Korunan Hukuki Değer

Suç, toplumsal düzende sürekliliğin sağlanması için korunması zorunlu hukuki değerlere bilerek ve isteyerek zarar verilmesi ya da gösterilmesi gereken özenin gösterilmemesi sonucu zarar görmesine sebebiyet verilmesidir.152

Hem Anayasa‟nın 38. maddesinde yer alan “Ceza ve ceza yerine geçen

güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur.” hükmü hem de uluslararası kabul

görmüĢ suç ve cezanın kanuniliği ilkesi gereği ceza hukukunun temel kaynağını kanunlar oluĢturmaktadır. Suçun en önemli özelliği ihlal niteliğinde bir yapıya sahip olmasıdır. Suçun iĢlenmesi ile ihlal edilen Ģey de hukuksal değerdir. Hukuksal değer kanuni düzenleme ile ihlal edilmesi halinde cezai yaptırıma tabi tutulan hak, değer ve menfaatlerdir. Korunan bu hukuki değerler suçun konusunu oluĢturmaktadırlar.153

151

Kavlak, Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu, s. 328. 152

Faruk Erem, “Suçun Konusu ve Hümanist Doktrin”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:XXV, S:1-2, (1968), s.12.

153

Zeki Hafızoğulları ve Devrim Güngör, “Türk Ceza Hukukunda Suçların Tasnifi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y:20, S:69, (Mart-Nisan 2007), s. 22-23.

63 TCK‟nın 220. maddesinde düzenlenen “Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma” suçuna iliĢkin madde gerekçesinde “Bu suç tanımı ile korunan hukukî değer, kamu

güvenliği ve barışıdır. Kamu güvenliği ve barışının bozulması ise, bireyin güvenli, barış içinde yaşamak hakkını da zedeleyecektir. Bu nedenle söz konusu düzenlemeyle aynı zamanda bireyin, Anayasada güvence altına alınmış olan hak ve özgürlüklerine yönelik fiillere karşı da korunması amaçlanmaktadır.” ifadesine yer verilmiĢtir.

Madde gerekçesinden de anlaĢılacağı üzere suç iĢlemek amacıyla örgüt kurma suçu ile korunan hukuki değer kamu güvenliği ve barıĢıdır. Kamu güvenliğinin sağlanması ile birlikte bireylerin yaĢam hakkı ve diğer temel hak ve özgürlükleri de güvence altına alınmaktadır.

Dolayısıyla kamu güvenliğinin bozulması halinde bireylerin yaĢama hakkı ve anayasal güvence altına alınmıĢ diğer temel hak ve özgürlükler tehlikeye gireceği için TCK‟nın 220. maddesindeki düzenleme ile koruma altına alınmıĢtır.154

Diğer taraftan “Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma” suçu TCK‟nın

“Topluma Karşı Suçlar” baĢlıklı üçüncü kısmın “Kamu Barışına Karşı Suçlar”

baĢlıklı beĢinci bölümünde düzenlenmektedir. Kanun koyucu suça iliĢkin düzenlemeyi de aynı paralelde korunan hukuksal değerlere uygun bölümde yapmıĢtır.

Korunan hukuksal değerlerin daha iyi anlaĢılabilmesi için kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu barıĢı kavramlarının detaylı olarak açıklanmasında fayda bulunmaktadır. Kamu düzeni kavramını geniĢ ve dar çerçevede iki farklı biçimde tanımlayabilmek mümkündür.155

GeniĢ anlamda kamu düzeni kiĢi ve kurumların gerek kendi içinde gerekse dıĢ dünya ile olan iliĢkilerini, toplum düzenine iliĢkin sosyal, ekonomik ve hukuki değerler bütününü kapsamakta olup, söz konusu iliĢkiler bütününün uyumlu ve barıĢçıl bir yaklaĢımla sürdürülmesini ifade etmektedir. Dar

154

Uğur Alacakaptan, “Genel Olarak ve Bazı Suçlar Bakımından Cürüm ĠĢlemek Ġçin Örgüt (TeĢekkül) Meydana Getirme Suçu”, Prof. Dr. Çetin Özek Armağanı, 2004, Ġstanbul, s.25. 155

Hamide Zafer, “Halkın Bir Kısmını AĢağılayacak ve Ġnsan Onurunu Zedeleyecek ġekilde Tahkir Etme Cürmü”, ĠÜHFM, S. LXII, 2004, s.222; Sahir Erman ve Çetin Özek, Ceza Hukuku Özel Bölüm – Kamu İdaresine Karşı Suçlar, Ġstanbul, 1992, s.318.

