Katılımcıların Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeğinin Güvenirlik

3.2. BULGULAR VE YORUM

3.2.8. Katılımcıların Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeğinin Güvenirlik

Ölçeğin birinci bölümünde yer alan “Sosyal medya araçlarını kullanım motivasyonu” ölçeğinin güvenirliliğini ölçmek amacıyla uygulanan analiz sonucu Cronbach’s Alpha Katsayısı (α) 0.894 olarak bulunmuştur.

Ölçekte yer alan soruların genel ortalaması 3.210 ve alt-üst değerleri sırasıyla 2.238 - 4.189 arasında değişmektedir. Hotelling’s T-Squared testinde soru ortalamaları arasında farklılık olup olmadığı incelenmiş ve farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır(p<0.05).

Her faktör için ayrı ayrı uygulanan güvenilirlik analizi sonucu aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

Tablo 45. Katılımcıların Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeğinin Alt Boyutlarına Ait Güvenilirlik Analizi Sonuçları

Faktörlerin Güvenilirlik Analizi Sonuçları

Faktör Öz Değer Güvenilirlik Katsayısı Açıkladığı Toplam Varyans Bilgilenme 7.680 0.811 23.274 Eğlence 2.974 0.765 32.286 Arkadaşlık 2.592 0.782 40.141 Sosyal Kaçış 1.816 0.745 45.644 Ekonomi 1.387 0.704 49.847 Satın Alma 1.306 0.795 53.805 Kişisel Sunum 1.192 0.835 57.417 İletişim 1.060 0.770 60.628

Sosyal medya kullanım motivasyonları ölçeği toplam varyansın yüzde 60.628’ini açıklayan ve öz değeri 1’den büyük 8 alt faktöre ayrılmıştır. Öz değeri 1’den büyük olan faktörler literatürde anlamlı faktör olarak kabul edilmektedir. Her faktör için Cronbach’s Alpha Katsayısı (α) yüzde 70’in üzerindedir ve oldukça güvenilirdir.

Tablo 46. Sosyal Medya Motivasyonlarının Aritmetik Ortalamaları Faktörler Mean SS Bilgilenme 21.665 4.704 Eğlence 18.837 4.112 Arkadaşlık 15.292 5.519 Sosyal Kaçış 18.281 4.977 Ekonomi 11.816 3.989 Satın Alma 6.677 2.291 Kişisel Sunum 5.953 2.430 İletişim 7.420 1.843

Katılımcıların sosyal medya kullanımlarını etkileyen faktörlerin aritmetik ortalama ve standart sapmaları analiz edildiğinde en etkili olandan en düşük olana sırasıyla, bilgilenme, eğlence, sosyal kaçış, arkadaşlık, ekonomi, iletişim, satın alma ve kişisel sunum şeklindedir. Katılımcıların sosyal medyayı kullanımlarında en etkili faktörün bilgilenme faktörü olduğu görülmektedir.

Tablo 47. Cinsiyetlere Göre Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeği ve Alt Boyutlarının Ġncelenmesi

Ölçekler Cinsiyet N Mean SS T p

Bilgilenme Kadın 229 22.31 4.47 3.090 .002* Erkek 195 20.91 4.87 Eğlence Kadın 229 19.21 4.00 2.052 .041* Erkek 195 18.39 4.21 Arkadaşlık Kadın 229 15.28 5.46 -.052 .958 Erkek 195 15.31 5.60 Ekonomi Kadın 229 11.84 3.70 .150 .881 Erkek 195 11.78 4.31

Satın Alma Kadın 229 7.15 2.14 4.706 .000*

Kişisel Sunum Kadın 229 6.20 2.50 2.249 .025* Erkek 195 5.67 2.31

İletişim Kadın 195 7.36 1.74 3.090 .531

Erkek 229 18.28 5.12

Sosyal Kaçış* Kadın 195 18.29 4.82 -.475 .635

Erkek 229 111.78 19.88

Ölçek Kadın 195 108.04 19.93 1.929 .054

Erkek 229 22.31 4.47

*Normallik varsayımını sağlamadığı için Mann-Whitney U Testi uygulanmıĢtır.

