Klorofil-A ve Kloforil-B Açısından Deney Sonuçları

4. ANALİZLER VE BULGULAR

4.5 Klorofil-A ve Kloforil-B Açısından Deney Sonuçları

Işık enerjisinin toplanıp fotosentez sırasında klorofil-a’ya geçmesini sağlayan pigmente klorofil-b, fotosentez için enerji sağlayan pigmente klorofil-a denir (Croft ve Chen 2018). Bu deneyde Egeria densa bitkisinin vanadyum maruziyetindeki klorofil-a ve klorofil-b değerleri incelenmiştir. Karotenoid miktarlarının ölçümü de amaçlanmıştır ancak birçok ölçümde, cihazın ölçüm aralığının maksimum değerinden daha yüksek değer bulunduğu için sağlıklı hesaplama yapılamamıştır.

Deney sonuçlarına göre; 0,2 ppm vanadyum içeren grupta 1.gün ortalama 25,64±0,55 mg/g, 4.gün ortalama 26,65±1,55 mg/g ve 7.gün ortalama 27,86±0,69 mg/g klorofil-a bulunmuştur. Aynı grupta klorofil-b miktarları ise; 1.gün ortalama 50,91±3,78 mg/g, 4.gün ortalama 44,87±11,35 mg/g ve 7.gün ortalama 34,94±4,82 mg/g olarak bulunmuştur.

Şekil 4.9 Deney sonuçlarına göre 0,2 ppm V içeren gruptaki klorofil-a ve klorofil-b değerleri

Deney sonuçlarına göre; 0,6 ppm vanadyum içeren grupta 1.gün ortalama 27,77±0,57 mg/g, 4.gün ortalama 24,81±5,65 mg/g ve 7.gün ortalama 28,26±0,61 mg/g klorfil-a bulunmuştur. Aynı grupta klorofil-b miktarları ise; 1.gün ortalama 16,79±1,2 mg/g, 4.gün ortalama 19,10±11,63 mg/g ve 7.gün ortalama 27,10±8,36 mg/g olarak bulunmuştur.

25,64

50.91

26.65

44.87

27.86

34.94

0 10 20 30 40 50 60

Klorofil-A Klorofil-B

Klorofil-a ve Klorofil-b miktarları

1.Gün 4.Gün 7.Gün

Şekil 4.10 Deney sonuçlarına göre 0,6 ppm V içeren gruptaki klorofil-a ve klorofil-b değerleri

Deney sonuçlarına göre; 1,8 ppm vanadyum içeren grupta 1.gün ortalama 28,62±1,16 mg/g, 4.gün ortalama 28,76±0,06 mg/g ve 7.gün ortalama 23,90±3,65 mg/g klorfil-a bulunmuştur. Aynı grupta klorofil-b miktarları ise; 1.gün ortalama 36,61±6,38 mg/g, 4.gün ortalama 21,56±4,01 mg/g ve 7.gün ortalama 11,24±3,67 mg/g olarak bulunmuştur.

27.77

16.79 24.81

19.1 28.26

27.1

0 5 10 15 20 25 30

Klorofil-A Klorofil-B

Klorofil-a ve Klorofil-b miktarları

1.Gün 4.Gün 7.Gün

Şekil 4.11 Deney sonuçlarına göre 1,8 ppm V içeren gruptaki klorofil-a ve klorofil-b değerleri

Klorofil-a için gruplar arası verileri karşılaştırmak amacıyla Mann Whitney U testi yapılmıştır. Sonuçlara göre tüm karşılaştırmalar (0,2-0,6 ppm, 0,2-1,8 ppm ve 0,6-1,8 ppm) neticesinde hepsinde anlamlı fark bulunamamıştır (P> 0,05). Grup içi istatistiksel karşılaştırmalar için Kruskal Wallis testi yapılmıştır. Teste göre tüm gruplarda fark anlamlı değildir (P> 0,05).

Klorofil-b için gruplar arası verileri karşılaştırmak amacıyla Mann Whitney U testi yapılmıştır. Sonuçlara göre, 0,2-0,6 ppm ve 0,2-1,8 ppm karşılaştırmalarında anlamlı fark bulunurken (P <0,05); 0,6-1,8 ppm karşılaştırmasında anlamlı fark bulunamamıştır (P> 0,05). Grup içi istatistiksel karşılaştırmalar için Kruskal Wallis testi yapılmıştır.

