Ksenogreftler(Heterogreftler)

Farklı türde canlı dokulardan elde edilen greftlerdir. Bu greftler sıklıkla maksillofasial bölgede kullanılırlar. Daha çok çene kemiklerindeki küçük defektleri doldurmak için önerilmiştir. Birçok araştırmacı bu greftlerin herhangi bir osteojenik etki göstermediğini, fakat kemik oluşumunda matriks görevi yaptığını bildirmişler, çalışmalarda geç rezorbe olmasından dolayı iyileşme mekanizmasını yavaşlattığını ifade edilmişlerdir(29,45).

Günümüzde sığır kaynaklı ve doğal mercan kaynaklı 2 tip heterogreft mevcuttur. Bu greftler etilen diaminde 24 saat bekletilerek organik komponentleri uzaklaştırılır ve daha sonra kalsiyum matrikste sterilize edilerek greftin immünojenitesinin çoğunu kaybetmesi sağlanır. Bu greftlerin osteotomi alanlarında uygulamalarda başarılı sonuçlar verdiği, ancak posttravmatik deformiteler ve hypoplastik bölgelerdeki düzeltmelerde başarılı olmadığı bildirilmiştir(45).

Doğal mercan kemiğe benzer yapıda olması ve biyolojik olarak uyumlu olması nedeni ile ideal bir greft materyallidir. Doğal mercan greftlerde osteoklastik ve osteoblastik aktivite 8-24 hafta arasında gözlemlenir. Biocoral® doğal mercandan elde edilmiş pöröz, kalsiyum karbonat yapılı, biyouyumlu ve trabeküler kemiğe benzer yapıdadır(29,46).

Sığır kaynaklı ksenogreftler biyouyumlu, rezorbe olan ve osteokondüktif etki gösteren, proteinsiz kalsiyum apatit kristallerinden oluşur. Ancak bu greftlerin rezorbsiyon sürelerinin farklı olduğu ve rezorbsiyon çok yavaş meydana geldiğini belirtmişlerdir(47). Piyasalarda Bio-Oss® jenerik ismiyle satılmaktadır ve son zamanlarda önem kazanmıştır. Bio-Oss®'un periodontal defektlerde, sinüs ve implant çevresinde kullanımında önemli ölçüde yeni ataçman ve kemik rejenerasyonu sağladığı rapor edilmiştir(44).

2.3.3.4. Alloplastlar

Katı ya da kafes şeklindeki metaller, gözenekli polimerler, hidroksiapatitler(HA), kalsiyum trifosfat seramikleri ve diğer sentetik materyallerin kombinasyonundan oluşurlar. Bu biyomateryaller rezorbe olan veya rezorbe olmayan, mikropöröz veya pöröz olmayan yapıda olabilirler(29).

Alloplastlar kolay uygulanması, operasyon zamanının az olması, büyüklük ve form çeşitliliği ve verici bölgenin olmaması gibi avantajlara sahip olmasının yanı sıra yabancı cisim reaksiyonu, inflamasyon bölgesinde kemiğin rezorbe olma olasılığı, osteojenik ve osteoindüktif özelliğinin olmaması gibi dezavantajlara sahiptirler(2).

2.3.3.5. Seramikler

2.3.3.5.1. Sentetik Hidroksiapatit

Nonpöröz, pöröz, rezorbe olabilen ve rezorbe olmayan gibi çeşitli tipleri vardır. Rezorbe olabilen HA farklı oral ve maksillofasial uygulamalarda kullanılmaktadır. Subperiostal yerleştirilebilir ve defektlerin augmentasyonlarında, şekil bozukluklarında kullanılabilir. Gözenekli HA (dens HA) seramikler rezorbe olmadıklarından kalıcı kemik implantı olarak değerlendirilir. HA seramiklerin en önemli dezavantajları kolay kırılması ve düşük sıkıştırılma rezistansına sahip biyomateryaller olmalarıdır(2, 29).

Pöröz HA por büyüklüğü 190- 200 µm olup, fibrovasküler gelişime ve sonrasında kemik oluşumuna izin verir. Dens HA' teki gibi rejenerasyon defektin sadece apikal kısmı ile sınırlıdır. HA' ler osteokondüktif etki gösterirler. Kemik defektlerinde, diş çekimi soketinde alveoler sırtın korunması, sinüs augmentasyonlarında, kemik içi implant uygulamalarında kullanılmaktadır. Ayrıca HA' li greftlerle yapılan çalışmalarda klinik defekt dolumu, sondlama derinliğinde azalma, ataçman kazancı olduğu bildirilmiştir(16).

