kavramsal çerçeve üzerinde hareket ettiği netleştirilmiştir.
5.6. Verilerin Toplanması
Kaynaklar ve kaynaklardaki bibliyografya kısımları taranmış yani literatür taraması gerçekleştirilmiş; konu ile ilgili kaynaklar ve elden edilen bilgiler; yazılı-görsel eserler, resim, çizim, kroki, slayt, internet erişimleri vb. kategorize edilmiştir. Yazılı ve görsel bilgi, belge, bulgular ışığında ve Ceza ve İnfaz kurumundaki belirlenen resim çalışmalarından katalog oluşturulmuştur.
5.6.1. Verilerin Analizi
Araştırmada Ankara kadın kapalı ceza infaz kurumu hükümlü tutuklularla yapılan resim eğitiminin işlevsel etkilerini ölçmek amacıyla ölçek geliştirilmiştir. Ölçeğin geliştirme sürecinde yapılanlar aşağıda sıralanmaktadır.
1. Ölçek için araştırmacı tarafından 62 madde hazırlanmış ve soruların hazırlanmasından sonra geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmadan önce X
uzmandan görüş alınmıştır. Uzmanlardan alınan görüşler doğrultusunda madde sayısı 62 olarak kalmıştır.
2. Anketin güvenirlik analizi için cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Elde edilen cronbach alpha güvenirlik analizi sonuçları Tablo X’de yer almaktadır.
Tablo X: Güvenirlik Analizi Cronbach's
Alpha N of Items ,895 62
Cronbach alpha 0 ve 1 arasında değişmektedir. .80 ve üzeri cronbach alpha güvenirlik katsayısı değeri ölçeğin iyi derece güvenilir olduğunu göstermektedir. (Kaynaklar). Tablo X’de görüldüğü gibi ölçek için hesaplanan cronbach alpha değeri 0.80≤ =,895 <1.00 olduğundan ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir. 3. Ölçek SPSS 17 programı kullanılarak yapılmıştır. Uygulanan 62 maddelik ölçekte net olmayan maddeler (2, 9, 18, 41, 46, 57) ölçekten çıkarılmış ve ölçek 56 maddeye düşürülmüştür. Ölçek daha önce uygulanmış bir ölçek olduğundan faktör analizi yapılmamıştır.
4. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizi sonuçları, ölçeğin öğretmenlerin alternatif ölçe değerlendirme yöntemlerine yönelik tutumlarını ölçmek için uygun olduğunu göstermiştir. Ölçek son haliyle 56 maddeden oluşmaktadır ve 5’li likert tipindedir. Uygulanması 25 dakika sürmektedir.
5. Hükümlülerden araştırmaya yönelik ifadeler için 5 seçenekten oluşan değerlendirme kriterlerinden birisini işaretlemeleri istenmiştir. “Kesinlikle Katılmıyorum” seçeneği 1 puan, “Katılmıyorum” seçeneği 2 puan, “Olabilir” seçeneği 3 puan, “Katılıyorum” seçeneği 4 puan, ” Kesinlikle Katılıyorum” seçeneği 5 puan olarak belirlenmiştir. Uygulanan 56 soru arasında olumsuz soru olmadığından sorulara kesinlikle katılıyorum ve katılıyorum cevabını veren adaylarda resim eğitiminin işlevsel etkileri yüksektir. Kesinlikle katılmıyorum ve katılmıyorum cevaplarını veren adaylarda resim eğitiminin işlevsel etkileri düşüktür. Ne katılıyorum ne de katılmıyorum (olabilir), sorularına cevap veren adaylarda ise resim eğitiminin işlevsel etkileri orta düzeydedir diyebiliriz. Bunun sonucunda adayların cevaplamış oldukları 56 sorunun tam puanını düşünürsek 56 * 5 = 280 puan en yüksek puandır. Aynı şekilde en yüksek puan olan 1 puan sonucunda 56 * 1 = 56 puan en düşük puandır.
6. Sonuçların hangi düzeyde olduğunun yorumlanabilmesi için gruplandırma yapılmıştır. Gruplandırmada en yüksek puan olan 5 puandan, en düşük puan olan 1 puan çıkarılmış (5-4=1), elde edilen sonuç 5 kriter olduğu için 5’ e bölünmüş (4-5=0.80) bulunan bu değer, grup aralığı olarak belirlenerek en küçük değerl olan 1’e eklenmiş ve grup aralıkları oluşturulmuştur. (1.00+0.80=1.80, 1.80+0.80=2.60, 2.60+0.80=3.40, 3.40+0.80=4.20, 4.20+0.80=5.00)
Toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistik teknikleri (frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma) uygulanmıştır. Daha sonra elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Elde edilen veriler yorumlanırken aşağıdaki kodlama biçimi kullanılmıştır.
