Kapalı Avlu Pencere Kemer Köşelikleri

Karatay Medresesi ana kubbenin bulunduğu kapalı avluda öğrenci hücrelerine ve diğer odalara giriş sağlayan 11 adet kapı bulunmaktadır. Bu kapıların her birinin üstünde havalandırma pencereleri bulunmaktadır. Bütün pencerelerin kenarları bitkisel, yazı ve geometrik düzenlemeye sahip çini mozaikle dekorlanmıştır. Özellikle bütün pencerenin kemer köşeliklerindeki mozaik tasarımların her biri farklı olduğu için dikkat çekicidir.

Kapalı avlunun pencere köşeliklerinin incelenmesine doğu cephesinin sağ köşedeki ilk ve aynı zamanda avluya girişi sağlayan kapının üstündeki pencereden başlanacaktır. Kuzey ve batı cephesinde sırayla devam ederek, güney cephesinde ki pencerelerle son bulacaktır.

Fotoğraf 6: Pencere köşeliği Çizim 2: Pencere çizimi

Karatay Medresesi pencere köşeliklerindeki mozaik çinilerinde Turkuaz mavisi ve patlıcan moru renkler kullanılmıştır. Bu tasarımlarda alçı üçüncü bir renk olarak kullanılmakla birlikte, bazı mozaiklerde üçüncü bir renk ve modül şeklinde, bazılarında ise modül dizilimleri arasında kontur şeklindedir.

3. SIRÇALI MEDRESE MİHRABININ MUKARNASLARINDAKİ MOZAİK ÇİNİLERİN TASARIMSAL İNCELEMESİ

Sırçalı Medresenin yazlık dershane ve mescit olarak kullanılan ana eyvanın mihrabındaki mukarnaslara uygulanan mozaik çinilerin sırasıyla üstten alta doğru tasarım incelemesi yapılacaktır. Mihrabın en üstteki mukarnas hariç alttaki sıraların ortadan başlayıp yanlara doğru aynalı motifler yerleştirilmiştir. İnceleme sıralaması üstten alta, yatay sıralamada ise ortadan dışa doğru bir sıralama yapılmıştır.

Çizim 3: Medrese mihrabındaki mukarnasların çizimleri yapılıp numaralandırılarak yerleri

3.1. Mihrabın Mukarnaslı Kavsara Bölgesindeki 1 Numaralı Alan Mozaik Çini Düzenlemesi

Katalog No: 1 Fotoğraf No: 7

Mihraptaki Yeri: Mirapdaki mukarnasların en üstündeki tek olan mukarnasdır. Panonun Boyutu: 280 x 232 cm.

Modül Sayısı: 1 (İki farklı renkte tasarlanmıştır). Modül Şekilleri: Mızrakucu şeklindedir.

Modül Renkleri: Kobalt ve turkuaz. Modül Boyutları: 15 x 18 mm

Mevcut Durumu: Üç dilimli ve altı yüzeyli bir mukarnastır. Ortadaki dilim kısmen sağlam, sağdaki ve soldaki dilimlerin üst köşelerinde birkaç parça sağlam diğer yerleri tamamen yok olmuştur.

Tasarım Şekli: Sonsuz geometrik örgü şeklinde mozaik çini süsleme mukarnasın kemerli çerçevesi içinde başlangıç, sonu, merkezi ve kenarı olmayan bir sisteme sahiptir. Bu düzen içinde çerçeve kenarı gibi kemer şeklinde devam eden ensiz turkuaz şeridin kenarına denk gelen modüller sıfır temas sağlamak gayretiyle gelişi güzel kesilmiştir. Bu kenar şerit, kesiti kare olan ve birbirine temas eden iki yüzeyi turkuaz sırla sırlanmış seramik çubukların kemerli bir çerçeve oluşturulacak şekilde kırılıp dizilmesiyle yapılmıştır.

Geometrik tasarım, modüller altışarlı grup halinde sivri uçları birbirine temas edecek şekilde 60 derecelik açılarla dizilmişlerdir. Bu dizilim aynı zamanda altıgen

oluştururken, bu altıgenler kendi aralarında arı peteği şeklinde hiç boş kalmayacak şekilde sıralanmışlardır. Turkuaz renkli modüller 36 modülden oluşan alyı kollu yıldızlar oluşturulmuştur. Turkuaz renkli altı kollu yıldızların etrafına da bir tanesi altı kobalt renkli modülden oluşan baklava dilimi modüllerle çevrelenmiştir. Dizilim bu şekilde sonsuz bir örgü oluşturmaktadır. Dizilim aynı zamanda zemin turkuaz ve bu zemin üzerine kobalt mavisi baklava dilimi motifler 120 dercelik açıyla yatay ve çapraz şekilde yerleştirilmiş algısı da oluşturmaktadır. Bu modüller arasında alçılar görülmektedir. Bu alçılar modüllerin çizgilerini belirleyen beyaz çizgi şeklindedir. Tasarımın Oluşumu: Geometrik ağın temelinde duran düzenleme yatay, dikey, çapraz, paralel ve eşit aralıklarla devam eden çizgilerden oluşur. Yukarıda görseli bulunan mozaik çini tasarımının mevcut hale ulaşması en az altı aşamayla gerçekleşmiştir.

1. Birinci aşama, bir eşkenar üçgenin ölçülerinden yola çıkılarak belirli bir alan yatay ve dikey çizgilerle bölünür.

Çizim 4: Birinci Aşama

2. İkinci aşamada yatay ve dikey çizgilerin kesişme noktalarından geçen, dikey çizgiye göre 30 derecelik açıyla çapraz çizgiler çizilir. Bu çapraz çizgiler kesişme noktaları birer atlayarak çizilir.

Çizim 4: İkinci Aşama

3. Üçüncü ve dördüncü aşamada yatay ve dikey çizgilerin kesişme noktalarından birer atlayarak geçen ve dikey çizgilere 60 derecelik açıyla çapraz çizgiler çizilir.

4. Dördüncü aşamada dikey çizgilere 60 derecelik açıyla çizdiğimiz çapraz çizgi, yatay ve dikey çizgilerden faydalanarak arı peteği şeklinde altıgenler çizilir. Altıgenler ile ikinci aşamada çizmiş olduğumuz çapraz çizgilere bütün olarak baktığımız zaman modüllerin şekli ve dizilimi ortaya çıkar.

Çizim 4: Beşinci Aşama

5. Beşinci aşamada çizimi bitmiş olan düzenlemedeki modüller turkuaz ve kobalt mavisiyle renklendirilerek gerçek görsel ortaya çıkarılmıştır.

Çizim 4: Altıncı Aşama

6. Modülün “mm” bazında ölçüsü verilmiştir. Çizim 4: Ölçülendirme

3.2. Mihrabın Mukarnaslı Kavsara Bölgesindeki 2 Numaralı Alan Mozaik Çini Düzenlemesi

Katalog No: 2 Fotoğraf No: 8

Mihraptaki Yeri: İkinci sıra mukarnasların kemer aralıklarında kalan boşluklardadır.

Panonun Boyutu: 280 x 232 cm. Modül Sayısı: 2

Modül Şekilleri: Baklava dilimi ve dire şeklinde. Modül Renkleri: Kobalt ve turkuaz.

Modül Boyutları: 15 x 18 mm

Mevcut Durumu: İki mukarnas kemerinin arasında kalan açıklığın kapatılması için yapılmıştır. Modüllerin büyük bir kısmı dökülmüş, kalan modüller ise dizilimin nasıl olduğunu bize net bir şekilde göstermektedir.

Tasarım Şekli: Sonsuz geometrik örgülü bir sisteme sahiptir.

Geometrik tasarım, Daire modüller birbirine 60 derecelik açılarla dizilmişlerdir. Bu dairelerin aralarına baklava dilimi modüllerin dar ekseni gelecek şekilde yerleştirilmiştir. Baklava dilimi modüller dar eksende daire şeklindeki modüllere, uzun eksende ise diğer baklava dilimi modüllere ucuca temas edecek şekilde dizilimleri yapılmıştır. Daire modül merkez olacak şekilde düşünüldüğünde, daire modül ve baklava dilimi modüller arasında kalan boşluk altı kollu yıldız oluşturmaktadır. Bu boşluk alçıyla doldurularak tasarım açısından hem yeni bir

modül görüntüsü hem de üçüncü bir renk algısı oluşturmuştur. Buradaki alçı, modüllerin dizilimi olduğu gibi sabit tutarak bağlayıcılık görevini üstlenmiştir. Tasarımın Oluşumu: Geometrik ağın temelinde duran düzenleme çapraz, paralel ve eşit aralıklarla devam eden çizgilerden oluşur. Yukarıda görseli bulunan mozaik çini tasarımının mevcut hale ulaşması en az dokuz kademeyle gerçekleşmiştir.

1. Birinci aşama eşkenar üçgenden yola çıkılır. Eşkenar üçgenin ölçülerinden yola çıkılarak birbirlerine 60 derecelik yatay ve çapraz çizgiler belirli bir alan üzerinde çizilir.

2. İkinci aşamada üçgen dilimler haline getirilmiş alanın dikey ekseni üzerinde sekiz adet üçgen gurubunun oluşturduğu bir baklava dilimi çizilir. Üçüncü aşamada uçları birbirine temas edecek şekilde ve aralarında 60 derecelik bir boşluk bırakarak saat yönünde ikinci bir baklava dilimi çizilir.

Çizim 5: İkinci Aşama Çizim 5: Üçüncü Aşama

3. Dördüncü aşamada, iki ve üçüncü aşamalarda saat yönünde ritmik olarak çizilen baklava dilimi motif tamamlanır. Bu şekilde baklava dilimlerinin hem boyutları hem de dizilimlerinin yönleri net bir şekilde belirlenmiş olur

4. Daire şeklindeki modülün hem konumu hem de boyutu belirlenir. Dairenin çapı baklava diliminin uzun eksen uzunluğuna eşittir. Bu durum gözü yormayan ritmik bir dizilim oluşturacağını gösterir.

Çizim 5: Beşinci Aşama

5. Altıncı aşamada baklava dilimi motif ve daire motiflerin birbirine olan bağını ve boyutunu geniş alanda gösteren bir çizim yapılmıştır. Yedinci aşamada baklava dilimi ve daire modüllerinin dizilim ve konumlarını gösteren renklendirmeden önceki son çizgi hali gösterilmiştir.

6. Baklava dilimi motifler turkuaz rengine, daire şeklindeki motifler ise kobalt mavisi rengine boyanmıştır. İki çeşit modülün dışında kalan altı kollu yıldız şeklindeki boşluklar ise alçı ile doldurularak üçüncü bir renk algısı oluşturulmuştur.

Çizim 5: Sekizinci Aşama

7. Modüllerin “mm” bazında ölçüsü verilmiştir. Çizim 5: Ölçülendirme

3.3. Mihrabın Mukarnaslı Kavsara Bölgesindeki 3 Numaralı Alan Mozaik Çini Düzenlemesi

Katalog No: 3 Fotoğraf No: 9

Mihraptaki Yeri: Dördüncü sıra mukarnasların kemer aralıklarında kalan boşluklardadır.

Panonun Boyutu: 280 x 232 cm. Modül Sayısı: 2

Modül Şekilleri: Baklava dilimi ve dire şeklinde. Modül Renkleri: Patlıcan moru ve turkuaz. Modül Boyutları: 15 x 18 mm

Mevcut Durumu: İki mukarnas kemerinin arasında kalan açıklığın kapatılması için yapılmıştır. Modüllerin büyük bir kısmı dökülmüş, kalan modüller ise dizilimin nasıl olduğunu bize net bir şekilde göstermektedir.

Tasarım Şekli: Sonsuz geometrik örgülü bir sisteme sahiptir.

