Kurumsal Yönetim ve Tobin Q Oranı ĠliĢkisi

3.7. ARAġTIRMANIN BULGULARI

3.7.2. Piyasa Performansına ĠliĢkin Bulgular

3.7.2.3. Kurumsal Yönetim ve Tobin Q Oranı ĠliĢkisi

ġirketin piyasa değerinin Ģirketin varlıklarına oranlanmasıyla hesaplanan Tobin Q oranı özsermaye sahipliği ve firma değeri arasındaki iliĢki 364 _{, yönetimsel} performans ve ihale yoluyla satıĢ kazançları arasındaki iliĢki, yatırım fırsatları ve ihale yoluyla satıĢ kârı365

, finansman ve temettü politikası ve ücret politikaları gibi birçok farklı durumu açıklamak için kullanılmaktadır366

. Ayrıca Morck vd. (1988) 367‟nin çalıĢmalarında Tobin Q oranı, firma değerinin göstergesi olarak kullanılmıĢtır.

Tobin Q oranının 1‟den büyük olması firmanın piyasa değerinin varlıklarının değerinden daha yüksek olduğu anlamına gelmektedir. Bu bağlamda Tobin Q oranının 1‟den büyük olması, firmanın kıt kaynaklarının etkin kullanıldığının bir göstergesi olarak yorumlanırken, oranın 1‟den küçük olması kaynaklardan etkin bir Ģekilde yararlanılamadığını göstermektedir. Ayrıca satın alma ve birleĢme açısından değerlendirildiğinde Tobin Q oranın yüksek olduğu firmalar, Ģirket ele geçirmelerinde daha avantajlı iken, bu oranın 1‟in altında olduğu firmalar daha kolay ele geçirilebilmektedirler368

Bu çerçevede kurumsal yönetimin ilkelerini uygulama düzeyinin Tobin Q oranına etkisi çoklu hiyerarĢik regresyon analizi yöntemi kullanılarak sınanmıĢtır. Analizin ilk adımında araĢtırmanın kukla değiĢkeni durumundaki sektörler, ikinci adımında kontrol değiĢkenleri (beta, borç/özsermaye oranı), üçüncü adımında belirleyici durumundaki bağımsız değiĢkenler (kurumsal yönetim derecelendirme notu, firma büyüklüğü, firmanın borsada iĢlem görme süresi, toplam borç/toplam aktifler oranı), dördüncü adımda ise kurumsal yönetim derecelendirme notu ile firma büyüklüğü, borsada iĢlem görme süresi ve toplam borç/toplam aktifler oranı arasındaki

364

McConnell, J.J., H. Servaes, “Additional Evidence on Equity Ownership and Corporate Value”,

Journal of Financial Economics, Volume: 27, Issue: 2, 1990, s. 595–612.

365

Lang, L.H.P., R.M. Stulz and R.A. Walkling, “Managerial Performance, Tobin‟s Q, and The Gains from Successful Tender Offers”, Journal of Financial Economics, Volume: 24, Issue: 1, 1989, s. 137- 154.

366

Chung, K.H., S.W. Pruitt., “A Simple Approximation of Tobin‟s Q”, Financial Management, Volume: 23, No: 3, 1994, s. 70-74.

367

Morck, R., A. Shleifer and R.W. Vishny, “Management Ownership and Market Valuation: An Emprical Analysis”, Journal of Financial Economics, Volume: 20, Issue:1-2, 1988, s. 293– 315.

368

CanbaĢ, S., H. Doğukanlı ve H. Düzakın, “Tobin Q Oranı ve Günümüzde ĠĢletme Kararları Açısından Önemi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, 2004, s. 57-73.

etkileĢim puanları dahil edilmiĢtir. Böylece dört aĢamadan oluĢan bir analiz gerçekleĢtirilmiĢtir.

Tablo 3.16: Kurumsal Yönetim ve Tobin Q Oranı Arasındaki ĠliĢki Ġle Ġlgili Regresyon Analizi Sonuçları

Model _ToplamıKareler df Ortalama

Kare F Anlamlılık 1 Regresyon _21,677 ₃ _7,226 _0,369 _0,775a Fark _1820,390 ₉₃ _19,574 Toplam _1842,067 ₉₆ 2 Regresyon _29,859 ₅ _5,972 _0,300 _0,912b Fark _1812,207 ₉₁ _19,914 Toplam _1842,067 ₉₆ 3 Regresyon _330,458 ₉ _36,718 _2,113 _0,037c Fark _1511,608 ₈₇ _17,375 Toplam _1842,067 ₉₆ 4 Regresyon _486,710 ₁₂ _40,559 _2,514 _0,007d Fark _1355,356 ₈₄ _16,135 Toplam _1842,067 ₉₆

a. Belirleyiciler: (Sabit), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör)

b. Belirleyiciler: (Sabit), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Beta, Borç/ Özsermaye

c. Belirleyiciler: (Sabit), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Beta, Borç/ Özsermaye, ĠMKB‟de ĠĢlem Göreme Süresi, Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu, Borç / Toplam Aktif, Firma Büyüklüğü

d. Belirleyiciler: (Sabit), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Beta, Borç/ Özsermaye, ĠMKB‟de ĠĢlem Göreme Süresi, Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu, Borç / Toplam Aktif, Firma Büyüklüğü, KYDN*BTA, KYDN*ĠGS, KYDN*FB

e. Bağımlı DeğiĢken: Tobin Q Oranı

Tablo 3.16‟daki analiz sonuçlarından modele ilk adımda dahil edilen kukla değiĢkenler ile Tobin Q oranı arasındaki iliĢki anlamlı değildir. Buna göre Tobin Q oranı sektörden bağımsızdır.

