Daha önce de ifade edildiği gibi ülkemiz orman kaynaklarının odun hammaddesi üretimi amaçlı olarak planlanmasında hala klasik yaklaşımlar geçerlidir. Uygulamada modern planlama yaklaşımlarının yer bulmamasının en önemli nedenleri, yöneylem araştırması yöntem ve modellerinin karmaşık ve zor olarak değerlendirilmesi ve yıllardır yapılan uygulamalardan vazgeçme konusunda gösterilen isteksizlik olarak açıklanabilir. Odun hammaddesi üretimi amaçlı modern üretim planlamasına yönelik uluslararası düzeyde yapılan çalışmalar çok sayıdadır. Günümüzde CBS programları yardımıyla birtakım çalışmalar da yapılmıştır. Son yıllarda yapılmış bazı çalışmalar örnek olarak aşağıda gösterilmiştir: Jumppanen vd. (2003), birden fazla kullanıcısı olan orman kaynaklarının planlanması için pratik bir kesim düzeni yaklaşımı geliştirmiştir. Bu yaklaşım, hem alansal hem de alansal olmayan amaçlar ile odun üretimi amaçlarını eş zamanlı olarak gerçekleştirmek için ekolojik, ekonomik ve sosyal değişkenleri barındırmaktadır (Jumppanen vd., 2003). Öhman ve Lamas (2003), uzun dönemli çok amaçlı planlama ile kesim düzeninin oluşturulmasına yönelik olarak doğa koruma, rekreasyon ve mekansal ilişkileri konu alan ve NBD maksimumu amaçlı bir model oluşturmuştur (Öhman ve Lamas, 2003). Tiernan ve Nieumenhuis (2005), ekonomik tabanlı optimizasyon modellerini, hiyerarşik yaklaşımla kesim düzeni için oluşturmuştur. Doğrusal programlama ile karma tamsayılı programlama tekniklerinin kullanıldığı çalışmada, amaç fonksiyonu olarak belirlenen NBD'yi maksimize eden beş yıllık planlamaya yönelik uygulama oluşturulmuştur (Tiernan ve Nieumenhuis, 2005). Nieumenhuis ve Tiernan (2005), geliştirdikleri karma tamsayılı programlama- sürdürülebilir orman yönetimi (MIP-SFM) modelinde sürdürülebilir orman yönetimi ilkeleri ile kesim düzeninin belirlenmesini birlikte uygulamışlardır. Modelde, finansal değişkenlerin yanında çevresel ve sosyal değişkenlere de yer verilmiştir (Nieumenhuis ve Tiernan, 2005) Türkiye'de bu konuda öne çıkan bazı çalışmalar aşağıda kısaca belirtilmiştir: Soykan (1979), "Aynı Yaşlı Ormanların Aktüel Kuruluşlarının Optimal Kuruluşa Yaklaştırılmasında Yöneylem Araştırması Yöntemlerinden Yararlanma Olanaklarının Araştırılması" adlı çalışmasında orman işletmelerinde türlere göre uygulanabilecek idare sürelerinin belirlenmesi için doğrusal programlama modelleri kullanılmıştır. Bunun yanında aktüel kuruluşların optimal kuruluşa ulaştırılması amacıyla üç farklı simülasyon modeli (SESİMOD, KASİMOD ve GRASİMOD) oluşturulmuştur (Soykan, 1979). Geray (1978), "Ormancılıkta Gerçek Tarife Bedeli ve Bunun İşletmenin entansitesini Tayin Hususunda Bir Kriter Olarak Kullanılması Üzerine Araştırmalar" adlı çalışmasında girdiler itibariyle birim giderlerin hesaplanması için iş-zaman analizleri yapmış, gerçek tarife bedelinin maksimizasyonu amacına yönelik olarak doğrusal programlama modeli geliştirmiş ve çözüm sonucunda aktivite alanlarının önem sıralamasını ortaya çıkarmıştır. Böylece kesim ve ağaçlandırma sırası