YY››YY››llllddd››d››zzzz TTaTTaaakkkk››››mmmm››››
Plüton, kaya ve buzdan olufluyor. Cüce gezegenin ay›rt edici iki özelli¤i, önemli ölçüde bas›k yörüngesi (elips biçiminde) ve tutulum düzlemine göre yaklafl›k 17 derece e¤ik olmas›. Plüton yörüngesinde dolan›r-ken, bu bas›kl›k nedeniyle Günefl’e uzakl›¤› 29 ile 49 astronomi birimi aras›nda de¤ifliyor. Yine ayn› nede-nle, gezegen zaman zaman Günefl’e Neptün’den daha yak›n oluyor. Örne¤in Plüton, 1979 ile 1999 y›llar› aras›nda 8. gezegendi. Plüton’un yeniden Neptün’den daha yak›n bir yörüngeye gelmesi için, yaklafl›k 220 y›l beklememiz gerekiyor.
Plüton’un belirgin bir atmosferi yok. Azot, karbon monoksit, metan gibi gazlardan oluflan ve çok ince olan bir gaz katman›na sahip. Günefl’e yaklaflt›kça, atmosferin kal›nl›¤› art›yor; t›pk› bir kuyrukluy›ld›zda oldu¤u gibi. Ancak, Plüton’un kütleçekimi s›radan bir kuyrukluy›ld›z›nkiyle k›yaslanmayacak kadar bü-yük oldu¤undan, gazlar yüzeyin üzerinde kal›yor.
E¤er Plüton Günefl’e daha yak›n olsayd›, t›pk› bir kuyrukluy›ld›z›nki gibi bir kuyru¤u olabilirdi. Ne de olsa, benzer maddelerden yap›lm›fllar.
Plüton’un bilinen üç uydusu var. Bunlardan Cha-ron, Plüton’a göre çok büyükken, geri kalan ikisi de çok küçük. Charon, Plüton’un uydusu olman›n öte-sinde, Plüton-Charon sisteminin bir üyesi olarak düflünülebilir. Charon yak›nda belki bir uydu de¤il, bir cüce gezegen olarak kabul edilecek. Çünkü ara-lar›ndaki kütle fark›, Günefl Sistemi’nde hiç bir ge-zegen ya da cüce gege-zegende olmad›¤› kadar az.
Öyle ki, Charon’un Plüton’un çevresinde
doland›-¤›n› öne sürmek pek do¤ru de¤il. ‹kisi ortak bir küt-le merkezi çevresinde dolan›yorlar. Gezegenküt-lere bakt›¤›m›zda, bu ortak kütle merkezi hepsinde ge-zegenin içinde kal›yor. Plüton ve Charon sistemin-deyse, kütle merkezi iki gökcisminin aras›nda, Plü-ton’a yak›n konumda. Yayg›n görüfl, bir gökcismi-nin uydu olabilmesi için, sistemin kütle merkezigökcismi-nin, çevresinde doland›¤› gökcisminin içinde yani yüze-yinin alt›nda kalmas›.
Alp Ako¤lu
Keflfedildi¤i 1930 y›l›ndan bu yana bir gezegen olarak bilinen Plüton, 24 A¤ustos 2006’dan bu yana cüce gezegen olarak kabul ediliyor. fiim-dilik bu s›n›fa giren gökcisimlerinin say›s› üç: Plüton’la beraber, Eris ve asteroit kufla¤›n›n en büyük üyesi olan Ceres. Plüton’un bu gökcisimle-riyle birlikte “s›n›fta kalmas›nda”, 2003 y›l›nda çekilen foto¤raflar›n ve 2005’te keflfedilen Eris’in Plüton’dan büyük olmas›n›n da etkisi var.
kapt 28/11/07 12:51 Page 1
Erzincan ‹liç 23 Nisan ‹lkö¤retim Okulu 7/B s›n›f›ndan Yusuf Duygun çal›flmas›n›
anlat›yor: “Birimim birbirine geçmifl kare parçalardan olufluyor. Kareyi ölçülü kat-lanm›fl fleritlerle sa¤lad›m, görünümün göze hofl gelmesi için iki farkl› renk kul-land›m. Oluflturdu¤um düzen dengede duruyor ve tekrar ettirilebilir özellikte”.
Ankara Keçiören Orhan Gazi ‹lkö¤retim Okulu 7/B s›n›f› ö¤rencileri Damla Yar›c›, Tu¤ba Erova, Yasemin Bayar ve Ezgi Öz-türk’ün çal›flmas›.
Kaybolmaya Son!