Denkleme kontrol değiĢkenlerinin dahil edilmesi sonrasında da iliĢkinin anlamlı olmadığı gözlenmiĢtir. Bu bulgu kontrol değiĢkenlerinin (beta, borç/özsermaye oranı) Tobin Q oranı üzerinde etkisinin bulunmadığını göstermektedir. Dolayısıyla Tobin Q oranı üzerindeki değiĢimin sadece bağımsız değiĢkenler ile bunlar arasındaki etkileĢimin bir sonucu olduğu söylenebilir.

Buna paralel olarak bağımsız değiĢkenlerin (kurumsal yönetim derecelendirme notu, firma büyüklüğü, firmanın borsada iĢlem görme süresi, toplam borç/toplam

aktifler oranı) modele dahil edilmesi ile birlikte iliĢki p < 0.05 düzeyinde anlamlılık kazanmıĢtır.

Dördüncü adımdaki kurumsal yönetim derecelendirme notu ile diğer bağımsız değiĢkenler arasındaki etkileĢim sonucunda elde edilen değiĢkenlerin modele dahil edilmesi F katsayısının 2.113‟den, 2.514‟e çıkmasını sağlamıĢtır. Bu bulgu etkileĢim değiĢkenlerinin modele katkı sağladığını göstermektedir. Bununla birlikte her bir değiĢken grubunun Tobin Q oranı üzerindeki görece etkisini belirlemek için model özeti tablosunun incelenmesi gerekmektedir.

Tablo 3.17: Kurumsal Yönetim ve Tobin Q Oranı Arasındaki ĠliĢki Ġle Ġlgili Model Özeti Model R R2 DüzeltilmiĢ R2 Tahminin Std. Hatası DeğiĢim Ġstatistikleri R2 DeğiĢimi F DeğiĢimi F DeğiĢiminin Anlamlılık Düzeyi 1 _0,108a 0,012 -0,020 4,424 0,012 0,369 0,775 2 _0,127b 0,016 -0,038 4,462 0,004 0,205 0,815 3 _0,424c 0,179 0,095 4,168 0,163 4,325 0,003 4 _0,514d 0,264 0,159 4,016 0,085 3,228 0,027 a. Belirleyiciler: (Sabit), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör)

b. Belirleyiciler: (Sabit), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Kukla DeğiĢken (Sektör), Beta, Borç/ Özsermaye

Tablo 3.17‟deki değerler araĢtırma kapsamında incelenen değiĢkenlerin Tobin Q oranını % 26 oranında (R2 = .264) belirlediğini göstermektedir. Ayrıca anlamlılık sütunundaki değerlerden kukla değiĢkenler (ΔP = .775) ile kontrol değiĢkenlerinin (ΔP = .815) model katkı sağlamadığı anlaĢılmaktadır. Bunun yanında bağımsız değiĢkenler ile Tobin Q oranı (ΔP = .003), etkileĢim değiĢkenleri ile Tobin Q oranı (ΔP = .027) arasındaki iliĢkiler ise istatistiksel olarak anlamlıdır. Bağımsız değiĢkenler Tobin Q oranını % 16 (R2

= .163) oranında etkilerken, etkileĢim değiĢkenlerinin Tobin Q oranı üzerindeki etkisi % 9‟dur (R2

Bunun yanında her bir değiĢkenin Tobin Q oranı ile olan iliĢkisini ayrı ayrı inceleyebilmek için katsayı tablosunun incelenmesi gerekmektedir. Tablo 3.18‟deki katsayılar Tobin Q oranı ile kukla değiĢkenlerin her üçü arasındaki iliĢkinin de anlamlı olmadığını göstermektedir. Diğer bir deyiĢle bu bulgu Tobin Q oranının sektörden bağımsız olduğu anlamına gelmektedir.

Ayrıca kontrol değiĢkeni durumundaki borç/özsermaye oranı ile Tobin Q oranı arasındaki iliĢki de anlamlı değildir. Bunun yanında beta katsayısı ile Tobin Q oranı arasında (p = .027; p < .05) istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır.

Bağımsız değiĢkenlerden kurumsal yönetim notunun Tobin Q oranına olan etkisi istatistiksel olarak anlamlı iken, ĠMKB‟de iĢlem süresi, firma büyüklüğü ve borç/toplam aktif oranı ile Tobin Q oranı arasındaki iliĢki anlamlı değildir. Bununla birlikte kurumsal yönetim notu ile Tobin Q oranı arasındaki iliĢki katsayısının negatif olması kurumsal yönetim ilkelerini uygulama düzeyinin yalnız baĢına artmasının Tobin Q oranını düĢürdüğünü ortaya koymaktadır.