ile en uygun idare süresi tespit edilmiştir. Ayrıca gerçek tarife bedelleri açısından aktivite alanları kümelenmiştir (Geray, 1978). Soykan (1984), "Antalya Orman Bölge Baş Müdürlüğü Gazipaşa Orman İşletme Müdürlüğü İşletme-Amenajman Planı, 1978-1982 Adlı Yapıtın Eleştirilmesi ve KASİMOD Benzetim Yöntemi Uygulama Sonuçları" adlı çalışmasında KASİMOD isimli simülasyon modelini uygulayarak sosyal baskı, yol durumu, işgücü ve mekanizasyon durumu gibi ölçütlere göre beş yıllık kesim planı oluşturmuştur (Soykan, 1984) Gül (1995), "Orman Amenajmanında Uzun Süreli Eta Kestiriminin Doğrusal Programlama İle Gerçekleştirilmesi" adlı çalışmasında olması gereken kuruluştan uzak durumdaki kuruluşu, kararlaştırılan düzenleme süreleri içinde düzenlemek, uzun süreli planlama boyunca alınacak eta miktarının dengeli olmasını sağlamak ve belirlenen amaçlara ulaşmak için net bugünkü değeri ve toplam etayı maksimize edecek şekilde 436 adet doğrusal programlama modeli meydana getirmiştir (Gül, 1995). Görücü (1995), "Orman İşletmelerinde Üretim Planlamasının Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar" adlı çalışmasında, doğrusal programlama modellerini kullanan FORPLAN (ormancılık planlama sistemi) çerçevesinde, idare süresini belirlemiş ve oluşturulan aktivite alanlarını net bugünkü değer ölçütüne göre hasat ve ağaçlandırma sırasına göre dizmiştir. Bu dizi, periyodik olarak sunulmuştur (Görücü, 1995). Ok (1997), Aynı Yaşlı Ormanlarda Kesim Düzeninin Ekonomik Analizi" adlı çalışmasında, EKODÜS adı verilen bir simülasyon yazılımı geliştirmiş, her bonitedi bir işletme sınıfı kabul ederek, net bugünkü değeri maksimize eden farklı kombinasyonları uygulamıştır. Bu kapsamda en uygun idare süresi belirlenerek, bölmeler dizilmiştir. Kesim ve ağaçlandırma sırası, yıllık olarak meydana getirilmiştir (Ok, 1997) Eker (2004), "Ormancılıkta Odun Hammaddesi Üretiminde Yıllık Operasyonel Planlama Modelinin Geliştirilmesi" adlı çalışmasında, odun üretimi operasyonlarının planlamasına yönelik maliyet minimizasyonu amaçlı doğrusal programlama ve karma tamsayılı programlama modelleri oluşturmuştur. Teknoloji seçiminin de yapıldığı çalışmada, çevresel değişkenler modele eklenmiştir (Eker, 2004). Başkent ve Keleş tarafından yapılan "Developing Alternative Wood Harvesting Strategies with Linear Programming in Preparing Forest Management Plans" adlı çalışmada, doğrusal programlama tekniğine dayalı ve 100 yıllık planlama süresini kapsayan bir model oluşturulmuş ve bu model ile odun çeşitlerinden elde edilen net bugünkü değerin farklı iskonto oranlarına göre en uygun olduğu ve değişik kısıtlayıcı koşulların modele dahil edildiği farklı odun üretim stratejileri oluşturulmuştur (Başkent ve Keleş, 2006). Güngör tarafından yapılan "Orman Kaynaklarının Bütünleşik ve İşlevsel Yönetim Planlaması" adlı çalışmasında, orman kaynaklarının işlevsel planlamasını oluşturmuştur. Su üretimi, odun hammaddesi üretimi, karbon birikimi, odun dışı orman ürünleri üretimi, yaban hayatı ve ot faydalanması işlevlerinin