Teste göre 0,2 ppm ve 0,6 ppm deneme gruplarında anlamlı fark bulunamazken (P>

0,05); 1,8 ppm deneme grubunda anlamlı fark (P <0,05) bulunmuştur.

28.62

38 5. TARTIŞMA

Sucul kaynaklar, atıkların en son ulaştığı ve bu atıkların yüküne maruz kalan nihai bir havuz gibi işlev gören ortamlardır. Sucul ortamlar uzun süre insanlar tarafından görmezden gelinerek atık bölgeleri olarak kullanılmıştır (Taylan ve Özkoç 2007).

Birçok farklı atık kaynağı vardır. Bunlardan en önemlileri; evsel atıklar, endüstriyel atıklar ve tarımsal atıklardır. Bu atıkların son alıcı ortam olarak görülen su kaynaklarına deşarj edilmesi, su kaynaklarının fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısını bozmaktadır.

Türkiye’de Marmara havzasındaki sucul ortamların kirliliği nüfus artışı ve endüstrileşme ile doğru orantılıdır (Garipağaoğlu 2016). Bozulan su kaynaklarını tekrar rehabilite etmek için çok ciddi masraflar gerekmektedir. Özellikle fiziksel ve kimyasal olarak arıtım yapmanın maliyeti çok yüksektir. Bunun yanında biyolojik arıtım diğerlerine göre daha az bakım ve maliyet gerektirmektedir. Birçok kirletici için biyolojik arıtım yöntemi doğayla dost olarak gerçekleşmektedir. Ağır metal kirliliği için de biyoremediasyon yöntemi (makrofit, alg veya bakteri ile) sıkça kullanılmaktadır.

Sucul ortamların makrofitlerle arıtılması konusunda son yıllarda oldukça fazla çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar sayesinde hangi bitkilerin hangi kirleticiyi arıtabildiği ya da arıtamadığı görülmüştür. Sucul ortamların besin ve ağır metallerden arıtılmasında makrofitlerin önemi büyüktür (Dhote ve Dixit 2009). Özellikle bir kirletici için hangi bitkinin hiperakümülatör olduğu önemlidir. Örneğin Mokhtar vd. (2011) yaptığı çalışmada Centella asiatica and Eichhornia crassipes bitkilerinin bakır için hiperakümülatör olduklarını bulmuştur. Kirlenen ortamın hangi kirleticiye maruz kaldığı bulunup ona göre bitki seçimi yapılabilir. Literatürde farklı kirleticiler için birçok bitkinin denenip arıtım yapıp yapmadığına bakıldığı görülmektedir. Bu çalışma ile öncelikli hedef olarak E. densa sucul bitkisinin vanadyum ağır metalini arıtıp arıtamadığı araştırılmak istenmiştir. Bunun yanında Hoagland solüsyonu içinde bulunan diğer ağır metaller için de bir arıtım yapıp yapmadığına bakılmıştır.

Çalışmadan elde edilen verilere göre, vanadyum için en çok giderim yüzdesel olarak 0,2 ppm’li grubun 4.günü olurken en az giderim 0,6 ppm’li grubun 4.günü olmuştur.

Bitkisiz grupta bulunan çökelme miktarı en çok 0,2 ppm’li grubun 4.günü olurken en az çökelme ise aynı grubun 1.günü olmuştur. Vanadyum suda pH aralığına göre değişik formlarda bulunabilir. Yapılan çalışmanın pH aralığı nötre yakındır. Böyle ortamda

vanadyum H2VO4-1 (dihidrojen vanadat) olarak bulunabilir. Bu da bitkinin porlarından rahatça geçmesini engellemiş olabilir. Lepp vd. (1983) arpa (Hordeum vulgare) bitkisinin vanadyum alımında vanadil (VO²⁺) katyonunun vanadat (VO4-1) anyonundan daha fazla olduğunu belirtmiştir.

