Karşılıklar

Karşılıklar, şarta bağlı yükümlülükler ve şarta bağlı varlıklar

TMS 37 uyarınca karşılıklar ancak ve ancak Şirket'in geçmişten gelen ve halen devam etmekte olan bir yükümlülüğü (yasal ya da yapısal) varsa ve bu yükümlülük sebebiyle işletmeye ekonomik çıkar sağlayan kaynakların elden çıkması olasılığı mevcutsa ve gerçekleşecek yükümlülüğün miktarı güvenilir bir şekilde tahmin edilebiliyorsa kayıtlara alınmaktadır. Paranın zaman içindeki değer kaybı önem kazandığında, karşılıklar paranın zaman değerini (ve uygun ise yükümlülüğe özel riskleri) yansıtan cari piyasa tahminlerinin vergi öncesi oranı ile gelecekteki nakit akımlarının iskonto edilmesi sonucu hesaplanmaktadır.

Konsolide olmayan finansal tablolara ilişkin dipnotlar (devamı)

(Para birimi - Aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (TL) olarak gösterilmiştir.)

Şarta bağlı yükümlülükler, kaynak aktarımını gerektiren durum yüksek bir olasılık taşımıyor ise finansal tablolarda yansıtılmayıp dipnotlarda açıklanmaktadır. Şarta bağlı varlıklar ise finansal tablolara yansıtılmayıp ekonomik getiri yaratma ihtimali yüksek olduğu takdirde dipnotlarda açıklanır.

Sigortacılık teknik karşılıkları a) Kazanılmamış primler karşılığı:

Kazanılmamış primler karşılığı, 7 Ağustos 2007 tarih ve 26606 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Teknik Karşılıklar Yönetmeliği uyarınca 14 Haziran 2007 tarihinden önce tanzim edilmiş poliçelerde bulunan deprem teminatı primleri ile nakliyat branşı primleri hariç olmak üzere, 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren yapılan ve 31 Mart 2011 ile 2010 tarihleri itibariyle yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri için tahakkuk etmiş primlerin herhangi bir indirim yapılmaksızın brüt olarak gün esasına göre ertesi hesap dönemine sarkan kısmından oluşmaktadır. 4 Temmuz 2007 tarihli Hazine Müsteşarlığı Genelge’si kapsamında 14 Haziran 2007 tarihinden sonra tanzim edilen poliçelerde bulunan deprem teminatı primleri için kazanılmamış primler karşılığı hesaplanmaktadır. Nakliyat sigorta sözleşmelerinde ise ilgili karşılık son üç ayda yazılan net primlerin

%50’si alınarak hesaplanmaktadır.

Kazanılmamış primler karşılığı reasürör payı tutarının hesabında yürürlükte bulunan reasürans anlaşmalarının şartları dikkate alınmaktadır. Şirket’in ana ortağı olan Liberty Seguros ile oto kaza branşlarında imzalamış olduğu ve 2007-2010 yıllarını kapsayan reasürans anlaşmasının muhasebeleşme esasları Hazine Müsteşarlığı’nın 8 Temmuz 2008 tarihli mali bünye denetimi raporu ve 2008 yılı üçüncü döneme ilişkin finansal tabloların incelenmesi neticesinde hazırladığı 12 Ocak 2009 tarih ve B.02.1.HZN.0.10.03.01/2340.35 sayılı yazısındaki taleplere istinaden değiştirilmiştir.

Sözkonusu yazıda, reasürans anlaşmasında prim devirlerinin kazanılmış prim esası üzerinden tanımlandığı için kazanılmamış primler karşılığı reasürör payı hesaplanmaması istenmiştir. Bu doğrultuda Şirket, 31 Aralık 2010 ve 2009 tarihli finansal tablolarında, oto kaza branşında dönem sonu kazanılmamış primler karşılığı reasürör payı yansıtmamıştır ve devredilen yazılan primler brüt kazanılmış primler üzerinden hesap edilmektedir.