kârlarını, maliyetlerini ve önceliklerini belirlemiş ve tahsis haritalarını oluşturmuştur (Güngör, 2010). Field, Dress ve Fortson, amaç denklemi olarak toplam eta, bugünkü net değer ve bugünkü maliyeti esas alarak doğrusal programlama modelleri geliştirmiştir (Field, Dress, Fortson ve Complementary, 1980). Hof, Pickens ve Bartlett, düzenli durumda olmayan bir ormanı, önceden kararlaştırılan bir düzenleme süresi içinde düzenli bir orman kurulusuna dönüştürmek için azalmayan etaya dayalı bir planlama modeli geliştirmiştir (Hof, Pickens ve Bartlett, 1986). Gunn ve Rai, uzun süreli olarak üretimin planlanması için tomruk, kağıtlık odun, lif yonga odunu ve yakacak odun satısından elde edilecek bugünkü net değeri en iyileyecek bir doğrusal programlama modeli kurmuştur (Gunn ve Rai, 1987). Hoganson ve Mcdill, düzenli bir orman kurmak için düzenleme süresinden etkilenen idare süresinin saptanması amacıyla bir doğrusal programlama modeli geliştirmiştir (Hoganson ve Mcdill, 1993). InVEST (Natural Capital Project) programının kullanıldığı çalışmalardan Dünyada öne çıkan bazı çalışmalar işe şöyle özetlenebilir: Verma, Negandhi, Khanna, Edgaonkar, David, Kadekodi, Costanza ve Singh (2015), "Hindistandaki Kaplan Rezervlerinin Ekonomik Değerlemesi: Değer - Yaklaşım" çalışması altında İnvest Programı yardımıyla seçilen Kaplan rezervlerini korumak ve sürdürebilmek için ekosistem tabanlı bir habitat projesi oluşturmuşlardır (Verma, Negandhi, Khanna, Edgaonkar, David, Kadekodi, Costanza, Singh, 2015). Duc (2017), "Vietnam'ın Kuzeybatı Bölgesindeki Orman Ekosistem Hizmetlerinin Ormancılık Yönetişimi ve Ekonomik Değerleri" çerçevesinde, orman yönetim sistemi rejimlerindeki muhtemel değişikliklerden kaynaklanan arazi kullanımı ve arazi örtüsü değişikliklerini haritalandırmayı, orman ekosistem hizmetlerinin sağlanmasında ortaya çıkan değişikliklerin sayısallaştırılmasını ve ilgili ekonomik değerlerin tahmin edilmesi ile ilgili çalışmalar yapmıştır. InVEST modeli, üç özel orman ekosistemi hizmetinin miktarını tahmin etmek için kullanmıştır ve bunlar: karbon depolama / kurtarma, hidroelektrik üretimi için su temini ve rezervuarlara tortu yükünün azaltılmasıdır (Duc, 2017). Canales (2015), " Akdeniz Havzasında Ekosistem Hizmetlerini Bir Sistemde Modelleme " adlı çalışmasında InVEST elde edilen sonuçların duyarlılık analizini yapmak ve modelde modellenmiş besin madde tutma modelinde olan süreçleri test etmek için yeni bir metodoloji oluşturmayı ve uygulamayı amaçlamaktadır (Canales, 2015). Essen (2015), "Portekiz Montado’ da Ekosistem Hizmetlerinin İnceleyerek Ekosistem Hizmetlerini Sorgulama’’ adlı çalışmasında Ekosistem Servislerini hem ölçüp hemde ölçtüğü değerleri sorgulamıştır. InVEST programını ise gelecekteki 3 senaryoyu analiz etmek için kullanmıştır. Bunlar; Kentleşme, İnsan Yoğunluğu ve Ormancılığın iyileşme durumudur (Essen, 2015). Belgede DOĞAL ORMANLARDA EKONOMİK TABANLI KESİM PLANININ HAZIRLANMASI (İNEBOLU ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ) (sayfa 35-40)