Katılımcıların sosyal medya kullanım motivasyonları ölçeği ve alt faktörlerin cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Katılımcıların bilgilenme motivasyonları, eğlence motivasyonları, satın alma motivasyonları ve kişisel sunum motivasyonları cinsiyetlere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır (p<0.05). Sosyal medyayı bilgilenme motivasyonu için kadınların erkeklerden daha fazla, eğlence motivasyonları için kadınların erkeklerden daha fazla, satın alma motivasyonları için kadınların erkeklerden daha fazla, kişisel sunum motivasyonları için kadınların erkeklerden daha fazla kullandığı tespit edilmiştir.

Tablo 48. YaĢlara Göre Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeği ve Alt Boyutlarının Ġncelenmesi

Ölçekler YaĢ N Mean SS F P

Bilgilenme 17-19 Yaş Arası 53 22.679 4.01 3.114 0.374 20-22 Yaş Arası 241 21.515 4.74

23-25 Yaş Arası 120 21.525 4.93 26 Yaş ve Üzeri 10 21600 4.48

Eğlence 17-19 Yaş Arası 53 19.340 4.13 4.610 0.203 20-22 Yaş Arası 241 18.523 4.13

23-25 Yaş Arası 120 19.258 4.15 26 Yaş ve Üzeri 10 18.700 2.75

Arkadaşlık 17-19 Yaş Arası 53 16.547 5.62 5.122 0.164 20-22 Yaş Arası 241 15.158 5.37

23-25 Yaş Arası 120 14.867 5.64 26 Yaş ve Üzeri 10 17.000 6.46

Sosyal Kaçış 17-19 Yaş Arası 53 19.377 5.25 2.670 0.445 20-22 Yaş Arası 241 18.021 4.84

23-25 Yaş Arası 120 18.217 5.04 26 Yaş ve Üzeri 10 19.500 5.80

Ekonomi _{17-19 Yaş Arası} ₅₃ _11.547 _3.85 _1.647 _0.649 20-22 Yaş Arası 241 11.672 3.95

23-25 Yaş Arası 120 12.233 4.19 26 Yaş ve Üzeri 10 11.700 3.40

Satın Alma 17-19 Yaş Arası 53 6.396 2.32 3.775 0.287 20-22 Yaş Arası 241 6.863 2.22

23-25 Yaş Arası 120 6.425 2.42 26 Yaş ve Üzeri 10 6.700 2.16

Kişisel Sunum _{17-19 Yaş Arası} ₅₃ _5.943 _2.40 _0.711 _0.871 20-22 Yaş Arası 241 6.029 2.43

23-25 Yaş Arası 120 5.792 2.44 26 Yaş ve Üzeri 10 6.100 2.85

İletişim 17-19 Yaş Arası 53 7.623 1.69 1.239 0.744 20-22 Yaş Arası 241 7.407 1.77

23-25 Yaş Arası 120 7.317 2.06 26 Yaş ve Üzeri 10 7.900 1.79

Ölçek 17-19 Yaş Arası 53 113.755 20.63 1.851 0.604 20-22 Yaş Arası 241 109.241 18.97

23-25 Yaş Arası 120 109.817 21.55 26 Yaş ve Üzeri 10 113.200 4.01

*Tüm ölçeklere normal dağılım varsayımını sağlamadığı için Kruskall-Walis Testi uygulanmıĢtır.

Katılımcıların yaş gruplarına göre sosyal medya kullanım motivasyonları arasında farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Katılımcıların sosyal medya kullanım

motivasyonlarında yaş grupları için anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır (p>0.05).

