• Sonuç bulunamadı

Araştırmacılar, stilin sona erdiği dönem olarak 6. yüzyılın sonu üzerinde uzlaşmakla beraber, başlangıç yılları noktasında birbirlerinden farklı öneriler getirmektedir. Yine de 625 gibi oldukça erken ve diğer araştırmacılara göre ayrıksı bir tarih öneren Greenewalt dışarıda bırakılacak olursa,697 tartışmanın, 6. yüzyılın ikinci çeyreğinin başı ve sonu arasında kalan yıllar üzerine döndüğü söylenebilir.698

Schiering699 ve Walter-Karydi700 birbirlerine paralel bir şekilde Orta Yaban Keçisi (veya Kamiros) Stili vazoların 6. yüzyılın ilk yarısı boyunca devam ettiğini ve Fikellura Stili’nin 560-550 yıllarında, bu stilin bir devamı olarak ortaya çıktığını

söylemektedir. Orta Yaban Keçisi Stili’nin 600’lerden sonra devam ettiğini düşünen

694 y.a.g.e., 260-263. 695 y.a.g.e., 263. 696 y.a.g.e., 262.

697 Gerçi Greenewalt, 625 tarihi üzerine kesin bir vurgu yapmamış; hatta, incelediği parçalar üzerinden

575 öncesi yılları önermiş; fakat bu parçalar üzerindeki stilin doğuşuna yönelik bir terminus olarak 625 yıllarından bahsetmiştir. Yalnız bu grupta ele aldığı ve Erken Fikellura olarak değerlendirdiği parçaların, klasik anlamda tanımlanmış “Fikellura Stili” seramiklerinden farklı bir dekorasyona sahip parçalar olduğunu da belirtmiş ve Fikellura’nın başlangıç tarihi olarak 560 tarihini önermiştir, bkz. Greenewalt 1971, 163-164. Bununla birlikte aynı parçalar hakkında Cook, Lydia üretimi Orta Yaban Keçisi Stili seramikler olduğunu düşünmektedir, bkz. Cook 1992, 262. Bu durumda Greenewalt’un yaptığı tarihleme yanlış değildir; yanlış olan bu seramikleri, “Erken” dahi olsa, Fikellura Stil’i içinde değerlendirmektir.

698 Burada Kardara’nın 600-580 arasını işaret ettiği önerisi de, genel olarak araştırmacıların tartıştığı

tarihin dışında kalıyormuş gibi gözükmektedir. Fakat Kardara da, bu tarihi Fikellura Stili için değil, Proto

Fikellura olarak tanımladığı ve kendi sınıflandırması içinde Sub-Kamiros olarak adlandırdığı iki vazo

(Brussels A. 1960 ve AM 1933, Beil. 43.8) ve Cook’un R Grubu içinde incelediği bir grup vazo için vermektedir, bkz. Kardara 1963, 197-198. Bununla birlikte Cook, erken yayınlarında R Grubu’nu Fikellura Stili içinde ele almakla beraber, Kardara’nın diğer iki vazosunu Yaban Keçisi Stili için dahi erken örnekler olarak değerlendirirken, bkz. Cook 1965, 505; son yaptığı yayınlarda ise, R Grubu’nun artık Fikellura Stili’ne ait eserler olmadığını ve hatta R Grubu’nun, Fikellura vazoları ile doğrudan bir ilişkiye dahi sahip olmadığını söylemektedir, bkz. Cook 1992, 262.

699 Schiering 1957, 11.

Dupont da, 6. yüzyılın ilk yarısında bu stilin Fikellura’ya doğru evrildiği fikrindedir ve Histria’dan iki, Bodrum’dan bir vazo ile birkaç Miletos parçasını fikirlerine dayanak olarak örneklemektedir.701 Cook ise, Histria vazolarını Orta Yaban

Keçisi II olarak değerlendirirken;702 gerek Cook,703 gerekse Schaus704 Bodrum’dan gelen vazoyu Karia’nın imitasyon bir üretimi olarak yorumlar. Dupont, Miletos’taki Orta Yaban Keçisi Stili’ndeki vazolar ile Fikellura Stili arasında, Schiering ve Walter- Karydi’nin aksine bir boşluk olduğunu düşünmekte, fakat bu boşluğun Cook’un önerdiği kadar geniş bir aralık taşımadığını ve 6. yüzyılın ikinci çeyreği içinde yaşanmış 10-15 yıllık bir dönemden ibaret olduğunu söylemektedir.705

