Araştırmada ele alınan konulardan biri de katılımcıların hangi dilleri bildiği konusu ol-muştur. Katılımcıların öncelikle Türkçeyi hangi düzeyde bildiği sorgulanmış, ardından da bildiği yabancı diller sorgulaması yapılmıştır.
Tablo 2.8’de görüldüğü üzere katılımcıların yalnızca %13,3’ü iyi derecede Türkçe bildi-ğini, %39,3’ü ise pek bilmediğini ifade etmiştir. Araştırmaya katılan göçmen girişimci-lerin %60,7’si ise Türkçeyi orta veya ileri düzeyde bildiğini beyan etmektedir.
Tablo 2.8: Türkçeyi hangi düzeyde biliyorsunuz?
Sayı Yüzde
Pek bilmiyorum 136 39,3
Orta düzeyde biliyorum 164 47,4
İleri düzeyde biliyorum 46 13,3
Toplam 346 100
Göçmenlerin, ev sahibi toplumun dilini bilebilmeleri, göç, göçmenlik, mültecilik, uyum, entegrasyon konuları gündeme geldiğinde en fazla dikkat çekilen olgu olmak-tadır. Göç edilen ülke dilinin iyi bilinmemesi göçmenlerin hem gündelik hayattaki, hem de resmi kurumlar nezdindeki faaliyetlerini kısıtlamakta ve sorunların çözümünü güçleştirmektedir. Dil konusundaki yetersizlik iletişim problemlerine neden olmakta, istihdam ve iş hayatına dahil olmayı da olumsuz etkilemektedir. Diğer bir konu ise ülke dilindeki yetkinlik sorunu işletmelerin hitap ettiği pazarları kendi etnik grupları ile sınırlamakta, iş potansiyelinin geliştirilmesini kısıtlamaktadır.
Tablo 2.9: Türkçeyi hangi düzeyde biliyorsunuz?
Pek bilmiyorum Orta düzeyde biliyorum
İleri düzeyde
biliyorum Toplam
Cinsiyet
Kadın 34,0 59,6 6,4 100
Erkek 40,1 45,5 14,4 100
Yaş
18-30 arası 20,5 52,5 27,0 100
31-45 arası 42,6 50,0 7,4 100
46 ve üstü 63,2 34,2 2,6 100
Eğitim
İlkokul 60,0 37,5 2,5 100
Orta/lise 38,8 49,4 11,9 100
Yüksek 34,2 47,9 17,8 100
Tablo 2.9’da görüleceği üzere araştırmaya katılan göçmen girişimcilerin arasında Türkçeyi orta düzeyde bilme oranı kadınlarda (%59,6 ile), erkeklere (%45,5) göre daha yüksek seviyede iken; ileri düzeyde bilme oranı erkekler arasında (%14,4 ile), kadınlara (%6,4) göre daha yüksektir. Türkçeyi pek bilmediğini ifade eden katılımcılar incelendi-ğinde ise, erkek katılımcıların yüzde 40,1 oran ile kadın katılımcılara (%34,0) göre daha yüksek yoğunluklu oldukları görülmektedir. Yaş değişkeni ile Türkçe bilme düzeyleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, yaş ile Türkçe bilme düzeyi arasında anlamlı bir fark-lılık (P=0,000) olduğu görülmektedir. Buna göre yaş arttıkça Türkçe bilme seviyesinde düşüş dikkat çekmektedir. Genel olarak genç bireylerin dili daha kolay öğrendikleri, daha yaşlı bireylerin ise dil öğrenme yeteneklerinde ve isteklerinde düşüş eğiliminin olduğu bilinmektedir. Bu noktada benzer bir eğilim, eğitim seviyesi ile Türkçeyi bilme
olarak anlamlı bir farklılık (P=0,003) bulunmakta, eğitim düzeyi yükseldikçe Türkçeyi daha iyi bilme oranı artmaktadır. Yüksek eğitim seviyesine sahip bireyler yabancı dili hem daha kolay öğrenmekte hem de yabancı dil bilmenin sağlayacağı faydalar konu-sunda daha bilinçli olmaktadır.
Tablo 2.10: Anadiliniz ve Türkçe dışında bildiğiniz herhangi bir yabancı dil var mı?
Sayı Yüzde
Yok 147 42,5
Var 199 57,5
Toplam 346 100
Tablo 2.10’da görüleceği üzere, göçmen girişimcilerin yarıdan fazlası (% 57,5) Türkçe ve anadilleri dışında en az bir yabancı dil bildiklerinin belirtmişlerdir. Tablo 2.3. kap-samında verilen, katılımcıların eğitim seviyeleri göz önüne alındığında, katılımcıların yüzde 65,4 oranındaki kısmının lise ve üstü eğitime sahip oldukları görülmektedir.