Tablo 49. Aylık Harcamalarına Göre Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeği ve Alt Boyutlarının Ġncelenmesi

Ölçekler Aylık Harcama N Mean SS F P

Bilgilenme* 1-500 TL 149 22.222 4.65 6.376 0.173 501-1000 TL 180 21.583 4.64 1001-2000 TL 77 21.091 4.73 2001-4000 TL 16 20.750 5.22 4001 TL ve üzeri 2 17.000 8.49 Eğlence* 1-500 TL 149 18.591 3.99 6.585 0.159 501-1000 TL 180 18.950 4.17 1001-2000 TL 77 19.247 4.09 2001-4000 TL 16 18.813 4.15 4001 TL ve üzeri 2 11.500 4.95 Arkadaşlık* 1-500 TL 149 15.396 5.36 4.250 0.372 501-1000 TL 180 15.467 5.57 1001-2000 TL 77 14.338 5.83 2001-4000 TL 16 16.875 5.01 4001 TL ve üzeri 2 16.000 1.41 Sosyal Kaçış* 1-500 TL 149 18.242 4.94 3.592 0.464 501-1000 TL 180 18.678 5.14 1001-2000 TL 77 17.351 4.95 2001-4000 TL 16 18.875 2.70 4001 TL ve üzeri 2 16.500 7.78 Ekonomi* 1-500 TL 149 11.571 3.89 1.451 0.835 501-1000 TL 180 11.972 4.05 1001-2000 TL 77 11.896 4.14 Satın Alma 2001-4000 TL 16 11.750 3.62 4001 TL ve üzeri 2 13.500 4.95 1-500 TL 149 6.577 2.21 1.112 0.350 501-1000 TL 180 6.856 2.28 1001-2000 TL 77 6.571 2.45 2001-4000 TL 16 6.438 2.25 4001 TL ve üzeri 2 4.000 1.41

Kişisel Sunum* _{1-500 TL} ₁₄₉ _5.899 _2.31 _6.240 _0.182 501-1000 TL 180 6.244 2.51 1001-2000 TL 77 5.455 2.49 2001-4000 TL 16 5.563 2.19 4001 TL ve üzeri 2 . . İletişim 1-500 TL 149 7.094 1.89ab 3.098 0.016* 501-1000 TL 180 7.694 1.80b 1001-2000 TL 77 7.468 1.72b 2001-4000 TL 16 7.438 1.75b 4001 TL ve üzeri 2 5.000 2.82a Ölçek* 1-500 TL 149 109.550 19.16 4.594 0.332 501-1000 TL 180 111.678 20.20 1001-2000 TL 77 107.546 21.61 2001-4000 TL 16 110.938 15.51 4001 TL ve üzeri 2 92.500 24.75

*Normal Dağılmadığı için Kruskall Wallis Testi uygulanmıĢtır.

Katılımcıların aylık harcamalarına göre sosyal medya kullanım motivasyonları arasında farklılık olup-olmadığı incelenmiştir. Katılımcıların aylık harcamalarına göre yalnızca iletişim motivasyonları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p>0.05). Bu farklılık incelendiğinde sosyal medyayı iletişim motivasyonu için kullanım durumu aylık harcaması 4001 TL ve üzeri olan katılımcıların diğerlerinden farklı olarak en az olduğu görülmektedir. Sosyal medyayı iletişim motivasyonları için kullanım en fazla aylık harcaması 501-1000 TL arası olan katılımcılarda olduğu görülmektedir.

Tablo 50. Öğretim Türüne Göre Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeği ve Alt Boyutlarının Ġncelenmesi

Ölçekler Öğretim Türü N Mean SS t P

Bilgilenme Normal Öğretim 272 21.98 4.77 1.859 .064 İkinci Öğretim 152 21.10 4.53 Eğlence Normal Öğretim 272 18.83 4.02 -.043 .966 İkinci Öğretim 152 18.85 4.28

Arkadaşlık Normal Öğretim 272 14.87 5.44 -2.129 .034* İkinci Öğretim 152 16.05 5.59

Sosyal Kaçış Normal Öğretim 272 11.99 3.89 1.169 .243 İkinci Öğretim 152 11.51 4.15 Ekonomi Normal Öğretim 272 6.94 2.22 3.166 .002* İkinci Öğretim 152 6.21 2.35

Satın Alma Normal

Öğretim

272 5.90 2.46 -.590 .555

İkinci Öğretim

152 6.05 2.38

Kişisel Sunum Normal Öğretim 272 7.46 1.83 .648 .517 İkinci Öğretim 152 7.34 1.87 İletişim Normal Öğretim 272 18.07 5.12 -1.167 .244 İkinci Öğretim 152 18.66 4.71 Ölçek Normal Öğretim 272 110.21 20.21 .204 .838 İkinci Öğretim 152 109.80 19.59

