YY››YY››lllldd››dd››zzzz TTaTTaaakk››kk››mmmm››››
“Derslerin bu flekilde ifllenmesi daha iyi çünkü çocuk-lar›n kendi yaflamçocuk-lar›ndaki problemleri gördüklerini bunu çözmeye çal›flt›klar›n› görüyorum. Daha önce ifl teknik dersi, el becerisine yönelik bir dersti. Zihin be-cerileri gelifltirilemiyordu ve ders ö¤retmen merkezliy-di, ö¤renciye söz hakk› yoktu. Ama flimdi bu derste ö¤renciye söz hakk› var, ö¤renci kendi kararlar›n› ken-di al›yor. fiimken-di ö¤rencilerim kenken-di ifllerini ortaya ç›ka-r›yor ve bir performans sergiliyorlar. Ben ö¤rencileri-me her zaman flunu derim: Yapt›¤›n çal›flman›n arka-s›nda her zaman duracaks›n, att›¤›n her çizginin de.
Bunu bana tan›tacaks›n, gerekirse bana da söz hakk›
tan›mayacaks›n.”
Çocuklar›m›z›n Geliflimini Fark Ediyoruz
Teknoloji ve Tasar›m dersi, ö¤retmenlerin ö¤rencileri-nin geliflimlerini izleyebildikleri bir ders. Bir ö¤renciö¤rencileri-nin zaman içinde hangi aflamalar› katetti¤ini gözlemek, derse bir dinamizm de kat›yor:
“Ö¤rencilerin çal›flmalar›n› elektronik ortamda sakl›yo-ruz ve ileride kendilerine gösteriyosakl›yo-ruz. Bizim dersimiz-de bilgi verilmez, bilgi buldurulur. Ö¤renciye çal›flma-lar›n› gösteriyoruz, bir önceki y›l yapt›¤› çal›flmay› gö-rüyor. Mesela yedinci s›n›fta de¤iflmeyen birimlerle ta-sar›m yapmak durumunda. Çal›flma içerisinde neler de¤iflmeli, ne gibi de¤iflikler yapmas› gerek, bunu görmesini istiyoruz. Bunu biz de¤il, ö¤rencinin kendi-si yap›yor. Sekizinci s›n›fa gelindi¤indeyse renk, yön ve oran kavram›n› fark ediyorlar. Ö¤rencilerimize yap-t›klar›n› gösterip bunlar›n eksiklerini görmelerini, ne gibi de¤ifliklikler yapmalar› gerekti¤ini fark etmelerini sa¤lar›z. Ö¤rencilerle soru cevap fleklinde renk, oran ve yön kavramlar›n› bulacak flekilde devam ediyoruz.”
Teknoloji ve Tasar›m dersinin en büyük aç›l›mlar›ndan biri ö¤rencileri özgün çal›flmalara yönlendirmesi.
Ço-¤u zaman derslerde ö¤renciler, baflar›l› bir örnek gör-düklerinde, baflar›l› olabilmek için önlerindeki örne¤i taklit etme yoluna baflvurabiliyorlar. Sibel Çavuflo¤lu, bize ö¤rencilerin tasarlad›klar› projelerin taklitçili¤e dönüflmemesi için neler yapt›¤›n› flöyle anlat›yor:
“Ö¤rencilerimize ilk ad›m etkinli¤ini hat›rlat›yoruz. En sonunda, ‘Bunu hangi teknolojiye benzetiyoruz?’ di-ye soruyoruz. Her ö¤rencinin kendine ait bir tasar›m›
olmas› gerekti¤ini, her yap›lan çal›flman›n kendimizi ifade etmesi gerekti¤ini, kendimizin yorumlamas› ge-rekti¤ini söylüyoruz. Baflka bir tsar›m›n kopya edildi¤i-ni fark etti¤i anda ö¤retmen sorularla ö¤renciye yak-lafl›yor. Örne¤in, ‘Neden bu çal›flmaya yöneldin, bu nas›l bir çal›flma olmal›, nelerde de¤ifliklik yapmak isti-yorsun, daha farkl› nas›l yapabiliriz?’ gibi sorularla ö¤-rencinin o çal›flma üzerinde de¤ifliklikler yapmas›n›
sa¤layabiliyoruz.”
Çocuklar ‹lgi Alanlar›na Yöneliyor
Teknoloji ve Tasar›m dersinin bir ders kitab› yok. Bu ders ö¤rencilerle birlikte ç›k›lan bir yolculuk gibi. Kefl-fetmenin, bulufllar yapman›n, yeniliklerin keyfine var›l-d›kça, ö¤rencilerin kendi ilgi alanlar›na yönelerek ge-lecekte üretken bireyler olacaklar›n›n ipuçlar›n› gör-mek mümkün. Sibel Çavuflo¤lu’na bunu da sorduk:
“Bizim dersimizin flöyle bir özelli¤i var: Ders derste bafll›yor, derste bitiyor. Bu dersin bir de flöyle bir gü-zelli¤i oldu¤unu düflünüyorum, birey kendi
kararlar›-sibel 28/11/07 13:07 Page 2
n› kendi ald›¤› için bence mesleki seçimlerini de bizim dersimizde k›smen yapabiliyorlar. Çünkü, ilgi alanlar›-na yönleniyorlar. Baz› ö¤rencilerimizde flunu da yafl›-yoruz: Ö¤renciler bilgiyi depolamaktan hayal kurma-ya zaman bulam›yorlar. Uygulad›¤›m›z beyin f›rt›nala-r›yla, çocuklar›n hayal güçlerinin geliflimini de izleye-biliyoruz. Ben flöyle bir uygulama yap›yorum; alt›nc›
s›n›flara ilk hafta ö¤rencilere hayallerini yazd›r›yorum.
