1.1. Mevzuat ve Görevler
Belediyeler, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 127’nci maddesinde, belediye halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları seçimlerle oluşturulan kamu tüzel kişileri olarak tanımlanmıştır. Belediyelerin kuruluş, görev ve yetkilerinin yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenleneceği Anayasa’da hüküm altına alınmıştır.
Seyhan Belediyesi 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 3’üncü maddesinde yer alan sınıflandırma çerçevesinde, genel yönetim kapsamında yer almakta olup faaliyetlerini 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun verdiği yetki ve sorumluluklar çerçevesinde yürütmektedir. Belediye, büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan bir ilçe belediyesidir ve belediyenin sınırları, bulunduğu ilçenin mülki sınırlarıdır.
Kamu İdaresinin temel mevzuatı 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunu olup bu Kanunlarda kurumun görev, yetki, sorumlulukları ile organları, teşkilatı, bütçe ve denetimi gibi temel hususlar düzenlenmektedir. Bununla birlikte görev, yetki, imtiyaz ve sorumlulukları diğer ilgili kanun ve yönetmeliklerde de düzenlenmiştir.
5216 sayılı Kanun’un 7’nci maddesinde, büyükşehir belediyelerinin ve büyükşehir ilçe belediyelerinin görev ve yetkileri ayrıntılı bir şekilde sayılmıştır. Söz konusu görev ve yetkiler genel olarak 5393 sayılı Kanun’da belirtilen görev ve yetkilerin paylaşımından ibarettir.
Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyonun büyükşehir belediyesi tarafından sağlanması da hüküm altına alınmıştır.
Büyükşehir belediyelerinin, kendi sınırları içerisinde yer alan ilçe belediyelerinin imar uygulamalarını denetleme yetkisi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyeleri hakkında 5393 sayılı Kanun’da yer verilen yetki, imtiyaz ve muafiyetlerin geçerli olduğu da mezkûr Kanun’da belirtilmiştir.
5393 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinde, belediyelerin mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla; kentsel altyapı, çevre sağlığı, temizlik, katı atık, zabıta, itfaiye, mezarlıklar, park ve yeşil alanlar, konut, kültür ve sanat, öğrenci yurtları, sosyal hizmetler, nikâh ve benzeri hizmetleri yapacağı veya yaptıracağı bunun yanı sıra devlet okullarının ve mabetlerin tüm
ihtiyaçlarını karşılayabileceği, sağlıkla ilgili tesisler açabileceği, sporu teşvik edebileceği ve gıda bankacılığı yapabileceği hüküm altına alınmıştır.
5393 sayılı Kanun’un 15’inci maddesinde; belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunmak, yönetmelik çıkarmak, belediye gelirlerini tahsil etmek, temiz su atık su tesisleri kurup işletmek, ulaşım hizmetlerini görmek, ticari hayata katkı sağlamak gibi yetki ve imtiyazlar sayılmıştır.
Merkezi idarenin, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla mahalli idareler üzerinde idari vesayet yetkisine sahip olduğu Anayasa’da hüküm altına alınmıştır. Bu idari vesayet yetkisi denetim ve soruşturma konularında İçişleri Bakanlığı tarafından, yönetsel konularda ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kullanılmaktadır.
1.2. Teşkilat Yapısı ve İnsan Kaynakları
5393 sayılı Kanun’a göre ilçe belediyesinin organları; belediye meclisi, belediye encümeni ve belediye başkanıdır.
Seyhan Belediyesinin karar organı olan Seyhan Belediye Meclisi, Belediye Başkanı ve 45 meclis üyesinden oluşmaktadır.
Belediye teşkilâtı; norm kadro esaslarına uygun olarak yazı işleri, mali hizmetler, fen işleri ve zabıta birimlerinden oluşmaktadır. Beldenin nüfusu, fiziki ve coğrafi yapısı, ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleri ile gelişme potansiyeli dikkate alınarak, norm kadro ilke ve standartlarına uygun olarak gerektiğinde sağlık, itfaiye, imar, insan kaynakları, hukuk işleri ve ihtiyaca göre diğer birimler kurulabilmektedir. Bu birimlerin kurulması, kaldırılması veya birleştirilmesi belediye meclisinin yetkisi dâhilindedir.
