Kamu Borcu – Ekonomik Büyüme Aras nda Negatif li ki Bulan Çal malar

Kamu borcu-ekonomik büyüme ili kisini ele alan çal malar n incelenmesi sonucunda; Jayaraman ve Choong (2006), Cholifihani (2008), Ferreira (2009), Checherita ve Rother

124

(2010), Presbitero (2010), Balassone ve di . (2011), Mojekwu ve Ogege (2012), Georgiev (2012), Égert (2012), Panizza ve Presbitero (2012), Rais ve Anwar (2012), Westphal ve Rother (2012), Dreger ve Reimers (2012), Greiner (2013) ve Arai ve di . (2013) taraf ndan yap lan ve farkl ülkeleri kapsayan çok say daki çal mada kamu borcunun ekonomik büyüme üzerinde negatif/olumsuz/anlams z bir etkisinin oldu u sonucuna ula lm r.

2006 y nda Jayaraman ve Choong taraf ndan yap lan çal mada Güney Pasifik Adas olan Fiji’de ki kamu borcu, ekonomik büyüme ili kisi 1970-2003 döneminde ele al nm ve hem k sa hem uzun dönemde kamu borcunun ekonomik büyümeyi etkiledi i tespit edilmi tir. Di er taraftan, uzun dönemde kamu borcundan ba ka reel faiz oran ve kamu harcamas ile ekonomik büyüme aras nda da bir ili ki tespit edilmi tir.

Cholifihani 2008 y nda 1980-2005 dönemi verileriyle Endonezya’da kamu borç servisindeki %1’lik art n milli geliri %0.13 azaltt sonucuna ula r. 2009 y nda Ferreira, 20 geli mi ülkeyi panel veri analiziyle inceleyerek (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, Belçika, Danimarka, vb.), kamu borcunun sadece ekonomik büyümeyi de il ayn zamanda reel ki i ba na dü en geliri de olumsuz etkiledi i sonucuna ula r.

Checherita ve Rother (2010), 12 euro bölgesini (Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, spanya, vb) panel veri analiziyle 1970-2011 dönemi için ele alm lar (2009 – 2011 tahmini veriler) ve hükümet borcunun milli hâs lan n %90-100’üne ula mas halinde ekonomik büyümeyi negatif etkiledi ini tespit etmi lerdir. Bununla birlikte, söz konusu oran %70-80 seviyesine ula nda olumsuz etkiler görülmeye ba lamaktad r. Ayr ca yüksek borç seviyesi özel harcamalar , kamu yat mlar , toplam faktör verimlili ini ve faiz oran negatif etkilemektedir. 2010 y ndaki di er çal mada Presbitero, 92 orta ve dü ük gelirli ülkeyi panel veri analiziyle inceleyerek kamu borcunun ekonomik büyümeyi olumsuz etkiledi i sonucuna ula r.

2011 y nda Balassone ve di . talya’da ki durumu uzun bir dönem için (1861-2009) ele alarak de kenler aras nda nagatif bir ili kiye ula r. 2011 y ndaki di er çal mada Akram 1972-2009 döneminde Pakistan’da kamu d borcunun ki i ba na

125

milli geliri ve yat mlar olumsuz etkiledi ini tespit etmi ancak d lama etkisine dair bir bulguya rastlamam r. Di er taraftan, kamu iç borçlar n da ekonomik büyümeyi negatif etkiledi i ve ülke içi yat mlarda d lama etkisinin ortaya ç kt tespit edilmi tir.