Olumlu maddelerde Olumsuz maddelerde
Kesinlikle Katılıyorum (5) Kesinlikle Katılmıyorum(5)
Katılıyorum (4) Katılmıyorum(4)
Olabilir (3) Olabilir (3)
Katılmıyorum (2) Katılıyorum(2)
Kesinlikle Katılmıyorum (1) Kesinlikle Katılıyorum (1)
Bu bölümde ayrıca araştırmaya katılan hükümlülerin vermiş oldukları cevaplar doğrultusunda ortaya çıkan puan değerleri yüzdelik olarak ortaya konulacaktır. Her maddeye ait puan ortalamasıda hesaplamaya katılarak ortalama değer hakkında daha net bilgi edinilmesine katkı sağlanacaktır. Bu bulgular tablolarla gösterilecektir. Sonuçların hangi düzeyde olduğunun yorumlanabilmesi için gruplandırma yapılmıştır. Gruplandırmada en yüksek puan olan 5 puandan, en düşük puan olan 1 puan çıkarılmış (5-4=1), elde edilen sonuç 5 kriter olduğu için 5’ e bölünmüş (4-5=0.80) bulunan bu değer, grup aralığı olarak belirlenerek en küçük değerl olan 1’e eklenmiş ve grup aralıkları oluşturulmuştur. (1.00+0.80=1.80, 1.80+0.80=2.60, 2.60+0.80=3.40, 3.40+0.80=4.20, 4.20+0.80=5.00)
X1=1.00-1.79 puan aralığı resim eğitiminin işlevsel etkisinin “Kesinlikle Katılmıyorum” düzeyinde olduğunu,
X2=1.80-2.59 puan aralığı resim eğitiminin işlevsel etkisinin “Katılmıyorum” düzeyinde olduğunu,
X3=2.60-3.39 puan aralığı resim eğitiminin işlevsel etkisinin “Olabilir” düzeyinde olduğunu,
X4=3.40-4.19 puan aralığı resim eğitiminin işlevsel etkisinin “Katılıyorum” düzeyinde olduğunu,
X5=4.20-5.00 puan aralığı resim eğitiminin işlevsel etkisinin “Kesinlikle Katılmıyorum” düzeyinde olduğunu gösterdiği kabul edilmiştir.
Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum Olabilir Katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle Ortalama Sorular n (%) n (%) n (%) n (%) n (%)
1 Resim çalışırken coşkulu bir yolculuğa
çıkıyorum. 11 (7.9) 9 (13.6)
43
(30.7) 35 (25.0) 32 (22.9) 3.41 3 Resim çalışırken müzik dinlemeyi
severim.
24(17.1) 13 (9.3) 12(8.6) 20(14.3) 71(50.7) 3.72
4 Resim ile müzik arasında doğrudan bir
ilişki var. 16(11.4) 21(15.0) 37(26.4) 33 (23.6) 33(23.6) 3.33 5 Resim çalışırken örnek aldığım
insanlar var.
19 (13.6) 18 (2.9) (16.4) 23 30(21.4) 50 (35.7) 3.53
6 Kalabalık ortamda resim çalışmayı
sevmiyorum. 47 (33,6) 24 (17,1)
18
(12,9) 21 (15,0) 30 (21,4) 2.74 7 İyi bir resim eğitimi aldım. 51 (36,4) 29 (20,7) (17,9) 25 13 (9,3) 22 (15,7) 2.47
8 Resim çalışırken çevremdeki insanlardan etkilenirim. 28 (20,0) 18 (12,9) (30,7) 43 22 (15,7) 29 (20,7) 3.04 10 Birisine kızdığımda onun karikatürünü çizdiğim zaman rahatlıyorum. 59 (42,1) 24 (17,1) (17,1) 24 15 (10,7) 18 (12,9) 2.35 11 Duygulandığımda resme daha çok
konsantre oluyorum. 32(22,9) 23(16,4) 28(20,0) 20(14,3) 37(26,4) 3.05 12 Sevdiğim bir kişinin resmini çalışabilirim. 21(15,0) 15(10,7) 44(31,4) 21(15,0) 39(27,9) 3.30