Katılımcıların öğretim türlerine göre sosyal medya kullanım motivasyonları arasında ilişki olup-olmadığı incelenmiştir. Katılımcıların öğretim türlerine göre arkadaşlık motivasyonu ve ekonomi motivasyonları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p<0.05). Sosyal medyayı arkadaşlık motivasyonu için ikinci öğretim öğrencilerinin daha fazla kullandığı ve ekonomi motivasyonu için normal öğretim öğrencilerinin daha fazla kullandığı tespit edilmiştir.

Tablo 51. Sınıflara Göre Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeği ve Alt Boyutlarının Ġncelenmesi Ölçekler Sınıf N Mean SS F P Bilgilenme 1.Sınıf 87 22.012 4.239 1.124 0.890 2.Sınıf 127 21.685 4.898 3.Sınıf 93 21.484 5.319 4.Sınıf 107 21.421 4.315 Diğer 10 22.700 4.498 Eğlence 1.Sınıf 87 18.793 4.306 0.177 0.998 2.Sınıf 127 18.961 4.019 3.Sınıf 93 18.559 4.550 4.Sınıf 107 18.925 3.833 Diğer 10 19.300 2.359 Arkadaşlık 1.Sınıf 87 15.885 5.377 3.202 0.525 2.Sınıf 127 15.000 5.586 3.Sınıf 93 15.237 5.832 4.Sınıf 107 15.056 5.320 Diğer 10 16.900 5.405 Sosyal Kaçış 1.Sınıf 87 18.759 4.549 4.900 0.298 2.Sınıf 127 18.457 5.448 3.Sınıf 93 17.387 5.037 4.Sınıf 107 18.290 4.615 Diğer 10 20.100 5.131 Ekonomi _1.Sınıf ₈₇ _11.805 _3.815 _1.240 _0.871 2.Sınıf 127 11.598 4.014 3.Sınıf 93 12.011 4.779 4.Sınıf 107 11.935 3.448 Diğer 10 11.600 2.875 Satın Alma _1.Sınıf ₈₇ _6.506 _2.337 _1.106 _0.893 2.Sınıf 127 6.843 2.280 3.Sınıf 93 6.677 2.309 4.Sınıf 107 6.608 2.281 Diğer 10 6.800 2.300

Kişisel Sunum 1.Sınıf 87 5.874 2.312 2.513 0.642 2.Sınıf 127 6.110 2.418 3.Sınıf 93 6.118 2.653 4.Sınıf 107 5.664 2.355 Diğer 10 6.200 2.348 İletişim 1.Sınıf 87 7.552 1.690 1.214 0.876 2.Sınıf 127 7.402 1.903 3.Sınıf 93 7.301 1.921 4.Sınıf 107 7.383 1.872 Diğer 10 8.000 1.414 Ölçek 1.Sınıf 87 111.414 18.204 1.863 0.761 2.Sınıf 127 110.079 20.969 3.Sınıf 93 109.108 22.726 4.Sınıf 107 109.178 18.047 Diğer 10 116.400 14.894

Katılımcıların sınıflarına göre sosyal medya kullanım motivasyonları incelenmiştir. Katılımcıların sınıflarına göre sosyal medya kullanım motivasyonlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır (p>0.05).

SONUÇ VE DEĞERLENDĠRME

Betimsel saha araştırmasının Konya, merkez Selçuklu ilçesinde bulunan Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat Yerleşkesinin seçildiği çalışma, kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı çerçevesinden hareket edilerek; üniversite öğrencilerinin sosyal medyayı kullanım sıklıklarını, sosyal medyayı kullanmaya başlama sürelerini, sosyal medyayı günlük kullanım miktarlarını, sosyal medyada yorum yapıp yapmadıklarını, sosyal medya araçlarına güven notları ve sosyal medyayı kullanmaya yönelten faktörleri yani motivasyonları, söz konusu motivasyonlar ile katılımcıların demografik özellikleri arasındaki ilişkiyi, belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Gerçekleştirilen saha araştırması sonucunda elde edilen verilere göre katılımcıların demografik özelliklerinin frekans analizi sonuçları incelendiğinde;

Katılımcıların yüzde 54’ünün kadınlardan, yüzde 46’sının ise erkeklerden oluştuğu görülmektedir.