Eğitim seviyesindeki artış, doğal olarak yabancı dil öğrenme düzeyini de etkilemek-tedir. Katılımcıların bildikleri diğer diller ve seviyeleri Tablo 2.12’de ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.
Tablo 2.11: Anadiliniz ve Türkçe dışında bildiğiniz herhangi bir yabancı dil var mı?
Yok Var Toplam
Cinsiyet
Kadın 17,0 83,0 100
Erkek 46,5 53,5 100
Yaş
18-30 arası 42,6 57,4 100
31-45 arası 37,8 62,2 100
46 ve üstü 51,3 48,7 100
Eğitim
İlkokul 80,0 20,0 100
Orta/lise 58,8 41,2 100
Yüksek 14,4 85,6 100
Katılımcıların anadilleri ve Türkçe dışında yabancı dil bile durumları, cinsiyetleri üze-rinden incelendiğinde kadın katılımcılar arasında 3. dil bilme oranının yüzde 83,0 ile çok yüksek seviyede bulunduğu görülmektedir. Bu kapsamda cinsiyet grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık (P=0,000) bulunmaktır. Tablo 2.4’de gösterildiği gibi, eğitim seviyesi yüksek kadın katılımcı oranının fazla oluşu, elbet-te ki bu durumun elbet-temel sebebini oluşturmaktadır. Aynı olgu yaş seviyesi üzerinden incelendiğinde ise, 31-45 arasındaki katılımcılar arasında 3. dil bilme oranının diğer yaş gruplarına göre daha yüksek olduğu görülmektedir. Öyle ki, 31-45 arasında 3. dil bilme oranı yüzde 62,2 iken; 18-30 arasında yüzde 57,4 ve 46 yaş ve üstü katılımcılar arasında, yüzde 48,7 oranındadır. Bu durum elbette ki 46 yaş ve üstü katılımcılar
ara-18-30 arasındaki katılımcıların, 31-45 arasındaki katılımcılara nazaran daha az oranda 3. dil bilmesinin sebebi, 2011 yılından itibaren Suriye’de yaşanan iç savaştan ötürü, bu yaş grubuna dâhil olan kişilerin eğitim hayatlarındaki olası kopukluklar olmalıdır. Bu olgu, eğitim seviyesi üzerinden incelendiğinde ise, çok net bir eğilim ortaya çıkmak-tadır. Eğitim düzeyleri ile 3. dil bilme arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık (P=0,000) bulunmakta, eğitim seviyesindeki yükselişe bağlı olarak 3. bir dil bilme ora-nı da kesin bir şekilde artmaktadır. Bu durumun öncelikli sebebi eğitimin dil öğrenme imkânını arttırması olarak görülebilir.
Tablo 2.12: Bu yabancı dili hangi düzeyde biliyorsunuz?
Başlangıç Orta İleri Bilmeyen Toplam
İngilizce 14,2 21,7 17,1 47,1 100
Fransızca 1,2 1,4 0,3 97,1 100
Kürtçe 1,2 0,6 2,0 96,2 100
Diğer 7,2 0 0 92,8 100
Tablo 2.12’de araştırmaya dâhil olan göçmen girişimcilerin Türkçe ve anadil dışında bildikleri diller ve bu dillerin bilinme seviyeleri gösterilmektedir. Araştırma kapsa-mında uygulanan yüz yüze anket formlarında bu soru ucu açık şekilde sorulmuş ve verilen cevaplar gruplandırılmıştır. Türkçe ve Arapça dışında başka bir dil bildiğini be-yan eden 199 kişi bulunmaktadır. Bazı katılımcılar birden fazla dil bildiğini ifade et-mektedir. Anadil ve Türkçe dışında katılımcılar tarafından bildirilen dillerde ilk sırada İngilizce yer alırken, diğer diller Fransızca ve Kürtçedir. Dünyada hakim yabancı dilin İngilizce oluşu, katılımcıların anadilleri ve Türkçe dışında en fazla İngilizce bildiklerini söylemelerini anlaşılır kılmaktadır. Bunlara ilave olarak Mısır ve Filistin’de İngilizce, Suriye’de ise İngilizce ile birlikte Fransızca’nın eğitim müfredatlarında yaygın olması, girişimci göçmenlerin bildikleri diller ve bilme düzeylerine de yansımaktadır. Kürtçe ise Suriye, Irak ve İran’dan gelen göçmenler arasında üçüncü bir dil olarak beyan edilmektedir.