13 Dünyada ünlü ressamları
14 Resim çalışmak bir terapi yöntemi olabilir.
23(20,0) 18(9,3) 49(35,0) 29(20,7) 21(15,0) 3.01
15 Sadece yetenekli olanlar resim
yapabilir. 63(45,0) 21(15,0) 20(14,3) 10(7,1) 26(18,69 2.39 16 Resim bittikten sonra nitelikli sonuçlar
alabiliyorum. 22(15,7) 23(16,4) 37(26,4) 26(18,6) 32(22,9) 3.16 17 Resim yapmak için eğitim almak
zorunludur. 56(40,0) 28(20,0) 27(19,3) 11(7,9) 18(12,9) 2.34 19 Resim tekniklerini öğrenirsem daha güzel resim yapabilirim. 10(7,1) 17(12,1) 32(22,9) 19(13,6) 62(44,3) 3.76 20 Sevinç ve üzüntülerimizi resim çalışarak ifade edebiliriz. 16(11,4) 7(5,0) 35(25,0) 29(20,7) 53(37,9) 3.69 21 Resim yaptıktan sonra arkadaşlarla paylaşıyorum. 15(10,7) 10(7,1) 38(27,1) 38(27,1) 39(27,9) 3.54 22 Resim çizerken özgün olmaya
çalışıyorum. 16(11,4) 13(9,3) 29(20,7) 22(15,7) 60(42,9) 3.69 23 Çalıştığım ortamın düzenli olmasını
isterim. 14(10,0) 10(7,1) 26(18,6) 26(18,6) 64(45,7) 3.83 24 Resim çalıştıktan sonra resimlerimi sergilemek isterim. 12(8,6) 13(9,3) 35(25,0) 24(17,1) 56(40,0) 3.71 25 Resim benim için hayati öneme
sahiptir. 29(20,7) 23(16,4) 44(31,4) 25(17,9) 19(13,6) 2.87 26 Resim etkinliklerinde kendimi iyi
hissediyorum. 17(12,1) 19(13,6) 38(27,1) 28(20,0) 38(27,1) 3.36 27 Resme başladığımda o an aklımdan
geçenleri çizerim.
12(8,6) 9(6,4) 38(27,1) 29(20,7) 52(37,1) 3.71
28
Resim çalışırkenken görmediğim bir yeri
yapamam. 28(20,0) 21(15,0) 41(29,3) 14(10,0) 36(25,7) 3.06 29 Özgür olmak için resim çalışıyorum. 28(20,0) 22(15,7) 41(29,3) 23(16,4) 26(18,6) 2.98
30 Resmi sesli ve gürültülü ortamda
çalışamıyorum. 46(32,9) 19(13,6) 32(22,9) 14(10,0) 29(20,7) 2.72 31 Resim düşünce gücümü genişletiyor. 16(11,4) 26(11,4) 35(25,0) 26(18,6) 47(33,6) 3.51 32 Yaptığım resimleri beğeniyorum. 16(11,4) 8(5,7) 32(22,9) 34(24,3) 50(35,7) 3.67
33
Resim çalışırken kendimi gökyüzünde süzülen bir kuşa benzetiyorum. 36(25,7) 25(17,9) 30(21,4) 21(15,0) 28(20,0) 2.86 34 Resim eğitimi aldığım kişinin öğretim ve eğitimini dikkatlice izlerim. 24(17,1) 10(7,1) 40(28,6) 30(21,4) 36(25,7) 3.31 35
Her resim tekniği öğrendiğimde farklı duygulara
kapılıyorum.
16(11,4) 17(12,1) 39(27,9) 26(18,6) 42(30,0) 3.44
36
Herhangi bir resme baktığımda beni etkileyen noktalar görebiliyorum.
