Hedi Köyü

18 Nisan 1333’te murakebeye (teftiş)’e gidilmiştir..Bu köyde bulunan okulun tabanı tahtasız, pencereleri camlıdır. Sınıfın bitişiğinde öğretmen odası yapılmış fakat bu odanın da eksikleri vardır. Öğretmenin askere gitmesi ve halkında okula bakmaması yüzünden kışın yağan yağmur tamamen okul binasının içine girmiştir. Hatta alt katlara kadar nüfuz etmiştir. Okul binası tamire muhtaçtır. Yabancı heyetini çağırarak okul binasını tamir etmeleri gerektiğini onlara söyledim. Yaptıracaklarına dair onlardan söz aldım. Okul camiye bitişik olarak yapıldığı için bahçesi yoktur. Bahçe yapılacak arsaya da sahip değildir. Fakat barışa müteakiben hem yeni bir okul yaptırmak hem de okul civarında bahçe olacak bir arsa tedarik etmek ve vermek köylü ve ihtiyar heyeti tarafından söz verilmiştir. Öğretmenlerin askere alınmaları, maaşlarını tam olarak alamamaları, istifa etmeleri ve vekaleten yerlerine yeni öğretmenlerin gönderilmemesi ve köylünün son

derece umursamaz davranması binaların harap olmasına sebep olmuştur. Hedi köyüne bizzat gidilerek okulun tamamına baktırılmış ve sıvaları yenilenmiştir.

Eğitim müdürlüğünden gönderilen lazım olan ders malzemelerini öğretmen bey ihtiyar heyetine hemen teslim etmeden askere gider. Geri geldiğinde bunların çoğunun kaybolduğunu görmüştür. Kaybolmayanları muhafaza edebilmek için okulda ne bir dolap ne de bir dolap olabilecek pencere olduğundan evinde saklamaktadır. Öğrencilerin kitapları eksik ise de tamamlanması tembih olunmuştur. Geçen sene sınıf içinde öğretmenin terhisi üzerine ders malzemelerinden eksik olanlar tamamlanmışsa da acil bir emir ile öğretmen tekrar askere alınmıştır. Usule uygun olmayan eksik katip defteri vardır. Sebebi sorulduğunda maaşının kifayet etmediğine ve köylünün de masrafları veremediğinden dolayı tutulamadığını söylemiştir. Öğretmene tedarik etmesi ve tutması tembih edilmiştir. Öğretmen eğitim müdürlüğünden gönderilen kitap ve risaleleri bir kütüphaneye çevirmeyi ve düzene sokmayı düşünememiş aldığı kitapları kendi malıymış gibi muhafaza etmiştir. Bu kitapların okulda muhafaza edilmesi için bir kütüphane gereklidir. Yerli mahsullerden ve madenlerden oluşturulması icap eden müzenin bir an önce yapılmasına inanması ve çareler araması açık ve kesin olarak tembih edilmiştir. İstatistiğe ait hiçbir cetvel yoktur. Öğretmen bey yeni terhis olduğu için bu husustaki eksiğini henüz tamamlayamamış ve cetvel tutması tembih edilmiştir.

Öğretmen 25 yaşında ve üniversite mezunudur. Öğretmenliğe başlayalı 4 sene olmuştur. Halk arasında hürmete layık bir öğretmendir. Öğretmen seferberliğin ilanı ile askere alınmıştır. 19 Mart 1333 yılında terhis edilmiştir. Bu zaman zarfında okulun muhafazası köy halkına bırakılmıştır. Birçoğu askere alındığından, bazılarının jandarmada bulunmasından, bir kısmının ticaret maksadıyla Amerika’ya gitmesinden, çocuklarında okula bakmak vazifesini unuttuklarından okul yağmurların karların tesiriyle zedelenmiştir. Tamire muhtaçtır. Öğretmen öğrencilerin temizliğine, dini ve bedeni terbiyelerine, çalışkan ve çevik olmalarına dikkat etmiştir. Öğretmen mevcut olan ders malzemelerine itina etmişse de eksik olanları tamamlamak için hiçbir teşebbüste bulunmamıştır. Okuldaki derslerde istenildiği kadar ilerleme olmasa da öğretmendeki ciddiyet ile mesleğine olan meyil ve muhabbet gelecekte bereketli olunacağına dair ümit veriyor. 3 senelik üniversite mezunu olan öğretmen matematik, elifba, kelime bilgisi dersleri istisna olmak üzere diğer derslere aşinadır. Bu derslerdebilinen şeyleri öğrenciyelayıkıyla anlatamamıştır. Kelime bilgisinden sorulan basit sorulara cevap verememiştir. Elifba derslerinde geride kalmışlardır. Öğretmen yeni terhis olduğu için

