Tamamen veya kısmen Bakanlık aleyhine neticelenen davalarda, kanun yolu açık olan kararlar için kanun yollarına gidilmesi zorunludur.
5.2.1. İtiraz/Temyiz
5.2.1.1. İdare Aleyhine Kararlar
İdare işlem aleyhine yargıya başvurulması ve yargı tarafından bu başvurularının yerinde görülerek istemlerinin tamamen veya kısmen kabulüne karar verilmesi halinde; İdare ve Vergi Mahkemelerinin tek hâkimli olarak verdiği nihai kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki Bölge İdare Mahkemesi nezdinde otuz gün içinde itiraz; (EK 26) Danıştay Dava Daireleri ile İdare ve Vergi Mahkemelerinin nihai kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, Danıştay nezdinde tebliğ tarihini izleyen otuz gün içinde temyiz yoluna başvurulur (EK 27) (2577 sayılı Kanun md. 45 ve 46).
(2013/2 sayılı Genelge ile Değişik) Ancak, 2577 sayılı Kanunun 45 inci maddesinin birinci fıkrasında 6352 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile;
a) İlk ve orta öğretim öğrencilerinin sınıf geçme, not tespiti, kayıt, nakil, ilişik kesme ve disiplin cezalarına ilişkin işlemler ile yükseköğretim öğrencilerinin sınıf geçme ve notlarının tespitine ilişkin işlemlerden,
b) Valilik, kaymakamlık ve yerel yönetimler ile bakanlıkların ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilâtındaki yetkili organları tarafından kamu görevlileri hakkında tesis edilen geçici görevlendirme, ikinci görev, vekaleten atama, görev ve unvan değişikliği içermeyen il içi naklen atama, görevden uzaklaştırma, yolluk, lojman ve izinlerine ilişkin idari işlemlerden,
c) Kamu görevlilerine uyarma ve kınama cezası verilmesine ilişkin işlemlerden,
d) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının üyeleri hakkında verdiği mesleki faaliyeti sona erdirmeyen her türlü disiplin ve sınav işlemlerinden,
22 / 39 e) Asker ailelerine yardım ile ilgili işlemlerden,
f) 2/7/1941 tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanunun uygulanmasından,
g) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile 29/5/1986 tarihli ve 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu gereğince kamu kurum ve kuruluşları tarafından sosyal yardım amacıyla bağlanan aylık ve yapılan sosyal yardımlarla ilgili uygulamalardan,
h) 4/12/1984 tarihli ve 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasından,
ı) 9/10/2003 tarihli ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununun uygulanmasından,
kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak verilen nihaî kararlar ile tek hâkimle verilen nihaî kararlara, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi mahkemelerin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine itiraz edilebilir.
Kararlar itiraz/temyiz edilirken öncelikle yürütmenin durdurulması talep edilir. Ancak, vergi ve ceza tahakkukuna karşı açılan davalarda, 2577 sayılı Kanunun 27/3 maddesine göre dava konusu işlemin yürütülmesi kendiliğinden duracağından tamamen veya kısmen Bakanlık aleyhine olan kararlara karşı itiraz/temyiz yoluna başvurulurken yürütmenin durdurulması talep edilmez.
Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamının ödenmemiş olması halinde kararı veren mahkeme veya Danıştay daire başkanı tarafından verilecek onbeş günlük süre içerisinde tamamlanması, aksi halde temyizden vazgeçilmiş sayılacağı hususu temyiz eden birime yazılı olarak bildirilir. Verilen süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, mahkeme veya ilk derece mahkemesi olarak davaya bakan Danıştay dairesi, kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar verir. Temyizin kanuni süre geçtikten sonra yapılması halinde de kararı veren mahkeme veya ilk derece mahkemesi olarak davaya bakan Danıştay dairesi, temyiz isteminin reddine karar verir.
Mahkemenin veya Danıştay dairesinin temyiz isteminin süresi içinde yapılmamış olması nedeniyle verdiği temyiz isteminin reddi kararları ile gerekli harç ve giderlerin ödenmemesi nedeniyle verdiği temyiz edilmemiş sayılmasına ilişkin kararlarına ve dilekçenin 2577 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine uygun olarak düzenlenmemiş olması nedeniyle temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına ilişkin kararlarına karşı, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren yedi gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir (2577 sayılı Kanun md. 48).
Temyiz veya itiraz yoluna başvurulmuş olması; mahkeme veya Danıştay kararlarının yürütülmesini durdurmaz. Ancak, bu kararların yürütülmesinin durdurulmasına temyiz istemini incelemeye yetkili Danıştay Dava Dairesi, Danıştay İdari/Vergi Dava Daireleri Kurulu veya itirazı incelemeye yetkili Bölge İdare Mahkemesince karar verilebilir.