Pusulal› ayakkab›m›z sayesinde art›k yö-nümüzü kaybetmiyoruz. Özellikle geziler ve pikniklerde gitti¤imiz yönü pusulam›z sayesinde takip ederek istedi¤imiz yere rahatl›kla geri dönebiliyoruz.
Bize
Gönderdikleriniz...
6, 7 ve 8. s›n›flar Teknoloji ve Tasar›m dersin-de yapt›klar› çal›flmalar› bize yolluyorlar. Biz de bu çal›flmalar› dergimizde ve web sayfala-r›m›zda sizlerle paylafl›yoruz. Bu ay ilk olarak sizinle paylaflmak istedi¤imiz tasar›msa, bir 3.
s›n›f ö¤rencisine ait. ‹stanbul Ömer Gültekin-Yavuz Selim ‹lkö¤retim Okulu 3/C s›n›f› ö¤-rencisi T. Bulut Tür bize yollad›¤› mektubun-da projesini flu sözlerle tan›t›yor: “Benim pro-jemin ad› Anneler Yorulmas›n. Projemi al›flve-riflten dönen annelerin torbalar›n› yukar› ç›-kart›rken yorulmamalar› için gelifltirdim. Sis-tem uzaktan kumandayla çal›flacak, torbalar›
istenen kata ç›karacak.”
siz 28/11/07 13:59 Page 1
Aral›k 2007 115B‹L‹MveTEKN‹K
Ankara Ba¤lum ‹lkö¤retim Okulu 8B s›n›f› ö¤rencisi Se-yide ÖNAY’›n oluflturdu¤u birimlerle de¤iflik düzen oluflturma çal›flmalar›. Karar verilen bir tür birimle de¤i-flik düzenler oluflturma de-nemeleri. Bunlar yarat›c›l›¤a ba¤l› olarak ço¤alt›labilir.
Sinop Merkez Cumhuriyet ‹lkö¤retim Okulu’ndan Remziye Demir'in çal›flmas›.
Remziye derste tuttu¤u günlü¤ünde ça-l›flmas›yla ilgili bilgi veriyor.
Mersin Barbaros ‹lkö¤retim Okulu 7/A s›-n›f›ndan Bu¤çe Baflargan çal›flmas›n› “Bi-rimi seçtim ve daire olmas›na karar ver-dim. Bugün heyecanl›y›m hayata geçire-ce¤im birçok daire yapt›m. Nas›l olaca¤›-na daha karar veremedim,
deneyece-¤im. Gecen hafta yapt›¤›m proje güzel olmufltu, ona devam ettim. Tabii ritim, hareketlilik ve sonsuzluk kavramlar›na da dikkat ettim. Çok heyecanl›y›m, güzel ol-du bence. Arkadafllar›m da çok be¤endi-ler. Performas de¤erlendirmesi yapt›k ça-l›flmam amac›na uygun bulundu ve çok mutluyum.” Sözleriyle anlat›yor.
Lütfi Banat ‹lkö¤retim Okulu’ndan Ekrem Demirkale ise projesini yapmaktaki amac›n›n ›fl›¤›n olmad›¤› ya da elektriklerin kesik oldu¤u ortamlarda ifllerimizin aksamamas›n› sa¤lamak oldu¤unu söylüyor ve kendisine destek olan ö¤retme-nine teflekkür ediyor.
YY››YY››lllldd››dd››zzzz TTaTTaaakk››kk››mmmm››››
siz 28/11/07 13:59 Page 2
Antalya Serik Gazi Yat›l› ‹lkö¤retim Bölge Okulu 6/B s›n›f›ndan Harun Yusuf Özce de çal›flmas›n› derste tuttu¤u günlü¤ünde an-latm›fl.
Foto¤raftaki çal›flma Mardin Abdülha-mit ‹ncio¤lu ‹lkö¤retim Okulu 6/B s›-n›f›ndan Kerem At›fl’a ait. Kerem gün-lü¤ünde ö¤retmenlerinin derste ken-dilerine anlatt›¤› fleyler ›fl›¤›nda çal›fl-mas›n› yapmaya nas›l karar verdi¤ini anlat›yor.
Mardin Abdülhamit
‹ncio¤lu ‹lkö¤retim Okulu 6/A s›n›f›ndan Kadriye Çelik de günlü¤ünde düzen kufla¤› çal›flmas›nda haz›r birim olarak kibrit çöpü
kulland›-¤›n› anlat›yor.