Kurt (2019) yaptığı tez çalışmasında Lemna minor ve Lemna gibba’nın bazı metalleri (Sn, Co, Sb ve V) adsorbe etmesine bakmıştır. 5, 10, 25, 50 ve 100 ppm’lik gruplarda ortalama V adsorblama yüzdesi L.minor için; %66,68 iken L.gibba için; %65,8 olmuştur.

Vanadyumun arıtımlarda absorbe olmasından çok adsorbe olabileceği düşünülmektedir.

Bu tez çalışmasında bununla ilgili net bilgi yoktur. Çökelme miktarı açısından değerlendirilmiştir. E. densa’nın istenilen uzaklaştırma verimine ulaşamadığı görülmüştür.

Bakır için bakıldığında en çok arıtım yüzdesel olarak 0,6 ppm’li grubun 4 ve 7.

günlerinde olurken en az arıtım 0,2 ppm’li grubun 1. gününde olmuştur. Bitkisiz grupta bulunan çökelme miktarı en çok 0,6 ppm’li grubun 7. günü olurken en az çökelme ise 0,2 ppm’li grubun 1. günü olmuştur. 3 grupta da yaklaşık aynı miktarda bakır bulunması yine yaklaşık olarak aynı uzaklaştırma verimini ortaya çıkarmıştır. Vanadyum miktarındaki değişikliğin etki etmediğini söyleyebiliriz. Literatürde farklı bitkilerin bakırı güçlü bir şekilde arıttığı görülmektedir.

Xue vd. (2010) Hydrilla verticillata sucul bitkisinde bakır birikimi ve yer değiştirmesini incelemiştir. Bitki, 4 gün boyunca 4 ppm Cu’ya maruz bırakılmıştır. Kuru ağırlık miktarı olarak 30830 mg Cu kg^-1 birikim sağlamıştır.

Pistia stratiotes ile yapılan bir çalışmada (Novita vd. 2019) 5 ve 7 mg/L bakırın 14 günlük arıtımı; %92,45 ve %88,00 olmuştur.

Toplam çinko miktarı için en çok arıtım yüzdesel olarak 0,2 ppm’li grubun 7. gününde olurken en az arıtım 0,6 ppm’li grubun 1. gününde olmuştur. Bitkisiz grupta ise bulunan çökelme miktarı en çok 0,6 ppm’li grubun 4. günü olurken en az çökelme ise 0,2 ppm’li grubun 1. günü olmuştur. Giderim miktarı literatür ile uyumlu görünmektedir.

Dilbaz (2020) yaptığı tez çalışmasında ZnO nanopartikülünün E. densa ile fitoremediasyonunu incelemiştir. Farklı konsantrasyonlarda (1, 10 ve 20 ppm) %87,44,

%72,82 ve %73,15 oranında giderim bulmuştur. Yapılan bu çalışma ile paralel sonuçlar ortaya çıkmıştır.

Toksisite açısından değerlendirildiğinde, son gün belirginleşen şekilde bitkilerin alt yapraklarında sararmalar (kloroz) ortaya çıkmıştır. Wu vd. (2021) Medicago sativa L.

bitkisinin genç fidelerinde 0,5 ve 2 mg/L V uygulamasında yapraklarda bir miktar kloroz tespit etmiştir. Shi vd. (2021) Hydrilla verticillata bitkisinin Cu alımının genç ve olgun yapraklara etkisini gösteren yaptığı çalışmada, chl-a ve chl-b miktarının azalmasının yanında özellikle olgun yapraklarda çok daha fazla hasar olduğunu belirtmiştir. Bunun yanında özellikle son günlerde ortaya çıkan ve yakından dikkatle bakınca görülen, yapraklar üzerinde siyah noktalar çıkmıştır. Aralarında en belirgin olanı Şekil 5.1’de gösterilmiştir.

Şekil 5.1 E. densa üzerinde ortaya çıkan siyah noktalar ve kloroz

41 6. SONUÇ

Dünyada artan nüfus, kentleşme ve sanayileşme ile birlikte su kaynakları üzerinde ciddi bir baskı olmuştur. Kaynakların bir bölümü tükenirken bir bölümü de kirlenmiştir.

