Kokteyl mikoriza uygulamalarının yaprak besin kapsamı üzerine etkiler

Kalecik Karası üzüm çeşidinde yaprakların ben düşme döneminde makro ve mikro besin elementi içerikleri analiz edilmiştir. Analiz tekerrürlü yapılmadığından aralarında istatistiki değerlendirme yapılamamıştır.

4.5.1. Kokteyl mikoriza uygulamalarının yaprak makro besin kapsamı üzerine etkileri

Yaprak P ve S kapsamı Kontrol uygulamasında en yüksek değer verirken K, Mg ve Ca bakımından Endo Roots uygulamaları en yüksek değeri vermiştir.

Çizelge 4.26. Endo Roots ve Biovam uygulamalarının ben düşme döneminde yaprakta makro besin maddesi içeriği üzerine etkileri

Uygulamalar P K Ca Mg S

Endo Roots 1752.88 6021.62 18338.48 2179.56 309.39 Biovam 1295.02 4179.66 12048.16 1649.06 204.27 Kontrol 1835.18 5438.82 16242.07 1824.61 353.96

4.5.2. Kokteyl mikoriza uygulamalarının yaprak mikro besin kapsamı üzerine etkileri

Yaprak mikro besin kapsamında yapılan analizlerde Kontrol uygulaması Co, içeriği itibariyle daha yüksek değerler verilirken Fe, Cu, Na, Mn, Zn ve B bakımından Endo Roots uygulamaları daha yüksek değer vermiştir (Çizelge 4.27).

Çizelge 4.27. Endo Roots ve Biovam uygulamalarının yaprakta mikro besin maddesi içeriği üzerine etkileri

Uygulamalar Fe Co Cu Na Mn Zn B

Endo Roots 40.79 0.14 3.58 467.27 34.33 11.51 34.21

Biovam 25.67 0.12 2.82 360.92 20.85 7.60 23.14

Kontrol 37.12 0.38 2.81 441.49 24.71 9.03 22.31

4.5.3. Kokteyl mikoriza uygulamalarının yaprak iz element içeriği üzerine etkileri

Yaprak mikro besin kapsamında yapılan analizlerde Kontrol uygulaması Al, Mo ve Se içeriği itibariyle daha yüksek değerler verilirken Ni bakımından Endo Roots uygulamaları daha yüksek değer vermiştir. Cd içeriği Endo Roots ve Biovam uygulamalarında kontrolden yüksek olarak aynı düzeyde bulunmuştur (Çizelge 4.28).

Çizelge 4.28. Endo Roots ve Biovam uygulamalarının yaprakta iz element içeriği üzerine etkileri

Uygulamalar Al Mo Cd Cr Ni Se

Endo Roots 5.38 0.79 0.19 0.75 0.85 1.45

Biovam 5.19 0.74 0.19 0.56 0.45 0.71

Kontrol 41.28 0.83 0.16 0.65 0.61 3.94

Kalecik Karası üzüm çeşidinde ticari preparat olarak üretilen Endo Roots ve Biovam uygulamaları meyve bağlama üzerine istatistiki anlamda önemli etkide bulunmuştur. 5 g Biovam uygulamasından en fazla meyve bağlama değeri elde edilirken 10 g Biovam uygulamasının meyve bağlamayı azaltıcı yönde etkide bulunduğu tespit edilmiştir. Endo Roots uygulamalarının meyve bağlamaya etkileri 5 g dozunda azaltıcı 10 g dozunda ise artırıcı yönde bulunmuştur. Uygulamalar ve dozlar arasındaki farklılık preparatların kapsamındaki mikorizaların faklılığı ve buna bağlı olarak uygulama alanındaki enfeksiyon düzeyi ile bağlı olarak ortaya cıkan fotosentetik madde kullanım rekabetine atfolunabilir (Mortimer ve ark., 2005).

Omca başına verim üzerine Endo Roots uygulamaları Biovam uygulamalarına göre istatistiki bakımından önemli ve daha fazla ölçüde artırıcı etkide bulunmuştur. En fazla verim (12.567 kg/omca) 5 g Endo Roots /omca (E5) uygulamasında tespit edilirken en düşük verim (6.633 kg/omca) B10 uygulamasında tespit edilmiştir. Diğer taraftan dozlar arasındaki farklılıklar da önemli olarak kaydedilmiş; aynı dozda uygulanan Biovam, Endo Roots’a göre omca başına verimde dikkati çekecek oranda düşüşlere neden olmuştur (Çizelge 4.3 ve 4.4, Şekil 4.2). Bu farklılıklar da mikoriza türleri ile doza bağlı enfeksiyon oranlarının ortaya çıkardığı fotosentetik madde kullanımına bağlanabilir (Linderman ve Davis, 2001, Mortimer ve ark., 2005).

Verim değerleri bakımından elde ettiğimiz sonuçlar AM kolonizasyonu ile verim arasında farklı anaçlarda pozitif korelasyon tespit eden Schreiner (2003) ile uyuşma içerisinde değildir. Bunun nedeni burada tarafımızdan sunulan verilerin uygulama yılı içerisinde ve vejetasyon sonunda kaydedilmesinden kaynaklanmaktadır.

Farklı araştırmacılar tarafından da daha önce yürütülen benzer çalışmalarda farklı mikoriza türlerinin üzüm çeşitlerinin gelişmesi üzerinde olumlu etkilerde bulunduğunu bildirmişlerdir (Petgen ve ark., 1998; Karagiannidis ve ark., 2007).