TOKAT Artova Yat›l› ‹lkö¤retim Bölge Okulu 6/C s›n›f›ndan Dursun Dursun “Pet bardaklar› kullanarak bir düzen oluflturmaya çal›flt›m. Bu düzene varmak için de-nemler yapt›m. Her yapt›¤›m düzen arkadafllar›m›nkine benziyor ya da onlar›nki-nin benimkine benzedi¤ini görünce de¤ifltiriyordum. Bu yapt›¤›m düzen tam ara-d›¤›m düzendi. Pet barda¤› seçmemdeki amaç bunlar› birlefltirmenin kolay
olaca-¤›n› düflünmemdi. Ama projeme bafllad›¤›mda böyle olmad›olaca-¤›n› anlad›m; hep bardaklar› üst üste koymak geliyordu akl›ma. Ama yat›ram›yordum çünkü bardak-lar yuvarlak oldu¤u için dönüyor, yuvarlan›yorbardak-lard› ve yap›flt›ram›yordum. Uhuy-la bantUhuy-la tutturmay› denedim; bantUhuy-lar belli oldu hofluma gitmedi. Ama en sonun-da birimimi de¤ifltirmeden uhuyla yap›flt›rabildim ve bu flekli ç›kard›m.” diyor.
siz 28/11/07 13:59 Page 3
Kütahya-Simav Atatürk ‹lkö¤-retim Okulu, 8/A s›n›f›ndan Yüksel Kaymakc›, düzen ku-fla¤›nda bütünde farkl›l›k et-kinli¤i olarak gerçeklefltirdi¤i ilginç çal›flmas›n› derste tut-tu¤u günlü¤ünde anlat›yor.
Burdur Alt›n Terim Solmaz ‹lkö¤retim Oku-lu 8/A s›n›f› ö¤rencisi Fatih Sayar Pratik S›-ra tasar›m› ad›n› verdi¤i çal›flmay› yapma-s›n›n nedeni olarak: Derslerde ö¤rencile-rin s›ray› çekifltirmesi ve gürültü kirlili¤i ol-mas›n›; okuldaki hizmetlilerin yerleri süpü-rürken zorlanmas›n› gösteriyor. Çal›flmas›-n› özellikleriniyse,
1.Tekerlekli olmas›
2.Fazla yer kaplamamas›
3.Çöp kutusu olmas› ve ask›l›¤›n›n ikili ol-mas›
4.Sandalyenin ve s›ran›n birleflmesi olarak s›ral›yor.
Uflak Ganime Özadam ‹lkö¤retim Okulu 8/A s›n›f› ö¤rencilerinden Emrullah Dutar:
“Benim projem CD temizleyen bir CD ku-tusu. Çok s›k kulland›¤›m›z CD’ler düzen-siz flekilde durdu¤unda hem da¤›n›kl›¤a yol aç›yor hem de CD’ler kirleniyor. Ben CD’leri muhafaza eden bir kutu düflün-düm. Bu kutu ayn› zamanda ifli bitmifl CD’leri temizleyerek CD’lerin bak›m›n› da yapm›fl olacak.” diyor.
Aral›k 2007 117B‹L‹MveTEKN‹K
YY››YY››lllldd››dd››zzzz TTaTTaaakk››kk››mmmm››››
siz 28/11/07 13:59 Page 4
Kas›m ay› içinde Mersin Barbaros ‹lkö¤retim Okulu’nu ziyaret ettik. Sibel Çavuflo¤lu bu okulda Teknoloji ve Tasar›m Dersi veren formatör ö¤retmenlerden. Hem kendisiyle birlikte derse girip ö¤rencileri gözlemleme, hem de Çavuflo¤lu’yla söylefli yapma f›rsat› yakalad›k.
Bize dersi ve ö¤rencileri hakk›nda flunlar› anlatt›:
“Bu ders ö¤rencilerin kendilerini fark etmelerini sa¤lad›.
Ö¤rencilerim özgüven kazand›lar. Bu derste ö¤renci özgün biçimde tasar›lar›n› ç›karacak ve kendini ifade
edecek. Çocuklar karar verme yetisi ve problem çözme becerisi kazanacak. Bugüne kadar hep ö¤retmen yön-lendirmifl, ö¤renciler kendi kararlar›n› hiç alamam›fllar, dersler hep ö¤retmen merkezli ifllenmifl. Ö¤renci flimdi kendi kararlar›n› kendi alacak, yaflam›nda da problem çözmeyi ö¤renecek ve bunu yaflam›na yans›tacak.”
Eskiden ‹fl Teknik dersi ö¤retmeni olan Sibel Çavuflo¤-lu, derslerin bu flekilde ifllenmesinden çok memnun oldu¤unu da söylüyor: