Kavramsal Çerçeve

Yerel seçimlerde seçmen davranışını etkileyen faktörler konulu çalışma kapsamında Konya ilinde seçmen davranışı etkileyen faktörler ölçülmüştür. 2014 yerel seçimleri ve 2019 yerel seçimleri referans alınarak 2014 ve 2019 yerel seçimleri sonrası yapılan kamuoyu araştırması ile Konya ilinde seçmenlerin oy vermesinde etkili olan faktörler tespit edilmeye çalışılmıştır.

3.1.1. Araştırmanın Konusu

Seçmenlerin tutum ve davranışlarında etkili olan çeşitli faktörler vardır. Çalışma içerisinde yerel seçimlerde seçmen davranışında etkili olan faktörleri değerlendirerek yapılmış çeşitli çalışmalar ve araştırmalar eşliğinde bir kaynak taraması ile seçmen kavramı değerlendirilmiştir.

Bu çalışma içerisinde özellikle yerel seçimlerde seçmen davranışlarında etkili olan propaganda teknikleri, adayların özellikleri, medyanın ve kamuoyu araştırmalarının seçmen üzerindeki etkisi incelenecektir.

Seçmenlerin tercihlerini etkileyen kitle iletişim araçları ve iletilen mesajların seçmenler üzerindeki etkilerini de detaylı incelediğimiz çalışmamızda tutumlar, algılar ve davranışların nasıl değiştirilebileceği gibi konulara da yer verdik.

Araştırmanın konusu, yerel seçimlerde seçmen tercihlerinde sosyo-ekonomik faktörler ve kitle iletişim araçlarının etkisinin araştırılmasıdır.

3.1.2. Araştırmanın Önemi

Çalışmanın önemi hem seçmenlerin siyasi partiler ve adayların propaganda araç ve tekniklerini tanıması, hem de siyasi partiler ve adayların seçmenlerini tanıması açısından önem arz etmektedir. Seçmen tanımından ve etki faktöründen bahsedilen

45 çalışmada siyasi parti ve adayların etkileme teknik ve yöntemlerini detaylı olarak ele alınmıştır.

Araştırma özellikle yerel seçimlere yönelik olarak adayların çalışmalarına ışık tutabilir ve kitle iletişim araçlarının doğru kullanılmasında yol gösterici olabilir.

3.1.3. Araştırmanın Amacı

Yerel seçimlerin sürecine baktığımızda 1963 yılına kadar belediye başkanları halk tarafından seçilen belediye meclis üyeleri tarafından seçilirken 1963 yılında ilk kez belediye başkanları halk tarafından seçilmeye başlanmıştır. Yerel seçimlerde belediye başkanları halk tarafından seçilme sürecine girilince seçmen davranışlarını ölçme ve seçmeni etkileme yöntemleri oluşmaya başlamıştır.

Bu çalışma ile seçmen davranışlarını ölçmek için örnek bir çalışma niteliği taşımakta olup seçmen davranışlarını ve seçmen davranışını etkileyen faktörleri incelemesi bakımından öneme sahiptir.

Yerel seçimlerin genel seçimlere oranla en önemli farklı ise seçim bölgesinde bir başkan seçilecek olmasıdır. Belediye meclis üyeleri de seçim sonuçları bakımından öneme sahiptir ama temel amaç başkan olabilmektedir. Genel seçim çalışmalarında iktidar olunamıyorsa ana muhalefet hatta meclise girip muhalefet olabilmek gibi hedefler bunabilirken yerel seçimlerde temel amaç parti ve adaylar için başkan olabilmektir.

Araştırmada siyasal seçimlerde seçmen davranışlarını etkileyen faktörler yanı sıra özellikle yerel seçimlerde seçmenler üzerinde etkin olan faktörlerin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Genel seçimlerde ulusal basın daha etkin ve ön planda olurken, yerel seçimlerde özellikle yerel medya araç ve kanallarının seçmenler üzerindeki etkisini ölçmek amacı ile gerçekleştirilen araştırma belediye başkanları ve adaylarına rehber nitelik taşıyacaktır.

Yerel seçimlerde de genel seçimler kadar gerçekçi hedefler belirleyip o hedefler doğrultusunda kaynakları yönetmek önem taşımaktadır. Gerçekçi hedeflerin oluşmasında kamuoyu araştırma sonuçlarının etkisi büyüktür. Bunu bir örnek ile açıklayacak olur isek yerel seçimde %3 bandında bir oya sahip olan bir siyasi partinin

46 hedeflerini ve çalışmalarını bu bağlamda geliştirmesi gerekmektedir. Aksi durumda her iki parti veya aday arasında %3-5 bandında bir oy farkı var ise bu durumda da farklı bir seçim kampanyası yürütmek zorundadır.

Belediye başkan adaylarının o yörenin seçmeni tarafından öğrenilmesinde yerel medya araçlarının önemi büyük olup özellikle sosyal medyanın yaygınlaşması ile de yerel kampanyaların internet gibi ulusal araçlar vasıtası ile yapılmasına olanak sağlamaktadır. Yerel seçim dönemlerinde özellikle yerel medya araç ve kanalları vasıtası ile yapılan kampanyalar seçmene daha samimi ve etkileyici gelmektedir.