Mojekwu ve Ogege (2012), 1971-2010 döneminde zaman serisi yöntemiyle Nijerya ekonomisini inceleyerek kamu borcunun ekonomik büyümeyi negatif etkiledi ini tespit etmi tir. Bu yüzden ülkede ithalattan ziyade ihracat artt tedbirler al nmal r. Georgiev (2012), 1980-2012 dönemi için 17 Avrupa ülkesini panel veri analiziyle ele alarak uzun dönemde kamu borcu-ekonomik büyüme-yat mlar aras ndaki ili kiyi incelemi tir. Bu çal mada kamu gelirlerinin azalmas n, bütçe aç artt rd na ve yeniden borçlanmay gündeme getirdi ine dikkat çekilmektedir. Çal maya göre, kamu borcu ekonomik büyümeyi do rudan etkilememekte fakat yüksek faiz oran nedeniyle yat mlarda d lama etkisi meydana gelmektedir. D lama etkisinden dolay milli hâs la olumsuz etkilenmektedir. Égert (2012) de ço unlu unu geli mi ülkelerin olu turdu u ülke grubunu panel veri analiziyle inceleyerek 1960-2010 döneminde kamu borcu ile ekonomik büyüme aras nda ters yönlü bir ili ki tespit etmi tir.

Panizza ve Presbitero (2012) 17 OECD ülkesini (Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, Almanya, Japonya, ABD, vb.) panel veri analiziyle analiz ederek yüksek kamu borç seviyesinin gelecek y llarda geli mi ülkelerin ekonomik olarak büyümesini engelleyece i bulgusuna ula amam lard r. Bu yüzden borç-büyüme ili kisi bir mali düzenleme olarak kullan lmamal r. 2012 y nda yap lan çal malardan bir di erinde Rais ve Anwar, 1972-2010 döneminde Pakistan’da ki durum zaman serisi yöntemiyle analiz etmi tir. Çal maya göre, Pakistan’da kamu borcu milli gelir seviyesini a durumdad r. Bu yüzden ki i ba na dü en gelir, ki i ba na dü en borcun alt ndad r. Yüksek kamu borç seviyesi gerek iç ekonomide, gerekse d ödemeler bilançosunda önemli yap sal sorunlar n ortaya ç kmas na neden olmaktad r. Di er taraftan, hükümetin bütün amaçlar için de il de baz durumlar için borçlanmas gereklidir. Ancak al nan borç etkin/verimli alanlarda kullan lmal r. Bununla birlikte, hükümet gelecek y llar için söz konusu kayna a ba vurmaktan kaç nmal r. Çünkü bugün al nan borç gelecek ku aklar için bir vergi yükünü do uracakt r. Sonuç olarak,

126

kamu borcunun hem ki i ba na dü en geliri, hem de reel büyüme h negatif etkiledi i, al nan borcun yat mlar yerine ço unlukla tüketimde kullan ld bulgusuna ula lard r.

Westphal ve Rother (2012), 1970-2008 döneminde 12 euro bölgesini (Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, talya, spanya, vb) ele alarak, kamu borcunun, milli hâs lan n %90-100 seviyelerinde mili hâs lay negatif etkiledi ini, bu etkinin %70-80 seviyelerinde ba lad ve yüksek sevilerde sadece milli geliri de il, ayn zamanda özel harcamalar, kamu yat mlar ve toplam faktör verimlili i gibi de kenleri de olumsuz etkiledi i sonucuna ula lard r. 2012 y ndaki son çal mada Dreger ve Reimers, Euro bölgesi ülkelerindeki durumu 1991-2011 dönemi için analiz ederek, faiz oran n nominal büyüme oran a mas halinde sürdürülebilir büyümeden uzakla laca , bu yüzden de bütçe fazlas vermenin zorunlu bir durum olaca vurgulamaktad r. Bununla birlikte, kamu borcu ekonomik büyümeyi olumsuz etkilemektedir. Bu etki sanayile mi ülkelerde daha azd r.

2013 y ndaki çal malar ele al nd nda öncelikle Greiner, kamu borcunun uzun dönemde ekonomik büyüme ve istihdam üzerinde etkisinin olmad sadece ekonomik istikrar etkiledi ini savunmaktad r. kinci çal mada Arai ve di . kamu borcu ile ekonomik büyüme aras nda ters U eklinde bir ili kiden bahsederek, kamu borcunun belirli bir e ik de ere kadar milli geliri pozitif, belirli bir e ik de erden sonra negatif etkiledi ini vurgulamaktad rlar.