hemen ilerleme gösterememiştir. Öğretmen şeref ve haysiyetini iyi bir şekilde muhafaza etmiştir. Her köyde olduğu gibi burada da tahsil mecburiyeti yerine getirilememiş ve seferberlik devam ettiği müddetçe yerine getirilemeyeceği hasıl olunmuştur. Kırk erkek öğrenci okula devam etmekte kalanları ise devam etmemektedir. Bu çocukların okula devam edememe sebebi ise babalarının askerde olması ve ev işleriyle uğraşmak zorunda kalmalarıdır. Kız çocuklarının okutulmasına gelince eğitim müdürlüğü tarafından buna mani olunuyor. Kızlarında okula kabul edilmesi için öğretmene yazı yazılmıştır. Öğrencinin programa uygun kitabı olmadığından ve şehirde kitapçı bulunmadığından kitap tedariği mümkün olmamaktadır. Bu da mektebin kötü duruma düşmesine sebep oluyor. Kitap listeleri kazalara ve köylere gönderilmiş, ve kitapları siparişte bulunmaları tembih edilmişse de bazı köy öğretmenleri teşebbüsten mahrum oldukları için kendilerine yardım edilmektedir. Öğretmen yiyecek ve giyecek tedarik edemediği, maaşının kendisini idare etmeye yetmediği, çektiği çaresizlik ve sefalete son verilmesi konusunda istirhamda bulunuyor. Öğretmenin ihtiyar heyeti hakkında şikayeti yoktur. Öğretmenin köylünün ıslahına dair herhangi bir teşebbüsü yoktur.

Köy Elazığ sancağına eklenmiş, Keban Kazasına bağlıdır. Sancağa altı kazaya dört saattir. Adı geçen köy bir dere kenarında ve eğik bir yer üzerinde yapılı olup kuzeyinde Damardi, doğusunda Kilodi, güneyinde Sorhum Dağları ile çevrilidir. Havası saf ve suyu sağlamdır. Bu köyde nadiren humma, çocuklarda sıtma ve göz ağrıları bulunmaktadır. Ne yol ne de demiryolu vardır. 109 hanelik köyün nüfusu 511 nüfustan ibaret olup nüfus çoğalmaktadır. Sokakları dar ve eğri büğrü olan bu köyün evleri kerpiçten ve kısmen ahşaptan olup koruma şartlarına uygundur. Okulun bitişiğinde kerpiçten bir cami vardır. Köylünün yardımı ile vücuda gelmiş 1194 tarihinde tamir edilmiştir. Ziyaretgahları yoktur. Kaynak suları birden fazla olup yapılı güzel düzenli kör pınar namıyla bir çeşmesi vardır ki suyunun ağırlığından dolayı bu nam verilmiştir. Erkekleri entari tabir edilen iki pişli bir kumaştan sırtlarına başlarına da fes ve üzerine yazma bağlayarak, kadınlar çoğunlukla kırmızı kumaştan fistan ve başlarına beyaz peştamal bağlayarak özel kıyafetlerini muhafaza ve devam ettiriyorlar. Misafirperverdirler ve kimsesizlere yardım ederler. Düğünlerde davul çaldırmak, at oynatmak, güreş tutmak, halay çekmek adetleridir. Milliyetleri Türk, mezhepleri Hanefi’dir. Mezheplerine oldukça bağlıdırlar. İnançları sağlam ise de Beni İsrail yalanları zihinlerinde çokça yer işgal etmiştir. Tarımla uğraşırlar. Panayırı, tarihi harabesi, dükkan ve hamamı yoktur.

Arpa, buğday, küşne, mercimek ekerler. Bereketin bol olduğu seneler bire sekiz nisbetinde mahsul alınmakta ve elden edilen mahsul ihtiyacı idare ve temin etmediğinden hariçten ambarda saklanan yiyeceklere celp olunmaktadır. Kendi yiyecekleri kadar da pek az sebze alırlar. Başka tarımları yoktur.

Kilodi Dağı’nda pek az meşe varsa da ihtiyacı karşılamadığından bahçelerindeki meyve ağaçlarından ve diğer ağaçlardan odun elde etmektedirler. Meyve ağacı dut, erik, badem ve cevizden ibarettir. Duttan pestil, pekmez imal ederler. Eriğin yarma ve eşbabiyesini yaparlar. Öküz, inek, keçi, koyun, eşek ve tavuk beslerler. en çok keçi ve koyun beslerler. Bunların etinden, sütünden, oğlağından faydalanırlar. Erkekleri tarımla uğraşır, ticaret maksadıyla Amerika’ya gidenler vardır. Kadınlar yün eğirip çorap dokurlar. Köyde üç değirmen bulunur.

Köy okulu, öğretmenin askerde olması ve köy halkının da okula bakmaması yüzünden kötü durumdadır. Öğretmenlerin askere çağrılması, maaşlarını tam alamamaları, köylünün umursamaz tavrı binaların harap olmasına sebep olmuştur. Öğretmen okulun eksiklerini tamamlayamama sebebi olarak maaşının az olması, köylünün masrafları verememesi ve askere çağrılması gibi şeyleri göstermiştir. Öğretmen okula gönderilen kitap ve risaleleri bir kütüphaneye çevirmeyi düşünememiş, kendi malıymış gibi muhafaza etmiştir. Öğretmen öğrencilerin disiplinine, dini ve bedeni temizliklerine dikkat etmiştir. Derslerde istenilen başarı gösterilememiştir. Köyde birçok öğrencinin babası seferberlikten dolayı askerde olduğu için tahsil mecburiyeti yerine getirilememiştir. Okula devam eden öğrenci sayısı 40 (erkek)’tır. Öğrenciler köyde kitapçı olmadığı için kitap tedariğinde zorlanmıştır.

Köy Elazığ sancağına eklenmiş, Keban kazasına bağlıdır. Köy 109 hane olup 511 nüfusa sahiptir. Evler genellikle kerpiçten yapılmıştır. Mezheplerine ve geleneklerine bağlı bir köydür. Geçimlerini sağlamak için tarımla uğraşırlar. Köy ahalisi ceviz ve buğday ticareti yapar.