Geometrik tasarım, Daire modüller birbirine 60 derecelik açılarla dizilmişlerdir. Bu dairelerin aralarına baklava dilimi modüllerin dar ekseni gelecek şekilde yerleştirilmiştir. Baklava dilimi modüller dar eksende daire şeklindeki modüllere, uzun eksende ise diğer baklava dilimi modüllere uç uca temas edecek şekilde dizilimleri yapılmıştır. Daire modül merkez olacak şekilde düşünüldüğünde, daire modül ve baklava dilimi modüller arasında kalan boşluk altı kollu yıldız oluşturmaktadır. Bu boşluk alçıyla doldurularak tasarım açısından hem yeni bir

modül görüntüsü hem de üçüncü bir renk algısı oluşturmuştur. Buradaki alçı, modüllerin dizilimi olduğu gibi sabit tutarak bağlayıcılık görevini üstlenmiştir. Tasarımın Oluşumu: Geometrik ağın temelinde duran düzenleme çapraz, paralel ve eşit aralıklarla devam eden çizgilerden oluşur. Yukarıda görseli bulunan mozaik çini tasarımının mevcut hale ulaşması en az dokuz kademeyle gerçekleşmiştir.

1. Birinci aşama eşkenar üçgenden yola çıkılır. Eşkenar üçgenin ölçülerinden yola çıkılarak birbirlerine 60 derecelik yatay ve çapraz çizgiler belirli bir alan üzerinde çizilir.

2. İkinci aşamada üçgen dilimler haline getirilmiş alanın dikey ekseni üzerinde sekiz adet üçgen gurubunun oluşturduğu bir baklava dilimi çizilir. Üçüncü aşamada uçları birbirine temas edecek şekilde ve aralarında 60 derecelik bir boşluk bırakarak saat yönünde ikinci bir baklava dilimi çizilir.

Çizim 6: İkinci Aşama Çizim 6: Üçüncü Aşama

3. Dördüncü aşamada, iki ve üçüncü aşamalarda saat yönünde ritmik olarak çizilen baklava dilimi motif tamamlanır. Bu şekilde baklava dilimlerinin hem boyutları hem de dizilimlerinin yönleri net bir şekilde belirlenmiş olur

4. Daire şeklindeki modülün hem konumu hem de boyutu belirlenir. Dairenin çapı baklava diliminin uzun eksen uzunluğuna eşittir. Bu durum gözü yormayan ritmik bir dizilim oluşturacağını gösterir.

Çizim 6: Beşinci Aşama

5. Altıncı aşamada baklava dilimi motif ve daire motiflerin birbirine olan bağını ve boyutunu geniş alanda gösteren bir çizim yapılmıştır. Yedinci aşamada baklava dilimi ve daire modüllerinin dizilim ve konumlarını gösteren renklendirmeden önceki son çizgi hali gösterilmiştir.

6. Baklava dilimi motifler patlıcan moru rengine, daire şeklindeki motifler ise turkuaz rengine boyanmıştır. İki çeşit modülün dışında kalan altı kollu yıldız şeklindeki boşluklar ise alçı ile doldurularak üçüncü bir renk algısı oluşturulmuştur.

Çizim 6: Sekizinci Aşama

7. Modüllerin “mm” bazında ölçüsü verilmiştir. Çizim 6: Ölçülendirme

3.4. Mihrabın Mukarnaslı Kavsara Bölgesindeki 4 Numaralı Alan Mozaik Çini Düzenlemesi

Katalog No: 4 Fotoğraf No: 10

Mihraptaki Yeri: Dördüncü sıra mukarnasların kemer aralıklarında kalan boşluklardadır.

Panonun Boyutu: 280 x 232 cm. Modül Sayısı: 5 (beş).

Modül Şekilleri: Asimetrik üçgen, mızrak ucu, asimetrik dörtgen şeklindedir Modül Renkleri: Turkuaz ve kobalt mavisi.

Modül Boyutları: Asimetrik üçgen 42 x 25 x 45 mm, asimetrik dörtgen 17 x 60 mm, mızrak ucu 35 x 28 mm.’dir.

Mevcut Durumu: Modüllerin tamamı yerinde olmakla birlikte, bazı modüllerin üzerinden sır atmaları olmuştur.

