1 41 belediye, 20 kamu kurumu, 45 ÇATOM, 20 STK
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 23
Kadın Sağlığı Seminerleri (KSS)
Kadın Sağlığı Seminerleri, kadın sağlığı ala-nında çalışan veya alana katkı sunmak is-teyen kuruluşları desteklemek amacıyla oluşturduğumuz bir seminer programıdır.
Programın hedefi, kadınların koruyucu sağlık davranışları konusundaki bilgilerinin artırıl-ması, bu konuda bireysel sorumluluk almala-rının teşvik edilmesi ve bu sayede sağlık hiz-metlerinden daha çok yararlanılmasıdır.
Kadın Sağlığı Seminer-leri’yle 2015 yılından bu yana, 25 ilde bulunan 85 kurumda görevli 204 eğitimci aracılı-ğıyla binlerce kadına ulaştık. 2020 yılında 13 ildeki 28 kurumda gö-revli 46 eğitimci tara-fından uygulanan 130 seminerle, 15 – 49 yaş aralığında, çeşitli sosyoekonomik düzeylerde yaklaşık 1895 kişiye ulaştık. En çok uygulama yapılan iller sırasıyla İstanbul, Bursa ve Eski-şehir oldu.
14-18 Eylül 2020’de İstanbul Büyükşehir Beledi-yesi (İBB) Kadın Aile Hizmetleri Müdürlüğü’ne ve Engelli Hizmetleri Müdürlüğü’ne bağlı bi-rimlere yönelik 5 günlük eğitimci eğitimi prog-ramı düzenledik. Bu sayede 26 yeni eğitimcinin katılımıyla eğitimci ağımızı genişlettik. İstan-bul Büyükşehir Belediyesi Aile Danışmanlık ve Eğitim Merkezleri (İSADEM) eğitim müfredat-ları içerisinde Kadın Sağlığı Seminerleri’nin de yer almasıyla, programın yaygınlaştırılması için önemli bir kanal oluştu. Eğitimci
eğitimi-nin ardından eğitimcilerin sahadaki ilk uygu-lamalarında destekleyici olması ve sonraki eğitimlerini daha verimli geçirebilmeleri için geribildirimler verdiğimiz 19 süpervizyon ça-lışması yaptık. Süpervizyon çalışmalarını yü-rütürken, eğitimlere ziyaret ederek katıldığı-mız gibi uzaktan erişimle de dahil olduk.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu Türkiye (UNF-PA Türkiye), İBB ve KİH-YÇ işbirliğiyle Roman Kadınları Güçlendirme Projesi çerçevesinde Üreme Sağlığını Destekleyici Bilgilendirme ve Danışmanlık Eğitimci Eğitimi başlığıyla çevri-miçi eğitimci eğitimi programını Ekim ayında uyguladık. ISADEM ve Sosyal Hizmetler Mü-dürlüğü’ne bağlı çalışan eğitimciler, eğitimi takip eden süreçte İstanbul’da yaşayan Ro-man kadınlarla KSS uygulaması gerçekleştir-di. Programa katılan kadınların çocuklarıyla oyun atölyesi düzenlendi. Yılın son çeyreğinde yürütülen bu çalışmayla 75 kadın ve 45 çocu-ğa ulaştık. Eğitimcilerle 16 süpervizyon buluş-ması gerçekleştirdik ve eğitim uygulama sü-reçlerine ilişkin geribildirimlerimizi paylaştık.
Eğitimlerin sürdürülebilirliğini ve yaygınlaş-tırılmasını sağlamak amacıyla Karagümrük Sulukule Mahalle Evi’nin tefrişatını gerçek-leştirdik ve eğitim çalışmaları için uygun hale getirdik. Ayrıca çocukların uzaktan eğitime katılabilmeleri için bilgisayar sınıfı hazırlan-masını ekipman teminiyle sağladık. Başta gençler, çocuklar ve kadınlar olmak üzere, birçok kesime eğitim-öğretim, oyun, etüt ve kütüphane, bilgisayar ve internet sağlayacak olan Sulukule ve Örnektepe Mahalle Evleri’nin 20 Kasım’da gerçekleşen açılışına katıldık.
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 24
Proje kapsamında düzenlenen eğitimlere ka-tılan kadınlar özellikle geleneksel davranış ve uygulamaların kendilerine zarar verdiğini ve özellikle genç kadınlara verilecek eğitimlerin yaygınlaşmasının önemli olduğuna dair geri bildirimler verdiler:
“5 gebelik yaşadım. Ama birisi doğumdan sonra öldü. Aslında maddi durumum yet-miyordu ve başa çıkamayacağımı düşün-düğümden üçüncü gebeliğimde kürtaj olmaya gittim. Ama doktor kürtajın günah olduğunu söyledi. Oradan çıktım, kayna-nam da günah olduğunu söyledi. Ben de doğurdum. Keşke daha önce bilseydim bu bilgileri.” (Seminer katılımcısı, Sulukule)
“Ben çok korkuyorum. Bebeğin nasıl oluş-tuğunu, gebeliğin nasıl olduğunu, nereden doğum olduğunu bilmiyorum. Şimdi dü-şünüyoruz eşimle ama korkuyorum. Şim-di nasıl olduğunu anladım, rahatladım.”