17(12,1) 11(7,9) 33(23,6) 31(22,1) 48(34,3) 3.59
37 Kitap okurken hoşuma giden betimlemeleri
resmedebilirim. 17(12,1) 14(10,0) 45(32,1) 26(18,6) 38(27,1) 3.39 38 Resim çalışmak için değişik yollara
başvurabilirim. 16(11,4) 17(12,1) 51(36,4) 26(18,6) 30(21,4) 3.26 39 Resim çalışırken ruhsal ve bedensel olarak geliştiğimi hissediyorum. 14(10,0) 19(13,6) 41(29,3) 34(24,3) 32(22,9) 3.36
40 Becerim yok ama resime karşı ilgim
var. 36(25,7) 23(16,4) 29(20,7) 17(12,1) 35(25,0) 2.94 42 Resim eğitimi beni sosyalleştiriyor. 19(13,6) 22(15,7) 42(30,0) 37(26,4) 20(14,3) 3.12
43 Resimde kullandığım renkler beni ve
izleyenleri etkiliyor. 18(12,9) 17(12,1) 43(30,7) 28(20,0) 34(24,3) 3.31 44 Resim tekniklerini bilmiyorum ,sadece hayal gücümle çalışıyorum. 21(15,0) 19(13,6) 36(27,9) 26(20,0) 41(23,6) 3.24 45 Günlük hayatta yaşadıklarımı resme aktarabiliyorum. 21(15,0) 18(12,9) 36(24,3) 26(18,6) 41(29,3) 3.34 47 Sahilde günbatımını çizmek isterim. 17(12,1) 15(10,7) 18(12,9) 31(22,1) 59(42,1) 3.71 48 Resimde detaylara önem veririm. 11(7,9) 13(9,3) 40(28,6) 28(20,0) 48(34,3) 3.64
49
Resmi bir ders olarak değil hobi olarak
görüyorum. 13(9,3) 17(12,1) 28(20,0) 27(19,3) 55(39,3) 3.67 50 Ünlü bir ressamdan ders almak isterdim. 11(7,9) 15(10,7) 25(17,9) 25(17,9) 64(45,7) 3.83
51 Manzara resmi yaparken renklerdeki ahengi yakalamaya çalışırım. 15(10,7) 11(7,9) 26(18,6) 29(20,7) 59(42,1) 3.76
52 Resim yapa yapa el becerimi geliştirebilirim.
16(11,4) 12(8,6) 26(18,6) 30(21,4) 56(40,0) 3.70
53
Resim öğretmeninden öğreneceğim çok şey olduğuna
inanıyorum.
21(15,0) 16(11,4) 29(20,7) 25(17,9) 49(35,0) 3.46
54 Sanat kitaplarından yararlanıyorum. 30(21,4) 22(15,7) 43(30,7) 25(17,9) 20(14,3) 2.88
55
Resim eğitimi ile ilgili yayınları takip
ediyorum. 30(21,4) 24(17,1) 43(30,7) 28(20,0) 15(10,7) 2.81 56 Resim çalışmak bana heyecan veriyor. 23(16,4) 15(10,7) 37(26,4) 28(20,0) 37(26,4) 3.29
58 Sanatsal etkinlik kapsamında verilen
eğitim yeterlidir. 20(14,3) 26(18,6) 41(29,3) 23(16,4) 30(21,4) 3.12 59 Resim eğitimi öğrenciyi disipline
eder.
27(19,3) 20(14,3) 38(27,1) 25(17,9) 29(20,7) 3.09
60 Resim çalışırken dikkatim daha da
artıyor. 17(12,1) 17(12,1) 38(27,1) 39(21,4) 38(27,1) 3.39 61 Resim çalışırken kendimi daha iyi
ifade ediyorum.
15(10,7) 13(9,3) 52(37,1) 24(17,1) 36(25,7) 3.38
62 Resim çalışırken fiziki ortamdan
etkiliyorum. 17(12,1) 15(10,7) 49(35,0) 26(18,6) 33(23,6) 3.31
5.7. Anket
Anket soruları ek’te sunulmuştur. 62 adettir.
5.8. Katalog
Katalog yönteminde ise resim çalışmaları bittikten sonra Ceza infaz kurumunda bulunan sosyal çalışmacılar ve psikologlarla beraber resim çalışmaları seçilmiş ve katalog haline getirilmiştir.
5.9. Tanımlar
Çalışmada kullanılan tanımlar şunlardır;
Hükümlü: Yapmış olduğu fiilden dolayı hukuki açıdan başkasının haklarına zarar verdiği gerekçesiyle toplumdan uzaklaştırılıp ıslah edilen, hüküm giymiş kişiye denir.
Tutuklu: Kişinin henüz bir suçtan dolayı ceza almadığı ve mahkemesinin devam ettiğini belirtir.
Psikoloji: Bireyin, nitel ve nicel (davranış) yapılanmalarını inceleyen bilim dalıdır.
Eğitim: Bireyin, davranışlarındaki istendik değişimler sürecidir.
Sanat: Bireyin, kendisini özgür ve özgün bir şekilde ifade edebilmesidir.
Resim: Bireyin, görünümleri yüzeylere estetik kaygı ve orjinal bakış açılarıyla kompoze edebilme yaklaşımıdır.