Katılımcıların yaşlarının ise yüzde 12.5’i 17-19, yüzde 56.8’sı 20-22, yüzde 28.3’ü 23-25 ve yüzde 2.4’ü ise 26 ve üzeri yaş aralığında olduğu tespit edilmiştir. Bu da bize öğrencilerin yüzde 97.6’sının 17 – 25 yaş aralığında olduklarını göstermektedir.

Katılımcıların medeni durumlarıyla ilgili bulgulara batkımızda, öğrencilerin, yüzde 1.7’si evli ve yüzde 98.3’ünün ise bekar olduğu gözlemlenmiştir. Bu da araştırma katılım sağlayanların bekar oranının yüksek olmasının, öğrenci olmalarının doğal bir sonucundan kaynaklandığını göstermektedir.

Katılımcıların aylık ortalama harcama yüzdelerine baktığımızda, öğrencilerin yüzde 35.1’i 1-500 TL, yüzde 42.5’i 501-1000 TL, yüzde 18.2’si 1001-2000 TL, yüzde 3.8’i 2001-4000 TL ve son olarak yüzde 0.5’i 4001 TL ve üzeri bir gelire sahiptir. Genel olarak sonuçlara baktığımızda öğrencilerin yarısından fazlasının (yüzde 77.6) 1000 TL ve altı aylık ortalama harcama yaptıkları tespit edilmiştir.

Katılımcıların öğretim türü ve bulundukları sınıf ile ilgili bulgulara baktığımızda, katılımcıların yüzde 64.2’sinin normal öğretim, geri kalan yüzde 35.8’inin ise ikinci öğretimde eğitime devam ettikleri görülmektedir. Bu da bize araştırmaya katılım sağlayan öğrencilerin yarısından fazlasının gündüz öğretim öğrencisi olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin bulundukları sınıflar ise yüzde 20.5’nin birinci sınıf, yüzde 30’unun ikinci sınıf, yüzde 21.9’unun üçüncü sınıf, yüzde 25.2’sinin dördüncü sınıf ve yüzde 2.4’ünün ise diğer sınıf kategorisinde bulundukları gözlemlenmiştir. Genel olarak değerlendirecek olursak öğrencilerin bulundukları/okudukları sınıf oranlarının birbirine yakın olduğu görülmektedir.

Katılımcıların bulundukları fakülte bulgularına baktığımızda, çoğunluğunun Edebiyat, Mühendislik, İktisadi ve İdari Bilimler, Ziraat, İletişim, Sağlık bilimleri ve Hukuk Fakültelerinin oluşturduğu gözlemlenmiştir.

Katılımcıların sosyal medya kullanım düzeyleri incelendiğinde;

Katılımcıların en sık kullandığı sosyal medya aracının 4.469 aritmetik ortalama ile Instagram olduğu tespit edilmiştir. İkinci sırada 4.283 aritmetik ortalama ile YouTube, üçüncü sırada 2.599 aritmetik ortalamayla Twitter, dördüncü sırada 2.038 aritmetik ortalama ile Facebook, beşinci sırada 1.375 aritmetik ortalamayla Yer Bildirim Uygulamaları (Swarm, Foursquare vb.) ve son olarak altıncı sırada 1.090 aritmetik ortalamayla Periscope/Scope oluşturmaktadır. Genel olarak değerlendirdiğimizde katılımcıların en sık kullandıkları sosyal medya araçlarının sırasıyla Instagram, YouTube ve Twitter olduğu sonucunu ulaşılmaktadır.