(Seminer katılımcısı, Sulukule)
“Akraba evliliği yüzünden bebeğim engelli doğdu. Bu kadar zararlı olduğunu bilmi-yordum. Şimdi öğrenmiş oldum. Komşula-rıma da söyleyeceğim”
(Seminer katılımcısı, Örnektepe)
“Doğumdan sonra bana hep çok ye demişlerdi. Sütüm olacakmış diye. Çok kilolar aldım bu yüzden. Ama anladım ki düzgün yesek de sütüm olurmuş.”
(Seminer Katılımcısı, Sulukule)
2020 Yılı Eğitimlerine İlişkin Veriler
2020 yılında pandemi nedeniyle eğitimciler kadın sağlığı eğitim programlarını kısıtlı sa-yıda uygulayabildi ve önceki yıllara göre ka-dınlara erişim sayısı düştü. 20 KSEP ve 130 KSS olmak üzere 150 eğitim çalışmasıyla 2126 ka-dına ulaşıldı. Katılımcıların 832’si mülteciydi.
En çok uygulama yapılan il, 45 eğitimle İstan-bul oldu.
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 25
İllere Göre Uygulamalar
Aylara Göre Uygulamalar
•Uygulama Yaptığı Tarih
Uygulama yaptığı tarih içindeki değer sayısı
40
30
20
10
0
Ocak Şubat Mart Eylül Ekim Kasım Aralık
Nisan Ağus
tos
•Eğitimin Yapıldığı İl İçindeki Değer Sayısı 50
40
30
20
10
0
Şırnak İstanbul
Gazian
tep İzmir Bursa
Kay seri
Şanlıurf a
Antaly a
Konya
Manisa Adana Samsun
Eskişehir Mersin
Mardin Ank
ara
2020 yılında en yoğun uygulama Şubat ayında gerçekleşti. Mart ayında karantina dönemine gi-rildiğinden, uygulamalar kademeli olarak azaldı, yılın son çeyreğinde ise kısıtlamaların hafifleme-siyle yeniden artış oldu.
Eğitimlerin 20 tanesi KSEP, 130 tanesi de KSS grubuydu. Pandemi sebebiyle özellikle KSEP grupları-nın eğitimleri tamamlanamadı.
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 26
150 yanıt
KSS’lerde en çok Bedenimizi Tanıyalım (37 kez) ve Kadın Sağlığı Sorunları (36 kez) başlıkları işlendi.
KSEP ve KSS gruplarında eğitimciler katılımcılara kadın sağlığı sorunları bağlamında bulunduk-ları il, ilçe ve/veya bölgedeki Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezleri (KETEM), hastanelerin ilgili bölümleri, Aile Sağlığı Merkezleri (ASM), belediyelerin sağlık birimleri gibi ilgili kurumlar hak-kında bilgi verdiler. 2020 yılında eğitimcilerin yaptıkları çalışmalar sonucu KETEM’lere 734 kadın başvurdu. Bu kadınların 245’i mülteci kadınlardı.
Eğitimci Ağının ve Program Çalışmalarının Güçlendirilmesi
Paylaşım ve Değerlendirme Toplantılarıyla Deneyim Paylaşımlarına Devam Ettik
Yerel koşulları dikkate alarak eğitimlerimizi gözden geçirmek, ihtiyaçları ortaya koymak ve çözü-me yönelik adımları birlikte planlamak için, KSEP ve KSS eğitimcileriyle paylaşım ve değerlendirçözü-me toplantıları düzenliyoruz. Bu toplantılar hem programın güçlendirilmesine hem de eğitimci ağının desteklenmesine yardımcı oluyor. 2020 yılında pandemi koşulları nedeniyle çevrimiçi olarak ger-çekleştirilen paylaşım toplantılarında her iki programın eğitimcileriyle bir araya geldik. Temmuz ayında düzenlenen iki toplantıya İstanbul, Ankara ve Eskişehir’den eğitimciler katıldı. 16 kurumdan 18 katılımcıyla birlikte 2019 yılının değerlendirmesini yaptık.