64 anlamda kamu düzeni ise toplumsal huzur ve güveni ifade etmektedir. Kamu düzeni kavramı Anayasa Mahkemesi‟nin bir kararında “Toplumun huzur ve sükûnunun

sağlanması, yurtta güven ve düzenin bozulmasına yer verilmemesi” Ģeklinde

tanımlanmıĢtır.156

Anayasa Mahkemesinin yaptığı tanımdan da anlaĢılacağı üzere kamu güvenliğinin sağlanabilmesi açısından ihlal niteliğindeki davranıĢların suç olarak kabul edilip cezalandırılması yeterli değildir. Aynı zamanda söz konusu ihlalleri önleyici nitelikteki tedbirlerinde uygulamaya konulması gerekmektedir.157

Kamu güvenliği kavramı ise devlet tarafından, kiĢilerin kamu düzeni içinde çatıĢmalardan uzak huzur ve güven içinde hayatlarına devam etmelerinin sağlanmasıdır.

Diğer taraftan kamu barıĢı kavramı kiĢi ve kurumlar arasındaki mevcut iliĢkiler açısından temel hukuk düzeninin geçerli olması halini ifade etmektedir.

Söz konusu kavramlar her ne kadar birbirinden farklı olsa da birbirleri ile yakın iliĢki ve etkileĢim içerisindedirler, dahası belirli yönleri itibariyle iç içe geçmiĢ durumdadırlar. Örnek vermek gerekirse kamu düzenini hedef alan bir fiil kamu güvenliğini de tehlikeye sokmaktadır.158

Diğer taraftan kanunda suç olarak tanımlanmıĢ tüm ihlallerin doğrudan ya da dolaylı olarak kamu düzenini hedef aldığı ve tehdit oluĢturduğu ifade edilebilir. TCK‟nın 1. maddesinde yer alan “Ceza Kanununun amacı; kişi hak ve

özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir. …” hükmü bu

düĢünceyi destekler niteliktedir.

Gerek TCK‟da gerekse suça iliĢkin düzenlemelerin yer aldığı diğer kanunlardaki genel uygulama korunan hukuki değeri ihlal eden davranıĢın

156

Bknz: Anayasa Mahkemesi 28.1.1964 tarih 193/9 Sayılı Kararı. 157

Ġzzet Özgenç, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi Genel Hükümler, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2005, s. 199-201.

158

Ġzzet Özgenç, “Suç TeĢekkülü, DüĢünceyi Açıklama ve Örgütlenme Hürriyeti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Prof. Dr. Türkan Rado‟ya Armağan Sayısı, C: LV, S: 3, Ġstanbul, (1997), s.51.

65 gerçekleĢmesi sonucu ortaya çıkan sonuca odaklanmaktadır. Ancak sonuca odaklanmak her zaman doğru yaklaĢım olmadığı için kanun koyucu bazı davranıĢlar açısından söz konusu davranıĢın ortaya çıkardığı tehlikeyi de suç konusu olarak düzenlemiĢtir. Ancak burada söz konusu olan tehlikenin zarar ile nedensellik bağı içinde olması gerekir, korunan hukuki değerlere zarara sebebiyet vermeyecek nitelikteki bir tehlikenin suç olarak kabul edilmesi mümkün değildir.

Bu kapsamda inceleme konumuzu oluĢturan “Suç İşlemek Amacıyla Örgüt

Kurma” suçunda tanımlanan eylemler tehdit niteliğinde olmasına rağmen kamu

düzeni açısından ciddi ve gerçek bir tehdit niteliğinde olduğu için suç olarak kabul edilmiĢtir. Çünkü kanundaki Ģartlara uygun Ģekilde oluĢmuĢ bir suç örgütü sürekli nitelikte bir yapılanma olması sebebiyle kamu düzeni ile kamu güvenliği ve barıĢı açısından somut, gerçek ve ciddi bir tehdit niteliğindedir.