Katılımcıların demografik özelliklerine göre sosyal medyayı kullanım sıklıkları ile ilişkisi incelendiğinde;

Katılımcıların cinsiyetlerine göre sosyal medya kullanım sıklıkları arasındaki ilişkiye baktığımızda yalnızca Yer Bildirim Uygulamaları’nın, kullanım sıklıklarıyla bir ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak katılımcıların cinsiyetlerine göre her gün düzenli bir şekilde kullandıkları sosyal medya platformunun yüzdelik oranlarına baktığımızda, Instagram uygulamasını kadınların (% 56.6) erkeklerden (% 43.4), Facebook uygulamasını erkeklerin (% 57.7) kadınlardan (% 42.3), Twitter

uygulamasını kadınların (% 56) erkeklerden (% 48), YouTube uygulamasını kadınların (% 53) erkeklerden (% 47), Periscope/Scope uygulamasını kadınların (% 66.7) erkeklerden (%66.7), Yer Bildirim Uygulamaları’nı erkeklerin (% 57.9) kadınlardan (% 42.1) daha fazla kullandıkları tespit edilmiştir.

Katılımcıların yaşlarına göre sosyal medya kullanım sıklıkları arasındaki ilişki ile ilgili verilere baktığımızda, katılımcıların yaşlarına göre Facebook, YouTube ve Yer Bildirim Uygulamaları’nın kullanım sıklıklarında bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların yaşı arttıkça Facebook, YouTube ve Yer Bildirim Uygulamaları’nı kullanım sıklıkları azalmaktadır.

Katılımcıların aylık ortalama harcamalarına göre sosyal medya kullanım sıklıkları arasındaki ilişki incelendiğinde, katılımcıların aylık ortalama harcamalarına göre Periscope/Scope ve Yer Bildirim Uygulamaları’nın kullanım sıklıklarında bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların aylık ortalama harcamaları arttıkça Periscope/Scope ve Yer Bildirim Uygulamalarını kullanım sıklıklarının da azaldığı görülmektedir.

Katılımcıların sınıflarına göre sosyal medya kullanım sıklıkları arasındaki ilişkiye baktığımızda, katılımcıların sınıflarına göre Intagram, Twitter, YouTube ve Yer Bildirim Uygulamaları arasında herhangi bir anlamlı ilişkisinin olmadığını göstermektedir. Katılımcıların sınıflarına göre yalnızca Facebook uygulamalarının kullanım sıklıklarında bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların sınıfları arttıkça Facebook uygulamasını kullanım sıklıkları arttığı tespit edilmiştir.

Katılımcıların öğretim türlerine göre sosyal medya kullanım sıklıkları arasındaki ilişki incelenmiştir. Katılımcıların öğretim türlerine göre sosyal medya uygulamalarının kullanım sıklıklarında bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Katılımcıların sosyal medya kullanım tecrübeleriyle ilgili bulgulara baktığımızda;

Araştırmaya katılım sağlayan öğrencilerin sosyal medyaya bağlanırken kullandığı cihazlar incelendiğinde; yüzde 79 gibi yüksek bir orana sahip

katılımcıların sosyal medyaya mobil cihazları kullanarak erişim sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Katılımcıların sosyal medya kullanımında tercih ettikleri cihaz türleri ile demografik değişkenler (cinsiyet, yaş, aylık ortalama harcama, sınıf ve öğretim durumu) arasındaki ilişki incelenmiştir. Katılımcıların demografik değişkenlerine göre tercih edilen cihaz türleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Katılımcıların sosyal medyayı kullanmaya başlama süreleri ile ilgili sonuçlara baktığımızda;

Katılımcıların yüzde 61.8’inin 5 yıl ve üzeri, yüzde 25’inin ise 3-4 yıldır kullandığını ifade etmiştir. Bu da bize katılımcıların yüzde 86.8’inin 3-4 yıl ve üzeri bir süredir sosyal medyayı kullandıkları sonucunu vermektedir.