Sentetik HA lokal ve sistemik reaksiyon göstermez, direkt kemik üzerine fikse edildiğinde kemik ile implant aralığında fibroz doku ve granülasyon dokusu oluşumu meydana gelmez(29).

2.3.3.5.2. Trikalsiyum Fosfat(TCP)

TCP ve HA yapısal olarak birbirine benzerdir ve her ikisi de kalsiyum fosfat yapısındadır. İçindeki kalsiyum/ fosfat oranı 1.5'tir. TCP; biyouyumludur, inflamasyon ve yabancı cisim reaksiyonuna neden olmaz. Osteokondüktif özelliğe sahip olup, osteogenez, sementogenez ve en çok arzu edilen yeni ataçmanı oluşturmazlar(16). TCP'nin sinterizasyon sıcaklığına bağlı olarak farklı kristal fazlarının oluşması sonucu α-TCP ve β-TCP olmak üzere iki farklı formu

bulunmaktadır. α-TCP formu çok yavaş rezorbe olmasına rağmen β-TCP formu 8-12 ay sonra tamamen yeni kemik ile yer değiştir.

β-TCP greftler biyouyumlu, rezorbe olabilen ve kemik rejenerasyonunda iskelet görevi gören osteokondüktif materyallerdir. Bu greftler sıklıkla kraniofasial ve maksiller bölgelerdeki kemik defektlerinde tamir amacıyla kullanılmaktadır. TCP greftlerin por büyüklüğü 10-150 µm arasında değişmektedir. Kemik oluşumu için ideal por büyüklüğünün 50-150 µm olması gerekmektedir(4,16).

%85 HA ve %15 β-TCP greftleri kombine olarak uygulanmaktadır ve başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Ayrıca bu greftlerde ilave olarak uygun kemik formasyonu için trombosit kaynaklı büyüme faktörü(PDGF), osteonektin gibi osteojenik büyüme faktörlerinin eklenmesi başarılı sonuçlar vermektedir (4,16).

2.3.3.5.3. Bioaktif Cam

Bioaktif cam greftler kalsiyum ve sodyum tuzları, fosfatlar ve silikon dioksitten oluşurlar. Günümüzde bioaktif camların; granül, blok ve çubuk şeklinde tipleri mevcuttur. Ayrıca rezorbe olabilen ve rezorbe olmayan formları da vardır. Dental uygulamalarda kullanılan bioaktif camlar düzensiz partikül büyüklüğüne sahip olup, por büyüklüğü 90-355 µm arasında değişmektedir. Bu materyaller, doku sıvıları ile temas ettiğinde, parçacıkların yüzeyi hidroksikarbonat apatit kaplanmış olur, kondroidin sülfat ve glikozaminoglikanlar gibi organik temel proteinleri birleştirir ve osteoblastları aktivite ederek hızlı bir şekilde kemik oluşmasını sağlar(48). Biyoaktif cam greftler aynı zamanda kollajen ile kapsüllenmiş olarak görünürler(44).

Bioaktif cam greftlerin özellikle membranlar ile birlikte uygulandığında klinik ataçman düzeyinde rejeneratif olarak kabul edilen olumlu katkılarının olabileceği ifade edilmiştir(20).

Mercan kaynaklıdır. Klinik periodontolojide, doğal mercan ve mercan kaynaklı pörözlü hidroksiapatit olmak üzere iki farklı formu kullanılmaktadır. Her iki çeşidi de biyouyumludur; fakat doğal mercan formu yavaş rezorbe olurken pöröz hidroksiapatit formu rezorbe olmaz veya rezorbsiyonu yıllar boyu sürer(44).

Bu materyallerle yapılan klinik çalışmalarda cep derinliğinde azalma, ataçman kazancı ve kemik düzeyinde artış sağladığı bildirilmiştir. Doğal mercan formunun membranlarla birlikte uygulanması ile başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Her iki greft materyalinde mikroskopik olarak sement ve kemik oluşumu gözlemlenmiştir; fakat yavaş rezorbsiyon veya eksik rezorbsiyon pratik olarak klinik başarısını gölgelemiştir(44).