(13 hafta süren kapalı grup)KSEP Kadın Sağlığı Seminerleri
%13,7 %86,3
Hangi Çalışma Programı
Eğitim Başlıklarının Uygulama Oranları
%5,6
Temizlik ve Beslenme
%13,7
Cinsel Eğitim%3,3
Güvenli Cinsellik%13,7
Doğurganlığın Düzenlenmesi
%28,2
Bedenimizi Tanıyalım
%7,3
Güvenli Annelik
%28,2
Kadın Sağlığı Sorunları
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 27
Pandemi Sürecinde Dijital Araçlarla İletişim Ağımızı Güçlendirdik
Pandemiyle birlikte Türkiye’de 17 Mart’ta ilan edilen karantina döneminde, alandaki eği-timcilerimizle olan iletişimimizi sürdürebil-mek ve eğitimcilerin çalışma alanlarında karşılaştıkları ya da karşılaşabilecekleri so-rulara cevap vermek için iletişim çalışmala-rımızı yoğunlaştırdık. Nisan ayından itibaren 289 eğitimciye haftalık düzenli bilgilendirme e-postaları gönderdik. Eğitimcilerle 37 adet rapor, bilgi notu, web sitesi, video, tanıtım ya-zısı, rehber/kitap paylaştık. Paylaşılan bilgiler cinsel sağlık ve üreme sağlığı, çocuk ve ergen sağlığı, kadın hakları, toplumsal cinsiyet, aile planlaması, sosyo-ekonomi gibi çeşitli konu başlıklarındaydı.
Pandeminin saha çalışmalarına etkisini gör-mek, eğitimcilerimizin yaşadıkları sorunları ve ihtiyaçlarını tespit etmek için Nisan ayın-da Aayın-dana, Ankara, Eskişehir, İstanbul ve İzmir olmak üzere 5 ildeki yerel yönetimler ve sivil toplum örgütlerinde, 45 ilde bulunan Çok Amaçlı Toplum Merkezleri’nde(ÇATOM) gö-revli eğitimcilerle telefon görüşmeleri yaptık.
Bu görüşmelerin sonucunda pandemi nede-niyle yakıcı bir gündem içinde olan tüm eği-timcilerin esas çalışma alanlarını bırakmak, değiştirmek ve/veya esnetmek durumunda kalmasının bir sonucu olarak kadın sağlığı eğitim programı düzenleyemedikleri gibi, var olan eğitim gruplarının da çalışmalarını as-kıya aldıklarını gördük. Pandeminin yarattığı kriz ortamında, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, mültecilerin yaşadıkları ayrımcılıklar, çocuk-ların, yaşlıların yaşadıkları sorunlar ve ekono-mik eşitsizliklerin kendisini daha yoğun olarak hissettirdiğini tespit ettik.
Mayıs ayında İstanbul’daki ilçe belediyeleri bünyesinde ve mülteci alanında çalışma yü-rüten STK’lerde çalışan eğitimcilerimizle iki ayrı buluşmada bir araya geldik. Bu buluş-malarda, Uzman Psikiyatrist Meral Akbıyık’ın gönüllü süpervizyonuyla eğitmenlerimizle pandemi sürecinin etkisi ve saha çalışmasının zorluklarını konuşma fırsatı bulduk.
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 28
Dijital Dönüşüm
Pandemi sürecinde etkinliklerimizi gerçek-leştirebilmek için çevrimiçi platform ve dijital araç kullanımına hızlıca uyum sağladık. Top-lantılarımızı ve eğitimci eğitimlerimizi kesin-tiye uğratmadan gerçekleştirdik. Pandemi deneyimi bizlere dijitalin, internetin ve mobi-lin hayatımızda nasıl yer alabildiğini ve öğ-renme sistemlerinde de kaçınılmaz bir dönü-şüm yaşanacağını gösterdi. Uzaktan eğitim modellerinin pandemi gibi kriz durumlarında
olduğu kadar bundan sonraki süreçlerde de eğitimlerimizin yaygınlaştırılmasında sağla-yacağı fırsatları görerek, eğitim programla-rımızın dijital dönüşümüne başladık.
Kadınları Güçlendirme Programı altında ilk adımı UNFPA Türkiye işbirliğiyle Kadın Sağlı-ğı Seminerleri’nin dijitale dönüşümüyle attık.
Dijital araçlarla kadın sağlığına ilişkin bilgi-lerin daha fazla kadına ulaşması için Kadın Sağlığı Seminerleri’nin beş modülünü TAP Vakfı Akademi öğrenim platformuna akta-rarak çevrim içi erişime hazır hale getirdik.