Katılımcıların sosyal medyayı kullanmaya başlama süreleri ile demografik değişkenler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Katılımcıların öğretim türü ile sosyal medyayı kullanmaya başlama süreleri arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı gözlemlenirken, cinsiyet, yaş, aylık ortalama harcamaları ve sınıflarına göre sosyal medyayı kullanmaya başlama süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların kullanım sürelerinin 5 yıl ve üzeri bulgularının cinsiyet ile ilgili ilişkisine baktığımızda, erkeklerin (% 53.4) kadınlardan (% 46.6) daha uzun süre kullandıkları tespit edilmiştir.

Katılımcıların sosyal medyayı günlük kullanım süreleri ile ilgili verilere baktığımızda;

Katılımcıların yüzde 34.9’unun 3-4 saat arası, yüzde 30’unun 5 saat ve üzeri, yüzde 26.7’sinin 1-2 saat arası ve yüzde 8.5’inin 1 saatten az kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Genel olarak baktığımızda araştırmaya katılan öğrencilerin yüzde 64.9’unun günlük 3-4 saat ve üzeri sosyal medyada zaman harcadıkları görülmektedir.

Katılımcıların günlük sosyal medya kullanım süreleri ile demografik değişkenleri arasında ilişki olup olmadığına baktığımızda, katılımcıların cinsiyet ve sınıflarına göre günlük sosyal medya kullanım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların günlük kullanım sürelerinin cinsiyet ile ilişkisine baktığımızda kadınların, erkeklerden daha fazla zaman geçirdikleri tespit edilmiştir.

Katılımcıların sosyal medyada yorum yapma durumları ile ilgili bulgulara baktığımızda; katılımcıların yüzde 65.6’sının yorum yapmadığını belirtirken, yüzde 34.4’ünün yorum yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu da katılımcıların yarısından fazlasının sosyal medyada yorum yapmaktan kaçındığı göstermektedir.

Katılımcıların sosyal medya araçlarına olan güven notları incelenmiştir. Katılımcıların sosyal medya araçlarına güvenleri ortalama olarak 10 üzerinden 4,102 ile düşük güven düzeyinde olduğu tespit edilmiştir.

Katılımcıların sosyal medya araçlarına olan güven notları ile demografik değişkenler arasında farklılık olup olmadığı incelenmiş ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak katılımcıların cinsiyetlerine göre güven notlarının aritmetik ortalamalarına baktığımızda, erkeklerin (4.210) kadınlardan (4.043) daha fazla sosyal medyaya güven duydukları gözlemlenmiştir.

Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım ve doyumlarında hangi faktörlerin yani motivasyonların etkili olduğunu belirlemek için gerçekleştirilen araştırmanın faktör analizi sonucunda elde edilen bulgulara baktığımızda; Selçuk Üniversitesi öğrencilerinin sosyal medya kullanımında; Bilgilenme Motivasyonu, Eğlence Motivasyonu, Arkadaşlık Motivasyonu, Sosyal Kaçış Motivasyonu, Ekonomi Motivasyonu, Satın Alma Motivasyonu, Kişisel Sunum Motivasyonu ve İletişim Motivasyonu olmak üzere 8 faktör tespit edilmiştir.

ve kişisel sunum şeklindedir. Katılımcıların sosyal medyayı kullanımlarında en etkili faktörün bilgilenme faktörü olduğu görülmektedir.

Katılımcıların sosyal medya kullanımında elde edilen motivasyonlarının cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Katılımcıların bilgilenme motivasyonları, eğlence motivasyonları, satın alma motivasyonları ve kişisel sunum motivasyonları cinsiyetlere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal medyayı bilgilenme, eğlence, satın alma ve kişisel sunum motivasyonları için kadınların erkeklerden daha fazla kullandığı tespit edilmiştir.

Katılımcıların yaş gruplarına göre sosyal medya kullanım motivasyonları arasında farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Katılımcıların sosyal medya kullanım motivasyonlarında yaş grupları için istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Katılımcıların aylık harcamalarına göre sosyal medya kullanım motivasyonları arasında farklılık olup-olmadığı incelenmiştir. Katılımcıların aylık harcamalarına göre yalnızca iletişim motivasyonları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu farklılık incelendiğinde sosyal medyayı iletişim motivasyonu için kullanım durumu aylık harcaması 4001 TL ve üzeri olan katılımcıların diğerlerinden farklı olarak en az olduğu görülmektedir. Sosyal medyayı iletişim motivasyonları için kullanım en fazla aylık harcaması 501-1000 TL arası olan katılımcılarda olduğu görülmektedir.