Kirlenen kaynakların yerine “denizden arıtım” gibi bir yerden yapan bir yerden bozan bir yöntemin uygulanması sürdürülebilir değildir. Sorunu kaynağında çözüp ya kaynakların kirlenmesi önlenmeli ya da kirlenen kaynaklar iyileştirilerek tekrar kullanılabilir hale getirilmelidir.

Sucul ortamlardaki kirlilik çeşitli yöntemlerle (biyolojik, fiziksel ve kimyasal) uzaklaştırılabilir. Biyolojik arıtım ile kaynaklar; doğal, çevreci, ekonomik ve sürdürülebilir olarak arıtılabilir. Ağır metallerin bitkisel arıtım ile sucul kaynaklardan uzaklaştırıldığına dair çok fazla çalışma yapılmıştır. E. densa veya vanadyum ile bu alanda çok fazla çalışma olmadığı görülmektedir.

Bu tez çalışması kapsamında E. densa sucul bitkisinin vanadyumu ortamdan uzaklaştırma kapasitesine bakılmak istenmiştir. Bunun yanında Hoagland solüsyonu içinde bulunan kirletici metallerin (Cu ve Zn) de arıtılma oranına bakılmıştır. E.

densa’nın vanadyumu uzaklaştırmada başarılı olamadığı ancak bakır ve çinkoyu uzaklaştırmada başarılı olduğu görülmüştür. E. densa’nın V arıtımı için kullanımı önerilmemektedir.

KAYNAKLAR

Adıloğlu, S. 2014. Amendment of Heavy Metal Pollution In Agricultural Lands With Phytoremediation Techniques. International Anatolia Academic Online Journal Sciences Journal, 2 (2), 37-40.

Akın, M. Akın, G. 2007. Suyun Önemi, Türkiye’de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47 (2), 105-118.

Akman, Y. Ketenoğlu, O. Kurt, L. Güney, K. Hamzaoğlu, E. Tuğ, N. 2007.

ANGIOSPERMAE (Kapalı Tohumlular). Palme Yayıncılık, 810, Ankara.

Alhashemi, A. H. Sekhavatjou, M. S. Kiabi, B. H. Karbassi, A. R. 2012.

Bioaccumulation of trace elements in water, sediment, and six fish species from a freshwater wetland, Iran. Microchemical Journal, 104, 1-6.

Alikasturi, A. S. Kamil, M. Z. A. M. Shakri, N. A. A. M. Serit, M. E. Rahim, M. S. A. Shaharuddin, S. Anuar, M. R. Radzi, A. R. M. 2019.

Phytoremediation of Copper in Mineral, Distilled and Surface Water using Limnocharis Flava plant. Materialstoday: PROCEEDINGS, 19 (4), 1489-1496.

Anonim. 2001. Web sitesi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_Madencilik_MetalMadenler_DigerMetal Madenler.pdf, Erişim tarihi: 29.09.2021.

Anonim. 2017. Web sitesi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cevresagligi-ced/ced-birimi/hava-kirlili%C4%9Fi-ve-sa%C4%9Fl%C4%B1k-etkileri.html, Erişim tarihi: 28.09.2021.

Anonim. 2020. Web sitesi:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Büyük_Pasifik_çöp_alanı#/media/Dosya:

North_Pacific_Gyre_World_Map.png, Erişim tarihi: 10.10.2021.

Anonim. 2020. Web sitesi: https://www.yarininsuyu.com/su-akademisi, Erişim tarihi: 01.11.2020.

Anonim. 2021. Web sitesi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/metalik-madenler/vanadyum, Erişim tarihi: 03.10.2021.

Anonymous. 1999. Web sitesi:

https://clu-in.org/download/contaminantfocus/dnapl/Toxicology/DOE_SW_tox_v aluep76.pdf, Erişim tarihi: 25.05.2020.

Anonymous. 2000. Web sitesi:

http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0016/123082/AQG2nd Ed_6_12vanadium.PDF, Erişim tarihi: 05.07.2020.

Anonymous. 2012. Web sitesi:

https://www.atsdr.cdc.gov/toxfaqs/tfacts58.pdf, Erişim tarihi:

13.07.2021.

Anonymous. 2017. Web sitesi: https://ourworldindata.org/grapher/number-of-deaths-by-risk-factor?time=latest, Erişim tarihi: 27.07.2021.

