Kurumsal Değerlendirme Çalışmalarının Gerçekleştirilmesi

Genel olarak Özdeğerlendirme Süreci, Şekil 4’de gösterilen Özdeğerlendirme Modeli göz önüne alınarak gerçekleştirilir.

46 YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDA AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME REHBERİ

Şekil 4. Yükseköğretim Kurumlarında Özdeğerlendirme Modeli

Yükseköğretim kurumları tarafından gerçekleştirilecek olan özdeğerlendirme çalışmalarında, aşağıda belirlenen her bir değerlendirme konusu için beklenen düzeyin seviyesine verilen 5’li (beşli) gösterge üzerinden bir puan verilecektir². Bunlar;

1 - Beklenen düzeyin çok altı 2 - Beklenen düzeyin altı 3 - Beklenen düzey 4 - Beklenen düzeyin üstü 5 - Beklenen düzeyin çok üstü

Yükseköğretim kurumları, bu yıl için değerlendirmelerini, değerlendirme konularını göz önüne alarak bağımsız olarak yapacaklardır. Bundan sonraki yıllarda göstergede yer alan düzey tanımları belirlenecek ve değerlendirmeler bu tanımlara göre gerçekleştirilecektir.

9.6.4.1.1. Girdiler (Kaynaklar ve İlişkiler)

a) Öğrenci niteliğinde beklenen düzey;

b) Akademik personel niteliğinde beklenen düzey;

c) İdari personel niteliğinde beklenen düzey;

d) Mali kaynakların yeterliliği

e) Bilgi teknolojileri ve kaynaklarının (bilgisayar, internet, iletişim, kitap, yayın, vb) yeterliliği;

f) İş teknolojilerinin yeterliliği;

g) Fiziksel olanakların yeterliliği;

h) Temin edilen hizmetlerin yeterliliği;

i) Sanayi ile ilişkilerin yeterliliği;

j) Toplum ile ilişkilerin yeterliliği;

k) Kamu kurum ve kuruluşları ile ilişkilerin yeterliliği;

l) Mezunlar ile ilişkilerin yeterliliği;

2 2006 yılı Kurumsal Değerlendirme çalışmalarında, konularının değerlendirilmesinde “Beklenen Düzey” ler kurumların kendileri tarafından takdir edilecektir.

48 YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDA AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME REHBERİ

m) Çalışanlar ile ilgili ilişkilerin yeterliliği;

n) Öğrenciler ile ilişkilerin yeterliliği;

o) Yükseköğretim alanında ulusal ilişkilerin yeterliliği;

p) Yükseköğretim alanında uluslararası ilişkilerin yeterliliği.

9.6.4.1.2. Kurumsal Niteliklerin ve Özelliklerinin Değerlendirilmesi Bu kapsamda aşağıdaki konular ve faaliyetler değerlendirilir:

a) Öğrenci sayıları (fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulu, yüksek lisans ve doktora) ve yeterliliği;

b) Öğretim elemanı sayıları (Profesör, Doçent, Yard. Doçent, Öğretim Görevlisi, Okutman, Araştırma Görevlisi, Uzman vb.) ve yeterliliği;

c) İdari personel sayıları (kadrolu ve sözleşmeli) ve yeterliliği;

d) Çalışanların yaş ortalamaları (Öğretim üyeleri, öğretim elemanları ve idari personel) ve yeterliliği;

e) Çalışanların kadın-erkek personel dağılımının değerlendirilmesi (öğretim üyeleri, öğretim elemanları, araştırma görevlileri ve idari personel için ayrı ayrı) ve yeterliliği;

f) Çalışanların kıdem ortalamaları (Öğretim üyeleri, öğretim elemanları ve idari personel) ve yeterliliği;

g) Akademik pesonelin ortalama ünvan düzeyi³; h) İdari personelin eğitim düzeyi;

i) Akademik birimlerin ve bu birimlerdeki programların sayıları (fakülte, Yüksekokul, Meslek Yüksekokulu, yüksek lisans ve doktora) ve yeterliliği;

j) Kurumun ağırlıklı akademik alanı/alanları⁴ ve yeterliliği;

k) Kurumun fiziksel büyüklüğü ve altyapısı (metre kare) ve yeterliliği;

3 Şu şekilde hesaplanacaktır: Akademik pesonelin ortalama ünvan düzeyi = [(7 x Profesör Sayısı) + (6 x Doçent Sayısı) + (5 x Yard. Doç Sayısı) + (4 x Öğretim Üyesi Dışında Doktoralı Öğretim Elemanlarının Sayısı) + (3 x Öğretim Görevlilerinin Sayısı) + (2 x Okutmanların Sayısı) + (1 x Araştırma Görevlilerinin Sayısı)] / Yukarıdaki Ünvanlardaki Toplam Öğretim Elemanlarının Sayısı

4 Kurumun ağırlıklı hizmet alanı/alanları EK-3.2 ‘de verilen ilgili kurumda Temel Bilim Alanları’nda eğitim-öğretim gören öğrencilerin ve akademik personelin sayıları ve yüzdeleri ile belirlenecektir.

