Kruvaziyer Turist Deneyimleri ve Geri Dönüş Niyetleri

Turist deneyimi kavramı turistin tatil süreci boyunca elde ettiği tecrübeler, elde ettikleri faydaların bütünüdür. Turistlerin deneyimleri hem beklentilerini karşılayabilmesi hem de turistlerin destinasyonu tekrar ziyareti ile yakından ilişkilidir. Nowacki (2009, s. 297) turizm yöneticileri için müşterilerin geri dönüş/yeniden satın alma niyetinin müşteri tatmininden daha önemli olduğunu vurgulamıştır. Nowacki, tatmin, motivasyon ve davranışsal niyetleri ile ilgili yaptığı çalışmasında bu süreci şekil 1.2’deki gibi şemalaştırmıştır.

Şekil 1.2 Ziyaretçi Çekim Süreci, Aşamalar Arası İlişki Kaynak: Nowacki, 2009, s. 298

Li ve Petrick (2008, s.30) kruvaziyer turistlerin ilk seyahat deneyimlerinde fiyata daha az bağımlı olduklarını; daha fazla para harcadıklarını ve daha az bağlılık gösterdiklerini belirtmiştir. Petrick ve Sirakaya’a göre (2004, s.473) kruvaziyer turistlerin ilk deneyimlerinde tatmin olmuş turistlerin yeniden seyahat etme niyeti yüksek düzeyde olmaktadır.

Motivasyon

Performans Kalitesi

Tatmin

Jones (2011, s. 35) ABD’li kruvaziyer turistlerle yaptığı anket çalışmasında 6 günlük tatile çıkma eğiliminde olan turistlerin deneyimlerinde konfor ve konaklama hizmetlerine; 8 günlük tatile çıkma eğiliminde olan turistlerin ise öncelikle konaklama hizmetlerine önem verdiğini belirtmiştir. Jones’a göre kruvaziyer turistlerin bir önceki tatil deneyimlerinin bir sonraki tatil seçiminde etkili olduğunu öne sürmüştür. Jones çalışmasında hem ilk kez gemi seyahatine çıkanların hem de seyahati tekrarlayanların tatil tutumlarına yönelik deneyimlerinde rahatlık, konaklama, kaçış, iklim ve doğal manzaranın en önemli unsur olduğunu ortaya koymuştur (Jones, 2011, s. 36).

Henthorne (2000, s. 247) Jamaika’da kruvaziyer turistlerle yaptığı anket çalışmasında kruvaziyer turistlerin kruvaziyer turizmi seçmelerinde en önemli motivasyon kaynağının geminin uğradığı destinasyon ve limanlar olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle kruvaziyer gemi şirketlerinin destinasyon seçimlerinde oldukça dikkatli davranmaları, turistlerin olumlu deneyim elde ettiği destinasyonları seçmeleri gerekmektedir. Henthorne aynı çalışmasında ziyaretçilerin geminin uğradığı destinasyonların turistler tarafından algılanmasında ve deneyim oluşturmasında geminin limanda kalış sürenin önemli bir unsur olduğunu belirtmiştir. Limanda kalış süresi turistin destinasyonda yaptığı harcamalar ile de doğrudan bağlantılıdır. Henthorne çalışmasında yaş ortalaması yüksek olan kruvaziyer turistlerin genç olanlara göre daha fazla alışveriş yaptıklarını ve satın alma kararlarında satıcıların kibar ve güler yüzlü davranışlara önem verdiklerini açıklamıştır (Henthorne, 2000, s.250).

Gabe vd. (2006, s.286)’nin BarLimanı’nda kruvaziyer turistlerin yeniden ziyaret niyeti ile ilgili yapmış olduğu çalışmalarında elde ettiği bulgulara göre destinasyon başarısının yeniden ziyaret niyetleri ile yakından ilgili olduğu, yeniden ziyaret niyetinin destinasyon yaşam dönemi eğrisini büyük ölçüde değiştirdiğini gözlemlemişlerdir. Gabe vd. (2006)’a göre,kruvaziyer turistlerin yaşadıkları yer ile kruvaziyer turizm destinasyonu arasındaki uzaklık yeniden ziyaret niyetini olumsuz yönde etkilemektedir. Zaman ve gelir öğeleri turistlerin yeniden ziyaret niyetine engel oluşturan faktörlerdir. Bununla birlikte kruvaziyer turistin ziyaret sayısının artması, yeniden ziyaret olasılığını artırmakta, turistin geçmişteki davranışları gelecekteki niyetleri üzerinde etkili olmaktadır. Ek olarak, geminin bir limanda kalış süresi kruvaziyer turistlerin yeniden ziyaret niyetlerini olumlu yönde etkilemektedir (Gabe vd.2006, s.286).