Katılımcıların öğretim türlerine göre sosyal medya kullanım motivasyonları arasında ilişki olup-olmadığı incelenmiştir. Katılımcıların öğretim türlerine göre arkadaşlık motivasyonu ve ekonomi motivasyonları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal medyayı arkadaşlık motivasyonu için ikinci öğretim öğrencilerinin daha fazla kullandığı ve ekonomi motivasyonu için normal öğretim öğrencilerinin daha fazla kullandığı tespit edilmiştir.

Genel olarak değerlendirdiğimizde, öğrencilerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarını belirlemek oldukça karmaşık bir süreçtir. Fakat araştırma çerçevesinde ortaya çıkan bulgulara baktığımızda;

Öğrencilerin sosyal medya kullanımlarında da zamanla değişmeler yaşanmıştır. Daha önceki çalışmalarda en sık tercih edilen sosyal medya aracı olarak Facebook öne çıkarken, mevcut çalışmada Facebook kullanımının azaldığı ve Instagram, Youtube ve Twitter’ın kullanımının arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bu da bize öğrenciler arasında bir sosyal medya aracı olarak Facebook kullanım popülaritesinin azaldığını, Instagram, YouTube ve Twitter’ın arttığını göstermektedir.

Bununla birlikte öğrenciler arasında sosyal medyayı günlük kullanım sürelerinin arttığı ve öğrencilerin sosyal medya araçlarına karşı güven notlarının (10 üzerinden 4 ) da azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Öğrencilerin sosyal medyayı kullanırken en etkili motivasyonun “Bilgilenme Motivasyonu” olarak öne çıkması daha önce yapılan çalışmaları da destekler niteliktedir.

Ayrıca öğrencilerin sosyal medya araçlarını bilgilenmenin dışında “Eğlence Motivasyonu” amacıyla kullanımının arttığı tespit edilmiştir. Bu da bize sosyal medyanın, öğrencilerin maruz kaldığı psikolojik, sosyal ve ekonomik vb. sıkıntılardan, bir an olsun uzaklaşmalarına, gerçek hayatta elde edemedikleri arzuları ve ya istekleri sosyal medya ortamlarında elde etmeye itmektedir. Bununla birlikte kısaca sosyal medya araçları öğrencilere yeni yerleri tanıma, görme, bilgi edinme, yeni arkadaşlıklar ve alışkanlıklar edinme, eğlence gibi bir çok farklı eylemi bir arada gerçekleştirmeyi ve özgürce dolaşmalarına imkan sağlamaktadır.

KAYNAKÇA

Akar, Erkan (2010). Sosyal Medya Pazarlaması, Ankara: Efil Yayınları. Akar, Erkan (2013). Sosyal Medya Platformları, (Editör: Fatma Zeynep Özata), Sosyal Medya, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Yayınları, 52-78.

Akçay, Habibe (2011). Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Sosyal Medya Kullanımı: Gümüşhane Üniversitesi Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (35) 157-158.

Akın, Cahit (1996). Her Yönüyle İnternet, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.

Akyol, Canan., Ünal, Erhan ve Aydın, Fatih (2012), Sosyal Ağlar, (Editör: Ayfer Alper), Ankara: Pelikan Yayıncılık.

Aktaş C. (2007b) Bir İletişim Aracı Olarak İnternetin Topluma Etkileri, (Editör: Erol Gülbuğ), Medya Üzerine Çalışmalar, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 121-130.

Alper, Ayfer (2012). Sosyal Ağlar, Ankara, Pelikan Yayıncılık.

Aslan, Pınar (2011). Halkla İlişkilerde Yeni Eğilimler: Sosyal Medya. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Aşman Alikılıç, Özlem (2011). Halkla İlişkiler 2.0 Sosyal Medyada Yeni

Belgede Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım ve doyumları üzerine bir saha araştırması (sayfa 131-166)