Belediyelerdeki tüm kadrolara yapılacak olan atamalar kanun ve yönetmeliklerde belirtilen kriterlere uygun olarak belediye başkanı tarafından yapılmakta, birim müdürlüğü ve üstü yönetici kadrolarına yapılan atamalar ilk toplantıda belediye meclisinin bilgisine sunulmaktadır. 5393 sayılı Kanun’a istinaden belediye başkanı, zorunlu gördüğü takdirde, beldenin nüfus sayısına göre en çok dört adet belediye meclis üyesini belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirebilmektedir.
Seyhan Belediyesinin teşkilat yapısında, doğrudan Başkana bağlı bir adet birim
belirlenmiş olup Özel Kalem Müdürlüğü’dür. Başkan’a bağlı olarak memurlar arasından atanan 4 başkan yardımcısı ve meclis üyeleri arasından görevlendirilen 2 başkan yardımcısı görev yapmaktadır. Belediyenin 30 adet hizmet birimi, alan ve amaçlarına göre ilgili başkan yardımcılığına bağlıdır.
Belediye hizmetlerinin yerine getirilmesinde memur, sözleşmeli personel ve işçiler çalıştırılmaktadır. Çalıştırılan belediye personeline ilişkin bilgiler tabloda detaylandırılmıştır.
Tablo 1: Personel Durumu
Personel İstihdam Türü İhdas Edilmiş
Norm Kadro Sayısı Dolu Kadro Sayısı
Memur 657 352
Sözleşmeli Personel 657 77
Kadrolu İşçi 343 205
Geçici İşçi - 4
Toplam 1.000 638
696 Sayılı KHK Uyarınca Çalıştırılan Personel 1.698 1.698
Belediyenin doğrudan ve/veya dolaylı hissedarı olduğu toplam 1 adet şirket bulunmaktadır.
1.3. Mali Yapı
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 12’nci maddesine göre, genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri içinde mahalli idareler bütçeleri de sayılmış, mahalli idare bütçesi, mahalli idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçesi olarak tanımlanmıştır.
Bütçe işlemleri Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülmektedir.
Bütçe; belediyenin stratejik planına ve performans programına uygun olarak, analitik bütçe sistemine göre belediye başkanı tarafından hazırlanan, mali yıl ve izleyen iki yıl içindeki gelir ve gider tahminlerini gösteren, gelirlerin toplanmasına ve harcamaların yapılmasına izin veren ve belediye meclisince kabul edilen bir karardır. Bu kapsamda Seyhan Belediyesi, faaliyetlerini ilgili mali yılı bütçesi ile verilen ödenekler ile yürütmektedir.
Seyhan Belediyesinin 2020 yılı bütçe ödenekleri, tahmini bütçe gider ve gelirleri ile gerçekleşme rakamları aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.
Tablo 2: 2020 Yılı Bütçe Giderleri ve Ödenekler Tablosu
Toplamı (TL) İptal Edilen Ödenek (TL) Eklenen (+) Düşülen(-)
1 Personel
Giderleri 0,00 101.379.000,00 0,00 13.852.752,60 4.454.552,60 110.777.200,00 91.542.582,41 19.234.617,59
2
0,00 17.121.000,00 0,00 1.011.016,94 260.016,94 17.872.000,00 14.580.199,58 3.291.800,42
3
Mal ve Hizmet Alım Giderleri
0,00 258.911.000,00 0,00 58.465.263,05 21.892.945,05 295.483.318,00 255.291.713,15 40.191.604,85
4 Faiz
Giderleri 0,00 2.500.000,00 0,00 200.000,00 0,00 2.700.000,00 2.663.109,07 36.890,93
5 Cari
Transferler 0,00 31.307.000,00 0,00 1.524.078,10 4.052.678,10 28.778.400,00 19.298.966,97 9.479.433,03
6 Sermaye
Giderleri 0,00 146.782.000,00 4.000.000,00 31.263.849,69 36.269.767,69 145.776.082,00 81.685.932,47 64.090.149,53
7 Sermaye
Transferleri 0,00 2.000.000,00 0,00 0,00 257.000,00 1.743.000,00 1.646.272,26 96.727,74
8 Borç Verme 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
9 Yedek
Ödenek 0,00 40.000.000,00 0,00 0,00 39.130.000,00 870.000,00 0,00 870.000,00
Toplam 0,00 600.000.000,00 4.000.000,00 106.316.960,38 106.316.960,38 604.000.000,00 466.708.775,91 137.291.224,09
Seyhan Belediyesinin 2020 mali yılı bütçesi ile 600.000.000,00 TL ödenek öngörülmüş olup yıl içinde eklenen ödenekle birlikte 2020 yılı ödenek toplamı 604.000.000,00 TL olmuştur.