(a) Kampus alanı, (b) Toplam kapalı alan,

(c) Eğitim-öğretim ve araştırma, (d) Sosyal ve diğer hizmet alanları.

9.6.4.1.3. Eğitim-Öğretim Süreçlerinin Değerlendirilmesi Bu kapsamda aşağıdaki konular ve faaliyetler değerlendirilir:

a) Programların ulusal ve çevre ihtiyaçlarına uygunluğu;

b) Programların eğitim hedeflerinin yeterliliği;

c) Programların kapsamı ve niteliklerinin (ders çeşitliliği, ders yükleri ve uyumluluğu) yeterliliği;

d) Programların anlaşılabilirliği ve ve hedeflerinin açıklığı;

e) Programların bütünlüğünün ve devamlılığının yeterliliği;

f) Programların çıktılarının (programın kazandırması beklenen nitelikler) yeterliliği;

g) Program kaynaklarının (öğretim elemanı, ders notları vb.) yeterliliği;

h) Programların diğer programlarla ilişkilerinin yeterliliği;

i) Öğrencilere sunulan rehberlik/danışmanlık hizmetlerinin yeterliliği;

j) Engelli öğrencilere sunulan eğitim hizmetlerinin yeterliliği;

k) Öğrenci değerlendirme prosedür ve araçlarının (sınav, ödev, proje vb.) yeterliliği;

l) Yeni öğrencileri programlara hazırlama prosedür ve uygulamalarının yeterliliği;

m) Öğrencilere sunulan eğitimin etkinliğini artıracak eğitsel destek hizmetlerinin (yabancı dil, IT teknolojileri ve bilgisayar donanımı vb.) yeterliliği;

n) Programların ilgili ulusal ve uluslararası programlarla uyumundaki yeterliliği;

9.6.4.1.4. Araştırma ve Geliştirme (Bilgi Üretme) Süreçlerinin Değerlendirilmesi

Bu kapsamda aşağıdaki konular ve faaliyetler değerlendirilir:

a) Araştırma ve geliştirme çalışmalarının ulusal ve çevre ihtiyaçlarına uygunluğu;

b) Araştırma ve geliştirme olanak ve kaynaklarının yeterliliği;

c) Araştırma ve geliştirme çalışmalarının yeterliliği;

50 YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDA AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME REHBERİ

d) Araştırma ve geliştirme önceliklerinin belirginliği;

e) Araştırma ve geliştirme çalışmalarının bütünlüğü ve devamlılığı;

f) Araştırma ve geliştirme çalışmalarının disiplinler arası yapılabilmesindeki yeterlilik;

g) Uluslarası araştırma ve geliştirme çalışmalarının yeterliliği;

h) Araştırmayı özendiren ve destekleyen araçların yeterliliği;

i) Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin önceliklere uygunluğu;

j) Araştırma ve geliştirme çalışmalarının hedeflerine ulaşıp ulaşmadığının yeterliliği;

k) Araştırma ve geliştirme çalışmaları ile eğim-öğretim faaliyetleri arasındaki ilişkinin yeterliliği;

l) Araştırma ve geliştirme sonuçlarının duyurulması ve paylaşılması ile ilgili araç, ortam ve mekanizmaların yeterliliği;

m) Araştırma ve geliştirme çalışmalarının oluşturulmasında ve yürütülmesinde paydaşlarla (endüstri, kamu kurum ve kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları vb.) kurulan yapısal ilişkilerin yeterliliği;

n) Araştırma ve geliştirme sonuçlarının topluma faydaya dönüşmesindeki yeterliliği;

o) Araştırma ve geliştirme sonuçlarının kuruma/birime fayda olarak (ekonomik, itibar vb.) dönmesindeki yeterlilik.

9.6.4.1.5. Uygulama ve Hizmet Süreçlerinin Değerlendirilmesi

a) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin ulusal ve çevre ihtiyaçlarına uygunluğu;

b) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin olanak ve kaynaklarının yeterliliği;

c) Uygulama ve hizmet faaliyetleri düzeylerinin yeterliliği;

d) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin önceliklerinin belirginliği;

e) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin disiplinler arası yapılabilmesindeki yeterliliği;

f) Uluslararası uygulama ve hizmet faaliyetlerinin yeterliliği;

g) Uygulama ve hizmet faaliyetlerini özendiren ve destekleyen araçların yeterliliği;

h) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin hedeflerine ulaşıp ulaşmadığının yeterliliği;

i) Eğitim-Öğretim ile uygulama ve hizmet faaliyetleri arasındaki ilişkinin yeterliliği;