Anonymous. 2019. Web sitesi: https://www.britannica.com/science/curium-chemical-element, Erişim tarihi: 03.10.2021.

Anonymous. 2019. Web sitesi:

https://www.un.org/development/desa/publications/world-population-prospects-2019-highlights.html, Erişim tarihi: 12.03.2020.

Anonymous. 2019. Web sitesi: https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/drinking-water, Erişim tarihi: 12.04.2020.

Anonymous. 2020. Web sitesi:

https://plants.usda.gov/home/plantProfile?symbol=EGDE, Erişim tarihi: 06.10.2021.

Anonymous. 2021. Web sitesi:

https://www.environmentalpollutioncenters.org/water/, Erişim tarihi:

28.09.2021.

Armisen, R. Galatas, F. 2009. Handbook of Hydrocolloids (Second edition).

Philips, G. O. Williams, P. A. (eds), Woodhead Publishing Series in Food Science, Technology and Nutrition, 82-107, Cambridge.

Aybar, M. Bilgin, A. Sağlam, B. 2015. Fitoremediasyon Yöntemi İle Topraktaki Ağır Metallerin Giderimi. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 1 (1-2), 59-65.

Bakar, A. F. A. Yusoff, I. Fatt, N. T. Othman, F. Ashraf, A. 2013. Arsenic, Zinc, and Aluminium Removal from Gold Mine Wastewater Effluents and Accumulation by Submerged Aquatic Plants (Cabomba piauhyensis, Egeria densa, and Hydrilla verticillata). BioMed Research International, 2013, 1-7.

Baniamam, M. 2014. Determination of Lethal Concentration (LC50) Values of Vanadium and Toxicity Effect on the Growth of Artemia urmiana and Artemia franciscana. Journal of Survey in Fisheries Sciences, 1 (1), 1-8.

Bhargava, A. Carmano, F. F. Bhargava, M. Srivastava, S. 2012. Approaches for enhanced phytoextraction of heavy metals. Journal of Environmental Management, 105, 103-120.

Calado, S.L.M. E, M. A, H.C.S. Pflugmacher, S. 2019. Phytoremediation:

green technology for the removal of mixed contaminants of a water supply reservoir. International Journal of Phytoremediation, 21, 372-379.

Chambers, P.A. Lacoul, P. Murphy, K.J. Thomaz. S.M. 2008. Global diversity of aquatic macrophytes in freshwater. Hydrobiologia, 595, 9-26.

Chiarelli, R. Martino, C. Roccheri, M. C. Cancemi, P. 2021. Toxic effects induced by vanadium on sea urchin embryos. Chemosphere, 274, 1-11.

Coşkun, R. Z. F. 2021. Web sitesi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden-serisi/Dunyada-Niyobyum-Tantalyum-Vanadyum.pdf, Erişim tarihi: 03.10.2021.

Croft, H. Chen, M. J. 2018. Terrestrial Ecosystems, Comprehensive Remote Sensing. Liang, S. (eds.), Elsevier, 117-142, Toronto.

Çelen, İ. Şenol, F. Müezzinoğlu, T. 2011. Prostat kanserinde eser elementlerin rolü. Üroonkoloji Bülteni, 2, 27-32.

Çevik, S. 2014. VANADYUM. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14 (2014), 9-18.

Dhote, S. Dixit, S. 2009. Water quality improvement through macrophytes—a review. Environmental Monitoring and Assessment, 152, 149-153.

Dilbaz, D. 2020. Egeria densa'nın Çinko Oksit Nanopartikülü ile Kontamine Olmuş Sularda Fitoremediasyon Potansiyelinin Değerlendirilmesi.

Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Dindar, E. Şağban, F. O. T. Başkaya, H. S. 2010. Kirlenmiş Toprakların Biyoremediasyon İle Islahı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 15 (2), 123-137.

Duffus, J.H. 2002. "Heavy metals" a meaningless term? (IUPAC Technical Report). Pure and Applied Chemistry, 74 (5), 793-807.

Elkıran, Ö. 2016. Removal of Heavy Metals from the Environment via Phytoremediation (Green Reclamation) Method. Hacettepe Journal of Biology and Chemistry, 44 (4), 525-533.

