Keban’ın Tahir Köyü

22 Nisan 1333 Keban’ın Tahir Köy’üne teftişe çıkılmıştır. Üç yüz yirmi yedide inşa edilen bu köy okulu tabanı ve tavanı tahtasız, pencereleri küçük camsız bir dershaneden ibarettir. Öğretmen askerde olduğu için okulun bakımı yapılamamış okul tamire muhtaçtır. Bu sene okulun tamiri için nahiye müdürü ve ihtiyar heyeti ile görüşüldü. Köy ahalisinin fakir ve çaresiz olması, köydeki erkeklerden çoğunun askerde olması ve geriye kalanlarında elinden bir iş gelmemesi sebebiyle okulun tamirini bu senelik geçici bir sıva ile geçiştirmekten başka çare olmadığını ve barış ilan edildikten sonra bahçe ve tarlası olmak üzere güzel bir mevkide ve mükemmel bir okul yapacaklarını temin etmişlerdir. Adı geçen okulun sıvası yapılmıştır. Lazım olan ders malzemelerinden 22, 30 nüshadan başka ilkokul müfredatının 35’e kadar umumi nüshaları, ilkokul müfredat kanunu talimatnamesi, Osmanlı-Asya haritası, öğrencinin ellerinde Kur’an-ı Kerim, ilmi hal kitapları mevcuttur. Geri kalan ders malzemeleri eksiktir. Bu eksiğin tamamlanması için ciddi bir teşebbüste bulunulmamıştır. 20 kadar matematik ve 15 kadar da coğrafya ve tarih kitabı gönderilmiştir. Yoklama defteri, demirbaş eşya defteri mevcut olup bunlar usule uygun düzenlenmediğinden hesap defteri düzenli değildir. Okulda kütüphane ve müze bulunmamaktadır. Okulda mevcut olan malzemeler itina ile korunmuşsa da eksiklerin tamamlanması için çalışılmamış ve çalışılacak marifet gösterilmemiştir. Bunların tedariği kendisine kararlılıkla tembih edilmiş ve ikinci teftişe kadar hazırlamadığı takdirde kendisinin cezalandırılacağı bildirilmiştir. Kağıt yokluğundan, maaşının azlığından, öğrenci velilerinin yardım etmemesinden dolayı kağıt ve defter alamamış bunun içinde istatistik defterini tutamamıştır. Bir an önce düzenlemesi tembih edilmiştir.

Öğretmen 32 yaşında ve evlidir. Öğretmen göreve başlayalı 11 yıl olmuştur. Halk arasında hürmete layık biridir. Bina okul denemeyecek derecededir. Bu yüzden istenilen düzen ve temizlik yerine getirilemiyor. Harpten sonra acil bir şekilde bina inşa etmek gereklidir. Öğrencilerinin bir kısmının elbisesi bulunmakta bir kısmın ise doğru düzgün elbisesi bulunmamaktadır. Elbisesi bulunmayan çocukların ayakları kömürden farksızdır. Öğrenci fakirlikten sabun bulamadığı ve yedek elbisesi olmadığı için kıyafetleri 2 ayda bir yıkanıyor. Durum böyle olunca öğrenci devamlı olarak okula gelemiyor. Öğretmene temizliğe ve düzene dikkat etmesi şiddetle tembih olunmuştur. Bu halin devamı çocukların sağlığını ihlal edeceğinden buna öğretmenin lakayt davranması sebep olmuştur. Bu durum ihtiyar heyeti ile görüşülmüş, onlarda mümkün oldukça dikkat edeceklerinin temennisini vermişlerdir. Öğrencilerin dini terbiyelerine yeterince özen gösterilmemiştir. Öğretmen okulda bulunan ders malzemelerine itina göstermişse de eksik olanları tamamlamak için çaba göstermemiştir. Öğretmen geometri, resim, ezber, gramer derslerini kağıt yokluğundan işleyememiştir. Öğretmen şeref ve haysiyetini iyi bir şekilde muhafaza etmiştir. Kışın okula devam eden çocukların sayısı kırk elliyi bulurken yazın bu sayının düşmesinin sebebi ihtiyar heyetine sorulduğunda yedi yaşındaki bir çocuğa bile tarımda ihtiyaç olunduğunu, kimisinin davar nöbetinde, kimisinin tarımla uğraştığını söylemişlerdir. Bunlar dışında çalışacak kimse olmadığı için okula sürekli devam edemedikleri anlatılmıştır. Öğretmenin kendine ait eşyaları ve ihtiyar heyeti hakkında şikayeti yoktur. Öğretmen köylünün ıslahına dair hiçbir teşebbüste bulunmamıştır. Köyde cuma okulu ve özel okul yoktur.