Diğer taraftan kurumsal yönetim ilkelerini uygulama düzeyi ile firma büyüklüğü arasındaki etkileĢimin Tobin Q oranına etkisi pozitif ve anlamlıdır. Bu bulgu kurumsal yönetim ilkelerini uygulama düzeyinin ancak firma büyüklüğü ile doğru oranda gerçekleĢmesi halinde Tobin Q oranını arttıracağı, aksi takdirde Tobin Q oranı üzerinde olumsuz etkisi olacağını ortaya koymaktadır. Diğer etkileĢim değiĢkenleri ile Tobin Q oranı arasındaki iliĢki ise yukarıdaki bulgulara paralel olarak anlamlı değildir.

Bu bulgular ıĢığında araĢtırmanının beĢinci hipotezi;

H5 = Kurumsal yönetim düzeyi ile Tobin Q oranı arasında ilişki vardır.

araĢtırma verileri tarafından Ģartlı olarak doğrulandığı sonucuna ulaĢılmıĢtır. Buna göre Ģirketlerin kurumsal yönetim ilkelerini uygulama düzeyleri, büyüklüklerine bağlı olarak artması halinde Tobin Q oranı artıĢ göstermektedir.

Tablo 3.18: Kurumsal Yönetim ve Tobin Q Oranı Arasındaki ĠliĢki Ġle Ġlgili Katsayılar

Model

Standart Olmayan

Katsayılar Katsayılar Standart _t _Anlamlılık B Std. Hata Beta

(Sabit) _1,500 _0,667 _2,249 _0,027

Kukla DeğiĢken (Sektör) _0,908 _0,994 _0,101 _0,913 _0,364 Kukla DeğiĢken (Sektör) _0,591 _1,323 _0,049 _0,447 _0,656 Kukla DeğiĢken (Sektör) _-1,151 _3,199 _-0,038 _-0,360 _0,720

(Sabit) _1,329 _0,725 _1,832 _0,070

Kukla DeğiĢken (Sektör) _0,836 _1,030 _0,093 _0,812 _0,419 Kukla DeğiĢken (Sektör) _0,628 _1,341 _0,052 _0,469 _0,641 Kukla DeğiĢken (Sektör) _-1,176 _3,227 _-0,038 _-0,364 _0,716 Beta _-0,212 _0,528 _-0,042 _-0,402 _0,689 Borç / Özsermaye _0,053 _0,102 _0,057 _0,523 _0,602

(Sabit) _-12,541 _7,131 _-1,759 _0,082

Kukla DeğiĢken (Sektör) _-0,538 _1,081 _-0,060 _-0,498 _0,620 Kukla DeğiĢken (Sektör) _0,521 _1,385 _0,043 _0,376 _0,708 Kukla DeğiĢken (Sektör) _-1,931 _3,087 _-0,063 _-0,625 _0,533 Beta _-1,087 _0,570 _-0,216 _-1,907 _0,060 Borç / Özsermaye _-0,024 _0,116 _-0,025 _-0,203 _0,840 Kurumsal Yönetim Notu _0,771 _0,346 _0,278 _2,229 _0,028 Firma Büyüklüğü _0,659 _0,854 _0,114 _0,771 _0,443 IMKB Süre _1,067 _1,722 _0,064 _0,620 _0,537 Borç / Toplam Aktif _4,468 _2,254 _0,264 _1,983 _0,051

(Sabit) _58,143 _32,986 _1,763 _0,082

Kukla DeğiĢken (Sektör) _-1,055 _1,058 _-0,117 _-0,997 _0,321 Kukla DeğiĢken (Sektör) _0,075 _1,383 _0,006 _0,054 _0,957 Kukla DeğiĢken (Sektör) _-1,705 _2,979 _-0,056 _-0,572 _0,569 Beta _-1,309 _0,583 _-0,261 _-2,245 _0,027 Borç / Özsermaye _-0,085 _0,137 _-0,090 _-0,621 _0,537 Kurumsal Yönetim Notu _-10,896 _5,467 _-3,933 _-1,993 _0,049 Firma Büyüklüğü _-6,820 _3,724 _-1,176 _-1,831 _0,071 ĠMKB‟de ĠĢlem Süresi _1,213 _7,892 _0,072 _0,154 _0,878 Borç / Toplam Aktif _-4,597 _8,026 _-0,272 _-0,573 _0,568 KYDN*FB _1,222 _0,616 _4,681 _1,984 _0,051 KYDN*ĠGS _0,016 _1,214 _0,008 _0,013 _0,989 KYDN*BTA _1,506 _1,290 _0,685 _1,168 _0,246 a. Bağımlı DeğiĢken: Tobin Q Oranı

Belgede Kurumsal yönetim ve İMKB 100 endeksi üzerine bir uygulama (sayfa 118-123)