Tasarım Şekli: İki mukarnas kemeri arasındaki üçgene yakın bir boşlukta, aynalı bir düzenleme yapılmıştır. Üç sıra şeklinde bir düzenleme olmuştur. İlk sıraya asimetrik dörtgenler aynalı olarak yerleştirilmiştir. İkinci sırada üç parça vardır. Ortada mızrak ucu modülü, yanlarda asimetrik üçgenler ilk sıraya birleşik şekilde yerleştirilmiştir. Üçüncü sırada ise ortada yine mızrak ucu modülü, yanlarda aynalı olarak asimetrik üçgenler yerleştirilerek kemerler arası boşluk doldurulmuştur. Dizilim sonsuz bir geometrik düzenleme yerine aynalı bir düzenleme şeklinde uygulanmıştır. Yukarıda görseli bulunan mozaik çini tasarımı ritmik bir çizimle gerçekleştirilmemiştir.

Uygulandığı boşluğu doldurmak amaçlı basit bir şekilde tek seferde çizimi yapılarak uygulanmıştır.

1. Birinci aşama uygulandığı boşluğu doldurmak amaçlı basit bir şekilde tek seferde çizimi yapılarak uygulanmıştır.

Çizim 7: Birinci Aşama

2. İkinci aşamada modüllerin renklendirilmesi yapılmıştır.

3. Modüllerin “mm” bazında ölçüsü verilmiştir.

3.5. Mihrabın Mukarnaslı Kavsara Bölgesindeki 5 Numaralı Alan Mozaik Çini Düzenlemesi

Katalog No: 5 Fotoğraf No: 11

Mihraptaki Yeri: Dördüncü mukarnas sırasının orta çizgisinin sağındaki ve solundaki muarnaslar aynalı ve çerçeveden birleşik olarak mekâna yerleştirilmiştir. Panonun Boyutu: 280 x 232 cm.

Modül Sayısı: 2 (iki).

Modül Şekilleri: Açık “V” şeklinde ve daire şeklinde. Modül Renkleri: Turkuaz, patlıcan moru ve kobalt mavisi.

Modül Boyutları: Açık “V” 10 x 13 x 23 x 15 x 13 mm, daire 10 mm.’ dir.

Mevcut Durumu: Modüllerin küçük bir kısmı dökülmüştür, genel olarak iyi olmakla birlikte dizilim net bir şekilde gözlemlenmektedir.

Tasarım Şekli: Sonsuz geometrik örgülü bir sisteme sahiptir. Geometrik tasarım açık “V” şeklindeki modüller zikzak çizerek yatay ve dikey örgülü bir dizilimle dizilmişlerdir. Yatay olan zikzaklar turkuaz mavisi dikey olan zikzaklar kobalt mavisi rengindedir. Yatay ve dikey zikzakların birbiriyle kesiştiği noktalarda ise daire modüller yer almaktadır. Modüllerin arasındaki boşluklar alçıyla kapatılmıştır. Alçıyla doldurulan boşluklar mızrak ucu modülü şeklinde yatay ve dikey olarak

sıralanmışlardır. Çini modüllerin arasındaki alçı hem üçüncü bir modül hem de dördüncü bir renk algısı oluşturmaktadır.

Tasarımın Oluşumu: Geometrik ağın temelini yatay ve dikey düzenleme ve bu düzenlemelerin arasındaki boşlukların oluşturduğu motiftir. Yukarıda görseli bulunan mozaik çini tasarımın mevcut hale ulaşması en az on kademeyle gerçekleşmiştir.

1. Birinci aşama bir eşkenar üçgen oluşturulur. Çizim 8: Birinci Aşama

2. İkinci aşama tek kenar uzunluğu üçgenin hipotenüs uzunluğunda olan bir kare çizilir. Bu kare eşkenar üçgenin hipotenüs çizgisinin olduğu noktaya yerleştirilir.

3. Üçüncü aşama eşkenar üçgenin üzerine yerleştirdiğimiz karenin tam tersi yönünde aynalı bir şekilde ikinci bir kare yerleştirilir.

Çizim 8: Üçüncü Aşama

4. Dördüncü aşama karelerin yan kenarlarına eşkenar üçgenin hipotenüs çizgisi gelecek şekilde sırasıyla ters ve düz olarak yerleştirilir.

Çizim 8: Dördüncü Aşama

5. Beşinci aşamada yukarda çizmiş olduğumuz çizim aynalı bir şekilde alt alta gerektiği kadar çoğaltılır.

6. Altıncı aşamada dikey zikzakların konumları çizilir. Yedinci aşamada dikey zikzaklara göre yatay zikzaklarda konumlandırılır.

