CD KAYDINDA BULUNAN OPERETLER 1. Leblebici Horhor Opereti
12. Lüküs Hayat Opereti Eser : Lüküs Hayat
Beste : Cemal Reşit Rey Seslendiren : Hazım Körmükçü Makam : Çargah
Usul : Sofyan 13.
Eser : Dünya Senin Be Bal Kabak Beste : Cemal reşit Rey
Seslendiren : Hazım Körmükçü Makam : Nihavned Usul : Sofyan
14.
Eser : Hovardalık Beste : Cemal reşit Rey
Seslendiren : Şevkiye May/Reşit Akif Gürzap
Makam : Hicaz
Usul : Sofyan
15.
Eser : Ah Berelim Beste : Cemal Reşit Rey Seslendiren : Hazım Körmükçü Makam : Buselik Usul : Sofyan 16. Deli Dolu Opereti
Eser : Hesap Günü Kazıklanır Beste : Cemal Reşit Rey Seslendiren : Hazım Körmükçü Makam : Nihavend Usul : Nim Sofyan / Semai
Taş Plaklarda Tesbit Edilmiş Operetlerin Kayıtları
Eser Adı Yorumcu Besteci Yayıncı
Firma Hangimizi Beğenecek
ÂŞIK GARİP OP.
Hikmet Rıza/Şark Hanımlar
Sedat Öztoprak Columbia
Düşta Gördüğüm Kızmı
ÂŞIK GARİP OP. Hikmet Rıza/Şark
Hanımlar Seda Öztoprak Columbia Gözyaşımda Aşkımda Ol
ÇAPKIN SÜLEYMAN Hikmet Rıza/Şark
Hanımlar Kaptanzade Columbia
Ayva Çiçek Açmış
ÇAPKIN SÜLEYMAN Hikmet Rıza/Şark
Hanımlar Kaptanzade Columbia
Süleymanı Sevdim Hikmet Rıza/Şark
Hanımlar Kaptanzade Columbia
Düşte Gördüğüm Kim Mi ÂŞIK GARİP Op.
Hikmet Rıza/Şark Hanımlar
Sedat Öztoprak Columbia
Üvertür İstanbul Efendisi
op. İst.Operet
Heyeti/Korosu Levon Hancıyan Pathe Yolda Gördüm Bir Koçu
(İstanbul Efen.Op.) Ahmet Bey (Safi
rolünde) Levon Hancıyan Pathe BEN NİGÂHINLA
Şifa (İstanbul Efen.) Ahmet Bey/Nıvart
Hanım Levon Hancıyan Pathe
Emret Bana Öleyim
(İstanbul Efen.) Ahmet Bey/Nıvart
Hanım Levon Hancıyan Pathe
Çelebimi Şimdi Bulsam
YEDEKÇİ OP. Mügegan Hanım? Pathe
Üvertür Leblebici Horhor
I-II Orfeon Orkestrası?
(Mızıka) Dikran Çuhacıyan Orfeon R.
Ceylan YEDEKÇİ OP. İst.Operet Heyeti Korosu
Bahar Geldi (Leblebici
Horhor) Ovannes Efendi Dikran Çuhacıyan Favorite ATLI ASES
ÜVERTÜRÜ I-II Darüttalimi Musiki Udi Fahri (Kopuz) Polydor Köroğlu LEBLEBİCİ
HORHOR
Benliyan Dikran Çuhacıyan Favorite
Beyim Gelme, Terk Etme
(Leblebici Horhor) Ovannes Efendi Dikran Çuhacıyan Favorite Sus Sus LEBLEBİCİ
HORHOR Ovannes Efendi Dikran Çuhacıyan Favorite Bahar Geldi LEBLEBİCİ
HORHOR Ovannes Efendi Dikran Çuhacıyan Favorite Beyim, Gelme Terk Etme
(Leblebici Horhor) Ovannes Efendi Dikran Çuhacıyan Favorite Merhaba...NESTEREN
Opereti
Fikriye-Süreyya Op. Mehmet Baha Bey Sahibinin s.
Sensiz Yaşamam AYŞE
Op. Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Ateşi Aşkınla Yandım
AYŞE Op. Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Geçen Ateşli Geceler ÇARESAZ Op.
Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Esmam Aman...AYŞE
Op. Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Her Kalbi Isıtır Mı Sizde
Güneş AYŞE Op. Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Ayşenin Duası AYŞE
Op. Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Bülbül Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Titrerken Dudakların Fikriye-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Bir Buse Ver Bana ASALETMEAP Op.?
Suzan-Lutfullah Sururi
M. Sabahattin Sahibinin S.
Gel Öpüşelim
ASALETMEAP Op. Suzan-Lutfullah
Sururi M. Sabahattin Sahibinin S.
Sevimli Matmazeller
ASALETMEAP Op. Süreyya Operet
Heyeti M. Sabahattin Sahibinin S.
İnanamam Ben Sana
MON BEY Nevin Hanım M. Sabahattin Odeon
Zeynebim LÜKÜS
HAYAT Vasfi Rıza Cemal Reşit Rey Sahibinin S.