İtiraz/temyiz aşamasında, yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilmiş olan kararlara karşı itiraz edilemez.
Kararın bozulması, kararın yürütülmesini kendiliğinden durdurur.
Nevi ve miktarı itibariyle önemli görülen davalar ile seri davalarda bir dosya üzerinden duruşma istenilmelidir. Danıştay’da temyizen görülen davalarda temyiz talebinin Bakanlık veya karşı tarafça
23 / 39 yapılmış olması ayrımı yapılmaksızın duruşma davetiyesi alındığında dosyası ile birlikte derhal Hukuk Müşavirliğine gönderilir.
2577 sayılı Kanunun 48/3 maddesine göre; karar süresinde temyiz edilmemiş olsa bile, karşı tarafın temyiz dilekçesine verilen cevap dilekçesinde temyiz isteminde bulunulabilir.
5.2.1.2. İdare Lehine Kararlar
Mahkemelerce idare aleyhine açılan davanın reddedilmesi ve karara karşı itiraz/temyiz yoluna başvurulması halinde, dilekçenin tebliğ tarihini izleyen günden itibaren otuz gün içinde cevap dilekçesi hazırlanarak ilgili yargı merciine intikal ettirilir. (EK 28-29)
Karşı tarafça temyiz veya itiraz yoluna başvurulmuş olması, idari işlemin yürütülmesini durdurmaz.
Ancak itiraz veya temyiz merciince yürütmenin durdurulması kararı verildiği takdirde, işlemin yürütülmesi durdurulur. İtiraz/temyiz aşamasında verilen yürütmenin durdurulması kararlarına karşı itiraz edilemez.
5.2.2. İtiraz ve Temyiz Mercilerince Verilen Kararlar 5.2.2.1. Onama Kararı
İtiraz/temyiz mercilerince, idarenin aleyhine veya kısmen aleyhine verilmiş olan mahkeme kararının onanmasına karar verildiği takdirde karar düzeltme yoluna gidilir. Mahkeme kararı idarenin lehine ise, davacının karar düzeltme yoluna başvurması halinde, bu dilekçeye süresi içinde cevap verilir.
5.2.2.2. Bozma Kararı
İtiraz/temyiz mercilerince, idarenin lehine verilmiş olan mahkeme kararının bozulmasına karar verildiği takdirde karar düzeltme yoluna gidilir.
İtiraz/temyiz mercilerince, mahkeme kararının bozulmasına karar verildiği takdirde; mahkeme bozma kararına uyabilir veya eski kararında ısrar edebilir.
Bozma üzerine yeniden yapılacak yargılama sonucunda ilk derece mahkemesince verilen karar idarenin kısmen veya tamamen aleyhine ise, bu karara karşı yukarıda “5.2.1. İtiraz/Temyiz”
bölümünde belirtilen şekilde işlem yapılır. Mahkeme bozma kararına rağmen eski kararında ısrar ederse, bu karara karşı yapılacak temyiz istemi Danıştay Dava Daireleri Kurullarınca incelenerek karara bağlanır. İlk derece mahkemesince bu karara uyulması zorunludur.
5.3. Karar Düzeltme
Danıştay Dava Daireleri ve İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarının temyiz üzerine verdikleri kararlar ile Bölge İdare Mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar hakkında, bir defaya mahsus olmak üzere kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren on beş gün içinde taraflarca kararın verildiği merciden; kararın esasına etkisi olan iddia ve itirazların, kararda karşılanmamış olması, kararda birbirine aykırı hükümler bulunması, kararın usul ve kanuna aykırı bulunması veya hükmün esasını etkileyen belgelerle hile ve sahtekârlığın ortaya çıkmış olması hallerinde kararın düzeltilmesi istenebilir. (EK 30-31)
24 / 39 Davacı tarafından karar tashihi (düzeltilmesi) yoluna başvurulması halinde, bu dilekçelere karşı tebliğ tarihini izleyen günden itibaren otuz gün içinde cevap dilekçesi hazırlanarak ilgili yargı merciine intikal ettirilir. Karar düzeltme talebi üzerine verilen karar kesindir. (EK 32-33)
Karar düzeltme yoluna başvurulmuş olması idari işlemin yürütülmesini durdurmaz. Ancak karar düzeltme merciince yürütmenin durdurulmasına karar verildiği takdirde, işlemin yürütülmesi durdurulur. Danıştay ilgili Dairesinin karar düzeltme aşamasında yürütmenin durdurulması istemleri hakkında vermiş olduğu kararlara karşı itiraz edilmez.