Espinosa-Rodríguez, C.A. Sarmaa, S.S.S. Nandini, S. 2020. Zooplankton

community changes in relation to different macrophyte species: Effects of Egeria densa removal. Ecohydrology & Hydrobiology, 2020, 1-11.

Favas, P. J. C. Pratas, J. Varun, M. D’Souza, R. Paul, M. S. 2014.

Phytoremediation of Soils Contaminated with Metals and Metalloids at Mining Areas: Potential of Native Flora, Hernandez, M. C. (eds.), Intechopen, 485-517, United Kingdom.

Fu, Z. Wu, F. Chen, L. Xu, B. Feng, C. Bai, Y. Liao, H. Sun, S. Giesy, J. P.

Guo, W. 2016. Copper and zinc, but not other priority toxic metals, pose risks to native aquatic species in a large urban lake in Eastern China. Environmental Pollution, 219, 1069-1076.

Gan, C. Chen, T. Yang, J. 2020. Remediation of vanadium contaminated soil by alfalfa (Medicago sativa L.) combined with vanadium-resistant bacterial strain. Environmental Technology & Innovation, 20, 1-11.

Garipağaoğlu, N. 2016. Marmara Havzası’nda Kentleşme-Atık Su İlişkileri ve Alıcı Ortam Üzerindeki Etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 147-159.

Ghosh, S. K. Saha, R. Saha, B. 2014. Toxicity of inorganic vanadium compounds. Research on Chemical Intermediates, 41, 4873-4897.

Goswami, S. Das, S. 2018. Eichhornia crassipes mediated copper phytoremediation and its success using catfish bioassay. Chemosphere, 210, 440-448.

Hamutoğlu, R. Dinçsoy, A. B. Cansaran-Duman, D. Aras, S. 2012.

Biyosorpsiyon, adsorpsiyon ve fitoremediasyon yöntemleri ve uygulamaları. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 69 (4), 235-253.

Hanks, N.A. Caruso, J.A. Zhang, P. 2015. Assessing Pistia stratiotes for phytoremediation of silver nanoparticles and Ag (I) contaminated waters. Journal of Environmental Management, 164, 41-45.

Harguinteguy, C.A. Pignata, M.L. Cirelli, A.F. 2015. Nickel, lead and zinc accumulation and performance in relation to their use in phytoremediation of macrophytes Myriophyllum aquaticum and Egeria densa. Ecological Engineering, 82, 512-516.

Henry, J. R. 2000. An Overview of the Phytoremediation of Lead and Mercury. U.S. Environmental Protection Agency Office of Solid Waste and Emergency Response Technology Innovation Office, May-August, 2000.

Hoagland, D.R. Arnon, D. I. 1950. The water-culture method for growing

plants without soil. Circular. California Agricultural Experiment Station 2nd edit., 347, 32.

Jörg, M. Knirsch, W. Kern, K. Schleh, C. Adelhelm, C. Feldmann, C. Krug, H. F. 2007. Nanoparticulate Vanadium Oxide Potentiated Vanadium Toxicity in Human Lung Cells. Environmental Science & Technology, 41, 331-336.

Kalkan, H. Orman, Ş. Kaplan, M. 2011. Kirlenmiş Arazilerin Islah Edilmesinde Fitoremidasyon Tekniği. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (4), 103-108.

Kara, E. E. Kara, E. 2018. Toprakta Ağır Metal Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri ve Çözüm Önerileri. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 11 (1), 56-62.

Kiviluoto, M. 2015. Observations on the lungs of vanadium workers. British Journal of Industrial Medicine, 1980 (37), 363-366.

Klink, A. 2016. A comparison of trace metal bioaccumulation and distribution in Typha latifolia and Phragmites australis: implication for phytoremediation. Environmental science and pollution research, 24, 3843-3852.

Kröpfelova, L. Vymazal, J. Svehla, J. Stichova, J. 2009. Removal of trace elements in three horizontal sub-surface flow constructed wetlands in the Czech Republic. Environmental Pollution, 157, 1186–1194.