1 Ocak 2008 tarihi ve sonrasında yazılan primler için aracılara ödenen komisyonlar ile reasürörlere devredilen primler nedeniyle alınan komisyonların gelecek dönem veya dönemlere isabet eden kısmı bilançoda sırası ile ertelenmiş giderler (gelecek aylara ait giderler) ve ertelenmiş gelirler (gelecek aylara ait gelirler) hesaplarında, gelir tablosunda ise faaliyet giderleri hesabı altında netleştirilerek takip edilmektedir. 31 Mart 2011 tarihi itibariyle ertelenmiş komisyon giderleri 6,518,759 TL (31 Aralık 2010 - 5,935,530 TL), ertelenmiş komisyon gelirleri 539,558 TL (31 Aralık 2010– 408,804 TL)’dir.

b) Devam eden riskler karşılığı:

Teknik Karşılıklar Yönetmeliği uyarınca devam eden riskler karşılığı, sigorta sözleşmesinin süresi boyunca üstlenilen risk düzeyi ile kazanılan primlerin zamana bağlı dağılımının uyumlu olmadığı kabul edilen sigorta branşlarında, kazanılmamış primler karşılığının şirketin taşıdığı risk ve beklenen masraf düzeyine göre yetersiz kalması halinde ayrılmaktadır.

Şirketler devam eden riskler karşılığı ayırırken, yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri dolayısıyla ortaya çıkabilecek tazminatların ilgili sözleşmeler için ayrılmış kazanılmamış primler karşılığından fazla olma ihtimaline karşı, her hesap dönemi itibarıyla, son 12 ayı kapsayacak şekilde yeterlilik testi yapmak zorundadır. Hazine Müsteşarlığı’nca belirlenecek branşlar için beklenen hasar prim oranının

%95 (31 Aralık 2010 - %95)’in üzerinde olması halinde, %95 (2010 - %95)’i aşan oranın net kazanılmamış primler karşılığı ile çarpılması sonucunda bulunan tutar o branşın devam eden riskler karşılığı olarak hesaplanır.

Konsolide olmayan finansal tablolara ilişkin dipnotlar (devamı)

(Para birimi - Aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (TL) olarak gösterilmiştir.)

(33)

Mart 2011 tarihi itibariyle yapılan devam eden riskler karşılığı hesaplaması için belirlenen beklenen hasar prim oranının tespitinde kullanılan açılış muallak hasar karşılığı tutarı cari dönem ile tutarlı bir şekilde yeniden belirlenmiştir.

31 Mart 2011 tarihi itibariyle hesaplanan ve kayıtlara alınan Devam Eden Riskler Karşılığı (reasürans hissesi düşülmüş olarak) 544,893 TL (31 Aralık 2010 - 290,952 TL)‘dir.

c) Hayat matematik ve kar payı karşılığı

Yürürlükte bulunan her bir poliçe için, tarifedeki teknik esaslara göre ayrı ayrı hesaplanan aktüeryal matematik karşılığı ve kar payı matematik karşılığı tutarı Şirket’in sigortalılara olan toplam yükümlülüğünü ifade etmektedir. Hayat branşı poliçeleri üzerinden Şirket'in gelecekte ödemeyi taahhüt ettiği tazminatlar için ayrılan matematik karşılık, ölüm istatistikleri dikkate alınarak aktüerlerce, Hazine Müsteşarlığı'nın onayladığı teknik esaslar çerçevesinde hesaplanmaktadır. Bu karşılıkların yatırım faaliyetlerinde kullanılması sonucu elde edilen gelirler, poliçe sahiplerine dağıtılmak üzere hayat kar payı karşılığı olarak ayrılmaktadır. Hayat matematik karşılığı tutarı bilançoda hayat matematik karşılığı kaleminde, hayat matematik kar payı karşılığı ise yatırım riski hayat sigortası poliçe sahiplerine ait poliçeler için ayrılan karşılık hesabında izlenmektedir.