Fazlıoğlu da, Dupont’a benzer bir şekilde iki stil arasında kısa süreli bir boşluk olduğunu düşünmektedir.706 Rhodos mezar kontekstleri ve Karadeniz kolonilerinden gelen malzemeler üzerine yaptığı değerlendirmede, Orta Yaban Keçisi Stili’nde eserlerin 570’lerde sona erdiğini, Fikellura Stili’nin ise 560-550 yılları arasında başladığını belirtir.707

Fikirlerini yıllar içinde sürekli revize edebilmiş olan Cook’un kronoloji üzerine görüşlerini ise kronolojik olarak incelemek gerekmektedir. İlk yaptığı yayında Orta Yaban Keçisi (veya o dönem kullandığı adıyla Rhodos A) Stili’ndeki seramiklerin bitiş tarihi olarak yaklaşık 600’leri verip, onun bir uzantısı olarak tanımladığı Fikellura Stili vazolarının 6. yüzyılın ortalarında güçlü bir şekilde kendisini gösterdiğini söylemektedir.708 Stilin doğuşu için net bir tarih vermemekle beraber, 560 yıllarına tarihlenen Aslan Grubu Amphoraları’nın, kanonik Fikellura amphorlarının öncüsü olduğunu ifade eder.709 1965’te yaptığı yayında, Orta Yaban Keçisi Stili’ni, I ve II 701 Dupont 1983, 38. 702 Cook 1992, 262. 703 y.a.g.e., 262. 704 Schaus 1986, 289 dipnot 127. 705 Dupont 1986, 65. 706 Fazlıoğlu 1998, 283. 707 y.a.g.e., 282-283. 708 Cook 1933-1934, 90. 709 y.a.g.e., 90.

olarak iki evreye ayırır ve bunları 640-625, 625-600 yılları şeklinde tarihler.710 Ardından Greek Painted Pottery’de, Fikellura’yı yine Orta Yaban Keçisi üzerine kurgulanmış bir stil olarak değerlendirir, fakat bu sefer başlangıç tarihi olarak 6. yüzyılın ikinci çeyreğini önerir.711 Dupont’un yayınında sonra, daha önceki önerilerinin tersine Orta Yaban Keçisi ile Fikellura arasında bir boşluk olmaması ve aralarında geçiş bulunması gerektiğini belirtir.712 1992’deki yayınında, 600’den sonra devam ettiğini düşündüğü Orta Yaban Keçisi Stili’ndeki eserleri, OYK III adı altında bir araya getirir ve Fikellura Stili’nin doğuşu için ilk önerdiği 560 yılına kadar OYK III’ün devam ettiğini söyler.713

Yani artık ilk yayınlarında önerdiği kronolojik boşluğun, aslında yaşanmadığı düşüncesindedir. Benzeri görüşlerini son yayınında da tekrar eder.714

Schaus ise Orta Yaban Keçisi’nin 600’lerde bittiğini, Fikellura’nın ise, ondan bir takım etkiler taşımakla beraber 550’lerde bir anda ortaya çıktığını söylemektedir.715

Schaus’un getirdiği yorum, Miletos’ta seramik üretiminin yaklaşık elli yıllık bir duraklama geçirdiği kabulüne dayanır. Schaus bu duraklamaya, Miletos’un Lydia ile yaşadığı problemleri, bunun sonucunda Miletos’un siyasi, ekonomik ve demografik açıdan zayıflamasını neden gösterir.716 Yaşanan ekonomik ve siyasi yıkım, seramik endüstrisinin çökmesine ve usta çömlekçilerin belki de göç etmesine neden olmuştu.717

6. yüzyılın ortalarına doğru Lydia ile sorunları çözen Miletos yeniden bir toparlanma aşamasına girecek ve kente dönen bir ya da iki çömlekçi/ressamın önderliğinde yeni stil bir anda ortaya çıkacaktı.718

710 Cook 1965, 506. 711 Cook 1972, 130. 712 Cook 1987, 72. 713 Cook 1992, 263. 714 Cook-Dupont 1998, 89. 715 Schaus 1986, 288. 716 y.a.g.e., 291-292. 717 y.a.g.e., 292. 718 y.a.g.e., 292.

Benzer Belgeler