Kumar, V. Singh, J. Saini, A. Kumar, P. 2019. Phytoremediation of copper, iron and mercury from aqueous solution by water lettuce (Pistia stratiotes L.). Environmental Sustainability, 2, 55-65.

Kurt, B. 2019. Lemna minor L. ve Lemna gibba L. (Su mercimeği) Kullanılarak Farklı Derişimlerdeki Bazı Ağır Metallerin (Kalay, Kobalt, Antimon, Vanadyum) Biyoremediasyonu ve Ağır Metallerin Olası Stres Etkilerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.

Lepp, N. W. Morrell, B. G. Phipps, D. A. 1983. Vanadium absorption by plants:the uptake of vanadium by excised barley roots (Hordeum vulgare c.v. Maris Mink). Inorganica Chimica Acta, 79, 228-229.

Lichtenthaler, H.K. Buschmann, C. 2001. Chlorophylls and carotenoids:

Measurement and characterization by UV‐ VIS spectroscopy. Current protocols in food analytical chemistry. 1 (1), 4-3.

Lin, H. Liu, J. Dong, Y. He, Y. 2019. The effect of substrates on the removal of low-level vanadium, chromium and cadmium from polluted river

water by ecological floating beds. Ecotoxicology and Environmental Safety, 169, 856-862.

Lu, D. Huang, Q. Deng, C. Zheng, Y. 2018. Phytoremediation of Copper Pollution by Eight Aquatic Plants. Polish Journal of Environmental Studies, 27, 175-181.

Maleva, M. Borisova, G. Chukina, N. Kumar, A. Urea increased nickel and copper accumulation in the leaves of Egeria densa (Planch.) Casp. and Ceratophyllum demersum L. during short-term exposure.

Ecotoxicology and Environmental Safety, 148, 152-159.

Mishra, V.K. Tripathi, B.D. 2008. Concurrent removal and accumulation of heavy metals by the three aquatic macrophytes. Bioresource Technology, 99, 7091-7097.

Mishra, V.K. Tripathi, B.D. 2009. Accumulation of chromium and zinc from aqueous solutions using water hyacinth (Eichornia crassipes). Journal of Hazardous Materials, 164, 1059-1063.

Mokhtar, H. Morad, N. Fizri, F. F. A. 2011. Hyperaccumulation of Copper by Two Species of Aquatic Plants. International Conference on Environment Science and Engineering, 8, 115-118.

Mukherjee, B. Patra, B. Mahapatra, S. Banerjee, P, Tiwari, A. Chatterjee, M.

2004. Vanadium—an element of atypical biological significance.

Toxicology Letters, 150, 135-143.

Nedrich, S.M. Chappaz, A. Hudson, M.L. Brown, S.S. Burton Jr, G.A. 2018.

Biogeochemical controls on the speciation and aquatic toxicity of vanadium and other metals in sediments from a river reservoir. Science of the Total Environment, 612, 313-320.

Novita, V. Z. Moersidik, S. S. Priadi, C. R. 2019. Phytoremediation Potential of Pistia stratiotes to Reduce High Concentration of Copper (Cu) in Acid Mine Drainage. Earth and Environmental Science, 355, 1-7.

Odjegba, V. J. Fasidi, I. O. 2007. Phytoremediation of heavy metals by Eichhornia crassipes. The Environmentalis, 27, 349-355.

Ohlbaum, M. Wadgaonkar, S.L. van Bruggen, J.A. Nancharaiah, Y.V. Lens, P.N.L. 2018. Phytoremediation of seleniferous soil leachate using the aquatic plants Lemna minor and Egeria densa. Ecological Engineering, 120, 321-328.

Özbek, K. 2015. Hiperakümülasyon ve Türkiye florasındaki hiperakümülatör türler. Toprak bilimi ve bitki besleme dergisi, 3 (1), 37-43.

Özbolat, G. Tuli, A. 2016. Ağır Metal Toksisitesinin İnsan Sağlığına Etkileri.

Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 25 (4), 502-521.

Pandey, V. C. Bajpai, O. 2019. Phytoremediation: From Theory Toward Practice, Phytomanagement of Polluted Sites, Pandeyi V. C. Bauddh, K. (eds), Market Opportunities in Sustainable Phytoremediation, 1-49, Amsterdam.