Elazığ sancağına eklenmiş, Keban Kasabasına bağlıTahir Köyü sancağa 90 merkez kazaya 45 kilometredir. Bu köyün havası yumuşak, suyu sağlam ve lezzetlidir. Köyden yol ve demiryolu geçmemektedir. Yüz on sekiz haneden ibaret olan köyün nüfusu beş yüz seksen altıdır. Seferberlikten önce köyün nüfusu artış göstermişse de şimdi azalmaktadır. Köyde tifo, sıtma boğaz ağrısı gibi hastalıklar bulunur. Köyün evleri kerpiçten yapılmış, üzerleri dam, pencereleri dar ve camsızdır. Evleri sağlık şartlarına uygun değildir. Sokakları yüklü bir hayvanın geçemeyeceği kadar, çamur ve gübre ile doludur. Bir camileri varsa da bakmadıklarında bakmakta istemediklerinden yıkılmaya yüz tutmuştur. Balhacak Baba Beyazlı Baba isminde iki kişinin ziyaretleri vardır. Bir çeşmesi iki de kaynak suyu bulunan bu köyün suyu hafif ve lezzetlidir. Düğünlerde rakı içmek, davul çaldırmak, taziyelerde üç günlük yemeği ve kırk yemeği vermek

adetleridir. Türkçe konuşan bu köyün ahalisi Alevidir. Çiftçilikle uğraşırlar. Panayırı, tarihi harabesi, dükkanı, hanı ve hamamı yoktur.

Arpa, buğday, beyaz buğday, yazlık, siyah arpa, beyaz arpa, mercimek, nohut ekerler. Meyve olarak dut, erik, elması vardır. Meşhur meyvesi yoktur. Çeki Dağından getirdikleri meşeden ve sığır gübresinden yakacak ihtiyaçlarını temin ederler. Öküz inek, koyun, keçi, at, kısrak bulunur. İneğin etinden, sütünden, yoğurdundan yararlanırlar. Peynir yağ yaparlar. Kadınları kilim, palas, hurç imal eder. İhtiyaçtan fazla kalanları Diyarbakır’a gönderip satarlar. Buğday ve arpa ticareti yaparlar.

Tahir köyünü özetle anlatmak istersek Bu köy okulu 1327 yılında inşa edilmiştir. Okulun öğretmeni askerde olduğu için okul bakıma muhtaçtır. Köydeki birçok erkeğin seferberliğin ilanı ile askere gitmesinden dolayı okulu tamir edecek kimse yoktur. Okulda birkaç ders malzemesi dışında geriye kalanların çoğu eksiktir. Bunların tamamlanması için herhangi bir teşebbüste bulunulmamıştır. Bina okul denemeyecek kadar kötü bir durumda olduğu için temizlik ve düzen yerinegetirilememiştir. Öğretmen öğrencilerin temizliğine dikkat etmemiş, okuldaki eksikleri tamamlamak için hiçbir gayret göstermemiştir. Seferberlikten dolayı şartlar zor olduğu için öğrenciler okula devam edememektedir.

Bu köy Keban kasabasına bağlıdır. 118 haneden ibaret olan köyün nüfusu 586’dır. Seferberlikten önce köy nüfusu artmakta iken seferberliğin ilanı ile nüfus azalmıştır. Köy evleri kerpiçten olup sağlık koşullarına uygun değildir. Köy halkı mezheplerine ve geleneklerine bağlıdır. Alevi mezhebine mensupturlar. Kadınların dokuduğu ihtiyaç fazlası kilim, palas, hurç vb. gibi ürünler Diyarbakır’a gönderilip satılır. Buğday ve arpa ticareti yapılır.