Şirket, 23 Aralık 2008 tarihinde New Life Yaşam Sigorta A.Ş. ile bünyesinde bulunan hayat sigorta portföyünün devrine ilişkin bir sözleşme imzalamıştır. Söz konusu devir işlemi Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu Devlet Bakanlığı tarafından 17 Şubat 2009 tarihinde onaylanmış ve Hazine Müsteşarlığı’nın 23 Şubat 2009 tarihli B.02.1.HZN.0.10.04.01 sayılı yazısı ile Şirket’e bildirilmiştir.

2 Haziran 2009 tarihi itibariyle devre ilişkin çalışmalar sonuçlanmış ve Şirket’in hayat portföyü devrolmuştur. Şirket, devrettiği hayat matematik ve kar payları karşılığında New Life Yaşam Sigorta A.Ş.’ye 3,082,494 TL ödeme yapmış, New Life Yaşam Sigorta A.Ş. ise devir masrafları için vergiler dahil Şirket’e 105,000 TL ödeme yapmıştır. Şirket, bünyesinde bulunan hayat muallak dosyalarını takip etmekte ve oluşacak hasarlar yapılan devir anlaşması şartları doğrultusunda ödenecek ya da mahsuplaştırılacaktır.

d) Muallak hasar ve tazminat karşılığı:

Tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş ancak daha önceki hesap dönemlerinde veya cari hesap döneminde fiilen ödenmemiş tazminat bedelleri veya bu bedel hesaplanamamış ise tahmini bedelleri ile gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedelleri için muallak tazminat karşılığı ayrılmaktadır.

Teknik Karşılıklar Yönetmeliği uyarınca, 30 Eylül 2010 tarihinden itibaren, hesap dönemi sonu itibariyle uygulama esasları Hazine Müsteşarlığı’nca 20 Eylül 2010 tarih ve 2010/12 sayılı Genelge’de belirtilen aktüeryal zincirleme merdiven yöntemleri kullanılarak gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedeli hesap edilmektedir. Bu yöntemler, Standart Zincir, Hasar/Prim, Cape Cod, Frekans/Şiddet ve Munich Zinciri Yöntemidir. Tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş muallak tazminat karşılığı ile seçilen aktüeryal zincirleme merdiven yöntemi arasındaki fark gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedelidir.

Konsolide olmayan finansal tablolara ilişkin dipnotlar (devamı)

(Para birimi - Aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (TL) olarak gösterilmiştir.)

2. Önemli muhasebe politikalarının özeti (devamı)

Teknik Karşılıklar Yönetmeliği’nde 30 Eylül 2010 tarihinden itibaren tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş muallak tazminat karşılığı ile aktüeryal zincir merdiven metodu (“AZMM”) kullanılarak bulunan tutar arasındaki farkın, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedeli (“IBNR”) ile karşılaştırılacağı ve bunlardan hangi tutar büyük ise bu yöntemin finansal tablolara yansıtılacağı belirtilmiştir. Aktüeryal zincirleme merdiven metodu geçmişte gerçekleşmiş hasar verilerine göre cari dönemde ayrılması gereken karşılık tutarının tahmin edilmesi için kullanılmaktadır. Yöntem sonucu bulunan karşılık tutarı muallak tazminat karşılığı tutarından fazla ise aradaki fark kadar ek karşılık ayrılması gerekmektedir.

AZMM metodu içerisinde 5 farklı yöntem bulunmakta olup şirketler branş bazında hangi yöntemi uygulayacaklarını kendileri seçebileceklerdir. Şirket, Hasar Prim Oranı ve Standart Zincir Yöntemlerini tercih etmiştir. Şirket, AZMM tablosunda 20 Eylül 2010 tarihli genelgede belirtildiği şekilde (Box Plot yöntemi ile) büyük hasar eliminasyonu yapmıştır. Yönetmeliğin geçici maddesi uyarınca şirketler AZMM’ye istinaden bulunan tutarın; 2010 yılı hesaplamalarında en az %80’inini, 2011 yılı hesaplamalarında ise en az %90’ını dikkate alabilecektir. IBNR testi ise hesap dönemlerinden önce meydana gelmiş ancak bu tarihten sonra ihbar edilmiş tazminatlar kullanılarak hesaplanmaktadır. Bu bedellerle ilgili olarak son 5 veya daha fazla yıllarda hesap dönemlerinden önce meydana gelmiş ancak sonrasında rapor edilmiş tazminatların, bunlara ilişkin rücu, sovtaj ve benzeri gelir tahsilâtlarının tenzil edilmesinden sonra kalan tutarların, söz konusu yıllara ilişkin prim üretimlerine bölünmesi suretiyle bulunan ağırlıklı ortalama dikkate alınmaktadır.