ALTINCI BÖLÜM
6.1. Sonuç
Gerek literatür taramasında karşımıza çıkan bulgular fiziksel koşulların sanat üzerindeki etkisi, gerekse sanatın rehabilite edici imkânı Ankara Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu örneğinde de anlamlı bir tutarlılık sergilemektedir. Buna göre resim eğitimi alan kadın tutuklu ve hükümlüler diğerlerine nazaran daha olumlu yönelimler sergilemekte, kendi iç dünyalarına ait ve içerisinde bulundukları öznel koşulun motiflerini dışavurabilecekleri sanatsal imkânlara kavuşabilmektedirler. Buna göre tutuklu ve hükümlüler sevinç, öfke, kızgınlık gibi duygularını sanat yolu ile gösterebilmektedirler. Kuşkusuz bu durum yaşadığımız çağ içerisinde her insanın kendi iç çelişkilerini dışavurma ihtiyacı ile birleşmektedir. Mekansal ayrımlar ne olursa olsun, sanat bu anlamda insanın kendi iç dünyası ile bağlantı kurmasının yegâne araçlarından biri olarak gözükmektedir. Bu şekilde kişi hem kendi ile yüzleşir ve iç hesaplaşmasını gerçekleştirir hem de duygusal kaçış imkânı sağlar.
Ancak bu iki form da toplumsallıktan ayrı düşünülememektedir. Bu nedenle tutuklu ve hükümlülerin kendi aralarında oluşturdukları toplumsallığa ve ceza infaz kurumu sonrasındaki hayatlarına resim eğitimi, bu anlamda da katkılar sunmaktadır. Öncelikle uyumlu, ekip çalışmasını bilen, sanatın faydalarını bu olumsuz koşullar altında dahi kullanabilen bir hükümlü ve tutuklu topluluğu söz konusudur. Bu anlamda resim eğitimi; hükümlü ve tutuklularda kendini ifade etme becerisini, grup içi çalışmayı, el becerilerini ve ortak davranış bilincini geliştirmektedir. Bu onların aynı zamanda resim eğitimi sayesinde rehabilite edildiklerinin göstergesidir.
Öte yandan yeniden döndükleri toplumsal hayat içerisinde suçla ilişkilerini kesmelerini sağlayacak bir zemin yaratmaktadır. Bu bağlamda, hükümlü ve tutuklular yeniden topluma döndüklerinde resim sanatı ile uğraşabilmekte, bu ve benzer alanlarda istihdam edilebilmekte hatta kendi iş imkânlarını yaratabilmektedirler. Dolayısıyla ceza infaz kurumunda resim eğitimi almış kişiler fiziksel ve psikolojik anlamda gerilememekte, hayata dair ümit beslemektedirler. Bu da resim eğitiminin bir terapi imkânı sunduğunu göstermektedir.
Kuşkusuz temel şikayetler de söz konusudur. Örneğin, resmi bu eğitim sürecinde tanımış bir hükümlü veya tutuklu, bu tutkusunun sınırlı saatler içerisinde kalmasından hoşnut değildir. Dolayısıyla kendi oda, hücre ya da koğuşuna geçtiğinde de resimle ilgilenebileceği bir fiziksel ortam aramaktadır. Bu hem fiziksel mekanın sanat üzerindeki kötü etkisini ortadan kaldırmaya yarayacaktır hem de sanatın kesintisiz bir süreç olarak yaşanmasını beraberinde getirecektir. Çünkü ne kadar şartlar olumlu kılınırsa kılınsın, sanatın icra edildiği yer bir ceza infaz kurumudur. Bu nedenle özgül olumsuz durumlar söz konusudur. İşte tam da bunu aşmak için resim eğitimi önemli bir işleve sahiptir ve çalışmadaki veriler de sürecin bu şekilde işlediğini göstermektedir.
6.2. Öneriler
Hem literatür taraması hem de veri analizi göstermektedir ki, cezaevinde gerçekleştirilen resim eğitimleri bir terapi gibi bütünsel bir şekilde ele alınmalıdır. Çünkü cezaevinde bir çok farklı insan tipolojisi söz konusudur ve bunların hem birbirleri ile anlaşmalarında ve bir toplumsallık inşa etmelerinde hem de anlatma ve anlayabilme kabiliyetleri üzerinde resim eğitimi etkilidir. Bu nedenle atölyelerde tutuklu ve hükümlüler ile ceza infaz kurumu personeli arasındaki "ötekileştirici" ilişki kaldırılmalı ve bunun yerine yaşamsal bağlar güçlendirilmelidir.