Petrick ve Sirakaya (2004) kruvaziyer bir tatilin tekrar satın alınması niyetini tahmin etmek amacıyla tatmin, algılanan değer ve kalite arasındaki ilişkileri incelemiştir. Her üç faktör de yeniden satın alma niyetini olumlu yönde etkilemekte, kalite ise bu niyetin oluşmasında en önemli faktör olarak değerlendirilmektedir.

Lois ve Wang (2005) Kıbrıslı turistlerin kruvaziyer turizme yönelik tutumlarını ve tatmin düzeylerini ölçmek için yaptıkları çalışmalarında, Kıbrıslı turistlerin destinasyonun çekiciliklerini görmekiçin kruvaziyer turizm satın alma kararı verdikleri, kilise ve müze ziyaretlerinin en önemli motivasyon faktörü olarak değerlendirildiğini, konforlu konaklama olanaklarının kruvaziyer turizme katılmanın turistler tarafından en fazla önem atfedilen kriter olduğunu buna rağmen, en fazla tatminin rahatlama kriteri düzeyinde gerçekleştiğini, kruvaziyer turizmin yüksek gelire sahip turistlerce daha fazla tercih edildiğini, genç turistlerin yaşlı olanlara göre eğlenmek amacıyla, yaş ortalaması yüksek olanların ise tarihi yerleri görme motifi ile kruvaziyer tura katıldıkları, kruvaziyer turistlerin temel taleplerinin ise konaklama, temizlik, yiyecek ve içeceklerin kalitesi, tatmin edici eğlence olanakları yönünde olduğu bulgusuna ulaşmışlardır (Lois ve Wang, 2005, s.145-150).

Andriotis ve Agiomirgianakis (2010, s. 394-395) Heraklion limanında kruvaziyer turistlerle yaptıkları çalışmada kadın turistlerin erkeklere göre; evli olanların bekâr olanlara göre; yüksek okul ve üniversite mezunu olanların diğerlerine göre kruvaziyer seyahat satın alma eğilimlerinin daha yüksek olduğunu bulgulamışlardır. Anket çalışmasına katılan bireylerin yaklaşık %80’inin yıllık gelirleri 25,000 Euro düzeyindedir. Bu durum kruvaziyer turizmin maliyetlerinden kaynaklanmaktadır.

Kruvaziyer turistlerin seyahatleri sırasında uğradıkları limandaki deneyimleri de turistlerin davranışlarını anlamada önemli bir unsurdur. Bunun temel nedeni turistlerin tatmin düzeylerinin destinasyon tanımlı olmasından, geri dönüş niyetlerinin anlaşılmasından ve ilgili destinasyondaki stratejik planlamaların bu bağlamda yapılmasından kaynaklanmaktadır. Destinasyondaki deneyimlerin olumlu yönde olmasını ve tatmin düzeylerini etkileyen en önemli unsurlar sırasıyla destinasyonda kişisel güvenlik algılamaları, yerel halkın tutumu, destinasyondaki satıcıların ve personelin tutumları olmaktadır. Bunların yanında alışveriş imkanları, restoranlar, destinasyonda rehberlik hizmetleri, hava koşulları, hijyen ve temizlik, tarihi ve kültürel yerlere ulaşım, yerel limanın temizliği, dil ve iletişim olanakları, çevresel kalite, destinasyonda geçirilen zaman unsurları da turist tatmininde önemli bir yer tutmaktadır (Andriotis ve Agiomirgianakis, 2010, s.396).

Hosany ve Witham (2010) Singapur’dan hareket ederek Hong Kong, Vietnam, Tayland limanlarına uğrayan Rhapsody of the Seas adlı gemide kruvaziyer turistlerin deneyimlerini ve deneyim- tatmin - tavsiye niyeti arasındaki ilişkiyi belirlemek için yaptıkları çalışmalarında estetik öğesinin kruvaziyer turistlerin deneyimlerinin belirlenmesinde en önemli öğe olduğu vurgulanmıştır. Aynı zamandakruvaziyer turist deneyimlerinin tavsiye niyetleri üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olduğu ve tatmin öğesinin ise tavsiye niyeti üzerinde aracı bir değişken olarak tespit edildiğini belirtmişlerdir. Ayrıca çalışma bulgularına

göre, kadınların kruvaziyer deneyimlerini elde ederken, erkeklere oranla eğlence, estetik ve kaçış öğelerine daha fazla önem verdikleri görülmüştür (Hosany ve Witham, 2010, s.361).

Kruvaziyer turistlerin kıyıda gerçekleştirdikleri en önemli faaliyetler sırasıyla arkeolojik ve tarihi geziler, şehir gezintileri, alışveriş, tur gezintileri, müze ziyaretleri, yemek, eğlence faaliyetleri ve yüzme olarak sıralanabilir. Heraklion limanında yapılan çalışmaya göre; kruvaziyer turistlerin üçte ikisi ziyaret ettikleri destinasyonları yeniden ziyaret etme niyetinde olmuştur (Andriotis ve Agiomirgianakis, 2010, s. 400).