Tüm iyi liderlerde olmazsa olmaz özellikler; doğruluk, enerjik olmak, işin önceliğini ayırt edebilmek, yüreklilik, azim ve çalışkanlık, yeniliklere açıklık ve yaratıcı olmak, hedef odaklılık, hevesini kaybetmemek, mantıklı olmak, diğer bireylerin yetişmesine ve başarabilmesine yardım etme isteğidir. (Cox ve Hoover, 2003: 34). Liderler yaşamdaki gerçek ödüllerin, tamamen, kendilerinde ve diğer insanların yaşamlarında kaydedebildikleri ilerlemenin ölçüsüne ve değerine dayandığını bilirler (Doğan, 2018: 17).
Yukarıda sayılan ve her liderde bulunması beklenen niteliklerin yanı s ıra liderliğin üç gerekli ana niteliği daha vardır: bunlar; İnsanlık, görme niteliği ve cesarettir. Erdemleri uygulamak öğretmenin etkisini geliştirir hem yüksek hem alçak konumdakileri uzaklaştırır ve ara konumdakileri sevindirir. Net olan insanlar uygun davranır ve görevlerini adilce yapar, neyin güvenli neyin tehlikeli olduğunu bilir, akıllı ya da aptal olup olmadıklarını görmek üzere insanları inceler ve doğru ile yanlışı birbirinden ayırır. Cesur olanlar sonuca varmak için görür, kuşkuya kapılmadan yerlerine yerleştirir. Yanlış ya da hatalı olanlardan kaçar. Netlik olmadan, insanlık bir tarlaya sahip olmaya fakat ekememeye benzer. Cesaretsiz
netlik, sürgün vermiş bitkilere sahip olmaya, fakat yabani otları temizlememeye benzer. İnsanlık olmadan cesaret, biçmeyi bilmeye, fakat ekmeyi bilmemeye benzer. Bu üç netlik var olduğunda, topluluk gelişir. Bu özelliklerden biri olmadığı zaman, topluluk yozlaşır. İki tanesi yoksa topluluk tehlikededir. Üçü de olmadığı zaman, liderliğin yolu yanlıştır (İmrek, 2004: 27). Bu üç nitelik dışında bir grup başarılı üst yönetici tarafından üst düzey yönetim açısından en önemli görülen liderlik nitelikleri sıralanmıştır. İyi bir lider; ani ve yerinde karar verebilme becerisine sahip olmalı, dengeli olmalı, şevk azim ve hayal gücüne sahip olmalı, disiplinli çalışma olgusunu kendinde barındırmalıdır.
Lider, kendisini izleyenleri etkilemek ve onlara ilham vermek için bir takım özellikleri kendisinde barındırması gerekmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda liderin özellikleri şu şekilde sıralanabilir (Akoğul, 2018: 28-29);
-Güçlü Bir Vizyona Sahip Olmak: Lider geleceğe dönük, işletme adına oluşacak fırsatları, tehlikeleri ve olumsuz durumları öngörebilme yetisine ve strateji geliştirebilme becerisine sahip olmalıdır.
-Astlarına Güvenmek ve Onların Güvenini Kazanmak: Lider için güven çok önemlidir. Öncelikle lider, beceri, örgüte bağlılık ve karakteristik özelliklerini kullanarak beraber çalıştığı tüm astlarının güvenlerini kazanmalıdır. Lider, astlarına karar alma ve yetki verme gibi konularda izin vermelidir. Aksi takdirde çalışanlar kendilerine güvenilmediğini hissederler. Bu durum çalışanların performansının düşmesine neden olabilmektedir. Astlara verilen bazı yetkiler liderin güven duygusunu gösterir ayrıca sorumluluk alt kademelere doğru ilerletilip astların daha hareketli olması sağlanır.
-MüĢteri Ġhtiyaçlarına Odaklanmak: Lider, müşteriden gelen şikayetleri değerlendirmeli ve olaya müşterinin perspektifinden bakabilmelidir. Ayrıca lider müşteri istek ve ihtiyaçlarını iyi takip etmeli, eğilimleri önceden fark edebilmelidir.
-Soğukkanlı ve Azimli Olmak: Lider, işletmenin yaşayacağı olası bir kriz veya bunalımda soğukkanlılığını koruyup astlarına temkinli davranmayı telkin etmelidir.
-Temsil Niteliği TaĢımak: Lider kendisini temsil ettiği kadar astlarını ve aynı zamanda işletmeyi de temsil etmektedir. İşletmenin ve astlarının hak ve çıkarlarını gözetmeli ve savunmalıdır. Lider fiziki özelliği ile de örnek teşkil edecek şekilde, görünümü düzgün, nazik, centilmen ve konuşma sanatını bilen birisi olmalıdır.
-Tutarlı Olmak: Lider, yapılan iş hakkında mutlaka bilgi sahibi olmalıdır. Liderin zekası, davranış ve tutumları, astların lidere olan davranışlarının belirleyicisidir. Lider, astlarından göstermelerini beklediği davranışı önce kendisinin göstermesi esastır. Kısacası lider sözleri ve davranışları arasında çelişki yaşamamalıdır.
-ĠĢ Dünyasını Ġyi Tanımak: Lider ekonomik gelişmeleri ve piyasaların seyri hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Kendi piyasasının sınırlarını bilen yöneticiler liderlik kimliğine çabuk bürünürler.
-Hızlı Karar Almak: Lider, oluşan sorunlara acil ve sağlıklı bir şekilde çözümler bulma yetisine sahip olmalıdır. Lider, gerek gerçeklerden yola çıkarak gerekse önsezilerine dayanarak hızlı kararlar almalıdır. Başarının sırrı cesur ve kararlı kararların ardında gizlidir.
-BaĢarıyı Ödüllendirmek: Lider, çalışanların elde ettikleri başarıları dile getirerek onları ödüllendirmelidir. Başarının ardından lider tarafından takdir ve teşekkür edilen çalışan, bir sonraki mücadeleler için daha özverili ve gayretli olacaktır. Çalışanların gayret ve başarıları lider tarafından fark edilmez ise, bireylerde karamsarlık ve duyarsızlık baş göstermeye başlayabilir.
Dünyanın en zengin adamı Bill Gates, sevdiği işi yapmış olması, bütün enerjisini işine ve sevdiklerine harcaması, stratejik düşünebilmesi ve ona göre kararlar alabilmesi, ekibiyle bir bütün olabilmesi ve birlikte kararlar alabilmesi, işin ciddiyetine önem vermesi, sorumluluklarını boşlamayıp bizzat takip etmesi, dirayetli ve sabırlı olması piyasada dürüst davranması, buna karşın stratejik hatalar da yapmayıp geleceğe dair hedefler koyması, geçmişini gelecekten koparmayıp, geçmişi geleceğin tarlası olarak görmesi, liderliğini doğuştan gelen bir yeti olarak görmeyip sahip olduklarını azmederek elde ettiğini ifade etmesi, bilgi ve emeğe önem vermesi,
şirketlerini günümüz dünyasına ayak uydurabilir hale getirmesi ve yeteneklerini ve öğrendiklerini başkalarına da aktarma fedakarlığında bulunması ile başarıyı elde etmiştir (Doğan, 2018: 17). Liderlik, insanları, hayal ettikleri amaçları gerçekleştirmeleri için etkileyerek bir araya getirme sanatıdır. Liderliğin vazgeçilmez ve değişmez tek gerçeği ve güzelliği; liderin, onu izleyenleri sayesinde duyduğu tatmin ve doyuma ulaşabilme zevkidir (İmrek, 2004: 23-24).