Etkinlik Adı Tarihi Katılımcılar
COVID-19 Odağında İstanbul’daki
Belediyelerin Çalışma Durumu 28 Mayıs 2020 3 İlçe Belediyesi 4 Eğitimci COVID-19 Odağında Mültecilerle
Çalışan STK’lerin Çalışma Durumu 5 Mayıs 2020 3 kurumdan 3 eğitimci
İstanbul Paylaşım Toplantısı 07 Temmuz 2020 11 kurumdan 12 eğitimci
Ankara-Eskişehir Paylaşım
Toplantısı 21 Temmuz 2020 5 kurumdan 6 eğitimci
KSS Eğitimci Eğitimi 14 – 18 Eylül 2020 İBB’nin 3 biriminden 26 eğitimci
Çevrimiçi KSS Eğitimci Eğitimi 19 – 24 Ekim 2020 İBB’nin 2 biriminden 16 eğitimci
Bedenimizi Tanıyalım, Doğurganlığın Düzenlenmesi, Güvenli Annelik, Güvenli Cinsellik, Kadın Sağlığı Sorunları ve Çocuk ve Ergenlerin Cinsel Gelişimi ve Eğitimi başlıklarındaki 5 seminer modülünün slaytlar, anlatıcı ve destekleyici görsellerle hazırlanan eğitim videoları TAP Vakfı Akademi sayfasında yayında.
www.akademi.tapv.org.tr
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 29
Veri Sistemi Çalışmaları
Kadın sağlığı eğitimleri (KSEP & KSS) ve gü-venli annelik çalışmalarımız süresince eğitim-ciler ve danışmanlar aracılığıyla yılda ortala-ma 10 bin kadına ulaşıyoruz. Çalışortala-malarımızın yaşamlarını iyileştirmesini hedeflediğimiz kadınlar hakkında bilgi edinmek ve prog-ramlarımızı onların ihtiyaçlarına göre gözden geçirmek, programlarımızın etkilerine ilişkin izleme ve ölçümleme yapabilmek için 2020 yılında veri sistemi oluşturma çalışması yü-rüttük. Veri programımızı Kasım ayı itibariyle kullanmaya başladık. Verilerin görselleştir-mesine ilişkin eğitimlere katılarak çalışmamı-zı en etkili şekilde yaygınlaştırmak için kapa-sitemizi güçlendirdik.
Psikososyal destek çalışmamız İş hayatına katılım sürecinde
kadınların psikososyal destek-le güçdestek-lenmesini hedefliyoruz.
Çalışmalarımıza bireylerin/gru-bun ihtiyaçlarının belirlenmesiyle başlıyoruz.
Belirlenen ihtiyaçlar üzerinden yarı yapılan-dırılmış oturumlar düzenliyoruz. Bilgi aktarımı, deneyim paylaşımı ve birbirinden öğrenme modelleriyle uygulamalar ger-çekleştirerek, katılımcıların iyilik hallerine ve grup dinamiklerinin olumlu yönde gelişme-sine katkı sunuyoruz.
Etkin Kadın İş Platformu (EKİP) Projesi Kadın odaklı sosyal girişimleri desteklemeyi ve belirlenen bölgelerde iş geliştirme hizmet-leri sunmayı amaçlayan EKİP; JANA, Grupo Cooperativo Tangente, Hayata Destek, Im-pact Lab, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Learning First Türkiye ve TAP Vakfı’nı bir araya getiren, Dünya Bankası’nın Avrupa Birliği’nden sağla-dığı finansal destekle hayata geçti. Eğitim ve etkinliklerle kadınlara birlikte kuracakları iş için iletişim ağı ve bilgi sağlamayı amaçlayan proje, iş kurmak isteyen ve İstanbul’da yaşa-yan Suriyeli ve Türkiyeli kadınların yenilikçi bir iş kurmalarını sağlayacak çeşitli beceriler ve daha da önemlisi gıda sektöründe üretken bir gelecek sunmak üzere 2019 yılında yola çıktı.
Kooperatif kurarak üretime yoğunlaşılan bu yıl, üye sayısı 25’e ulaştı. Yıl boyunca aylık oturumlarla, pandemi koşullarında çevrimi-çi olarak psikososyal destek çalışmalarımıza devam ettik. Kasım ayında ise bugüne de-ğin platformda farklı zamanlarda eğitimlere katılmış 100 kadının katıldığı “Kadına Yönelik Şiddet” oturumu gerçekleştirdik.
Kasım ayında ayrıca, Dünya Bankası’nın dü-zenlediği ve 5 ayrı şehirde desteklediği sosyal girişim projelerinden birisi olan EKİP ve di-ğer proje yürütücülerinin bir araya geldiği bir oturuma katılarak, çalışmaların ortak sorun-ları ve ortak hareket etme alansorun-ları üzerinden gelinen noktayı daha iyi izleme şansı bulduk ve deneyimimizi paylaştık.
TAP Vakfı 36. Mütevelli Heyet Raporu / 20-21 • 30