Seçmenler üzerinde etkili olan fakat henüz çok fazla kullanılmayan ve gücü fark edilemeyen diğer bir araç ise kamuoyu araştırmalarıdır. Araştırmada kamuoyu araştırmalarının seçmen tercihlerindeki etkisini saha uygulaması ile göstermeyi hedefledik. Kamuoyu araştırmaları gerek uygulanışı, gerekse sonuçları ve sonuçların sunumu itibari ile seçmenleri derinden etkileyen iletişim araçlarındandır.

Kamuoyu araştırmalarının ana fonksiyonu ise seçmenleri tanımak ve nabız ölçmek iken, tüm işlevlerini bir araya getirdiğimizde kamuoyu araştırmaları seçmenler üzerinde ciddi etkiye sahip olan araçlar olarak görülmektedir. Kamuoyu araştırmalarının etkisi ve gücünün de ölçülmeye çalışıldığı araştırmamda saha çalışması ile Konya örneğini ve Konya seçmeninin düşünceleri aktarılmıştır.

Araştırmanın amacı; yerel seçimlerde seçmenlerin oy verirken en çok neye dikkat ettiklerini tespit etmek. Adaylarda, partide, projelerde sosyo-ekonomik farklılıkları da baz alarak derinlemesine inceleyerek seçmen tercihlerinde etki eden faktörleri tespit etmek ve bu bağlamda yerel seçimlere yönelik bir strateji haritası belirlemek. Kitle iletişim araçlarının etkilerinin de incelendiği araştırmada, seçmen tercihlerinde sosyo-ekonomik faktörler yanı sıra kitle iletişim araçlarının etkilerini de tespit etmek amacı ile gerçekleştirilmiş bir çalışmadır.

3.1.4. Sınırlılıklar

Araştırma yerel seçimlerde seçmen davranışlarında etkili olan faktörleri belirlemekle sınırlıdır.

47 Araştırma yerel seçimlerde etkili olan, aday özellikleri, kitle iletişim araçları ile sınırlıdır.

Bu araştırmanın saha uygulaması Konya ili üç merkez ilçe ile sınırlıdır.

Anket çalışması ile yerel seçimlerde seçmenler için önemli olan unsurların önem dereceleri ve bu unsurlarda 30 Mart 2014 Yerel seçimleri ve 31 Mart 2019 Yerel seçimleri sonrası anket çalışması yapılmıştır.

Seçmenlerin oy vermesinde adayların etkileri ve özellikleri detaylı olarak incelenmiş olup 2014 ve 2019 yerel seçimleri karşılaştırılmıştır. 2014 yerel seçimleri sonrası yapılan anket çalışması detaylı olarak ele alınmış ve aynı anket 2019 yerel seçimleri sonrasında benzer denek grubu üzerinde uygulanmıştır.

3.1.5. Araştırmanın Soruları

“Belediye seçimlerinde adayların özellikleri ve projeleri seçmen tercihlerinde etki eden temel faktörlerdendir, seçmenler partiden daha çok aday faktörüne önem vermektedir” ifadesi araştırmanın temel hipotezidir. Bu hipotezden hareketle ortaya konacak alt hipotezler şunlardır:

- Seçimlerde oy verme davranışı öğrenim değişkenine göre farklılıklar göstermekte midir?

- Aile içerisinde siyaset konuşma sıklığı ile cinsiyet değişkeni arasında ilişki var mıdır?

- Arkadaş ortamında siyaset konuşma sıklığı ile cinsiyet değişkeni arasında ilişki var mıdır?

- Sosyal medya kullanımı ile yaş arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? - En çok takip edilen kitle iletişim aracı hangisidir?

- Seçmenlerin ideal belediye başkanında en çok önem verdiği kriter nedir?

48

3.1.6. Evren ve Örneklem

Araştırmanın evreni olarak Konya ili seçilmiş olup, Konya’da internet üzerinden ve yüz yüze 30 Mart 2014 Yerel seçimleri sonrası 500 kişi ve 2019 yerel seçimleri sonrası 500 kişi ile anket yapılmıştır. Anket çalışması yapılırken demografik özelliklere göre dağılım yapılmış olup %50 kadın erkek kotası uygulanmıştır.

3.1.7. Veri Toplama ve Veri Analiz Teknikleri

Araştırmalarda kullanılan veri toplama tekniği, yüz yüze ve internet üzerinden anket tekniğidir.

Araştırma bulgularının değerlendirilmesinde SPSS programı kullanılmış ve genel sonuçlardan sonra demografik özellikler ile diğer değişkenler arasındaki ilişkiyi ölçmek amacı ile chi-kare testi uygulanmış ve ardından genel bir yorumlama yapılmıştır.

Demografik özellikler ile ölçekler arasındaki anlam ilişkisini ölçme için anova ve t testi uygulanmıştır.