Bu sistem, bir çok dinamikten oluşturulmalıdır. Cezaevi personeli, infaz ve koruma memurları, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, sosyal çalışmacının tamamen içerisinde olduğu ve hükümlü ve tutukların kendilerini sürecin bir tarafıymış gibi algılamaktan çok, yürütülen bir faaliyetin parçasıymış gibi gördükleri bir zemin sağlanmalıdır. Bu hem tutuklunun ortama özgü duyarlıklarını aşmasını sağlayacaktır hem de personelin de hükümlü ve tutukluya yönelik önyargısını ve davranış şekillerini kırmasını beraberinde getirecektir. Bu nedenle tavsiye edilen cezaevi personelinin de eğitimlere katılmasıdır. Aynı zamanda bu eğitimlere başlamadan önce psikoloji ve pedagoji eğitimleri almalarında da fayda bulunmaktadır.
Bu bağlamda kırılma noktası atölyelerin tüm sayılan bu unsurlar tarafından üretim gerçekleştirilen yerlere dönüştürülmesinden geçmektedir. Ceza infaz personeli ve hükümlü ve tutuklular bir arada çalışmalı, süreç psikolog ve sosyal hizmet uzmanları tarafından geri bildirim alacakları şekilde dizayn edilmelidir. Bu bağlamda atölyelerde
çalışma anlamında iki duvarında malzemelerin yerleştirileceği dolaplar ve bir de değişken pano olmalıdır. Atölye tutuklu ve hükümlülerin malzemelere kolay ulaşabileceği bir şekilde dizayn edilmelidir. Özellikle pastel, suluboya, yağlıboya gibi malzemeler bu dolaplarda sürekli bulunabilecek şekilde stoklanmalıdır. Bu anlamda çalışma odasında resim çalışması yapmak isteyen hükümlü ve tutuklulara bu malzemeler sürekli hizmet vermelidir.
Aynı zamanda bu sanat eğitiminin eğitim saatleri dışında da devam etmesi için uygun ortamlar sağlanmalıdır. Tüm bu süreci düzenlemek deneyimli sivil toplum kuruluşlarının, bölgedeki eğitim kurumlarının desteği ile sağlanabilmektedir. Kuşkusuz hukuki mevzuat da bu noktada, ceza ve infaz kurumu yönetimlerine çeşitli haklar tanımaktadır. Süreci yönlendirme, atölye ortamını sağlama ve malzemelerin temini yönetimin görevleri arasındadır. Ancak yönetimlerin de süreci bir hukuki zorunluluk olarak görmeyip, katkıda bulunmaları ve süreci yapıcı bir şekilde yönlendirmeleri hükümlü ve tutuklular üzerinde olumlu etkiler üretecektir. Bu anlamda sergiler düzenlenmeli, ceza ve infaz kurumundaki fiziksel boş alanların en iyi şekilde kullanılması gerekmektedir. Bu amaçla atölyenin bulunduğu koridorlar ve sergi salonu değerlendirilebilir.
Unutulmamalıdır ki, hükümlü ya da tutuklu olmak sürekli bir durum değildir. Bireyler cezalarını çektikten sonra toplum içerisine döneceklerdir. Bu durumda dönecekleri toplumsal ortama adaptasyonlarını kolaylaştıracak ve onları rehabilite edecek sistemlerin ve eğitimlerin önemi büyüktür. Bunların en başında da resim eğitimi gelmektedir. Ve tüm veri setinin de desteklediği üzere, resim eğitimi hükümlü ve tutukluların kendilerini, duygu dünyalarını, çevre ile ilişkilerini, sonraki toplumsallaşma süreçlerini olumlu anlamda etkilemektedir.
KAYNAKÇA
Anthony Giddens (2000), Sosyoloji, (Yay. Haz: Hüseyin Özel vd.), Ayraç Yayınları, Ankara.
Aygül Aykut (2006), "Günümüzde Görsel Sanatlar Eğitiminde Kullanılan Yöntemler", Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
Ayşe Hür, "Suç, ceza ve hapishaneler", Agos Gazetesi, 17 Temmuz 2012.
David Gussak (2007), "The Effectiveness of Art Therapy in Reducing Depression in Prison Populations", International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology,.
Donald Clemmer (1970), "Prisonizaliton", iç. The Sociology of Punishment and Correction, John Wiley and Sons Inc, New York.
Emile Durkheim (2006), Toplumsal İşbölümü (çev: Ö. Ozankaya), Cem Yayınevi, İstanbul.
Fatma Karakaş Doğan (2010), Cezanın Amacı ve Hapis Cezası, Legal Yayıncılık, İstanbul.