Çizim 8: Altıncı Aşama Çizim 8: Yedinci Aşama

7. Sekizinci aşamada daire modüller zikzakların kesişme noktalarına yerleştirilir. Dokuzuncu aşamada ise modüllerin kendi çizgileri ortaya çıkarılır.

8. Onuncu aşama çizim üzerinde renkli modüllerin dizilim yönleri ve konumları belirlenmiştir. On birinci aşamada yön ve konumların belirlendiği şekilde modüller boyanır ve dizilimin gerçek görüntüsü ortaya çıkar.

Çizim 8: Onuncu Aşama Çizim 8: On birinci Aşama

9. Modüllerin “mm” bazında ölçüsü verilmiştir. Çizim 8: Ölçülendirme

3.6. Mihrabın Mukarnaslı Kavsara Bölgesindeki 6 Numaralı Alan Mozaik Çini Düzenlemesi

Katalog No: 6 Fotoğraf No: 12

Mihraptaki Yeri: Dördüncü mukarnas sırasının orta çizgisinin sağındaki ve solundaki mukarnaslar aynalı ve çerçeveden birleşik olarak mekâna yerleştirilmiştir. Panonun Boyutu: 280 x 232 cm.

Modül Sayısı: 2(iki).

Modül Şekilleri: Açık “V” şeklinde ve daire şeklinde. Modül Renkleri: Turkuaz, patlıcan moru ve kobalt mavisi.

Modül Boyutları: Açık “V” 10 x 13 x 23 x 15 x 13 mm, Daire 10 mm.’dir.

Mevcut Durumu: Modüllerin küçük bir kısmı dökülmüştür. Genel olarak iyi olmakla birlikte dizilim net bir şekilde gözlemlenmektedir.

Tasarım Şekli: Sonsuz geometrik örgülü bir sisteme sahiptir. Geometrik tasarım açık “V” şeklindeki modüller zikzak çizerek yatay ve dikey örgülü bir dizilimle dizilmişlerdir. Yatay olan zikzaklar turkuaz mavisi dikey olan zikzaklar kobalt mavisi rengindedir. Yatay ve dikey zikzakların birbiriyle kesiştiği noktalarda ise daire modüller yer almaktadır. Modüllerin arasındaki boşluklar alçıyla kapatılmıştır. Alçıyla doldurulan boşluklar mızrak ucu modülü şeklinde yatay ve dikey olarak sıralanmışlardır. Çini modüllerin arasındaki alçı hem üçüncü bir modül hem de dördüncü bir renk algısı oluşturmaktadır.

Tasarımın Oluşumu: Geometrik ağın temelini yatay ve dikey düzenleme ve bu düzenlemelerin arasındaki boşlukların oluşturduğu motiftir. Yukarıda görseli

bulunan mozaik çini tasarımın mevcut hale ulaşması en az on kademeyle gerçekleşmiştir.

1. Birinci aşama düz yatay bir hat çizilir.

Çizim 9: Birinci Aşama

2. İkinci aşamada çizmiş olduğumuz düz çizginin uzunluğu kadar pergelimizi açıp bir daire çizilir. Düz çizgi dairenin yarı çapı olacak şekilde çizilmelidir.

Çizim 9: İkinci Aşama

3. Üçüncü aşamada Pergelin ölçüsünü hiç değiştirmeden aynı büyüklükte ve dairenin merkez noktasından geçecek şekilde bir daire daha çizilir.

4. Dördüncü aşamada dairelerin kesişme alanının orta noktasındaki ilk çizmiş olduğumuz çizginin iki ucundan dairelerin üst kesişme noktasına çizgiler çizilerek üçgen elde edilir.

Çizim 9: Dördüncü Aşama

5. Beşinci aşamada üçgenin alt köşelerinden dairelerin alt kesişme noktasına çizgiler çizilir. İki üçgenin aynalı bir şekilde birleşmesiyle baklava dilimi motif oluşmuştur.

9. Altıncı aşamada baklava dilimi motiften yola çıkılır. Yedinci aşamada baklava dilimi motif üzerinde hem dar eksen köşelerinden hem de uzun eksen köşelerinden karşılıklı çizgiler çizilir.