Yıl içinde 466.708.775,91 TL Bütçe Gideri yapılmış, 137.291.224,09 TL ödenek iptal edilmiştir.
Seyhan Belediyesinin 2020 yılı Bütçesi “(A) Ödenek Cetvelinde” 600.000.000,00 TL ödenek, “(B) Gelirlerin Ekonomik Sınıflandırılması” cetvelinde ise 550.000.000,00 TL gelir tahmini öngörülmüş olup gider bütçesindeki ödenek toplamı ile gelir bütçesinde tahmin edilen gelir toplamı arasındaki fark, Finansmanın Ekonomik Sınıflandırılması Cetvelindeki borçlanma ile gösterilen 50.000.000,00 TL ile giderilmiş olup bütçe denkliği sağlanmıştır.
Tablo 3: 2020 Yılı Bütçe Gelirleri Tablosu
Bütçe Gelirinin
01- Vergi Gelirleri 186.700.000,00 134.265.626,57 761.567,53 133.504.059,04 71,51 03- Teşebbüs ve
Mülkiyet Gelirleri 4.800.000,00 5.971.288,63 158.307,10 5.812.981,53 121,10 04- Alınan Bağış ve
Yardımlar İle Özel Gelirler
2.000.000,00 5.396.615,82 0,00 5.396.615,82 269,83
05- Diğer Gelirler 277.000.000,00 269.851.743,32 133.250,57 269.718.492,75 97,37 06- Sermaye
Gelirleri 80.000.000,00 7.221.528,22 222.062,80 6.999.465,42 8,75 08-Alacaklardan
Tahsilat 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
09- Red ve İadeler -500.000,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Toplam 550.000.000,00 422.706.802,56 1.275.188,00 421.431.614,56 76,62
Buna göre 2020 yılında net bütçe geliri % 76,62 seviyesinde gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri (%71,51) ve sermaye gelirleri (%8,75) ile beklenenin çok altında, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri (%121,10) ve alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirler ise (%269,83) beklenenin çok üstünde gerçekleşmiştir.
Tablo 4: 2020 Yılı Bütçe Giderleri Tablosu Bütçe Giderinin
01-Personel Giderleri 101.379.000,00 91.542.582,41 90,30
02-Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri
17.121.000,00 14.580.199,58 85,16
03-Mal ve Hizmet Alım
Giderleri 258.911.000,00 255.291.713,15 98,60
04-Faiz Giderleri 2.500.000,00 2.663.109,07 106,52
05-Cari Transferler 31.307.000,00 19.298.966,97 61,64
06-Sermaye Giderleri 146.782.000,00 81.685.932,47 55,65
07-Sermaye Transferleri 2.000.000,00 1.646.272,26 82,31
08-Borç Verme 0,00 0,00 0,00
09-Yedek Ödenek 40.000.000,00 0,00 0,00
Toplam 600.000.000,00 466.708.775,91 77,78
Buna göre 2020 yılında bütçe giderleri % 77,78 seviyesinde gerçekleşmiştir. Faiz giderlerinde başlangıç bütçesinde öngörülen tutar % 6,52 oranında aşılırken , diğer giderler beklenenin altında gerçekleşmiştir.