Gürol Cantürk ve Nergis Cantürk (2004), "Suçlu Profili", Adli Tıp Dergisi,.
Hilal Görkem (2009), Kamu Hizmetlerinin Özelleştirilmesi Kapsamında Cezaevi Hizmetlerinin Özelleştirilmesi ve Türkiye'de Uygulanabilirliği, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2009/397, Ankara.
İsmail İpek (2003), "Bilgisayarlar, Görsel Tasarım ve Görsel Öğrenme Stratejileri", The Turkish Online Journal of Educational Technology,
Karen Horney (1999), Kadın Psikolojisi, (Çev: Bekir Onur), Ötüken Yayınevi, İstanbul.
Lyall King (2001), "Information, Society and the Panopticon", The Western Journal of Graduate Research,
Michel Foucault (2000), Hapishanenin Doğuşu, (çev: M. Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi, 2. Baskı, Ankara.
Melike Güney (2001), "Şizofreni ve Sanat", Klinik Psikiyatri Dergisi,
Nihat Tarımeri (2009), "Bir Algı Yönetimi: "Alman Marco W.", TBB Dergisi,
Orhan Koçak ve Serdar Altun (2010), "Ceza İnfaz Kurumundaki Mesleki Eğitim Faaliyetlerinin Hükümlü İstihdamına Katkıları",Çalışma İlişkileri Dergisi, Osman Dolu (2009), "Rasyonel Bir Tercih Olarak Suç: Klasik Okul Düşüncelerinin
Suçu Açıklama ve Önleme Kapasitesinin Değerlendirilmesi", Polis Bilimleri Dergisi,
Özgür Sarı ve Güncel Önkal (2008), "Suçun Sosyolojisi, Cezanın Felsefesi", HFSA Hukuk Sosyolojisi Kongresi, 25-29 Ağustos, İstanbul Barosu, İstanbul.
R.B. Flowers (1987), Women and Criminality: The Woman As Victim, Offender and Practititoner, Greenwood Press, Connecticut.
R. Demiralay ve Ş. Karadeniz (2008), "İlköğretimde Yaşam Boyu Öğrenme İçin Bilgi Okuryazarlığı Becerilerinin Geliştirilmesi", Cypriot Journal of Educational Sciences.
Shawn Bushway (2003), Employment Dimensions of Reentry: Understanding the Nexus between Prisoner Reentry and Work, Reentry and Prison Work Programs, Urban Institute Reentry Roundtable, New York University Law School, May 19–20.
Sulhi Dönmezer (1994), Kriminoloji, Beta Basım Yay., 8. Baskı, İstanbul.
Tülay İçli (1993), Türkiye'de Suçlular: Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Özellikleri, AKM Yayınları, Ankara.
Üstün Dökmen (1995), İletişim Çalışmaları ve Empati, Sistem Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul.
Yıldız Akpolat(2008), "Erzurum Ceza ve Tutukevinde Bulunan Kadın Mahkumlar Üzerine Yapılmış Nitel Görüşme Uygulaması",Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar - IV Sempozyum, İstanbul.
Zahir Kızmaz (2005), "Sosyolojik Suç Kuramlarının Suç Olgusunu Açıklama Potansiyelleri Üzerine Bir Değerlendirme", C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Zahir Kızmaz (2007), "Cezaevinin ve Hapsetmenin Suçu Engellemedeki Etkisi",
Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,
E-KAYNAKÇA
Gökhan Deniz ve Fırat Bingöl, "Cezaevinde Sanat", (erişim): http://www.cezaevindestk.org/gorus-ayrinti-19-cezaevinde_sanat. Hakan Göksel, "Türkiye'de cezaevlerinde neler oluyor?" (erişim):
http://nethaberci.com/sondakika-ekonomi-haberleri/turkiyede-cezaevlerinde-neler- oluyor-101987.html
Mihriban Karakaya, "Zindandan Hapishaneye; Cezaevi Sisteminin Gelişimi", (erişim): http://tohumkulturmerkezi.com/sites/default/files/mipriban_karakaya.pdf
Ceza İnfaz Kurumları ile Tevkif evlerinin Yönetimine ve Cezaların İnfazına Dair Tüzük (erişim): http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/belge/um_cezatuzuk.pdf "Cezaevi" (erişim): http://tr.wikipedia.org/wiki/Cezaevi
İlgili Mevzuat, (erişim): http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/26755.html "Türkiye'de genel af" (erişim):
EKLER 1.Anket
Aşağıda tanımlanan her öğe için, sağdaki numaralar arasından kaliteyle ilgili yargınızı en iyi yansıtan numarayı yuvarlak içine alın. Kalite numarasını seçmek
için aşağıdaki ölçeği kullanın.