Kokteyl mikoriza uygulamalarının salkım ağırlığı ve salkım boyu üzerine etkileri istatistiki olarak önemli bulunurken salkım eni üzerine etkileri istatistiki

olarak önemsiz bulunmuştur. Biovam, Endo Roots’a göre salkım ağırlığında dikkati çekecek oranda düşüşlere neden olmuştur. Diğer taraftan dozlar arasındaki farklılıklar da önemli olarak kaydedilmiştir (Çizelge 4.5 ve 4.6, Şekil 4.3).

Endo Roots ve Biovam uygulamalarının 100 tanedeki çekirdek sayısı ile 100 tane ağırlığı, tane boyu ve tane eni, meyve suyunda ºBrix ve titrasyon asitliği üzerine etkileri arasında önemli bir farklılık kaydedilememiş olması enfeksiyondan itibaren geçen sürede mikorizanın sağladığı maddelerin embriyo ve çekirdek gelişimi üzerinde çok etkili olmadığını ancak gelecek yıllarda daha farklı etkilerin beklenebileceğini göstermektedir (Karagiannidis vd., 2007, Almaliotis vd., 2008). Karagiannidis vd. (2007), üzüm tanelerindeki ºBrix değerlerinde, mikorizalı ve mikorizasız omcalar arasında bir fark tespit edilemediği bildirilmiştir. Diğer taraftan Biovam uygulamaları Kalecik Karasında olgunlaşmayı 5 gün öne alabilmektedir. Bu durum daha önceki çalışmalarda da tespit edilmiştir (Usha vd., 2005).

Kalecik Karası üzüm çeşidinde farklı dozlarda kokteyl mikoriza uygulamalarının meyve renk değerlerinden L (parlaklık) ve a (kırmızılık) üzerine etkileri arasında önemli fark bulunması uygulamadan hasada kadar geçen sürede mikoriza kolonilerinin bu değerleri değiştirebilecek ölçüde etkin duruma geldiğini ortaya koymaktadır (Çizelge 4.18 ve 4.19). Bu renklemeye etkinin şıra renginde pozitif yönde olması beklenmektedir.

Kalecik Karası üzüm çeşidinde mikoriza uygulamalarının budama artığı ağırlığı, sürgün boyu ve sürgün çapına etkileri arasında istatistiki anlamda bir farklılık belirlenememiştir. Mikoriza uygulamalarından yaklaşık 8 hafta sonra yapılan meyve bağlama üzerine etkilerin tespitinde özellikle Biovam uygulamalarında önemli derecede olumsuz etki kaydedilmiştir. Vejetasyon sonunda tespit edilen vejetatif gelişme değerlerinden budama artığı ağırlığı, sürgün boyu ve sürgün çapı üzerine mikorizal inokülasyon ve bitki gelişmesine sağladığı katkıya bağlı olarak uygulama yapılan omcaların vejetatif gelişme değerleri kontrol ile aynı düzeye geldiği sonucuna varılabilmektedir. Bu durum daha önceden benzer çalışmalar yapan araştırıcıların bulguları ile de örtüşmektedir (Schreiner, 2003; 2007). Nikolaou vd. (2003), mikorizalı ve mikorizasız bitkiler arasında budama artığı ağırlığı ve yaprak fosfor konsantrasyonları arasında önemli bir fark görülmediğini bildirmiştir. Diğer taraftan Petgen vd. (1998), inokulasyon 35–45 cm derinliğinde

yapıldığında yaprak ayasındaki Zn ve Cu konsantrasyonunun mikoriza uygulanan asmalarda artış gösterirken, sürgün kuru ağırlığının bundan etkilenmediğini bildirmektedir.

Kokteyl mikoriza uygulamaları yaprak makro, mikro ve iz element kapsamlarını değiştirmiştir. Yaprak P ve S kapsamı Kontrol uygulamasında en yüksek değer verirken K, Mg ve Ca bakımından Endo Roots uygulamaları en yüksek değeri vermiştir. Mikro besin kapsamı analizinde Kontrol uygulaması Co, içeriği itibariyle daha yüksek değer verilirken Fe, Cu, Na, Mn, Zn ve B bakımından Endo Roots uygulamaları yapılan omcaların yaprakları daha yüksek değer vermiştir (Çizelge 4.27).

Yaprak iz element kapsamı analizinde Kontrol uygulaması Al, Mo ve Se içeriği itibariyle daha yüksek değerler verilirken Ni bakımından Endo Roots uygulamaları daha yüksek değer vermiştir. Cd içeriği Endo Roots ve Biovam uygulamalarında kontrolden yüksek olarak aynı düzeyde bulunmuştur (Çizelge 4.28).

Bu sonuçlar daha önceki çalışmalarda bildirilen mikoriza uygulamalarının yaprak besin kapsamını artırıcı etkide bulunmasına yönelik çalışmalarla uyum içerisindedir. Karagiannidis ve Nikolaou (1999), toprak P içeriği ile kök enfeksiyon yüzdesi arasında kuvvetli bir ters korelasyon bildirirken yaprak P düzeyi ve enfeksiyon yüzdesi arasında önemli bir korelasyon bulamadığını bildirmiştir. Aynı araştırıcılar yaprakta Mn, Zn, Fe, Cu, Pb ve Cd konsantrasyonlarının mikorizalı bitkilerde daha düşük değerlere sahip olduğunu tespit etmişlerdir (Karagiannidis ve Nikolaou, 2000).