Belediyenin bütçe gelirler ve giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya göre son üç yıllık seyri ve 2019 yılının 2018 yılına, 2020 yılının 2019 yılına göre değişim yüzdeleri aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.
Tablo 5: Bütçe Gelirlerinin 3 Yıllık (2018-2020) Seyri
Vergi Gelirleri 103.491.762,32 120.455.388,27 134.265.626,57 16,39 11,47 Teşebbüs ve
Mülkiyet Gelirleri 2.817.484,72 3.449.304,26 5.971.288,63 22,42 73,12 Alınan Bağış ve
Yardımlar İle Özel Gelirler
1.941.745,91 1.519.662,89 5.396.615,82 -21,74 255,12 Diğer Gelirler 217.583.961,20 230.211.732,89 269.851.743,32 5,80 17,22 Sermaye Gelirleri 20.252.604,81 10.026.809,83 7.221.528,22 -50,49 -27,98
Toplam 346.087.558,96 365.662.898,14 422.706.802,56 5,66 15,60
Bütçe Gelirlerinden Red ve İadeler Toplamı (-)
-733.153,47 -381.999,38 -1.275.188,00 -47,90 233,82
Net Toplam 345.354.405,49 365.280.898,76 421.431.614,56 5,77 15,37
Tablodaki veriler dikkate alındığında, 2020 yılında gelirler bir önceki yıla göre 56.150.715,80 TL’lik (% 15,37) artış göstermiştir. Bu çerçevede; sermaye gelirlerinde 2.805.281,61 TL (% 27,98) azalış olmasına rağmen; vergi gelirlerinde 13.810.238,30 TL (%11,47) ve diğer gelirlerde 39.640.010,43 TL (% 17,22) tutarlarındaki artışlar toplam artış üzerinde belirleyici olmuştur. Artışın büyük oranda merkezi idare vergi gelirlerinden alınan paylarının eklenmesi sonucu arttığı anlaşılmaktadır.
Tablo 6: Bütçe Giderlerinin 3 Yıllık (2018-2020) Seyri
Bütçe Giderinin Çeşidi 2018 Yılı (TL) (A)
Personel Giderleri 63.195.139,76 77.390.679,83 91.542.582,41 22,46 18,29 Sosyal Güvenlik
Kurumlarına Devlet Primi Giderleri
10.116.287,54 12.712.400,74 14.580.199,58 25,66 14,69
Mal ve Hizmet Alım
Giderleri 160.870.658,99 213.024.957,89 255.291.713,15 32,42 19,84
Faiz Giderleri 439.696,98 4.388.152,81 2.663.109,07 897,99 -39,31
Cari Transferler 17.468.946,71 16.862.124,52 19.298.966,97 -3,47 14,45
Sermaye Giderleri 161.286.364,29 112.068.279,18 81.685.932,47 -30,52 -27,11
Sermaye Transferleri 0,00 3.742.692,59 1.646.272,26 0,00 -56,01
Toplam 413.377.094,27 440.189.287,56 466.708.775,91 6,49 6,02
Belediyenin bütçe giderleri toplamı 2020 yılında 2019 yılına göre 26.519.488,35 TL (%
6,02) artmıştır. Gider kalemleri incelendiğinde; 2020 yılında personel giderlerinin 14.151.902,58 TL (%18,29), sosyal güvenlik kurumlarına devlet prim giderlerinin 1.867.798,84 TL (%14,69) arttığı görülmektedir. Personel harcaması niteliğindeki bu giderlerin artışı;
maaşlara yapılan zamlar, yeni nakil olan memurlar ve emekli olan personellerden kaynaklanmıştır. Sermaye giderlerinde 30.382.346,71 TL’lik (% 27,11) , sermaye transferlerinde 2.096.420,33 TL’lik (%56,01) ve Faiz giderlerinde 1.725.043,74 TL’lik (%39,31) azalış olmuş, buna karşın Mal ve hizmet alım giderlerinde 42.266.755,26 TL’lik (%19,84) ve cari transferlerde 2.436.842,45 TL’lik (%14,45) bir artış olmuştur. Bütçe yönetiminde dengenin sağlanması amacıyla tasarrufa gidilerek, sermaye giderleri azaltılmış ve bütçe denkliği sağlanmaya çalışılmıştır.