Söz konusu AZMM hesaplamaları yapılırken daha homojen bir veri setiyle hesaplama yapılabilmesini teminen büyük hasar olarak nitelendirilen uç hasarlar ayrı bir dosyada Genelge’de öngörülmüş olan istatistiki yöntemlerle elimine edilmiştir. Ayrıca,aktüer tarafından büyük hasar ayıklaması yapılan branşlarda da ayıklanan büyük hasarlar için bir sonraki yıl yeterlilik farkı hesaplaması yapılır.

AZMM hesaplamaları brüt olarak yapılmakta ve Şirket’in yürürlükte bulunan veya ilgili reasürans anlaşmalarına bağlı olarak net tutarlar belirlenmektedir.

Cari hesap dönemi için gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedeli, yukarıda belirtilen şekilde hesaplanmış olan ağırlıklı ortalama ile cari hesap döneminden önceki 12 aylık toplam prim üretiminin çarpılması suretiyle hesaplanmaktadır. Şirket, bilanço tarihi itibarıyla, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat bedeli karşılığı olarak (“IBNR”) brüt 12,066,833 (31 Aralık 2010 – 9,032,975 TL) TL ve net 5,853,843 TL (31 Aralık 2010 - 4,439,952 TL) hesaplamıştır. Buna karşın AZMM hesaplaması sonucunda hesaplanan ek karşılığın %82.5’i ( 31 Aralık 2010 - %80) dikkate alınarak bulunan tutarlar ise brüt 14,862,166 TL (31 Aralık 2010 - 8,896,522 TL) ve net 14,505,251 TL (31 Aralık 2010 - 4,624,197 TL) olmuştur.

Şirket, 2006 ve önceki yıllarda gerçekleşen hasarlar için 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle, muallak hasar ve tazminat karşılığı ve gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasarlar için hesapladığı muallak hasar karşılığı tutarlarındaki reasürör paylarını kendi konservasyonuna dahil etmiş ve 31 Aralık 2006 ve sonraki dönem finansal tablolarına yansıtmıştır. Şirketin 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren geçerli olan, oto kaza branşlarında ana ortağı Liberty Seguros ile 4 yıllık bölüşmeli kotpar reasürans anlaşması 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle sona ermiştir.

Konsolide olmayan finansal tablolara ilişkin dipnotlar (devamı)

(Para birimi - Aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (TL) olarak gösterilmiştir.)

(35) 2. Önemli muhasebe politikalarının özeti (devamı)

e) Dengeleme karşılığı:

Şirket, Hazine Müsteşarlığı’nın Teknik Karşılıklar Yönetmeliği çerçevesinde dengeleme karşılığı hesaplamaktadır.

Dengeleme karşılığı takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlarındaki dalgalanmaları dengelemek ve katastrofik riskleri karşılamak üzere kredi ve deprem teminatları içeren sigorta sözleşmeleri için ayrılan karşılıktır. Bu karşılık her bir yıla tekabül eden deprem ve kredi net primlerinin %12’si oranında hesaplanır. Net primin hesaplanmasında, bölüşmesiz reasürans anlaşmaları için hesap döneminde tahakkuk eden tutarlar devredilen prim olarak kabul edilir.

Karşılık ayrılmasına son beş finansal yılda yazılan net primlerin en yüksek tutarının %150’sine ulaşılıncaya kadar devam edilir. 31 Mart 2011 tarihi itibariyle hesaplanan ve kayıtlara alınan dengeleme karşılığı 248,714 TL (31 Aralık 2010 – 373,774 TL).

2.21 Gelirlerin muhasebeleştirilmesi