‹kinci ay tekrar yazd›rd›¤›mda fark› görebiliyoruz. Ye-dinci s›n›flaraysa daha farkl› yöntemler uyguluyoruz.
Sözgelimi, Teknoloji ve Tasar›m dersi e¤itimi s›ras›nda gördü¤üm bir fley çok hofluma gitmiflti; orada ben de hayallerimin ne kadar k›s›tland›¤›n› görmüfl, üzülmüfl-tüm. Onu ö¤rencilerime de sordum: Sabah size bir omlet yap›l›yor, tabakta servis yap›lacak, taba¤›n ren-gi ne olsun? Ben beyaz demifltim. Bunu bütün s›n›fla-ra uygulad›m. Çok baflar›l› dedi¤im s›n›flar bembeyaz derken, baflar›s›z dedi¤im s›n›f rengârenk tabaklar sundu bana. fiu fark› gördüm, baflar›s›z dedi¤im s›n›f hayal dünyas›nda yafl›yor, benim onlara sadece dav-ran›fl kazand›rmam laz›m. Davdav-ran›fl kazand›rd›¤›mda hayal güçlerini kullanarak ortaya çok güzel ifller koya-caklar. Ama baflar›l› dedi¤im s›n›flarda da ö¤rencilerin düflünceleri belirli kal›plara oturtturulmufl; hayal güç-lerini kullanam›yorlar. Kurgu kufla¤›nda bunlar› takip ediyoruz. Yap›m kufla¤›nda da problem çözme teknik-leri uyguluyoruz. Yaflamlarondaki herhangi bir soru-nu belirleyip, o sorusoru-nu çözmelerini istiyoruz. Kurgu kufla¤›nda olabildi¤ince ütopik düflünmelerini sa¤l›-yoruz; yap›m kufla¤›nda da problem çözmeye yönelik çal›fl›yoruz. Sekizinci s›n›ftaysa ö¤renciler inovasyon kavram›n›, ürün inovasyonunu, hizmet inovasyonu-nu ö¤reniyor. Ö¤rencilere fluinovasyonu-nu diyoruz: Buras› bir dünya, hepimiz bir rekabet ortam›na giriyoruz. Bura-da yeni ürünler olufltururuz ve her bireyi bir flirket ola-rak görürüz. Ben de gelifltirilen ürüne patent verecek
kifliyim. Her ö¤renci bu çal›flma s›ras›nda ürününü ge-lifltirir ve e¤er patentlik bir çal›flmaysa ben patentini veririm ve s›n›f içinde rekabete girer.”
Peki hiç mi sorun yok? Bu dersin zorluklar›n› sordu¤u-muzda Sibel Çavuflo¤lu gülerek bizi flunlar› söyledi:
“Bence bu ders çok güzel bir flekilde haz›rlanm›fl. Sa-dece düzen kufla¤›n›n haz›r birimlerinde, sözgelimi külahta, kafa kar›fl›kl›¤› yafl›yoruz. Haz›r birim deyince akla gelen flu: Kafl›k, tafl bir haz›r birimdir. Ben bunla-r› d›flabunla-r›dan al›r ve uygulamaya koyabunla-r›m, ama flekil alan bir fleye haz›r birim demek zor. O haz›r birime girmez. K⤛ttan külah, flekil alabilen bir fley oldu¤u için kafa kar›flt›r›c›.”
Teknoloji ve tasar›m dersi henüz çok yeni. Bununla birlikte gördü¤ümüz kadar›yla kendi yolunu açarak güvenli ad›mlarla ilerleyen bir ders bu. Gelecekte dü-flünen, yarat›c› bireyler yetifltirmek ad›na biz Y›ld›z Ta-k›m› olarak bu derse elimizden geldi¤ince destek
ol-maya çal›fl›yoruz. Sibel Çavuflo¤lu ve ö¤rencileri gibi sizler de çal›flmalar›n›z› bize gönderin. Hem dergimiz-de, hem de web sayfalar›m›zda çal›flmalar›n›z› Türki-ye’nin dört bir yan›ndaki ö¤retmen ve ö¤rencilerle paylaflal›m.
Gökhan Tok
YY››YY››llllddd››d››zzzz TTaTTaaakkkk››››mmmm››››
sibel 28/11/07 13:07 Page 3
zihnisinir 29/11/07 16:53 Page 1
Abonelik ifllemleri ile ilgili sorunlar›n›z› e-posta yoluyla bteknik@tubitak.gov.tradresine