Anket ölçeğinin açıklanması/tanımlanması
KES İNL İKL E KATILMIY O RUM KATILMIY O RUM OLAB İL İR KATILIY OR UM KES İNL İKL E KATILIY OR UM
1 Resim çalışırken coşkulu bir yolculuğa çıkıyorum. 1 2 3 4 5 2
Resim çalıştıktan sonra olaylara bakış açım daha da
değişiyor. 1 2 3 4 5
3 Resim çalışırken müzik dinlemeyi severim. 1 2 3 4 5 4 Resim ile müzik arasında doğrudan bir ilişki var. 1 2 3 4 5 5 Resim çalışırken örnek aldığım insanlar var. 1 2 3 4 5 6 Kalabalık ortamda resim çalışmayı sevmiyorum. 1 2 3 4 5
7 İyi bir resim eğitimi aldım. 1 2 3 4 5
8 Resim çalışırken çevremdeki insanlardan etkilenirim. 1 2 3 4 5 9 Resim yeteneğimin olduğunu zannediyorum. 1 2 3 4 5 10
Birisine kızdığımda onun karikatürünü çizdiğim zaman
rahatlıyorum. 1 2 3 4 5
11 Duygulandığımda resme daha çok konsantre oluyorum. 1 2 3 4 5
12 Sevdiğim bir kişinin resmini çalışabilirim. 1 2 3 4 5
13 Dünyada ünlü ressamları tanımıyorum. 1 2 3 4 5
14 Resim çalışmak bir terapi yöntemi olabilir. 1 2 3 4 5 15 Sadece yetenekli olanlar resim yapabilir. 1 2 3 4 5 16 Resim bittikten sonra nitelikli sonuçlar alabiliyorum. 1 2 3 4 5 17 Resim yapmak için eğitim almak zorunludur. 1 2 3 4 5 18
Resim çalışmak istiyorum ama maliyeti çok fazla
olduğunu zannediyorum. 1 2 3 4 5
19
Resim tekniklerini öğrenirsem daha güzel resim
yapabilirim. 1 2 3 4 5
20 Sevinç ve üzüntülerimizi resim çalışarak ifade edebiliriz. 1 2 3 4 5
21 Resim yaptıktan sonra arkadaşlarla paylaşıyorum. 1 2 3 4 5
23 Çalıştığım ortamın düzenli olmasını isterim. 1 2 3 4 5 24 Resim çalıştıktan sonra resimlerimi sergilemek isterim. 1 2 3 4 5 25 Resim benim için hayati öneme sahiptir. 1 2 3 4 5 26 Resim etkinliklerinde kendimi iyi hissediyorum. 1 2 3 4 5 27 Resme başladığımda o an aklımdan geçenleri çizerim. 1 2 3 4 5 28 Resim çalışırkenken görmediğim bir yeri yapamam. 1 2 3 4 5
29 Özgür olmak için resim çalışıyorum. 1 2 3 4 5
30 Resmi sesli ve gürültülü ortamda çalışamıyorum. 1 2 3 4 5
31 Resim düşünce gücümü genişletiyor. 1 2 3 4 5
32 Yaptığım resimleri beğeniyorum. 1 2 3 4 5
33
Resim çalışırken kendimi gökyüzünde süzülen bir kuşa
benzetiyorum. 1 2 3 4 5
34
Resim eğitimi aldığım kişinin öğretim ve eğitimini
dikkatlice izlerim. 1 2 3 4 5
35
Her resim tekniği öğrendiğimde farklı duygulara
kapılıyorum. 1 2 3 4 5
36
Herhangi bir resme baktığımda beni etkileyen noktalar
görebiliyorum. 1 2 3 4 5
37
Kitap okurken hoşuma giden betimlemeleri
resmedebilirim. 1 2 3 4 5
38 Resim çalışmak için değişik yollara başvurabilirim. 1 2 3 4 5 39
Resim çalışırken ruhsal ve bedensel olarak geliştiğimi
hissediyorum. 1 2 3 4 5
40 Becerim yok ama resime karşı ilgim var. 1 2 3 4 5 41
Resime karşı yeteneğimin olup olmadığının farkında
değilim. 1 2 3 4 5
42 Resim eğitimi beni sosyalleştiriyor. 1 2 3 4 5