j) Araştırma ve geliştirme çalışmaları ile uygulama ve hizmet faaliyetleri arasındaki ilişkinin yeterliliği;

k) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin sonuçlarının duyurulması ve paylaşılması ile ilgili araç, ortam ve mekanizmaların yeterliliği;

l) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin oluşturulmasında ve yürütülmesinde paydaşlarla (endüstri, kamu kurum ve kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları vb.) kurulan yapısal ilişkilerin yeterliliği;

m) Yaşam Boyu Eğitim faaliyetlerinin yeterliliği;

n) Topluma yönelik bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetlerinin yeterliliği;

o) Topluma yönelik sanatsal, kültürel ve sportif faaliyetlerin yeterliliği;

p) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin topluma faydaya dönüşmesindeki yeterlilik;

q) Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin kuruma/birime fayda olarak (ekonomik, itibar vb.) dönmesindeki yeterlilik.

9.6.4.1.6. İdari Süreçler ve Destek Süreçlerinin Değerlendirilmesi Bu kapsamda aşağıdaki konular ve hizmetler değerlendirilir:

a) Personel işleri ile ilgili hizmetlerin yeterliliği;

b) İdari (ihale, temizlik, ulaşım vb.) işler ile ilgili hizmetlerin yeterliliği;

c) Bütçe ile ilgili süreç ve hizmetlerin yeterliliği;

d) Öğrencilerin akademik işleri ile ilgili hizmetlerin yeterliliği;

e) Kütüphane ve dokümantasyon işleri ilgili hizmetlerin yeterliliği;

f) Yapı ve çevre işleri ile ilgili hizmetlerin yeterliliği;

g) Teknik destek işleri ile ilgili hizmetlerin yeterliliği;

h) Bilgi işlem ve haberleşme desteğinin yeterliliği;

i) Hukuk destek hizmetlerinin yeterliliği;

j) Basın ve halkla İlişkiler hizmetlerinin yeterliliği;

k) Sağlık hizmetlerinin yeterliliği;

l) Kültür ve sosyal hizmetlerin yeterliliği;

m) Spor ile ilgili hizmetlerin yeterliliği;

n) Burs olanak ve hizmetlerinin yeterliliği;

o) Yurt olanak ve hizmetlerin yeterliliği;

52 YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDA AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME REHBERİ

p) Öğrenci bilim, kültür ve sanat toplulukları etkinkillerinin yeterliliği;

q) Uluslararası ofislerin hizmetlerinin yeterliliği;

r) Öğrenci kariyer planlama hizmetlerinin yeterliliği;

s) Staj destek hizmetlerinin yeterliliği;

t) Öğrenci konseylerine sağlanan hizmetlerin yeterliliği,

u) Üniversite adaylarına yönelik tanıtım çalışmalarını yeterliliği.

9.6.4.1.7. Yönetsel Özelliklerin (Yapısal) Değerlendirilmesi Bu kapsamda aşağıdaki konular ve özellikler değerlendirilir:

a) Organizasyonel yapının yeterliliği;

b) Görev ve sorumluluk tanımlarının açıklığı;

c) Görev yetkilerinin yeterliliği;

d) Stratejilerin varlığı ve yeterliliği;

e) Karar verme süreçlerinin yeterliliği;

f) İş süreçlerinin (akademik ve idari) yeterliliği;

g) Stratejik planlama ve izleme süreçlerinin yeterliliği;

h) Kalite geliştirme süreçlerinin yeterliliği;

i) Bilgi yönetimi süreçlerinin yeterliliği;

j) İnsan kaynakları süreçlerinin yeterliliği;

k) Finans kaynakları süreçlerinin yeterliliği, l) Öğrenci katılım süreçlerinin yeterliliği,

m) Eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme, uygulama ve hizmet süreçleri ile ilgili etik standartların yeterliliği.

9.6.4.1.8. Yönetsel Özelliklerin (Davranışsal) Değerlendirilmesi Bu kapsamda aşağıdaki konular ve özellikler değerlendirilir:

a) Ortak kültür ve değerlerin paylaşımındaki yeterlilik;

b) Akademik personelin memnuniyetinin yeterliliği;

c) İdari personelin memnuniyetinin yeterliliği;

d) Öğrenci memnuniyetinin yeterliliği;

e) Liderlik yaklaşımlarının yeterliliği;

f) Yönetici yaklaşımlarının (yönetim tarzı, tanıma ve takdir, insan ilişkileri, yetki paylaşımı vb.) yeterliliği;

g) Akademik personelin idari ve yönetsel özelliklerinin yeterliliği;

h) İdari personelin özelliklerinin yeterliliği;

i) Çalışanlar arasındaki iş birliği ortamının yeterliliği;

j) İş arkadaşlığı ve sosyal ortamın yeterliliği.