Sorguya çekme beni SÖZ BİR ALLAH BİR
Hazım Körmükçü-Melek Tay
M. Sabahattin Sahibinin S.
Ruhumda Ah Bir Yetim
Gülüşü ÇAPKIN SÜL. Hikmet Rıza H. Kaptanzade A.
Yunanca beyim gelmez
LEBLEBİCİ HORHOR Dikran Çuhacıyan Sahibinin S.
Üvertür I ve II ATLI ASES
Darüttalimi-musiki Mehmet Fahri Kop.
Polydor
Beni Tutmazsın
ASALETMAP Suzan?-Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Bir Adada Bir Modada Süreyya operet H. M Sabahattin Sahibinin S.
Kırda Toplarız Çiçekler
ASALETMEAP Süreyya Operet M. Sahabattin Sahibinin S.
Bilsen Ne Çok Sevdim
seni MON BEY Nevin
Hanım/Süreyya Op. M. Sabahattin Odeon İçince Coşarız MON
BEY Fikriye
Hanım/Süreyya Op. M. Sabahattin Sahibinin S.
Ah Seni Yaramaz
ASALET MON B Süreyya Op.Heyeti M. Sabahattin Sahibinin S.
Kızlar, ah yaramazlar ASALET MON B
Süreyya Op.Heyeti (Fikriye)
M. Sabahattin Sahibinin S.
Vals Boston ASALET
MON B Süreyya Operet
Heyeti M. Sabahattin Sahibinin S.
Türk operetleri, 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın ortalarına kadar devam eden bir akımı yansıtmaktadır. 19. yüzyılda azınlık kökenli sanatçılara rastlanırken 20. yüzyıldan itibaren Türk besteci ve yorumcularının isimleri ile karşılaşmaya başlıyoruz. Hayatımızın tümü alanındaki Batı etkisi musıki sanatında da kendini göstermiş ve bu yöneliş Türk sanatkârlarının operet sanatında da kendilerini göstermelerine vesile olmuştur. Operet icracılarının büyük bir kısmının, Darülbedai’de sanat hayatlarına başlamış, Süreyya Operet Topluluğunda hizmet vermiş daha sonra Şehir Tiyatroları ismini alan Darülbedai’de yeniden görev aldıkları görülmektedir.
Operet notalarının çoğu günümüze ulaşamamıştır. Muhlis Sabahattin’in ölümü üzerine, Carlo Cobacello’nun aranjörlüğünü yaptığı yapıtları, İtalya’ya götürdüğü söylenmektedir. Ses sanatçıları hakkında çok fazla bilgiye rastlanamamıştır.
İncelenen Türk Operetlerinde Nihavend, Buselik, Hicaz makamlarına basit usullerde, şarkı formunun kullanıldığı tespit edilmiştir.
Araştırmacı yazar Cemal Ünlü, kişisel çabalarıyla koleksiyonunda bulunan taş plakların bir kısmını CD’lere kayıt ederek koruma altına almıştır.
Zengin musiki kültürümüzün günümüze ve ileriye taşınmasında taş plakların önemi yadsınamaz. Bunun için taş plakların toplanıp arşivlenmesi kültürümüzün belgelenmesi açısından gereklidir. Ayrıca teknoloji imkânlarından faydalanarak, taş plaklara kayıtlı eserlerin günümüze ve hatta gelecek kuşaklara taşınması mutlaka sağlanmalıdır.
KAYNAKÇA
Ana Britanica Genel Kültür Ansiklopedisi “Operet” maddesi, İstanbul 1989.
BUDAK, Muzaffer, Tiyatro-Opera-Operet ve Bale Yazıları, İstanbul, Mart 1985.
Büyük Ansiklopedi, “Operet” maddesi, İstanbul 1990.
İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfının Ortak Yayını, İstanbul 1994, C. 6.
KONURALP, Asım Cem, “19.yüzyılda Türkiye’de Opera”, Devlet Opera ve Balesi Kongre Tutanakları 16-18 Mayıs 1989.
MARLALI, Haldun, Temel Tiyatro Bilgisi Yayınevi, Ankara 1974.
Meydan Larousse, “Operet” maddesi, İstanbul 1972.
ÖZALP, Dr. Nazmi, “Türk Musikisi Tarihi”, C. II., Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 2000.
ÖZALP, M. Nazmi, Türk Musikisi Tarihi (Derleme), “Plak ve Plakçılık”, C. I.
PAPAZYAN, Hrant, “100 Yılda Türk Opereti”, İstanbul 1975.
PAŞA, Süreyya İlmen, “Teşebüslerim ve Reisliklerim”.
STRATBAUM, By Hugo, Seventy-Eight Revolution per Minute in the Levant Discography of Favorite’s Oriental Recordings.
Türkiye Ansiklopedisi, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Musiki ve Batılılaşma”, İstanbul 1988.
ÜNLÜ, Cemal, “Bir Opereti Yaşamak-Taş Plaklardan Seçmeler”, Türkiye İş Bankası Yay. İstanbul 2000.
YENER, Faruk, Müzik, İstanbul 1983.
İLKÖĞRETİMDE MÜZİK EĞİTİMİ