Faaliyet Sonuçları Tablosuna göre; bütçe ile ilgili olsun ya da olmasın Belediyenin faaliyetlerinden dolayı tahakkuk eden 2020 yılı Faaliyet Gideri 422.352.280,42 TL, Faaliyet Geliri 489.842.837,20 TL olup Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu ise 67.490.556,78 TL olarak gerçekleşmiştir.
Seyhan Belediyesinin doğrudan hissedarı olduğu şirketler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
Tablo 7: Belediyenin Doğrudan Hissedarı Olduğu Şirketler
1.4. Muhasebe ve Raporlama Sistemi
1.4.1. Kamu İdaresinin Muhasebe Sistemi
Seyhan Belediyesinin muhasebe kayıt işlemleri Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre gerçekleştirilmektedir. Mahalli idarelerin hesap planı, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 46’ncı maddesinde ana hesap grupları, hesap grupları ve hesaplar itibariyle belirlenmiş çerçeve hesap planında yer alan hesaplardan oluşmaktadır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hesap planında yer almamakla birlikte, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hesap planında yer alan herhangi bir hesabın kullanılması gerekliliği ortaya çıkarsa Yönetmelik’teki hesap planına ilave hesap eklemeye veya çıkarmaya,
Sıra
KÜLTÜR SAĞLIK TİC. A.Ş. 17.500.000,00 17.499.976,00 0,999998629
Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilidir.
Ayrıca, mahalli idarelere ait detaylı hesap planları, bu Yönetmelik’te belirlenen hesap planı çerçevesinde Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle ilgili Bakanlıklarca hazırlanmaktadır.
1.4.2. Kamu İdaresinin Raporlama Sistemi
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 484 ve 485’inci maddeleri uyarınca; mali tablolar, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nde belirlenen ilkelere ve standartlara uygun olarak hazırlanır ve belirlenen sürelerde ilgililerin bilgisine sunulur. Bu bağlamda, İdarece üretilen cetvel ve temel mali tablolar ile diğer mali tablolar şunlardır:
a) Mizan cetveli b) Temel mali tablolar 1) Bilanço
2) Faaliyet sonuçları tablosu 3) Nakit akış tablosu
c) Diğer mali tablolar
1) Bütçe uygulama sonuçları tablosu
2) Gelirlerin ekonomik sınıflandırılması tablosu 3) Giderlerin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu 4) Giderlerin ekonomik sınıflandırılması tablosu
5) Bütçe gelirlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu 6) Bütçe giderlerinin kurumsal sınıflandırılması tablosu 7) Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu 8) Bütçe giderlerinin finansal sınıflandırılması tablosu 9) Bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu 10) Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu.
1.4.3. Kamu İdaresi Tarafından Denetime Sunulan Defter, Tablo ve Belgeler Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar’ın 5’inci maddesi gereğince hesap dönemi sonunda Sayıştay Başkanlığına gönderilmesi gereken defter, tablo ve belgelerden aşağıda yer alanlar denetime sunulmuştur:
- Birleştirilmiş veriler defteri, - Geçici ve kesin mizan, - Bilanço,
- Faaliyet sonuçları tablosu,
- İdare taşınır mal yönetimi ayrıntılı hesap cetveli ile idare taşınır mal yönetim hesabı icmal cetveli.
Kamu İdaresinin denetimi; yukarıda belirtilen defter, tablo ve belgeler ile Usul ve Esaslar’ın 8’inci maddesinde yer alan diğer belgeler dikkate alınarak yürütülüp sonuçlandırılmıştır.
Denetim görüşü, Kamu İdaresinin tabi olduğu geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki temel mali tabloları olan Bilanço ve Faaliyet Sonuçları Tablosuna verilmiştir.