9.6.4.1.9. Çıktılar/Sonuçların Değerlendirilmesi

Bu kapsamda aşağıdaki konular ve sonuçlar değerlendirilir:

a) Kurumsal niteliklerle ilgili gelişmelerin yeterliliği;

b) Öğrencilerle ilgili sonuçların yeterliliği;

c) Araştırma ve geliştirme ile ilgili sonuçların yeterliliği;

d) Uygulama ve hizmet faaliyetleri ile ilgili sonuçların yeterliliği;

e) Yönetsel faaliyetler ile ilgili sonuçların yeterliliği;

f) İdari faaliyetler ile ilgili sonuçların yeterliliği;

g) Toplum hizmetleri ile ilgili sonuçların yeterliliği.

9.6.4.1.10. Yükseköğretim Misyonunu Başarma Performansının Değerlendirilmesi

Bu kapsamda, yükseköğretim kurumu tüm faaliyetlerini ve bunların sonuçlarını;

a) Evrensel yükseköğretim kurumu olma misyonuna uygunluğu;

b) Türk yükseköğretim kurumu olma misyonuna uygunluğu;

c) Kendi misyonuna uygunluğu;

bakımından değerlendirir.

9.6.4.2. Çevre Değerlendirme Çalışmaları

9.6.4.2.1. Yükseköğretim Alanındaki Ulusal ve Uluslararası Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Yükseköğretim alanındaki ulusal ve uluslararası gelişmelerin değerlendirilmesidir.

9.6.4.2.2. Mezunlar ile İlgili Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Yükseköğretim kurumunun mezun ettiği öğrenciler ile ilişkileri, onların kurumun gelişimine katkısının sağlanması ve güncel bilgilerin mezunlara aktarılması gibi çalışmalar bu kapsamda değerlendirilir.

9.6.4.2.3. Toplumsal Gelişmelerin ve Toplum ile İlişkilerin Değerlendirilmesi Yükseköğretim kurumunun, bulunduğu bölgedeki sivil toplum örgütleri ve diğer kurum, birey ve kişiler ile ilgili değerlendirmelerdir. Bu kapsamda, yükseköğretim kurumunun toplum üzerindeki etkisi ve bunun eğitim kalitesi ve yükseköğretim kurumunun faaliyetleri üzerindeki etkileri değerlendirilir.

54 YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDA AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME REHBERİ

9.6.4.2.4. Sanayi ve Sosyal Kurumları ile İlişkiler ve Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Yükseköğretim kurumunun sanayi kurumları ile ilişkilerini nasıl yürüttüğü, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin sanayi kurumları tarafından değerlendirilmesi, sanayi kurumlarının yükseköğretim kurumunun eğitim öğretim ve ARGE çalışmalarına destek vermesi vb. gibi faaliyetler bu kapsamda değerlendirilir.

9.6.4.2.5. Eğitim Teknolojilerindeki Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Teknolojik gelişmeler ve yenilikler, eğitim sektörünü de her geçen gün yeni araçlar ile zenginleştirmekte ve bu sayede eğitim öğretim hizmetleri daha etkin yürütülebilmektedir. Uzaktan eğitim teknolojilerini de kapsayacak şekilde sektördeki gelişmeler ve bunların eğitim-öğretim ve ARGE çalışmaları üzerindeki etkileri bu kapsamda değerlendirilir.

9.6.4.2.6. Yasal Düzenlemeler ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarındaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Yasal düzenlemelerin yükseköğretim kurumunun faaliyetleri ve eğitim-öğretim ve ARGE kalitesi üzerindeki etkisi bu kapsamda değerlendirilir. Özellikle nitelikli eleman bulunması, araştırma fonlarının kullanımı, döner sermaye uygulamalarının etkileri vb. kurumun kalitesini etkileyecek değerlendirmeler arasında görülebilir. Bu kapsamda, yükseköğretim kurumunun valilik, kaymakamlık, belediye başkanlığı, diğer kamu kuruluşları ile ilişkilerini ve bu ilişkilerin üniversite çalışmaları üzerindeki etkileri bu kapsamda değerlendirilir.

9.6.4.2.7. Yükseköğretim Kurumunun Bulunduğu Bölgenin Ekonomik ve Ticari Kalkınmasına Etkisinin Değerlendirilmesi

Yükseköğretim kurumunun bulunduğu illerde, öğrenciler başta olmak üzere tüm paydaşların, kentin ekonomik ve ticari gelişimine katkısı vardır. Bu katkının artırılması ve bunun sonucu kentin eğitim ve öğretim faaliyetlerine katkısının alınması, kentin bu kapsamda öğrencilere sunabileceği olanaklar bu kapsamda yapılacak olan değerlendirmelerdir.

Belgede YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME REHBERİ. (Sürüm: 2006/1.0) (sayfa 52-60)