Çizim 9: Altıncı Aşama Çizim 9: Yedinci Aşama

10. Sekizinci aşamada elde ettiğimiz dikey olan baklava dilimi motifin aynı ölçülerinde yatay olarak çiziyoruz. Elde ettiğimiz yatay dilimin uzun eksen ucunu dikey dilimin merkez noktasına yerleştiriyoruz. Dokuzuncu aşamada yatay baklava dilimi motifinin aynısını dikey dilimin diğer tarafına aynı şekilde yerleştiriyoruz.

11. Onuncu aşamada aynı çizim üzerinde, dikey duran baklava dilimi motifinin uzun eksen uçlarına yatay baklava dilimi motifinin merkez noktaları yerleştirilir. Bu çizim süreci sonsuz devam eder. Bu çizim açık “V” modülünün ana hatlarını ve dizilimini belirler. Ayrıca daire modüllerin konumları da kendiliğinden ortaya çıkmış olur.

Çizim 9: Onuncu Aşama

12. On birinci aşamada yatay ve dikey baklava dilimi motiflerin uzun eksen uçları birbirlerinin merkez noktalarına gelecek şekilde dizilimi yapılır ve motifin genel hatları ortaya çıkar. On ikinci aşamada yatay ve dikey zikzakların kesişme noktalarında oluşan karelerin içine karenin kenar uzunluğu çapında daireler yerleştirilir.

13. On üçüncü aşamada çizim üzerinde renkli modüllerin dizilim yönleri ve konumları belirlenmiştir. On dördüncü aşamada yön ve konumların belirlendiği şekilde modüller boyanır ve dizilimin gerçek görüntüsü ortaya çıkar.

Çizim 9: On üçüncü Aşama Çizim 9: On dördüncü Aşama

14. Modüllerin “mm” bazında ölçüsü verilmiştir. Çizim 9: Ölçülendirme

3.7. Mihrabın Mukarnaslı Kavsara Bölgesindeki 7 Numaralı Alan Mozaik Çini Düzenlemesi

Katalog No: 7 Fotoğraf No: 13

Mihraptaki Yeri: Dördüncü mukarnas sırasının orta çizgisinin sağında ve solunda aynalı olarak ikinci sıradadır.

Panonun Boyutu: 280 x 232 cm. Modül Sayısı: 2(iki).

Modül Şekilleri: Daire ve beşgen.

Modül Renkleri: Turkuaz, patlıcan moru ve kobalt mavisi. Modül Boyutları: Daire çapı 12 mm, altıgen 13 x 22 mm.

Mevcut Durumu: Mukarnasın kemer kısmı tamamı, alt kısımdan birkaç modül dökülmüştür.

Tasarım Şekli: Sonsuz geometrik örgülü bir sisteme sahiptir. Genel olarak farklı renklerde üst üste dizilmiş yatay şeritlerden oluşmaktadır. Bu şeritler kendi içinde ayrı bir dizilim oluşturmaktadır. Beşgenler ters ve düz olarak köşelerinden birbirine temas edecek şekilde dizilmişlerdir. Dizilmiş olan beşgenlerin arasında kalan boşluklara da beşgenlere temas edecek şekilde daireler yerleştirilmiştir. Boşluklar alçı ile doldurulmuştur. Alçı ile doldurulan boşluklar modül algısından çok zemin algısı oluşturmaktadır.

Tasarımın Oluşumu: Geometrik ağın temelinde duran düzenleme üst üste birleşmiş yatay şeritlerden oluşmaktadır. Yukarıda görseli bulunan mozaik çini tasarımın mevcut hale ulaşması en az on bir kademeyle gerçekleşmiştir.

1. Birinci aşama beşgeni oluşturmanın ilk aşaması olan yatay ve dikey ekseni çizilmiş bir daire çizilir. İkinci aşamada yatay eksen üzerinde, dairenin

Belgede Sırçalı Medrese mihrabındaki mozaik çinilerin tasarımsal incelemesi ve Karatay Medresesindeki benzerleriyle karşılaştırılması (sayfa 41-154)