Remigio, A. C. Edraki, M. Baker, A. J. M. Van der Ent, A. 2021. Is the aquatic macrophyte Crassula helmsii a genuine copper hyperaccumulator? Plant and Soil, 464, 359-374.

Rodrigues, A. C. D. Rocha, M. V. C. Lima, E. S. A. Pinho, C. F. Santos, A.

M. Santos, F. S. Sobrinho, N. M. B. A. 2020. Potential of water lettuce (Pistia stratiotes L.) for phytoremediation: physiological responses and kinetics of zinc uptake. International Journal of Phytoremediation, 22, 1019-1027.

Rolli, N.M. Hujaratti, R. B. Giddanavar, H. S. Mulagund, G. S. Taranath, T.

C. 2017. Toxicity Effect of Copper on Aquatic Macrophyte (Pistia Stratiotes L.). IJCRR, 9, 14-20.

Said, N.S.M. Abdullah, S.R.S. Ismail, N.I. Hasan, H.A. Othman, A.R. 2020.

Phytoremediation of real coffee industry effluent through a continuous two-stage constructed wetland system. Environmental Technology &

Innovation, 17, 1-35.

Semerci, A. 2020. Çeltik Üretiminde Maliyet Faktörlerinin Farklılık Analizleri: Çanakkale İli Örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7 (4), 1078-1086.

Shi, D. Zhuang, K. Chen, Y. Hu, Z. Shen, Z. 2021. Phytotoxicity and accumulation of Cu in mature and young leaves of submerged macrophyte Hydrilla verticillata (L.f.) Royle. Ecotoxicology and Environmental Safety, 208, 1-10.

Srivastava, A. Parida, V. K. Majumder, A. Gupta, B. Gupta, A. K. Treatment of saline wastewater using physicochemical, biological, and hybrid processes: Insights into inhibition mechanisms, treatment efficiencies and performance enhancement. Journal of Environmental Chemical Engineering, 9, 1-30.

Surat, H. Aybar, M. 2019. Ağır Metaller İle Kirlenmiş Alanların Onarılmasında Kullanılabilecek Bitki Türleri, Academic Research in Science and Engineering, Dalkılıç, M. (eds.), Gece Akademi, 62-80, Türkiye.

Şahin, Ü. Tunç, T. Örs, S. Yeraltı Suyu Kirliliği Açısından Atık Su Kullanımı.

Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4 (1), 33-39.

Taylan, Z.S. Özkoç, H.B. Potansiyel ağır metal kirliliğinin belirlenmesinde akuatik organizmaların biokullanılabilirliliği. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (2), 17-33.

Temel, F.A. 2016. Endüstriyel atıksuların arıtımında yapay sulak alanların kullanımı. Dicle Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Mühendislik Dergisi, 8, 213-226.

Terzi, H. Yıldız, M. 2011. Ağır Metaller ve Fitoremediasyon: Fizyolojik ve Moleküler Mekanizmalar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11, 1-22.

Tiryaki, O. Potur, T. 2017. Topraktan Pestisitlerin Arındırılmasında Önemli Bir Araç: Fitoremediasyon. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 33 (1), 59-68.

Venkateswarlu, V. Venkatrayulu, C. H. Bai, J. L. 2019. Phytoremediation of heavy metal Copper (II) from aqueous environment by using aquatic macrophytes Hydrilla verticillata and Pistia stratiotes. International Journal of Fisheries and Aquatic Studies, 7 (4), 390-393.

Vural, A. Demir, S. Boyno, G. 2018. Biyoremediasyon ve Fungusların Biyoremediasyonda Kullanılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 28 (4), 490-501.

Wang, L. Lin, H. Dong, Y. He, Y. 2018. Effects of cropping patterns of four plants on the phytoremediation of vanadium-containing synthetic wastewater. Ecological Engineering, 115, 27-34.

Wang, L. Lin, H. Dong, Y. He, Y. Chenjing, L. 2018. Isolation of vanadium-resistance endophytic bacterium PRE01 from Pteris vittata in stone coal smelting district and characterization for potential use in phytoremediation. Journal of Hazardous Materials, 341, 1-9.

Belgede ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ (sayfa 44-0)